Διάλογος και αφήγηση - περιγραφή

[Aurora]

Αν και έχω διαβάσει τα περισσότερα παλαιότερα τοπικ δε θυμάμαι να είδα κάποιο παρόμοιο, παρ' όλα αυτά αν μου διέφυγε παρακαλώ τους υπεύθυνους να το διαγράψουν.

 

Το ερώτημά μου είναι το εξής: διάλογος ή αφήγηση - περιγραφή; Τι χρησιμοποιείτε περισσότερο στα κείμενά σας; Λέγεται ότι καλά είναι να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ των δύο, όχι μόνο σε ότι αφορά την ποσότητα αλλά και την ποιότητα. Στα δικά σας κείμενα υπερτερεί κάποιο ή υπάρχουν (όσο γίνεται) ισόποσα; Χειρίζεστε και τα δυο εξίσου καλά ή πιστεύετε ότι κάποιο αναδεικνύει καλύτερα τις ικανότητες σας;

Αυτές οι λίγες ερωτήσεις λοιπόν. :tongue: Περιμένω τις απόψεις σας.

 

Καλώς σας βρηκα.

Edited December 29, 2009 by Aurora

[Blondbrained]

Ανάλογα τι θες να πεις. Για μένα δεν είναι θέμα ποσοτικής ισορροπίας, αλλά χρηστικής. ΔΗλαδή, αν χρησιμοποιήσεις πολύ αφήγηση, εκεί που θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις διάλογο, που είναι πιο ζωντανό μέσον, χάνει το κείμενό σου, και αντίστροφα.

Κάπου είχα διαβάσει ότι με την αφήγηση είναι πιο εύκολο να περάσεις συναισθήματα, αφού μπορείς να τ'αναλύσεις μέχρι αηδίας. Συμφωνώ, πως είναι πιο εύκολο, αλλά όχι και πιο πετυχημένο. Καμιά φορά είναι πιο ωραίο να 'βγαίνει' το συναίσθημα με έναν συνδιασμό...Άλλωστε, και μέσα στους διαλόγους μπορείς να δώσεις κάποια στοιχεία για την συναισθηματική κατάσταση των ομιλητών, με μικρές συνοδευτικές φράσεις που δηλώνουν κινήσεις, βλέμματα, ή και συναισθήματα.

 

Σε γενικές γραμμές προτιμώ τους διαλόγους, αν και μου βγαίνει πολύ εύκολα η αφήγηση, λόγω πολυλογίας!!! Σε άλλους μ'αρέσει να βλέπω και τα δύο, αρκεί να τα χειρίζονται καλά, ιδιαίτερα τους διαλόγους, με τους οποίους βλέπω πως υπάρχει πρόβλημα και σπάνια είναι αληθοφανείς.

[Guest Anime_Overlord]

Νομίζω ότι υπάρχει το θέμα "όταν οι μάγος σου κλείνει το μάτι" που το συζητάει αυτό.

 

Είχα πάρει μέρος σε μια παρόμοια συζήτηση σε άλλο φόρουμ περί ανιμέ. Ο λόγος ήταν για το πως θα ήταν καλύτερο να δείχνουνε την πλοκή και να εξηγούνε τις ειδικές δυνάμεις του καθενός. Όλοι μας θα γνωρίζουμε την βλακώδη λογοδιάρροια που πιάνει τους χαρακτήρες όταν αντιμετωπίζουνε κάποιον εχθρό ή κάποιον με αντίθετη αίσθηση ηθικής ή διακαιοσύνης. Κάθονται και μονολογούνε ή περιγράφουνε το σχέδιο τους λες και ο αναγνώστης δε μπορεί να το καταλάβει μόνος του. Δηλαδή μιλάνε μόνο και μόνο για χάρη του αναγνώστη/θεατή και όχι γιατί ταιριάζει με όσα συμβαίνουν. Αυτό το θεωρώ μέγα αδυναμία.

 

Από την άλλη να βάζεις τον εκφωνητή ή αφηγητή να τα λέει όλα, δεν είναι και πάντα ότι καλύτερο αλλά σίγουρα έχει καλύτερη αίσθηση από το να περιγράφει ο πρωταγωνιστής τι έκανε ή θα κάνει. Δηλαδή να μην εξηγεί ο αφηγητής συνέχεια τις προθέσεις και τον τρόπο που ενεργεί ο χαρακτήρας. Το κάνει πολύ ξερά περιγραφικό.

 

Αυτό που μπορεί να γίνει κατ'εμέ είναι να συνδιάζεις τα δύο παραπάνω με άλλες δύο μεθόδους. Η πρώτη είναι ο εσωτερικός μονόλογος. Ο χαρακτήρας πάλι έχει λογοδιάρροια αλλά μιλάει στον εαυτό του, από μέσα του. Έτσι παρουσιάζεται η ψυχοσύνθεσή του, χωρίς να δίνει την αίσθηση ότι την πετάει στα μούτρα του αναγνώστη/θεατή. Αφού είναι οι σκέψεις του. Τις έχει και χωρίς να τις πει.

 

Η δεύτερη είναι η επιστημονικούρα εξήγηση που ταιριάζει να γίνει, όταν κάποιος ζητάει εξηγήσεις ή περιγράφει το σχέδιό του σε άλλους. Αν και εφόσον ταιριάζει στα δεδομένα του παρόντος, τότε είναι μια χαρά. Δηλαδή να μην εξηγεί πως λειτουργεί το λέιζερ του στην διάρκεια της μάχης. Γιατί να το κάνει; Να το κάνει μετά την μάχη όταν κάποις τον ρωτάει πως λειτουργεί κι εκείνος έχει λόγο να του εξηγήσει.

 

Φυσικά η κατάχραση οποιασδήποτε μεθόδου από αυτές αφήνει άσχημο αποτέλεσμα. Οπότε ας απλά συνδιάζεις και τις τέσσερις ή όποιες άλλες μπορείς να βρεις. Δηλαδή ένα κομμάτι να το λέει ο αφηγητής για να φτιάξει ατμόσφαιρα, ένα μέρος ο χαρακτήρας να το λέει για να μεταφέρει συναισθήματα στον αναγνώστη/θεατή, ένα μέρος να το σκέφτεται (γιατί δεν μπορεί να λέει τα πάντα σε όσους είναι γύρω του για διάφορους λόγους) και ένα μέρος να περιγράφει επιστημονικά / αναλυτικά όταν χρειάζεται για να ξέρουμε το γενικό του σχέδιο ή τρόπο λειτουργείας.

Edited December 29, 2009 by Anime_Overlord

[DinMacXanthi]

Δεν έχει σημασία αν προτιμάς την αφήγηση του παντογνώστη αφηγητή, ή τον διάλογο μεταξύ χαρακτήρων. Σημασία έχει με πόση φυσικότητα θα βγει το κείμενο. Άλλοι έχουν ικανότητα να δίνουν διάλογο (ένας που έρχεται εύκολα στο μυαλό είναι ο Pratchett, ειδικά στα τελευταία βιβλία του), άλλοι πραγματικά είναι μαλωμένοι με τον διάλογο και περιγράφουν τα πάντα (κι εδώ έρχεται εύκολα στο μυαλό ο Lovecraft) αλλά και οι 2 καταφέρνουν να πετύχουν τον σκοπό τους.

Εσύ μέσα από τη γραφή θα καταλήξεις να βρεις τι προτιμάς και τι σου βγαίνει πιο εύκολα. Φυσικά, αν μπορείς να κρατήσεις ισορροπίες στα κείμενα σου, good for you, αλλά αργά ή γρήγορα θα δεις με τι νιώθεις πιο άνετα.

Και φυσικά, και στην αφήγηση και στον διάλογο υπάρχει ο βασικός κανόνας που πρέπει να ακολουθούν ΟΛΟΙ όσοι γράφουν, αν θέλουν το κείμενο να κυλάει. Αυτό που θα σου πει ο οποιοσδήποτε καθηγητής δημιουργικής γραφής, στο πρώτο μάθημα: "SHOW, DON'T TELL." (κι εδώ πάλι φτάνεις στο θέμα της φυσικότητας).

Προσωπικά, επειδή μου αρέσει να γράφω ιστορίες με έναν βασικό χαρακτήρα συνήθως, η αφήγηση με κερδίζει, αν και συνήθως ο αφηγητής μου δεν είναι τόσο ουδέτερος στην γλώσσα του. Αλλά όταν θέλω να γράψω κωμικό κείμενο, οι διάλογοι είναι must. (edit: εξυπακούεται ότι για την προσωπική μου γνώμη, εννοώ που ρίχνω βάρος, όχι ότι είναι αποκλειστικά περιγραφή ή διάλογος.)

Edited December 29, 2009 by DinMacXanthi

[Aurora]

Αρχικά ευχαριστώ για τις απαντήσεις και τον χρόνο σας.

 

Anime Overlord έψαξα μέσω της αναζήτησης το θέμα που αναφέρεις μα δε μπόρεσα να το βρω.

 

Ας απαντήσω κι εγώ λοιπόν, αν και άπειρη συγκριτικά με εσάς. Κάθε τεχνική υποτίθεται ότι εξυπηρετεί έναν συγκεκριμένο σκοπό και ασφαλώς αν καταφέρνεις να διατηρείς την μαγική ισορροπία ανάμεσα τους μόνο κερδισμένος μπορείς να είσαι. Όμως δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να περάσεις στον αναγνώστη αυτό που θέλεις. Η τεχνική που διαλέγει ο καθένας είναι μέρος του συγγραφικού στυλ του και εφόσον την χρησιμοποιεί με επιδεξιότητα παύει να έχει σημασία το πόσο ανορθόδοξη είναι. Διαφορετικά η αφήγηση μπορεί εύκολα να γίνει κουραστική και βαρετή και αντίστοιχα ο διάλογος να φανεί ανούσιος, φλύαρος και ασύμβατος με την ιδιοσυγκρασία των χαρακτήρων.

Προσωπικά χρησιμοποιώ πολύ περισσότερο την αφήγηση. Επιλεγώ τον διάλογο μόνο όταν είναι απόλυτα αναγκαίος. Δε ξέρω αν αυτό οφείλεται στην αδυναμία μου να γράψω καλούς διαλόγους ή αν τελικά είναι θέμα γούστου, αφού και ως αναγνώστης προτιμώ τις μακροσκελείς αφηγήσεις από τους διαλόγους. Κουσούρι ίσως, αλλά δε διορθώνεται.

[Cassandra Gotha]

Τρελαίνομαι για διαλόγους. Τρελαίνομαι για περιγραφή κινήσεων του ήρωα. Με λίγα λόγια, ζωντανό κείμενο, να το βλέπω μπροστά μου αυτό που μου διηγείται. Η αφήγηση πρέπει να είναι πολύ καλή για να με κερδίσει, χωρίς πολλές περιγραφές του χώρου, του καιρού, της εμφάνισης κάποιου.

Αυτά ισχύουν και για ό,τι διαβάζω, αλλά και για τον τρόπο που γράφω (Αν και όχι πάντα. Στο διήγημα είναι πολύ πιο δύσκολο να χωρέσω διαλόγους, εκεί κερδίζει έδαφος η αφήγηση).

 

Προτιμώ να κυλάει η ιστορία όσο γίνεται μέσα από διαλόγους, και να αφήνομαι ως αναγνώστρια να καταλάβω τα πάντα από τα λόγια και τις εκφράσεις (ή κινήσεις) των συνομιλητών. Δεν μου αρέσει να βομβαρδίζομαι με λεπτομέρειες που δεν τις έχω καταλάβει μόνη μου, δεν τις έχω νιώσει. Ναι, "Δείξε, μη λες", οπωσδήποτε.

[Tiessa]

Τρελαίνομαι για διαλόγους. Τρελαίνομαι για περιγραφή κινήσεων του ήρωα. Με λίγα λόγια, ζωντανό κείμενο, να το βλέπω μπροστά μου αυτό που μου διηγείται...

 

θα συμφωνήσω κι εγώ με την Cassandra σ' αυτό το σημείο. Μου αρέσει ο διάλογος, αρκεί να έχει όντως την περιγραφή των κινήσεων και ίσως και των σκέψεων, συναισθημάτων κλπ.

Καμιά φορά ωστόσο, παρατηρώ σε κείμενα με πολύ μεγάλους διαλόγους ότι δυσκολεύομαι να καταλάβω ποιος μιλάει -ειδικά αν είναι πάνω από δυο οι εμπλεκόμενοι ή αν δεν είναι εντελώς σαφώς διαχωρισμένες οι θέσεις τους. Νομίζω ότι σε τέτοιες περιπτώσεις είναι καλύτερο να διακόπτεται και λίγο ο διάλογος με μια ενδιάμεση παράγραφο που να εξηγεί κάτι ή να μας τοποθετεί ξανά.

Ασφαλώς όμως δεν περιμένω από ένα κείμενο να βγάλει όλη την υπόθεση μέσα από έναν διάλογο, ειδικά αν έχουμε να κάνουμε με έργο μεγάλου μεγέθους, που θα το πλούτιζε μια περιγραφή.

[Nihilio]

Όπως επισήμανε η ξανθόμυαλη, είναι θέμα ισορροπίας περισσότερο και του τι θες να περάσεις. Σε μια μικρή ιστορία μπορείς να το βγάλεις μόνο με αφήγηση και να μην υπάρχει πρόβλημα, σε ένα μυθιστόρημα καλό είναι να σου βγει μια αναλογία γύρω στο 50-50 θα έλεγα. Υπάρχει ο χώρος και μπορείς να δώσεις πολλές πληροφορίες για χαρακτήρες μέσα από διάλογο. Όχι μόνο κάνει το κείμενο ενδιαφέορν, αλλά είναι και μια πολύ καλή ευκαιρία να δείξεις τις προσωπικότητές τους πιο φυσικά. Άλλο να πεις: "ο Νίκος θύμωνε εύκολα" και άλλο να βάλεις το Νίκο να ξεσπάει με το παραμικρό.

Πάντως ο βασικός κανόνας είναι Show, don't tell, κι εκεί κολλάει και ο διάλογος. Αν ο ήρωας περνάει πολύ μεγάλο μέρος του γραπτού μόνος ή σιωπηλός, τότε ο διάλογος θα είναι περιορισμένος, η αφήγηση όμως πρέπει να περιλαμβάνει δράση, όχι περιγραφές (δηλαδή όχι "ο Νίκος θύμωσε με τον Παύλο" αλλά "Ο Νίκος σταμάτησε να μιλάει. Έσφιξε το στόμα του και κοίταξε θυμωμένα τον Παύλο. Ύστερα έκανε ένα απειλητικό βήμα προς το μέρος του.")

 

Και ο βασικός νόμος: το show don't tell είναι κανόνας, όχι νόμος.

[mman]

Κάποια στιγμή είχε δημοσιευτεί στο "9" ένα διήγημα που δεν είχε την παραμικρή περιγραφή. Ήταν μικρό βέβαια, αλλά είχε μόνο διαλόγους! Δεν θα το ανέφερα αν δεν τύχαινε να είναι και πολύ καλό. Μάλιστα είχε γίνει και ταινία μικρού μήκους ("They're made out of meat" ή κάπως έτσι).

Ξεχνώντας τέτοιες μικρές και ελάχιστες εξαιρέσεις, η περιγραφή είναι απολύτως αναγκαία. Αλλά αν το όνομά μας δεν αρχίζει από Howard Phillips και δεν τελειώνει σε Lovecraft, δεν μπορούμε να στηριχτούμε μόνο σ' αυτήν.

Κάποια στιγμή οι χαρακτήρες μας πρέπει ν' ανοίξουν το στοματάκι τους και να προσπαθήσουν να ζωντανέψουν, τόσο τους εαυτούς τους, όσο και τη σκηνή ολόκληρη για τα μάτια του αναγνώστη. Κι εκεί, κατά τη γνώμη μου είναι ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της συγγραφής λογοτεχνίας. Γιατί ο αναγνώστης μπορεί εύκολα να ξεχάσει μια μέτρια περιγραφή καθώς προχωράει μέσα στο έργο, αλλά δεν θα συγχωρήσει τόσο εύκολα έναν αδέξιο διάλογο.

Μια λάθος έκφραση και το IQ του χαρακτήρα πέφτει δραματικά. Μία αταίριαστη λέξη (χωρίς να δικαιολογείται εννοείται) σε ακατάλληλα χείλη ("Σωματιδιακός επιταχυντής", είπε ο λαχειοπώλης) και τα τινάξαμε όλα στον αέρα.

Έχουν οι διάλογοι χρώμα; Αιχμή; Σύγκρουση; Συναίσθημα; Φέρουν πληροφορία; Χτίζουν ατμόσφαιρα; Αποσαφηνίζουν πράγματα εκεί που πρέπει και διατηρούν την αμφισημία όταν είναι αναγκαία;

Νομίζω ότι στους διαλόγους ο/η συγγραφέας εκτίθεται στα μάτια του αναγνώστη πολύ πιο βάναυσα και τελεσίδικα απ' ότι με τις περιγραφές: Αν τα θαλασσώσει, η προσγείωση θα είναι ανώμαλη. Αν διαπρέψει, το έργο απογειώνεται (π.χ. Kay, Τιγκάνα, κεφάλαιο "Διανώρα": ρεσιτάλ!).

Πού θέλω να καταλήξω: Ενώ σίγουρα δεν υπάρχει μεζούρα αναλογίας περιγραφών-διαλόγων, προσωπικά κοιτάω δύο φορές πιο αυστηρά τους διαλόγους μου απ' ότι τις περιγραφές μου. Επειδή (συνήθως) έχουν μεγαλύτερη δραματουργική βαρύτητα.

Εννοείται ότι πολύ συχνά δεν μένω ευχαριστημένος.