Τι είναι ο Τρόμος;

[Γιώργος77]

Θεωρώ ότι το να γράφεις τρόμο (ή αστυνομικά ή ρομάντζα ή φάνταζυ ή οποιαδήποτε άλλη λογοτεχνία είδους (genre)) είναι σαν να προσπαθείς να παίξεις πιάνο χρησιμοποιώντας τα 5 από τα 88 πλήκτρα. Εννοώ ότι στην ουσία προσπαθείς να εστιάσεις σε ένα μικρό τμήμα του φάσματος των ανθρώπινων συναισθημάτων και εμπειριών. Αν τώρα εστιάσεις σε ένα υποείδος του είδους (π.χ. σπλάτερ) είναι σαν να προσπαθείς να συνθέσεις ένα μουσικό κομμάτι χρησιμοποιώντας μόνο ένα πλήκτρο του πιάνου. Βαρεμάρα!

 

Γι' αυτό διαβάζω μόνο διηγήματα τρόμου. Πέρσι το καλοκαίρι πήγα να διαβάσω το Sleepless του Μάστερτον. Κοινότυποι χαρακτήρες, μηδενική κατανόηση της κοινωνικής θέσης των Μαύρων στην Αμερική και κουβάδες από αίμα. Τζάμπα λεφτά έδωσα, τζάμπα χρόνο διέθεσα.

 

Να μου πεις, γούστα είναι αυτά...

[jjohn]

Βασικά, Γιώργο  με αυτό λίγο διαφωνώ....

 

Όταν κάποιος ξέρει να γράφει,  και τσόντα να γράψει, πάλι κάτι καλό θα προκύψει. Το ότι  μπορεί να πατήσει τα  χ,ψ,ζ πλήκτρα στο πιάνο  λίγο παραπάνω δεν σημαίνει ότι θα αγνοήσει και όλα τα υπόλοιπα. Ξέρεις πόσες φορές το Kindaichi Case Files με έχει  συγκινήσει;  Και τι  είναι ουσιαστικά; Ένας   λιγούρης  έφηβος που λύνει   ζόρικες υποθέσεις(φόνοι σε κλειδωμένα δωμάτια, πτώματα που εξαφανίζονται κτλπ). Από την περιγραφή και μόνο ακούγεται σαν κωμωδία, αλλά είναι πολύ παραπάνω απ' αυτό. Κυρίως γιατί το φτιάξανε με  αγάπη.

 

 

Το πιο σημαντικό πλήκτρο είναι το  ογδοηκοστό-έννατο, ήτοι η αγάπη  για αυτό που γράφεις. Χωρίς αυτό εδώ, ό,τι και να γράψεις θα μοιάζει σαν να πατάς τα υπόλοιπα  ογδόντα-οχτώ  στην τύχη

 

(Kindaichi επί το έργον)

Edited June 26, 2016 by jjohn

[Ιρμάντα]

 

 

Αυτό αναζητά ο μέσος αναγνώστης, όταν αποφασίζει να διαβάσει μια ιστορία τρόμου. Να τρομάξει. Αναρωτιέμαι λοιπόν γιατί να ξεφεύγουμε από την πεπατημένη και ασφαλή οδό; Γιατί κάποιος θα πρέπει να προτιμήσει τον ψυχολογικό από τον πραγματικό τρόμο;

Η άποψή μου: πραγματικός τρόμος είναι όταν τρομάζεις. Έχω κ@@@@ μαλλί με: Alien (το πρώτο), τα Βουνά της Τρέλας, τον Εξορκιστή, το the Ring, το Ορφανοτροφείο (ισπανική ταινία, φοβερή) και το the Devil's Maze του Suster. Τι θεωρείται σωστός, πραγματικός τρόμος; Σύμφωνα με ποιον, ή με ποιούς; Ο Μάστερτον δεν έχει καταφέρει να με τρομάξει. Ο Χοίρος και το Σπίτι της Αβύσσου του William Hope Hodgson το έχουν καταφέρει. Ο Κινγκ μου κρατά το ενδιαφέρον αμείωτο αλλά δεν με τρομάζει. Προσωπικά ο τρόμος για μένα είναι το αλλόκοτο. Η ατμόσφαιρα. Η πάλη του (αδύναμου;) ανθρώπου με το (παντοδύναμο) υπερφυσικό.

 

Στο προκείμενο, δεν τρόμαξα με τις ιστορίες που διάβασα στο διαγωνισμό. Δεν εννοώ πως ήταν κακές, το αντίθετο. Αλλά δεν έχω διαβάσει ιστορία στο φόρουμ και να τρομάξω, καλά, ίσως με καμια δυο του dagoncult. Δεν εννοώ πως δεν είναι καλές, ξαναλέω. Αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι ιστορίες αυτές απευθύνονται σε "διαβασμένο" κοινό, κατά κάποιον τρόπο. Δηλαδή όλοι μπαίνουμε να διαβάσουμε μία ιστορία τρόμου εντελώς υποψιασμένοι. Το εφέ του αναπάντεχου σίγουρα παίζει ρόλο.

Ειδικά σε έναν διαγωνισμό, που ακόμη και το θέμα είναι προκαθορισμένο.

 

Κατά την άποψή μου λοιπόν τρόμος είναι απλώς ότι καταφέρνει να σε τρομάξει. Η Φωλιά του Κούκου, η ψυχολογική διάσταση του Χάνιμπαλ Λέκτερ και τα θέματα που πραγματεύεται το Κελί (The Cell, 2000) με την κατάδυση στο υποσεινήδητο ενός εγκληματία είναι κατ' εμέ εξίσου αυθεντικά, τρομακτικά πράγματα.

Μην ξεχνάμε ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τοποθετούσαν τα χειρότερα τέρατα στο κέντρο λαβυρίνθων -και τι είναι ένας λαβύρινθος πέρα από μία αλληγορία για την ανθρώπινη ψυχή και το μυαλό;

[wordsmith]

Και επίσης μην ξεχνάμε ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τις σκηνές βίας και θανάτων δεν τις έβαζαν να διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια του θεατή, αλλά άφηναν να μαθαίνουμε πχ το θάνατο του Αίμονα επειδή μπαίνει στην σκηνή ο Κρέοντας κουβαλώντας το πτώμα του.

[Ιρμάντα]

Μιας, λοιπόν, και αρχίσαμε να το συζητάμε λίγο πιο σοβαρά το θέμα, ας καταθέσω κι εγώ μερικές πιο σοβαρές απόψεις.

 

1. Ο τρόμος είναι προσωπικό πράγμα. Αυτό που τρομάζει έναν αναγνώστη δεν τρομάζει κάποιον άλλο. Για παράδειγμα (χρησιμοποιώ τον εαυτό μου, γιατί αυτόν έχω πρόχειρο), στη λογοτεχνία, εγώ δεν τρομάζω καθόλου με τον υπερφυσικό τρόμο, τον κοσμικό τρόμο και, γενικά, οποιουδήποτε είδους κατάσταση δεν θεωρώ πιθανό να συμβεί στην πραγματική ζωή. Δεν είναι πως δεν απολαμβάνω ένα καλογραμμένο, κλασσικό ghost story, για παράδειγμα, απλά δεν με τρομάζει. Αντίθετα, το Girl Next Door και το Off Season έχουν εντυπωθεί στον εγκέφαλό μου. Και η πιο φρικιαστική σκηνή που έχω διαβάσει ποτέ μου, χωρίς σταγόνα αίμα, είναι στο Song of Kali του Simmons - στη σκηνή με το μωρό στο αεροδρόμιο, όποιος έχει διαβάσει ξέρει.

 

2. Ο τρόμος λειτουργεί διαφορετικά σε διαφορετικά μέσα. Ακόμη κι ο ίδιος άνθρωπος μπορεί να τρομάζει με διαφορετικά πράγματα στη λογοτεχνία και διαφορετικά στον κινηματογράφο.That said, όμως, όσο άνιωθη είμαι με τα βιβλία τρόμου, τόσο σιχασιάρα και φοβητσιάρα είμαι με τις ταινίες τρόμου. Η πρώτη ταινία τρόμου που είδα στη ζωή μου ήταν το... Interview With The Vampire (γελάστε ελεύθερα) και έβλεπα εφιάλτες μια βδομάδα. Δοκίμασα να δω 3 φορές το Event Horizon και πάντα το σταματούσα, μέχρι που τελικά το είδα με παρέα. Ακόμη και το Shining, μισοκρυμμένη πίσω από τα χέρια μου το είδα - κάτι που δεν συνέβη, όμως, όταν διάβασα το βιβλίο, το οποίο καθόλου δεν με τρόμαξε.

 

3. Ο τρόμος έχει υποείδη. Κάποια έχουν περισσότερο αίμα από άλλα, όμως όλα έχουν τους οπαδούς τους. Όλα εχουν βγάλει αξιόλογους, βραβευμένους συγγραφείς, οπότε σίγουρα δεν υπάρχει καμία προκατάληψη απέναντι συγκεκριμένο τύπο ιστοριών. Από την άλλη, οι περισσότεροι συγγραφείς έχουν γράψει ιστορίες σε περισσότερα από ένα υποείδη. Όλα τα υποείδη, κατά τη γνώμη μου, έχουν αξία, αρκεί να βρεις το κατάλληλο για εσένα βιβλίο να διαβάσεις.

 

4. Το τι πουλάει, το τι αντέχει στον χρόνο και το τι τρομάζει κάθε έναν προσωπικά είναι τρία διαφορετικά πράγματα. Το Twilight, ας πούμε, πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα. Αυτό δεν σημαίνει πως είναι καλό βιβλίο ή πως έτσι θα έπρεπε να είναι οι ιστορίες με βρικόλακες γιατί η Meyer μας δείχνει τον σωστό δρόμο/τρόπο. Πούλησε σαφώς περισσότερο από το βραβευμένο μυθιστόρημα της Nancy Collins, Sunglasses After Dark, που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει κόσμο και ντουνιά χωρίς αυτοί να το γνωρίζουν. Όχι μόνο βασίστηκε επάνω του όλο το World of Darkness Roleplaying Game της White Wolf, αλλά και ο Joss Whedon κατα-αντέγραψε τη μυθολογία του για την Buffy και τον Angel του. Όταν η ίδια Nancy Collins προσπάθησε να γράψει εφηβικό μυθιστόρημα με βρικόλακες, όμως (το Vamps), το αποτέλεσμα ήταν για γέλια. Αντίστοιχα, ο Stephen King έχει γράψει πολύ αξιόλογα βιβλία που θα διαβάζονται για πολλές δεκαετίες ακόμη και έχει γράψει και επικές μπαρούφες που είμαι σίγουρη ότι κι ο ίδιος ακόμη θα ήθελε να ξεχαστούν.

 

5. Μιας και αναφέρθηκα στον King, δεν είμαι και καμία ειδικός επί του θέματος, αλλά σίγουρα δεν είναι ο πιο αιματηρός συγγραφέας που έχω διαβάσει. Αντίθετα, απέχει μακράν από τον επόμενο. Και το βρίσκω πραγματικά αστείο το ότι μπορεί κάποιοι να θεωρούν πως o King πουλάει λόγω του αίματος στα βιβλία του και των βίαιων θανάτων. Όχι μόνον ο King έχει γράψει βιβλία που δεν είναι καν τρόμου, όχι μόνο είναι αδύνατο να θεωρήσει κανείς πως πουλάει για το πολύ του αίμα όταν σε βιβλία 700+ σελίδων έχει μόνο 2-3 θανάτους (στα Χρήσιμα Αντικείμενα, ας πούμε), αλλά και ήταν ένας από τους ανθρώπους που άλλαξαν τον τρόμο επειδή εισήγαγαν την ανάπτυξη χαρακτήρων σε αυτόν.

 

6. Οι κανόνες υπάρχουν για να σπάνε. Φυσικά, καλό είναι να τους γνωρίζεις πριν τους σπάσεις, όμως πολλά από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας γράφτηκαν επειδή κάποιος ήξερε τους κανόνες και απλά τους αγνόησε για να γράψει κάτι άλλο. Ολόκληρο το New Wave της επιστημονικής φαντασίας και του φανταστικού δεν θα είχε υπάρξει ποτέ αν δεν είχαν υπάρξει συγγραφείς που ήθελαν να ξεφύγουν από τα στεγανά που είχαν διαμορφώσει οι παλιότεροι. Η λογοτεχνία είναι ζωντανός οργανισμός, διαρκώς εξελίξιμος, όπως σωστά έγραψε κι η Sonya παραπάνω.

 

7. Ωστόσο, τα στερεότυπα υπάρχουν γιατί δουλεύουν. Μπορεί κάλλιστα κάποιος να γράψει μια γοτθική ιστορία φαντασμάτων το 1983 - όταν ο συγκεκριμένος τρόμος έχει ήδη ξεπεραστεί - και να πετύχει σαν βιβλίο, θεατρικό έργο, τηλεταινία, ραδιοφωνικό δράμα και ταινία. Αναφέρομαι, βέβαια, στο The Woman in Black της Susan Hill. Το οποίο περίτρανα αποδεικνύει πως τα στερεότυπα έχουν ακόμη δύναμη, αρκεί να μπορείς να τα γράψεις καλά.

 

8. Καθένας, τελικά, γράφει τις ιστορίες που θέλει να γράφει, για τους λόγους που θέλει να τις γράφει. Το θέμα είναι να τις γράφει με τον καλύτερο τρόπο που μπορεί. Εγώ, ας πούμε, ακόμη δεν ξέρω τι είδος γράφω, ακόμη το ψάχνω. Μάλλον γράφω κυρίως φανταστικό, αλλά, στο τέλος της μέρας, γράφω απλά τις ιστορίες που θέλω να γράφω, τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Κάποιες φορές είμαι τυχερή και αρέσουν. Άλλες, είμαι λιγότερο τυχερή και δεν αρέσουν. Το οποίο με φέρνει στο:

 

9. Τα σχόλια είναι χρήσιμα. Όχι πως δεν χρειάζονται φιλτράρισμα, όχι πως οι αναγνώστες έχουν πάντα δίκιο, όχι πως πρέπει να αλλάξει κανείς το όραμά του επειδή άλλοι διαφωνούν. Όμως τα σχόλια είναι χρήσιμα και όποιος τα προσέχει και προσπαθεί να τα εφαρμόζει, μόνο καλύτερος μπορεί να γίνει. Θυμάμαι τις πρώτες μου συμμετοχές σε διαγωνισμούς, όπου δεν μπορούσα να βρω με τίποτα τον σωστό ρυθμό για τα διηγήματά μου: ανέπτυσσα πολύ στην αρχή και βιαζόμουν στο τέλος. Βλέπω πόσο έχει αλλάξει αυτό. Και βλέπω πόσα πράγματα έχω ακόμη να αλλάξω, πόσο μπορώ ακόμη να βελτιωθώ. Γι' αυτό προσπαθώ να συμμετέχω σε όσες περισσότερες από τις ενέργειες του φόρουμ μπορώ, παιχνίδια, ασκήσεις, διαγωνισμούς. Γι' αυτό προσπαθώ να γράφω σε όλα τα είδη και γι' αυτό προσπαθώ να γράφω διαφορετικών μεγεθών κείμενα.

 

10. Το γράψιμο είναι σκληρή δουλειά. Έχω ένα μυθιστόρημα που έγραφα το πρώτο draft του 4 χρόνια και πήγε όλο στα σκουπίδια λόγω (σωστού) feedback. Το ξαναγράφω. Από την αρχή. Είναι δύσκολη διαδικασία, επίπονη, κουραστική, εξοργιστική πολλές φορές. Αλλά, βασικά, είναι μια ιστορία που θέλω να βγάλω από μέσα μου κι είμαι αποφασισμένη να τη βγάλω από μέσα μου όσο καλύτερα μπορώ. Δεν είμαι πρόθυμη να συμβιβαστώ με κάτι λιγότερο. Όποιος νομίζει πως ένα βιβλίο γράφεται μία φορά, διορθώνονται τα ορθογραφικά του και είναι έτοιμο και τέλειο, κατά 99% δεν είναι μεγάλο ταλέντο - είναι απλά τεμπέλης.

 

Κι επειδή μάλλον ξέφυγα αρκετά, ας επανέλθω και στο ερώτημα του τόπικ και ας απαντήσω με την εξής μεγάλη σοφία: τρόμος είναι ό,τι σε τρομάζει. Εσένα, προσωπικά. Όχι τα εκατομμύρια αναγνωστών για τα οποία γράφεις (*snigger*). Γράφε τις ιστορίες που θέλεις να γράφεις, τις ιστορίες που, αν δεν τις γράψεις, δεν θα μπορείς να κοιμηθείς και θα σε πιάνει φαγούρα στα χέρια και το μυαλό σου θα γεμίζει από φωνές ανύπαρκτων ανθρώπων και σκηνές που ποτέ δεν έχεις ζήσει. Γράφε τις όσο καλύτερα μπορείς - είναι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε όλοι μας. Και, κυρίως, διάβαζε. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, η συγγραφή δεν είναι γκλαμουριά ούτε μέσο για να γίνεις πλούσιος.

...και συμφωνώ πλήρως εδώ.

[Nihilio]

Και επίσης μην ξεχνάμε ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τις σκηνές βίας και θανάτων δεν τις έβαζαν να διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια του θεατή, αλλά άφηναν να μαθαίνουμε πχ το θάνατο του Αίμονα επειδή μπαίνει στην σκηνή ο Κρέοντας κουβαλώντας το πτώμα του.

Δεν είχαν τα ειδικά εφέ για να το αναπαραστήσουν στο θέατρο. Ο Όμηρος μία χαρά σπλαττερ ειχε

[wordsmith]

 

Και επίσης μην ξεχνάμε ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τις σκηνές βίας και θανάτων δεν τις έβαζαν να διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια του θεατή, αλλά άφηναν να μαθαίνουμε πχ το θάνατο του Αίμονα επειδή μπαίνει στην σκηνή ο Κρέοντας κουβαλώντας το πτώμα του.

Δεν είχαν τα ειδικά εφέ για να το αναπαραστήσουν στο θέατρο. Ο Όμηρος μία χαρά σπλαττερ ειχε

 

Ούτε ένα μαχαίρωμα; Κι εγώ πώς νόμιζα ότι τα έκρυβαν ως βάρβαρα;

[WILLIAM]

Αυτό είναι αλήθεια, θεωρείτο ανόσιο να δείξουν αίμα ή θάνατο επι σκηνής, για τους αρχαίους ο θάνατος έφερε μίασμα και για αυτό το λόγο οι εκτελέσεις γίνονταν πριν την ανατολή και μετά τη δύση του ηλίου.

[AlienBill]

Ο Όμηρος είχε σπλάτερ στην Ιλιάδα, αλλά στο θέατρο οι παραστάσεις ήταν PG-13

[oimoderatorseinaifasistes]

On 6/14/2016 at 3:15 PM, Disco_Volante said:

Μπορεί να μην κατάφερα να ψηφίσω αλλά διάβασα και σχολίασα όλα τα διηγήματα του διαγωνισμού. Το γενικό συμπέρασμά μου είναι ότι όλες οι ιστορίες ήταν καλές και αυτό φυσικά δείχνει το υψηλό επίπεδο συγγραφής των συμμετεχόντων. Σίγουρα όμως επειδή ο καθένας μας έχει τα προσωπικά του γούστα και προτιμήσεις δεν είναι φυσικά δυνατόν να του αρέσουν εξίσου όλες οι ιστορίες. Και νομίζω πως αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο.

 

Κοιτώντας την τελική κατάταξη των ιστοριών του διαγωνισμού παρατήρησα το εξής φαινόμενο: στις πρώτες θέσεις φιγουράρουν ιστορίες καθαρά λογοτεχνικές, ενώ οι ανάλαφρες ιστορίες υποχωρούν πιο κάτω στην κατάταξη. Ένα άλλο αξιόλογο χαρακτηριστικό είναι ότι στις ιστορίες των πρώτων θέσεων κυριαρχεί ο ψυχολογικός τρόμος. Αντιθέτως όσες βασίστηκαν στον πραγματικό τρόμο με βίαιες αιματηρές σκηνές δεν είχαν και την καλύτερη τύχη.

 

Θέτω τα παραπάνω στοιχεία καθαρά ως ένα θέμα προβληματισμού με στόχο την ανταλλαγή απόψεων. Τι είναι τελικά τρόμος; Και κυρίως, ποιος είναι ο σωστός τρόμος; Προσωπικά δεν έχω σε τόσο μεγάλη εκτίμηση τον ψυχολογικό τρόμο. Δεν γίνεται να μιλάς για τρόμο δίχως βίαιες σκηνές με πολύ αίμα. Είναι σαν κάποιος να ζητάει σοκολατίνα δίχως σοκολάτα. Σαν να βλέπεις φωτογραφίες στο playboy με αστεράκια στα επίμαχα σημεία!

 

Αυτή βέβαια είναι η προσωπική μου άποψη. Δε σημαίνει πως είναι και η σωστή. Αν κάποιος μπορεί να μιλήσει για τρόμο είναι φυσικά ο βασιλιάς του είδους. Και όντως αν αναλογιστούμε για λίγο, υπάρχουν ιστορίες του King που να περιορίζονται μόνο στον ψυχολογικό τρόμο δίχως να περιέχουν έστω και μία βίαιη αιματηρή σκηνή; Ίσως και να υπάρχουν, αν και τώρα δεν μπορώ να σκεφτώ κάποια. Αναμφίβολα όμως ο πιο δημοφιλής συγγραφέας τρόμου στηρίζεται στο αίμα και στο βίαιο θάνατο. Μετά από πωλήσεις εκατομμυρίων αντιτύπων κάτι παραπάνω θα ξέρει. Έτσι δεν είναι;

 

Πριν καμιά δεκαριά χρόνια, όταν είχε ανοίξει για δεύτερη φορά το ΣΚΑΙ και δεν είχε ακόμα πρόγραμμα έβαζε όλη μέρα ντοκιμαντέρ. Κάποια μέρα του Ιουλίου λοιπόν είχε μια συνέντευξη του King. Η ερώτηση του δημοσιογράφου ήταν ποια είναι τα συστατικά μια επιτυχημένης ιστορίας τρόμου; Και η απάντηση του King ήταν πολύ απλή. Παίρνεις μερικούς ήρωες και τους σκοτώνεις με διαφορετικούς βίαιους τρόπους. Και όντως, αν σκεφτούμε για λίγο την απάντησή του θα διαπιστώσουμε ότι αυτό το μοτίβο κυριαρχεί σε πολλές κλασικές ταινίες τρόμου, όπως Friday the 13^th, The nightmare on Elm street, Halloween, The Thing, Evil Dead και πολλές άλλες. Καμιά δεκαριά ήρωες (κατά προτίμηση ξαναμμένοι έφηβοι) που το μόνο που ξέρουμε γι’ αυτούς είναι το όνομά τους, λειτουργούν ως ομιλούντα και κινούμενα σκηνικά και βρίσκονται εκεί μόνο και μόνο για να μας προσφέρουν το βίαιο θάνατό τους.

 

Αυτό αναζητά ο μέσος αναγνώστης, όταν αποφασίζει να διαβάσει μια ιστορία τρόμου. Να τρομάξει. Αναρωτιέμαι λοιπόν γιατί να ξεφεύγουμε από την πεπατημένη και ασφαλή οδό; Γιατί κάποιος θα πρέπει να προτιμήσει τον ψυχολογικό από τον πραγματικό τρόμο;

 

[Mesmer: Split από τον 42^ο Διαγωνισμό Σύντομης Ιστορίας]

 Τρόμος θα πει να τελειώσεις την ανάγνωση βιβλίου στις 4 το πρωί και επειδή δεν ξημέρωσε να μένεις ακίνητος και αποσβολωμένος μέχρι να ξημερώσει. 

 Τόσο απλά.