Jump to content

Για την τέχνη της ανάγνωσης


Vikar
 Share

Recommended Posts

Exw tnv upoyia oti oi suvtaktec tou Bnmatoc parakolou8ouv diakritika ta tektaivomeva tou forum. Teloc pavtwv, alln mia epifullida tnc idiac efnmeridac pou 8ewrnsa sxetikn. Pio sugkekrimeva, afora stn sxesn grayimatoc-avagvwsnc.

Οι προσωπικοί λόγοι

* Το καλό γράψιμο δεν είναι μόνο εκφραστική απελευθέρωση αλλά και αχόρταγη φαγάνα

 

Δ. N. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

 

Επικαλέστηκα τις προάλλες προσωπικούς λόγους, για να καλύψω τη δεκαπενθήμερη απουσία μου από τη μονότονη στήλη που έχει πια τα χρονάκια της. Τα οποία, αν προστεθούν σ' εκείνα των επιφυλλίδων, βγάζουν σούμα μιας τριακονταπενταετίας - μισής ζωής δηλαδή. H δήλωση εκείνη παραξένεψε κάποιους, που κατέφυγαν σε, συμπαθητικές ελπίζω, υποθέσεις. Γεγονός που με παρασύρει να δώσω, εξ υστέρου έστω, κάποιες εξωστρεφείς εξηγήσεις - η εσωστρέφεια στην προκειμένη περίπτωση απαγορεύεται.

 

Αλήθεια τι πάει να πει η έκφραση «προσωπικοί λόγοι»; πότε και πώς χρησιμοποιείται; Καταρχήν, φαίνεται να διεκδικεί και να κατοχυρώνει τη διάκριση της ατομικής μας ζωής από την όποια δημόσια παρουσία μας. Το αντιφατικό ωστόσο στοιχείο της ιδιωτικής αυτής ομολογίας είναι ότι ομολογείται δημοσία, όπου οι προσωπικοί λόγοι επικαλύπτονται διά της προβολής τους: κρύβοντας δηλαδή φανερώνονται, ευνοώντας την υπόκριση, αν όχι και την υποκρισία. Αυτός εξάλλου είναι ο λόγος που οι προσωπικοί λόγοι κυκλοφορούν ευρέως στην πολιτική αγορά και στο κάτοπτρό της, τη δημοσιογραφία, επαγγελματική και ερασιτεχνική, στην οποία, κάμποσα τώρα χρόνια, εκών άκων, και προσωπικά εμπλέκομαι.

 

Οπως κι αν έχει το πράγμα, η ύποπτη αυτή έκφραση υπονοεί συνήθως διακοπή ή αναστολή της δημόσιας παρουσίας εκείνων που την επικαλούνται, για να αποφορτιστούν, προσωρινά έστω, από τα ενοχλητικά βάρη της δημοσιότητάς τους. Στη δική μου πάντως περίπτωση η αποφόρτιση αφορά στο γράψιμο, που μπορεί, μόνο του ή σε συνδυασμό και με άλλα σύνδρομα, να αποκτήσει κάποτε βάρος ασήκωτο. Με ακριβέστερα λόγια: οι προσωπικοί λόγοι που επικαλέστηκα στις γιορτές του Πάσχα εγκαλούσαν το υποχρεωτικό και συνεχές γράψιμο για κάποιες ανησυχητικές παρενέργειές του, που έπρεπε τουλάχιστον να εντοπιστούν. Φαντάζομαι ότι η καταγγελία αυτή ακούγεται άσχημα, όταν μάλιστα την απαγγέλλει ένας γραφιάς μπροστά σε αναγνώστες που τον φαντάζονται ίσως να γράφει σε κατάσταση ανυποχώρητης ευφορίας. Κι όμως το αδιάκοπο γράψιμο είναι, ή γίνεται κάποτε, μεγάλο βάσανο, οπότε δεν βλάφτει να καθίσει για λίγο στο σκαμνί.

 

Μιλώντας στη συγκεκριμένη περίπτωση για επιβαρημένο γράψιμο, εννοώ το δικό μας γράψιμο, όταν μάλιστα κατ' ανάγκην διασταυρώνεται με αλλότρια γραψίματα. Στο σημείο αυτό μια οξύμωρη παρένθεση: οι γραφιάδες γράφουν, ακόμη και όταν διαβάζουν. Πρόκειται για ένα είδος επαγγελματικής διαστροφής, ακατανόητης ίσως από τον καθαρόαιμο αναγνώστη, η οποία θα μπορούσε να διατυπωθεί και απλούστερα: όσο περισσότερο γράφει κάποιος, τόσο λιγότερο διαβάζει· τελικώς και όταν διαβάζει, διαβάζει για να γράψει. Και εδώ αναγνωρίζεται η πρώτη δυσάρεστη παρενέργεια του συνεχούς γραψίματος.

 

H δεύτερη είναι βαρύτερη και λειτουργεί λαθραία, χωρίς να την παίρνει είδηση ο ανυποψίαστος γραφιάς. Είναι αλήθεια ότι γράφοντας εκμαιεύουμε και στερεώνουμε τα αισθήματα και τις σκέψεις μας· στην καλύτερη περίπτωση αποκαλύπτουμε το αίσθημα και εφευρίσκουμε τη σκέψη. Μπορεί όμως, με την κατάχρηση του γραφιά που συνεχώς γράφει, να συμβεί και το ανάποδο: τα αισθήματα, αντιδρώντας σ' αυτή τη βίαιη εισβολή, να αποσυρθούν στις κρυφές τους καταπακτές και η παραγωγική σκέψη να εξαντληθεί και να στερέψει. Παράπλευρη εξάλλου παρενέργεια της ακατάσχετης γραφής, που αυτάρεσκα γράφεται στα γραψίματά μας, συνεπάγεται τον προοδευτικό περιορισμό του προφορικού μας λόγου, ο οποίος κινδυνεύει έτσι να ατροφήσει. Δεν είναι πάντως λίγοι οι γραφιάδες (κομψότερα: οι συγγραφείς) με λειψή μιλιά· απρόθυμοι, ή ανίκανοι πια, να ασκήσουν μεταξύ τους σωστό διάλογο. Ισως γιατί το πολύ γράψιμο στομώνει την όρεξη για πραγματική συζήτηση, η οποία περιέρχεται τότε σε καθεστώς υποτίμησης και αναπληρώνεται από ευφυολογήματα της δεκάρας και μπαγιάτικα ανέκδοτα.

 

Τελικώς το καλό γράψιμο (ως συγκεκριμένη εφαρμογή αλλά και ως αφηρημένη ιδέα) δεν είναι μόνο εκφραστική απελευθέρωση αλλά και αχόρταγη φαγάνα: τα θέλει όλα δικά του, προπαντός όσα αποθέματα σκέψης και αισθημάτων τού αντιστέκονται, αδιαφορώντας αν αφήνει πίσω του και μέσα μας ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Μπροστά σ' αυτόν τον κίνδυνο οι προσωπικοί λόγοι, που αναστέλλουν για κάποιο χρονικό διάστημα το γράψιμο, λειτουργούν σαν αμυντικός συναγερμός, προκειμένου να εντοπιστούν κάθε φορά και να αφοπλιστούν τα κρυφά ναρκοπέδια της γραφής. Αλλιώς την έχουμε πατήσει, έχοντας εξαπατήσει και τον εαυτό μας και το γράψιμο. Φαύλος κύκλος δηλαδή.

 

 

Το ΒΗΜΑ, 22/05/2005 , Σελ.: B57

Κωδικός άρθρου: B14469B571

ID: 270171

Link to comment
Share on other sites

Κάποιος πρέπει να του εξηγήσει ότι άλλο γραφιάς άλλο συγγραφέας...

Link to comment
Share on other sites

O Bardos leei

Κάποιος πρέπει να του εξηγήσει ότι άλλο γραφιάς άλλο συγγραφέας...

Ti eivai loipov "grafiac" kai ti "suggrafeac"; (Av kai edw fusika o Marwvitnc ta tautizei ev gvwsei tou). Kai me ti kritnria mporei va kavei o avagvwstnc autnv tn diakrisn;

Link to comment
Share on other sites

Απλό. Ο γραφιάς είναι αυτός που γράφει ή αντιγράφει χωρίς να σκέφτεται ιδιαίτερα.

 

Γραφέας/γραφιάς [<αρχ. γραφεύς < γράφω] (ο) ουσ. (Κ ο, η γραφεύς, -έως) αυτός που γράφει κάτι | αντιγραφέας χειρογράφου ή εντύπου | κατώτερος υπάλληλος γραφείου που ασχολείται με γραφική εργασία | ονομ. ειδικότητας στο στρατό της οποίας ο κάτοχος ασχολείται με γραφική εργασία

 

Συγγραφέας [<αρχ. συγγραφεύς < συγγράφω] (ο, η) ουσ. (Κ ο, η συγγραφεύς, -έως) πρόσωπο που γράφει, σε πεζό κυρίως λόγο, πνευματικά έργα

 

 

Ο γραφιάς μπορεί να είναι και το άτομο που του δίνεις ένα χειρόγραφο και το δακτυλογραφεί στο Word. Ο συγγραφέας είναι αυτός που συντάσσει το χειρόγραφο.

 

Τέσ'πα', γενικά, καταλαβαίνω τι θέλει να πει, αλλά δε συμφωνώ μαζί του. Οι περισσότεροι συγγραφείς με τους οποίους έχω συζητήσει (και μιλάω για μυθιστοριογράφους, όχι για αρθρογράφους κτλ --δηλαδή, για ανθρώπους που λένε ιστορίες, όχι που εκφράζουν απόψεις μέσα από τα γραπτά τους) είναι πολύ ενδιαφέροντα και ευφυία άτομα που δε νομίζω ότι "βαριούνται να μιλήσουν". Το αντίθετο, θα έλεγα: οι άνθρωποι που γράφουν έχουν συνήθως ισχυρές και αναπτυγμένες απόψεις και είναι πολύ ενδιαφέροντες στην κουβέντα. Και ίσως δεν είναι δίκαιο που αποκλείω και τους αρθρογράφους, γιατί και γι'αυτούς το ίδιο ισχύει, απ'όσο ξέρω.

 

Νομίζω, ο κύριος Μαρωνίτης θα έπρεπε να αναζητήσει αλλού την αιτία. Είναι γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι που γράφουν είναι εσωστρεφείς. Επόμένως, όταν τους γνωρίσεις, μπορεί να σκεφτείς, ξαφνικά, "Μα, τι ωραία τα λέει στα κείμενά του! Γιατί είναι τόσο σιωπηλός, τώρα;" Δεν είναι σιωπηλός επειδή γράφει, αλλά επείδη είναι σιωπηλός γράφει. Υπάρχει διαφορά, γιατί θα μπορούσε να είναι σιωπηλός και να μη γράφει κιόλας.

 

Κατά τα άλλα, τι να πω; Εγώ, όποτε γράφω κάτι (το οτιδήποτε --ακόμα και ένα post εδώ πέρα), αισθάνομαι καλά (όπως επίσης αισθάνομαι καλά όταν κάνω μια καλή, ευφυή προφορική συζήτηση)' δεν νιώθω να "κουράζομαι". Αν μη τι άλλο, θα έλεγα ότι με ξεκουράζει. Εκείνο που, πραγματικά, με κουράζει είναι όταν έχω τελειώσει ένα βιβλίο και θέλω να το διορθώσω. Αυτό είναι πολύ κουραστικό, γιατί πρέπει να έχεις συνέχεια τις κεραίες σου τεντωμένες, αν καταλαβαίνεις τι θέλω να πω.

 

Τα πάντα, βέβαια, είναι και θέμα οπτικής γωνίας, υποθέτω. Δεν μπορεί για όλους τους ανθρώπους να ισχύουν τα ίδια πράγματα.

Link to comment
Share on other sites

Ο ιδανικός αναγνώστης:

Είναι πρόθυμος να πιστέψει τα πάντα για να μη χαλάσει τη μαγεία.

 

Πιο ιδανικός γίνεται;

Εκτός από τα παραπάνω καλύπτει τα κενά και τα σκιερά σημεία με δικές του εξηγήσεις.

 

Κι όμως γίνεται...

Τα παραπάνω συν το ότι ξαναγράφει στο μυαλό του όλα τα σημεία που είχαν κάποια δυναμική, αλλά στα οποία ο συγγραφέας τα σκάτωσε.

 

Συνοπτικά ο υπεριδανικός αναγνώστης.

-πιστεύει

-προσθέτει

-διορθώνει.

Θα κάνει τα πάντα για να απολαύσει το βιβλίο.

 

****

 

Ο κριτικός αναγνώστης:

Ανοίγει την πρώτη σελίδα προκατειλημμένος. Έχει τελεστεί έγκλημα εδώ και ο συγγραφέας είναι ένοχος. Από εκεί και ύστερα προχωράει ψηλαφιστά στη σκηνή του εγκλήματος συλλέγοντας στοιχεία.

 

****

 

Ο μέσος αναγνώστης:

Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα.

 

****

 

Ο μεθοδικός αναγνώστης:

Έχει βάλει όριο στον εαυτό του ότι θα διαβάζει τάδε όγκο κειμένου την ημέρα.Ούτε παραπάνω ούτε παρακάτω. Συνηθίζει να υπογραμμίζει με μολύβι ενδιαφέροντα σημεία.

 

****

 

Ο μανιακός αναγνώστης:

Διαβάζει γρήγορα. Πολύ γρήγορα. Είναι σα δαιμονισμένος. Όταν δεν διαβάζει πολλά βιβλία ταυτόχρονα, κλείνει το ένα βιβλίο για να ξεκινήσει το επόμενο. Η καταστάσεις στις οποίες μπορεί να βρίσκεται είναι δύο. Είτε είναι σε αδράνεια και μπορεί να κάνει και μήνες να διαβάσει βιβλίο, είτε τον πιάνει αυτό το κάτι και διαβάζει μανιωδώς μέρα-νύχτα.

 

****

 

Ο κουλτουριάρης αναγνώστης:

 

Επιλέγει δύσκολα βιβλία που συνήθως έχουν να κάνουν με φιλοσοφίες. Και του αρέσει πολύ -μα πάρα πολύ- να μιλάει για τα βιβλία που έχει διαβάσει.

 

****

 

Ο επαναστάτης αναγνώστης:

 

Πιστεύει ότι η τέχνη έχει ξεπουληθεί. Κάθε συγγραφέας πια κοιτάζει να τα κονομίσει. Ο συγγραφέας δεν παίζει πια για τη φανέλα. Το επίπεδο της λογοτεχνίας κατρακυλά στο βόθρο.

 

****

 

Ο σινεφίλ αναγνώστης:

 

Διαβάζει μόνο βιβλία που είτε έχουν γίνει είτε θα γίνουν ταινίες.

 

****

 

Ο RPGας αναγνώστης:

 

Ρίχνει ζάρια για ότι διαδραματίζεται στο βιβλίο. Προσπαθεί να μαντέψει το alignment των χαρακτήρων.

 

Υπάρχουν κι άλλοι...

Link to comment
Share on other sites

Αχ εγώ ταυτίζομαι με τον μανιακό αναγνώστη!! Αν και προσπαθώ να μην είμαι έτσι, αποφεύγω να διαβάζω βιβλία ταυτόχρονα. Αλλά καμιά φορά το κάνω το έγκλημα.

Link to comment
Share on other sites

Εμένα που δε μου ταιριάζει καμια απ'αυτές τις περιγραφές υποθέτω είμαι "εξωγήινος αναγνώστης". :D

 

Νομίζω ότι εκείνο που θα πρέπει να είμαστε είναι σκεπτόμενοι αναγνώστες.

 

Σκεπτόμενος Αναγνώστης: Διαβάζει χωρίς προκατάλειψη, αφήνει την ιστορία να τον οδηγήσει, αλλά δεν πατάει το Off στο διακόπτη του μυαλού του.

Link to comment
Share on other sites

Gia to "grafiac vs suggrafeac":

 

Meta apo kamposec suzntnseic meva filo (o opoioc eznse kapoia xrovia stnv amerikn ma8aivovtac va paizei ki8ara) arxisa va ektimw to katestnmevo twv evwmevwv politeiwv sxetika me tnv orologia pou xrnsimopoieic gia va avafer8eic stnv texvn. Stnv amerikn loipov paratnreitai eva --avti8eto proc to eurwpaiko-- pveuma apomu8opoinsnc: leve "player" avti gia "musician", "writer" avti gia "author", "painter" avti gia "drawer" (dnl. "surtari" :dazzled: ). Autn n orologia exei perasei, apo tnv ka8nmerivn glwssa, stnv pio 8ewrntikn diapragmateusn tnc texvnc (apomu8opointikn tasn), ekei pou, avti8eta, stnv eurwpn (toulaxistov stnv ellada), oi favtezi orologiec exouv pareisdusei apo to logio ufoc kai sto ka8nmerivo (mu8opointikn tasn).

 

Autn n avti8esn epekteivetai se polla. Kai 8umizei kai polla: 8umizei px tnv paratnrnsn pou akouga sta 8rnskeutika tou sxoleiou pavw stnv ka8olikn arxitektovikn, h opoia upoti8etai pwc stoxeue stnv apomakruvsn tou 8eiou apo to av8rwpivo. To apotelesma upoti8etai pwc ntav ditto: (i) upev8umizetai stov pisto oti dev mporei va givei 8eoc (ii) prosdidetai kuroc sto 8eiko kai emmesa ev8arruvetai n akritn apodoxn apo tov pisto tnc 8eiknc boulnsnc.

 

Dev gvwrizw staln8eia ta 8eologika wste vaxw emperistatwmevn apoyn epautwv. Apla 8umamai ka8ara to epixeirnma kai me boleuei edw wc protupo. Legovtac loipov suggrafeac, evvoeic kati to "a3iologo", pio "sobaro", pio "kallitexviko" sigoura, evw legovtac grafiac evvoeic kati "aplo", "diadikastiko-diekperaiwtiko", kai pollec forec to lec eirwvika, evvowvtac kati to "eutelec" kai "ava3io logou". H prwtn plasaretai kai xrnsimopoieitai pavtote me 8etikn snmasia, evw n deutern suvn8estata me arvntikn. Autn n xrnsn omwc ev8arruvei tn mu8opoinsn o,tidnpote exei va kavei me to grayimo mu8oplasiac: afevoc o avagvwstnc (pistoc) viw8ei tapeivoteroc apevavti stov suggrafea (8eo) kai afeterou tou prosdidei kuroc kai "ala8nta".

 

Katepektasn, auto to paramu8i eivai blabero kai gia to veofwtisto suggrafea: "ax kai va mporousa va grafw sav to Moorcock", "ti mualo pou eixe o Tolkien", "8eoc o Stephen King", "o Barker eivai idiofuia stn favtasia" klp. Dnmiourgeitai etsi suxva n ais8nsn sto "ma8ntn" miac texvnc oti upoleipetai polu apo kapoiouc allouc. Dev lew oti autn n ais8nsn dev eivai avapofeuktn, alla lew oti dev 8aprepe va epiteivetai kai apo tn glwssa me toso paraplavntiko tropo!...

 

Mnv me peite apoluto pali: milaw gia taseic pou euvoouvtai apo tn xrnsn tnc glwssac. Ti exete va peite giauto; Sumfwveite; Prepei h oxi va xrnsimopoieitai n glwssa etsi wste va deixvetai mia upoti8emevn diafora poiotntac avamesa sto suggrafea (h grafia :p ) kai stov avagvwstn;

Edited by Vikar
Link to comment
Share on other sites

Διαφωνώ πλήρως ως προς το ότι ο γραφιάς είναι κάτι κατώτερο. Δε νομίζω ότι κανένα επάγγελμα μπορεί να θεωρηθεί κατώτερο από το άλλο. Θα ήταν πολύ εγωιστικό να εκφραστεί μια τέτοια άποψη, γιατί όλα τα επαγγέλματα είναι απόλυτα χρήσιμα στην κοινωνία --αν δεν ήταν, θα είχαν εκλείψει. Επομένως, ο διαχωρισμός μου ανάμεσα σε συγγραφέα και γραφία δεν είναι θέμα ανωτερότητας-κατωτερότητας, αλλά διαφορετικότητας.

 

Αυτό για το author/writer που λέει ο φίλος σου μου φαίνεται περιέργο, γιατί --απ'ό,τι βλέπω, τουλάχιστον, στο Νετ, καθώς και σε βιβλία-- author τούς λένε τους συγγραφείς στην Αμερική.

 

Πάντως, ότι, γενικότερα, στην Αμερική υπάρχει μια απομυθοποίηση των καλλιτεχνών, συμφωνώ, υπάρχει. Δεν ξέρω αν αυτό είναι απαραίτητα καλό ή κακό. Νομίζω ότι έχει αρκετά θετικά. Κατ'αρχήν, ο καλλιτέχνης δεν έχει το αλάθητο, κι αυτό σε ωθεί να γίνεσαι καλύτερος, αντί να λες "Είμαι καλός, είμαι θεός, αυτά, ό,τι και να φτιάξω είναι γαμάτο".

Link to comment
Share on other sites

Para8etw edw tnv polu evdiaferousa apoyn tou SteppenWolf, sxetika me tnv parallnln avagvwsn.

 

[...] μου αρέσει να διαβάζω παραπάνω από ένα βιβλία την ίδια χρονική περίοδο. Μπορεί να αργώ λίγο περοσσότερο να τα τελειώσω αλλά δε με ενοχλεί. Μου αρέσει ο τρόπος που τελικά δένουν νοηματικά, αν και 'άσχετα' μεταξύ τους.

Link to comment
Share on other sites

  • 2 weeks later...
Αυτό που ίσως να σκέφτομαι σχετικά με τον αναγνώστη είναι πως θα ήθελα να έχει την ίδια υπομονή που εγώ έχω με τους άλλους συγγραφείς: όπως εγώ δηλαδή διαβάζω και ξαναδιαβάζω όσα γράφουν οι άλλοι με προσήλωση και ενδιαφέρον, προσπαθώντας να κατανοήσω το νόημα και το λόγο ύπαρξης του κειμένου τους, κάτι τέτοιο προσδοκώ και για μένα.

 

Στην πράξη, αυτό δε συμβαίνει και όσο περνάει ο καιρός συνειδητοποιώ πως ο αναγνώστης δε θέλει να προβληματίζεται αλλά να ψυχαγωγείται και να του περνάνε όλα μασημένα χωρίς να κουράζει το μυαλουδάκι του. Εγώ συνεχίζω, πάντως, να μην πτοούμαι...

 

Σε καμία, πάντως, περίπτωση δεν πιστεύω πως αναγνώστης και συγγραφέας αναπτύσσουν την οποιαδήποτε σχέση "κτήσης".

 

Ti evvoeic akribwc legovtac "sxesn ktnsnc", Isis; (Kavei kai rima!)

Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
 Share

×
×
  • Create New...

Important Information

You agree to the Terms of Use, Privacy Policy and Guidelines. We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue..