Είμαι ο Όμηρος
Πριν λίγες μέρες, τελείωσα ένα από πιο σημαντικά και πιο εντυπωσιακά βιβλία φανταστικού και μη που έχουν γραφτεί ποτέ, την Ιλιάδα. Με πιο ψύχραιμο μάτι, μπορώ να διακρίνω κάποιες αδυναμίες, αλλά η γενική μου εντύπωση ήταν ένα δίμηνο γεμάτο «ωωω», «ααα», «τι λες τώρα!», «τι έγραψε ο θεός!» και άλλα τέτοια ευτράπελα. Βρήκα λοιπόν τον ποιητή στον πάνθεον των δημιουργών, εκεί που του έπλεναν τα πόδια και του έκαναν αέρα ο Σαίξπηρ, ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Μότσαρτ (βλ. πίνακα) και του εξέθεσα τις αντιρρήσεις μου. Ήταν πολύ κατατοπιστικός.
Μ: Δεν μπορείς να αναφέρεις εκατοντάδες ονόματα και πολλές φορές δεκάδες μέσα στην ίδια σελίδα. Θα μπερδευτεί και θα κουραστεί ο αναγνώστης.
Ο: Δεν θα τα διαβάζουν. Θα τα ακούνε. Μπορώ. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Τουλάχιστον μην αναφέρεις τον κάθε ήρωα πότε με το όνομά του και πότε με την καταγωγή από τον πατέρα του (Πηλείδης, Τυδείδης, κλπ.). Είναι ακόμα μεγαλύτερο μπέρδεμα.
Ο: Θα το κάνω καταπώς βολεύει το δακτυλικό εξάμετρο των στίχων μου. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να τους παρουσιάζεις όλους ισόθεους, γενναίους, ανδρείους, ήρωες, πάνσοφους κλπ. Φτιάχνεις ασπρόμαυρους χαρακτήρες έτσι. Είναι κλισέ.
Ο: Μπορώ. Ανάμεσα σε άλλους, εφηύρα το κλισέ. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να ξεκινάς παρομοιώσεις που το πρώτο σκέλος τους διαρκεί στίχους ολόκληρους και αποτελεί μια σκηνή από μόνο του. Είναι τεράστιες, και καμιά φορά ο αναγνώστης ξεχνάει τι ξεκίνησες να παρομοιάσεις.
Ο: Μπορώ να γράψω ολόκληρες ραψωδίες μέσα σε ομηρικές παρομοιώσεις, αλλά έκανα περικοπές. Και, παρά την αυτοσυγκράτησή μου, μπορώ να σε κάνω να χαθείς μέσα τους ακούγοντάς τες. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να έχεις τόσο σκληρές και σπλάτερ σκηνές μάχης, τον ένα να του σπάει το δόρυ τα δόντια και να του βγαίνει απ' τον σβέρκο, ο άλλος να πέφτει στα γόνατα κρατώντας τ' άντερά του, και να περιμένεις το έργο σου με τόση βία να γίνει επιτυχία.
Ο: (αναστεναγμός) Θα σου 'λεγα τώρα ποιος είμαι...
Μ: Δεν μπορείς να θυμάσαι απ’ έξω είκοσι τέσσερεις ραψωδίες, με εφτακόσιους στίχους κατά μέσο όρο η κάθε μια, εκατόν τριάντα χιλιάδες λέξεις σύνολο! Πρέπει να είσαι μηχανή!
Ο: Μπορώ. Χωρίς να τις δω ποτέ γραμμένες. Και δεν είμαι μηχανή. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να επινοείς τρεις καινούργιες σύνθετες λέξεις σε κάθε σελίδα επί 360 σελίδες! Είναι πολλές! Οι γλωσσικές καινοτομίες πρέπει να γίνονται με μέτρο για να μην προκαλούν.
Ο: Μπορώ. Για την ακρίβεια επινόησα τις γλωσσικές καινοτομίες. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Μα δεν μπορεί να κάνεις τέτοια κατάχρηση στις επινοημένες σύνθετες λέξεις και να είναι όλες πετυχημένες, εντυπωσιακές και συγχρόνως εξαιρετικά δύσκολο να χρησιμοποιηθούν από άλλον!
Ο: Αυτό ακριβώς έκανα. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς ν’ ανακατεύεις όλη την ώρα τους θεούς στην εξέλιξη του πολέμου. Είναι παράλογο, και μερικές φορές υποβιβάζει την ικανότητα των ηρώων.
Ο: Μπορώ. Είναι το φανταστικό στοιχείο του έργου, και εγώ καθορίζω τη συχνότητα της χρήσης του. Ούτε ο Έκτορας, ούτε ο Αχιλλέας έμειναν στην ιστορία ως οι ανίκανοι που τους βοηθούσαν οι θεοί. Επειδή είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να βάζεις τόσο συχνά τέτοια ποταπά κίνητρα στους χαρακτήρες σου. Δεν αρμόζουν σε ήρωες ή θεούς. Μου χαλάει όλη την τέλεια εικόνα που φτιάχνεις γι’ αυτούς με όλα εκείνα τα φοβερά και τρομερά επίθετα.
Ο: Α, όχι και τόσο ασπρόμαυροι χαρακτήρες τελικά, ε; Λοιπόν, μπορώ. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να ξοδεύεις όλη τη ραψωδία Β για να περιγράψεις με κάθε λεπτομέρεια τον στρατό των Αχαιών και πόσα καράβια (που δεν θα παίξουν κανένα ρόλο αργότερα) είχε φέρει ο κάθε πολέμαρχος, και να ελπίζεις ότι θα διαβάζεσαι δεκαετίες ή και αιώνες στο μέλλον.
Ο: Έχεις δίκιο, δεν μπορώ. Ούτε για αιώνες, πόσο μάλλον για δεκαετίες. Χιλιετίες σου κάνουν; Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να παρουσιάζεις τα πάντα στην ιστορία σου τόσο μα τόσο επικά. Το κλέος, το κάλλος, η ανδρεία, η δύναμη, η σοφία, η ταχύτητα, η τέχνη, η ισχύς. Πόσο έπος πια;
Ο: Μπορώ. Είμαι το έπος. Είμαι ο Όμηρος.
Μ: Δεν μπορείς να γράφεις ένα βιβλίο με όλα τα παραπάνω, που χρειάζομαι δύο μήνες για να το τελειώσω ακόμα και στη μετάφραση, και να μου αρέσει τόσο!
Ο: Μπορώ. Είμαι ο Όμηρος.
[Πίνακας: Jean-Auguste-Dominique Ingres, Η Αποθέωση του Ομήρου, 1827, Λούβρο. Τον Όμηρο αποθεώνουν περί τις σαράντα πέντε μεγάλες μορφές της αρχαιότητας και του σύγχρονου κόσμου. Στα πόδια του καθιστές η Ιλιάδα και η Οδύσσεια.]
-
14
12 Comments
Recommended Comments
Create an account or sign in to comment
You need to be a member in order to leave a comment
Create an account
Sign up for a new account in our community. It's easy!
Register a new accountSign in
Already have an account? Sign in here.
Sign In Now