Jump to content

Το συναίσθημα ως εργαλείο στην τέχνη


Nienna
 Share

Recommended Posts

Κώστα, αυτό έλεγα και προηγουμένως. Το ίδιο νομίζω πως λέει κι η Αταλάντη. Ότι δηλαδή η φάση είναι το αν έχεις μάθει, εσύ, σαν άνθρωπος (όταν λέω "εσύ" ο όποιος εσύ προφανώς) να διαχειρίζεσαι την παρόρμησή σου. Όχι μονάχα όταν δημιουργείς, αλλά και στις υπόλοιπες παραμέτρους της ζωής.

 

Το να το κάνω εγώ αυτό, μου φαίνεται εξωφρενικό (υποθέτω σχεδόν όσο κι εσένα), απλά υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που λειτουργούν διαφορετικά όταν είναι φορτισμένοι με ένταση και μπορούν να τη διοχετεύουν σωστά.

 

Πολλές φορές μια μορφή έντασης συναισθημάτων την έχεις ζήσει τόσες φορές που όταν έρχεται άλλη μία, την αναγνωρίζεις και ίσως να ξέρεις και τη να την κάνεις. Να ξέρεις που οφείλεται, τι κρύβει πίσω της ... δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Έτσι, υπάρχουν άνθρωποι που αυτό το έχουν σε μεγαλύτερο βαθμό, άλλοι που το έχουν σε πολύ μικρότερο κι άλλοι που δεν το έχουν καθόλου. Είναι καθαρά προσωπικό θέμα. Δε νομίζω δηλαδή πως μπορούμε να του βάλουμε μια ταμπέλα και να πούμε "να, ένας τρόπος υπάρχει μόνο και είναι αυτός", επειδή προτιμάμε τον έναν ή τον άλλο τρόπο σαν ξεχωριστά άτομα.

Link to comment
Share on other sites

Λοιπόν, αυτό τον καιρό που κάνω θέατρο, έχω τη χαρά να έχω έναν φοβερό δάσκαλο, ο οποίος στο μάθημα μας αλλάζει ψυχολογία και διάθεση ανά δευτερόλεπτο και έμαθα ένα πολύ χρήσιμο πράγμα: υπάρχουν δύο τρόποι να βιώσεις και να αποδώσεις ένα συναίσθημα: εγκεφαλικά και ψυχικά. Όταν το αποδίδεις εγκεφαλικά, το αναγνωρίζεις, το αναλύεις στα επιμέρους συναισθήματα και τις πιθανές εκφράσεις τους και το αποδίδεις με δύο, τρεις, πέντε, δέκα τρόπους. Δάσκαλος και κοινό (συμμαθητές) σου λένε ποιός τρόπος ήταν ο καλύτερος. Με το που το αποδώσεις, γίνεσαι μετά αμέσως ο εαυτός σου, χωρίς κανένα κατάλοιπο του συναισθήματος. Όταν, όμως, το βιώνεις και το αποδίδεις ψυχικά, όταν δηλαδή μπαίνεις ολόκληρος στο συναίσθημα και το αφήνεις να σε φάει για να το νοιώσεις, και δεν μπορείς να το αποδώσεις με πάνω από έναν τρόπο (τον δικό σου και μόνο) και σε κουράζει ψυχικά, αφήνοντάς σου όλη του την ενέργεια. Χώρια που σου κολλάει ότι επειδή το βίωσες, το απέδωσες ντε και καλά τέλεια και ουσιαστικά δεν βελτιώνεσαι στην ηθοποιία...

 

Πάνω κάτω το ίδιο ισχύει και για τον συγγραφέα, ο οποίος επίσης πρέπει να κάνει rp για όλους τους χαρακτήρες του χωρίς να καταντήσει σχιζοφρενής, πράγμα το οποίο θα γίνει αν τους βιώσει ψυχικά κι όχι εγκεφαλικά....

Link to comment
Share on other sites

Τους καταλαβαίνω πολύ καλά τους δυο τρόπους που λες, βγάζουν ξεκάθαρα νόημα. :)

Αλλά βέβαια συμφωνώ με την Κιάρα, είναι ανάλογα στον άνθρωπο. Μερικοί είναι ήδη σχιζοφρενείς... :p

Link to comment
Share on other sites

Επειδή σχεδόν πάντα όσα γράφω είναι απεικονίσεις των σκέψεών μου -άλλοτε καμουφλαρισμένες κι άλλοτε όχι- μάλλον τείνω να συμφωνίσω με την Αταλάντη.

Φυσικά αυτό που έχω καταλάβει (και μάλλον εδώ μέσα το έχω καταλάβει αυτό) είναι πως για ένα έργο δε φτάνει να πετέξεις τις εμπνεύσεις σου σε ενα χαρτί, όμως μετά χρειάζεται αρκετή "χαμαλοδουλειά " (κοινώς διορθώσεις), και σε αυτή τη φάση πρέπει να είσαι αρκετά νηφάλιος κι όχι δημιουργικός.

Link to comment
Share on other sites

Δε μπορώ να πω πως έχω κάτι εντελώς νέο να προσθέσω σε όσα ήδη έχουν ειπωθεί. Αυτό που μπορώ να πω από προσωπική εμπειρία - το οποίο και στηρίζει πλήρως την άποψη του Μελδόκιου - είναι πως, όσες φορές προσπάθησα να γράψω επηρεασμένη από κάποιο έντονο συναίσθημα, κατέληξα στο να παράγω ένα κραυγαλέο υστερικό εξάμβλωμα το οποίο θύμιζε (στην καλή περίπτωση) ύφος σαπουνόπερας με κάτι από Φώσκολο. Το ίδιο κείμενο, με προσεκτική διόρθωση επόμενη μέρα, έδωσε τροφή για κάτι σαφώς καλύτερο. Η φόρτιση, δηλαδή, έδωσε το έναυσμα για να ακολουθήσει η ηρεμία και να το διορθώσει!

Link to comment
Share on other sites

:o

 

Sonya, νομίζω ότι ακούω τον εαυτό μου να μιλάει. :D

 

Λοιπόν, αυτό τον καιρό που κάνω θέατρο, έχω τη χαρά να έχω έναν φοβερό δάσκαλο, ο οποίος στο μάθημα μας αλλάζει ψυχολογία και διάθεση ανά δευτερόλεπτο και έμαθα ένα πολύ χρήσιμο πράγμα: υπάρχουν δύο τρόποι να βιώσεις και να αποδώσεις ένα συναίσθημα: εγκεφαλικά και ψυχικά. Όταν το αποδίδεις εγκεφαλικά, το αναγνωρίζεις, το αναλύεις στα επιμέρους συναισθήματα και τις πιθανές εκφράσεις τους και το αποδίδεις με δύο, τρεις, πέντε, δέκα τρόπους. Δάσκαλος και κοινό (συμμαθητές) σου λένε ποιός τρόπος ήταν ο καλύτερος. Με το που το αποδώσεις, γίνεσαι μετά αμέσως ο εαυτός σου, χωρίς κανένα κατάλοιπο του συναισθήματος. Όταν, όμως, το βιώνεις και το αποδίδεις ψυχικά, όταν δηλαδή μπαίνεις ολόκληρος στο συναίσθημα και το αφήνεις να σε φάει για να το νοιώσεις, και δεν μπορείς να το αποδώσεις με πάνω από έναν τρόπο (τον δικό σου και μόνο) και σε κουράζει ψυχικά, αφήνοντάς σου όλη του την ενέργεια. Χώρια που σου κολλάει ότι επειδή το βίωσες, το απέδωσες ντε και καλά τέλεια και ουσιαστικά δεν βελτιώνεσαι στην ηθοποιία...

 

Κι εγώ αυτό πιστεύω. Ανάλυση και διακλάδωση σκέψης πάνω στο πώς αντιδρά ο καθένας, πώς σκέφτεται, πώς συμπεριφέρεται.

 

Πάνω κάτω το ίδιο ισχύει και για τον συγγραφέα, ο οποίος επίσης πρέπει να κάνει rp για όλους τους χαρακτήρες του χωρίς να καταντήσει σχιζοφρενής, πράγμα το οποίο θα γίνει αν τους βιώσει ψυχικά κι όχι εγκεφαλικά....

 

Κι άμα μέσα σε ένα έργο έχεις να αποδώσεις πάνω από δέκα χαρακτήρες, που ο καθένας είναι διαφορετική προσωπικότητα από τον άλλο, ε, ναι σίγουρα θα τρελαθείς, προσπαθώντας να ταυτιστείς απόλυτα με όλους. Άσε που δεν γίνεται να ταυτιστείς με ορισμένους χαρακτήρες όσο κι αν θέλεις. Αυτοί οι χαρακτήρες, όμως, μπορεί νάναι πολύ σημαντικοί για το έργο σου.

Link to comment
Share on other sites

  • 17 years later...
On 1/25/2006 at 11:47 AM, Nienna said:

Ο Βάρδος είπε:

 

 

Εγώ είπα:

 

 

Κι ο Βάρδος απάντησε:

 

 

Λοιπόν;

Ποια είναι η γνώμη σας επί του θέματος;

 

Έχω την εντύπωση πως το "ποσοστό" συναισθήματος που χρειάζεται για ένα καλό αποτέλεσμα διαφέρει από τέχνη σε τέχνη.

Εκ πείρας ξέρω πως αν δεν υπάρχει συναισθηματική φόρτιση (συναισθήματα δεν είναι μόνο ο έρωτας ή ο θυμός, υπάρχουν άπειρα, και δεν έχουν όλα ονόματα), είναι αδύνατον να γράψει κανείς ποίηση. Ακόμα και ένα καθαρά φιλοσοφικό π.χ. ποίημα, θα χρειαστεί φόρτιση για να "εκραγεί", για να βγει έξω, δεν χρειάζεται να είναι ερωτικό η angsty. Φυσικά αυτό το συναίσθημα πρέπει να στραφεί όλο προς την κατεύθυνση του ποιήματος, κοινώς να μην εκφραστεί αλλιώς, παρά μόνον μέσω του ποιήματος. Εκτός αν "περισσεύει", και αφού τελειώσει το γράψιμο, έχει κι άλλο - αν και σε τέτοιες περιπτώσεις συνήθως περισσεύει και η έμπνευση, οπότε γράφει κανείς κι άλλο. Πάντως, όλη αυτή η "τροχαλία" που χρειάζεται να ενεργοποιηθεί για να στραφεί το συναίσθημα προς την κατάλληλη κατεύθυνση χρειάζεται κάποιον έλεγχο, τουλάχιστον για αρχάριους. Αν το να εκφράζεσαι κατ' αυτόν τον τρόπο έχει γίνει κομμάτι της ζωής σου, τότε ο "μηχανισμός" αυτός δουλεύει πρακτικά από μόνος του.

Στην πεζογραφία αυτό το περί φόρτισης δεν ισχύει. Για να γράψει κανείς ένα πεζό, ιδίως μεγάλο, χρειάζεται οργάνωση, χρειάζεται να υπάρχει μια αποθήκη συναισθήματος και ιδεών η οποία να "ενεργοποιείται" όταν θα στρωθεί ο συγγραφέας να γράψει. Αν υπάρχει μεγάλη συναισθηματική φόρτιση, η οργάνωση πάει περίπατο, και συνήθως γράφει κανείς απλώς σημειώσεις. Για τα μικρά, ατμοσφαιρικά διηγήματα το "ποσοστο" είναι κάπου στη μέση. Φυσικά όλα αυτά είναι καθαρά υποκειμενικά, κρίνω με βάση εμένα και μερικά άτομα με τα οποία έχω συζητήσει το θέμα.

Στην ζωγραφική (και οποιαδήποτε άλλη οπτική μορφή τέχνης), το συναίσθημα χρειάζεται μόνο στην αρχή, στη σύλληψη της ιδέας. Μετά πρέπει να δουλέψει κανείς σαν σκυλί, και να τελειώσει αυτό που άρχισε, είναι τεχνικό θέμα. Φυσικά πρέπει ως τότε να έχει προλάβει να αγαπήσει έστω και λίγο το έργο που φτιάχνει, γιατί αλλιώς δεν θα το τελειώσει ποτέ, αλλά αυτό είναι άλλο είδος συναισθήματος, δεν είναι κάτι εξωτερικό, δεν είναι ένα ερέθισμα που γεννά το έργο, είναι η αφοσίωση στο ίδιο το έργο.

Στο τραγούδι απ' την άλλη πρέπει να προσέχει κανείς τι ακριβώς νοιώθει και γιατί. Αν νοιώθει για λάθος λόγους (κοινώς όχι για το ίδιο το κείμενο/μουσική), συνήθως υπάρχει πρόβλημα. Το υπερβολικό συναίσθημα παίρνει τον έλεγχο και η τεχνική πάει περίπατο - τουλάχιστον στους αρχάριους. Από την άλλη, η έλλειψη ειλικρινούς συναισθήματος δεν θέλετε να ακούσετε πώς ακούγεται (ναι, εννοώ απαίσια). Υποθέτω βέβαια πως αν φτάσει κανείς στο σημείο της "απόλυτης ευχέρειας" - αν γίνει δηλαδή αυτή η μορφή τέχνης φυσικός τρόπος έκφρασης του εκτελεστή, τότε είναι πολύ δύσκολο να "σπάσει" λόγω υπερβολικού συναισθήματος, το συναίσθημα τότε λειτουργεί μόνο θετικά, κοινώς.

Η ηθοποιία είναι επίσης ένα άλλο κεφάλαιο. Χρειάζεται δουλειά και συγκέντρωση κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, της έρευνας, της εκμάθησης του ρόλου, αλλά την ώρα της παράστασης απαιτεί ειλικρινές συναίσθημα.

 

Παρατηρώ πως μιας και το έντονο, ατίθασο συναίσθημα είναι βραχύβιο, έχει να κάνει κυρίως με τις άμεσες μορφές τέχνης, αυτές που δεν χρειάζονται πολύ χρόνο, κατά κάποιον τρόπο. Επίσης παρατηρώ πως οι performing arts γενικώς, χρειάζονται δουλειά - αφοσίωση - κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, και σταθερή ροή αρκετά έντονου συναισθήματος κατά τη διάρκεια της όποιας παράστασης. Από την άλλη, οι πιο "αργές" μορφές τέχνης (ζωγραφική, συγγραφή) χρειάζονται μια ιδέα, μια σπίθα στην αρχή, και στη συνέχεια τρέφονται από τα όσα έχει ζήσει ο καλλιτέχνης ως τότε, όσα έχει δει, δεν χρειάζονται ένταση άμεσα, μόνο την αφοσίωση και την υπομονή του.

 

Είμαι βέβαιη πως κάποιος, κάπου, κάποτε έχει γράψει όλα αυτά που προσπάθησα να πω εδώ με σαφώς καλύτερο και επιστημονικότερο τρόπο, but here you are.

 

^_^

Η τέχνη είναι συναίσθημα.

Το συναίσθημα είναι τέχνη η οποία δεν έχει ακόμα εκφραστεί, είτε στον καμβά, είτε στη παρτιτούρα, είτε στην σκηνή, είτε στο γραπτό.

Αν δεν δημιουργήσεις κάτι με συναίσθημα, δεν μπορεί να πάει παραπέρα, θα μείνει να αιωρείται σαν ιδέα και μόνο, τελείως ιδεαλιστικά. Το συναίσθημα έκανε το ίδιο ζώο που κάποτε περπατούσε στα 4, κάποτε, και όντας χορτασμένο από φαγητό, ποτό, ύπνο, σεξ, και χωρίς καμία άλλη σωματική ανάγκη, ούτε κάποιο ουσιαστικό λόγο και "γιατί", να αρχίσει να ζωγραφίζει ζώα σε βράχους, μετέπειτα να τραγουδάει, αργότερα να γράφει και από ένα σημείο και μετά να αλληλεπιδράει σε διανοητικές συζητήσεις σε μία προσπάθεια να βρει την λύση πίσω από το οτιδήποτε, δηλαδή πιστεύω πως χρονολογικά πρώτα ήρθε η τέχνη (στην πρωτόγονη μορφή της)  και μετά ήρθε η επιστήμη και η όποια τεχνολογική πρόοδος.

 Επειδή, πολύ απλά, αν θέλαμε απλά να τρώμε, να πίνουμε, να κάνουμε σεξ, να κοιμόμαστε και να χέζουμε, δε νομίζω να ήθελε ο άνθρωπος (ανεξάρτητα και διαχρονικά, σε όλες τις εποχές ξεχωριστά αυτό) να δημιουργήσει, να κάνει κάτι άλλο πέρα από αυτά.  Ο άνθρωπος χωρίς την τέχνη δε θα διέφερε και πολύ από τα ζώα, και οι δύο παρονομαστές θα έκαναν ό,τι απαιτούσε η επιβίωσή τους και τίποτα παραπάνω.

Edited by Aggelos95
Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
 Share

×
×
  • Create New...

Important Information

You agree to the Terms of Use, Privacy Policy and Guidelines. We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue..