Ανατομία ενός Διηγήματος

[DinMacXanthi]

Το παρακάτω ήταν ένα φυλλάδιο που μας μοίρασαν χθες στο μεταπτυχιακό. Το θεώρησα αρκετά ενδιαφέρον για να το μοιραστώ μαζί σας.

 

Το 1977 ο P.W. Thorndyke (καθηγητής Γνωστικής Ψυχολογίας) προσδιόρισε τα κοινά βασικά στοιχεία που συναντούμε στα διηγήματα και στα περισσότερα πονήματα δημιουργικής γραφής. Με βάση αυτά τα στοιχεία και τους κανόνες με τους οποίους συνδυάζονται, σχημάτισε τον παρακάτω πίνακα όπου περιγράφει την δομή πολυάριθμων κειμένων.

 

/// όπου Χ ---> Υ ισούται με "το Χ αποτελείται από Υ ///

/// οι παρενθέσεις περικλείουν προαιρετικά στοιχεία ///

/// ο αστερίσκος (*) υποδεικνύει ότι ένα στοιχείο μπορεί να επαναλαμβάνεται ///

/// το σύμβολο + υποδεικνύει τον συνδυασμό στοιχείων σε διαδοχική σειρά ///

 

 

(1) Ιστορία ---> setting + θέμα + πλοκή + κατάληξη

(2) Setting ---> Χαρακτήρες + τοποθεσία + χρόνος

(3) Θέμα ---> (συμβάν)* + τελικός στόχος

(4) Πλοκή ---> επεισόδιο*

(5) Επεισόδιο ---> δευτερεύων στόχος + απόπειρα* + κατάληξη

(6) Απόπειρα ---> {συμβάν* / επεισόδιο}

(7) Έκβαση ---> {συμβάν*/ κατάσταση}

(8) Κατάληξη ---> {συμβάν / κατάσταση}

(9) {Δευτερεύων στόχος / τελικός στόχος} ---> Επιθυμητή κατάσταση

(10) {Χαρακτήρες/τοποθεσία/ χρόνος} ----> Κατάσταση

 

 

 

Κατά βάση, μπορείτε να πάρετε οποιαδήποτε ιστορία και να την "διαμελίσετε" στα παραπάνω ( ; ) Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί αυτός ο πίνακας ως προσχέδιο για να γράψει κανείς μια ιστορία; Ειδικότερα, θα μπορούσε κανείς σας να το χρησιμοποιήσει; Μιλάει για πράγματα που λίγο ή πολύ τα γνωρίζουμε όταν γράφουμε, χωρίς όμως να τους δίνουμε όνομα.

Προσωπικά, ο παραπάνω πίνακας μου δημιουργεί μια "κλινική" αίσθηση, ένα διαμελισμένο πτώμα πάνω σε πάγκο νεκροτομείου. (Σ'αυτό συμφώνησαν και οι υπόλοιποι συμφοιτητές). Οι πιο "θετικοτεχνολογικοί" μεταξύ μας τι έχουν να πουν;

Επίσης, κάποια γνώμη για αλλαγές; Προσθήκες για τα διάφορα σουφουφο genres;

Edited January 15, 2010 by DinMacXanthi

[Nihilio]

Το παρακάτω ήταν ένα φυλλάδιο που μας μοίρασαν χθες στο μεταπτυχιακό. Το θεώρησα αρκετά ενδιαφέρον για να το μοιραστώ μαζί σας.

 

Το 1977 ο P.W. Thorndyke (καθηγητής Γνωστικής Ψυχολογίας) προσδιόρισε τα κοινά βασικά στοιχεία που συναντούμε στα διηγήματα και στα περισσότερα πονήματα δημιουργικής γραφής. Με βάση αυτά τα στοιχεία και τους κανόνες με τους οποίους συνδυάζονται, σχημάτισε τον παρακάτω πίνακα όπου περιγράφει την δομή πολυάριθμων κειμένων.

 

/// όπου Χ ---> Υ ισούται με "το Χ αποτελείται από Υ ///

/// οι παρενθέσεις περικλείουν προαιρετικά στοιχεία ///

/// ο αστερίσκος (*) υποδεικνύει ότι ένα στοιχείο μπορεί να επαναλαμβάνεται ///

/// το σύμβολο + υποδεικνύει τον συνδυασμό στοιχείων σε διαδοχική σειρά ///

 

 

(1) Ιστορία ---> setting + θέμα + πλοκή + κατάληξη

(2) Setting ---> Χαρακτήρες + τοποθεσία + χρόνος

(3) Θέμα ---> (συμβάν)* + τελικός στόχος

(4) Πλοκή ---> επεισόδιο*

(5) Επεισόδιο ---> δευτερεύων στόχος + απόπειρα* + κατάληξη

(6) Απόπειρα ---> {συμβάν* / επεισόδιο}

(7) Έκβαση ---> {συμβάν*/ κατάσταση}

(8) Κατάληξη ---> {συμβάν / κατάσταση}

(9) {Δευτερεύων στόχος / τελικός στόχος} ---> Επιθυμητή κατάσταση

(10) {Χαρακτήρες/τοποθεσία/ χρόνος} ----> Κατάσταση

 

 

 

Κατά βάση, μπορείτε να πάρετε οποιαδήποτε ιστορία και να την "διαμελίσετε" στα παραπάνω ( ; ) Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί αυτός ο πίνακας ως προσχέδιο για να γράψει κανείς μια ιστορία; Ειδικότερα, θα μπορούσε κανείς σας να το χρησιμοποιήσει; Μιλάει για πράγματα που λίγο ή πολύ τα γνωρίζουμε όταν γράφουμε, χωρίς όμως να τους δίνουμε όνομα.

Προσωπικά, ο παραπάνω πίνακας μου δημιουργεί μια "κλινική" αίσθηση, ένα διαμελισμένο πτώμα πάνω σε πάγκο νεκροτομείου. (Σ'αυτό συμφώνησαν και οι υπόλοιποι συμφοιτητές). Οι πιο "θετικοτεχνολογικοί" μεταξύ μας τι έχουν να πουν;

Επίσης, κάποια γνώμη για αλλαγές; Προσθήκες για τα διάφορα σουφουφο genres;

Βασικά φτιάχνει μία γλώσσα για να αναλύσει μια ιστορία σε μορφή δέντρου.

Έχει ενδιαφέρον ως "επιστημονική" άσκηση και σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά, πρακτικά, δε νομίζω να προσφέρει κάτι, πέρα από το να δώσεις μια τυποποιημένη απόδειξη ότι ένα κείμενο δεν είναι ιστορία (αλλά όχι το αντίθετο και αν θες σου το αποδίδω)

 

Α, ναι, και αντί για '/' πρέπει να βάλεις '|', αν είναι αυτό που σου λέω

[DinMacXanthi]

| αντί για / ? Noted! :-p

Δεν υπήρχε γλώσσα ή κάτι παρόμοιο στο φυλλάδιο, το / ήταν προσωπική "καλλιτεχνική παρέμβαση"

[Nihilio]

| αντί για / ? Noted! :-p

Δεν υπήρχε γλώσσα ή κάτι παρόμοιο στο φυλλάδιο, το / ήταν προσωπική "καλλιτεχνική παρέμβαση"

Επειδή υποθέτω ότι χρησιμοποιεί κάποιες γνωστές συμβάσεις της θεωρίας γλωσσών (αν και το '+' νομίζω ότι είναι παρέκλιση από αυτή) προτείνω τη χρήση του '|' που συμβολίζει το λογικό ή (το + παρεμπιπτόντως συμβολίζει το "ένα ή περισσότερα" και το * το "μηδέν ή περισσότερα").

Αλλά είναι άχρηστη παρατήρηση, μπλέκουμε με διακριτά μαθηματικά τώρα, τα οποία δεν πολυπηγαίνω και δε νομίζω να ενδιαφέρουν τους μη-μαθηματικούς και μη-πληροφορικάριους.

 

Ως μη-φιλόλογος λοιπόν θα αφήσω τον σχολιασμό (ζήτησες τους θετικοτεχνολογικούς να πουν την άποψή τους, τι να κάνουμε) και τον κυνισμό μου σε κάποιους άλλους πιο αρμόδιους.

[greenmist]

Για την δομή - ανάλυση ιστορίας, διηγήματος, μυθιστορήματος κλπ, έχουν βγει πολλά και διάφορα λογισμικά, μεθοδολογίες ειδικών, που μοιάζουν με τον πίνακα σου, και άλλα καλούδια! Το ζήτημα είναι αν βοηθάνε τον εκάστοτε συγγραφέα να οργανώσει το χάος στο μυαλό του. Είναι εντελώς υποκειμενικό και μπορεί να "μορφοποιηθεί" στα μέτρα του καθενός. Πολλοί χρειάζονται μόνο μολύβι και χαρτί, ή υπολογιστή και επεξεργαστή κειμένου. Άλλοι μπορεί να βρουν τέτοιες λύσεις σωτήριες. Σωστός είναι κάθε τρόπος που οδηγεί έναν συγγραφέα να γράψει κάτι καλό!

[mman]

Νομίζω ότι αυτό που διακρίνει την λογοτεχνία του φανταστικού από την ρεαλιστική, μπορεί να περιγραφεί κάπως έτσι:

 

Ιστορία ---> setting + φανταστικό στοιχείο + θέμα + πλοκή + κατάληξη

Φανταστικό στοιχείο ---> παραβίαση πραγματικότητας {+ επεξήγηση}

 

Αλλά πάλι το γράφω πολύ πρόχειρα.

[Nihilio]

Νομίζω ότι αυτό που διακρίνει την λογοτεχνία του φανταστικού από την ρεαλιστική, μπορεί να περιγραφεί κάπως έτσι:

 

Ιστορία ---> setting + φανταστικό στοιχείο + θέμα + πλοκή + κατάληξη

Φανταστικό στοιχείο ---> παραβίαση πραγματικότητας {+ επεξήγηση}

 

Αλλά πάλι το γράφω πολύ πρόχειρα.

Έχω την εντύπωση ότι αυτό δε χρειάζεται, πρέπει απλά στο "(2) Setting ---> Χαρακτήρες + τοποθεσία + χρόνος" να προστεθεί και ο όρος "μη-πραγματική σύμβαση"* ή κάτι παρόμοιο.

Πχ, στην Εναλλακτική ιστορία δεν υπάρχει παραβίαση πραγματικότητας, αλλά μια σύμβαση ότι "κάτι διαφορετικό έγινε στο παρελθόν" ή, αλλιώς, μια απόκλιση από την πραγματικότητα.

 

Αλλά νομίζω ότι παίζουμε με φιλοσοφικούς ορισμούς τώρα, και οι δύο απόψεις στέκουν με την κατάλληλη θεμελίωση/παραδοχή.

Edited January 15, 2010 by Nihilio

[mman]

[...] Αλλά νομίζω ότι παίζουμε με φιλοσοφικούς ορισμούς τώρα, και οι δύο απόψεις στέκουν με την κατάλληλη θεμελίωση/παραδοχή.

Ναι, στην ουσία λέμε το ίδιο. Αλλά πιστεύω ότι, για διηγήματα του φαντστικού, κάτι τέτοιο πρέπει να προστεθεί.

[Nihilio]

Ναι, στην ουσία λέμε το ίδιο. Αλλά πιστεύω ότι, για διηγήματα του φαντστικού, κάτι τέτοιο πρέπει να προστεθεί.

H μόνη μου ουσιαστική διαφωνία θα ήταν ένα αστεράκι δίπλα στο φανταστικό στοιχείο, αφού μπορείς να έχεις παραπάνω από ένα.

 

Κατά τα άλλα κάθε άλλη διαφοροποίηση είναι, μάλλον, σημειολογική παρά ουσιαστική.

 

ΥΓ: Νιώθω ξαφνικά ότι η Ελληνική ΕΦΦ σκηνή σοβαρεύει

[Tiessa]

Εγώ πάλι θα έλεγα ότι το φανταστικό στοιχείο δεν μπορεί να τοποθετηθεί έτσι γραμμικά:

Ιστορία ---> setting + φανταστικό στοιχείο + θέμα + πλοκή + κατάληξη

Φανταστικό στοιχείο ---> παραβίαση πραγματικότητας {+ επεξήγηση}

 

(Αφού το + υποδηλώνει μια ακολουθία ), αλλά θα πρέπει να διαχέεται μέσα στο setting, στην πλοκή και στην κατάληξη.

[Guest Anime_Overlord]

Κι εμένα μου είχανε δώσει ένα τέτοιο φυλλάδιο αλλά είχε να κάνει με την οργάνωση των αρχαίων τραγωδιών στην αρχαία Αθήνα. Ήταν πολύ πιο περίπλοκο ιστόγραμμα και το είχα βρει πολύ ενδιαφέρον τότε παλιά. Εγώ πάλι βρίσκω τον τρόπο να γράψεις μια ιστορία έτσι:

 

1) Ιδέα (ουρανοκατέβατη ή λογοκλοπημένη) γραμμένη πρόχειρα σε κουτί από δημητριακά και παρατημένη πάνω σε ένα γραφείο.

2) Αφού βρεις τον χρόνο και την όρεξη, αμπελοφιλοσοφική ενδοσκόπιση στο τι γίνεται στην αρχή, στην μέση, και στο τέλος (τα τρία βασικά μέρη).

3) Σπάσιμο κάθε μέρους σε γεγονότα / συμβάντα και διπλοτσεκάρισμα ότι η έκβαση κάθε πράξης οδηγεί ομαλά το ένα συμβάν στο άλλο.

4) Απεικόνιση/περιγραφή κόσμου και χαρακτήρων που κάνουνε τα γεγονότα / συμβάντα.

5) Θυμός, οργή, κόλλημα, παραίτηση. Επαναφορά σαν έρθει πάλι η όρεξη με επιπλέον στοιχεία ή αφαίρεση άλλων. Πέταμα στο καλάθι των αχρήστων και πέρασμα από την αρχή, να φύγει η ρομαντική διάθεση της αρχικής ιδέας και να μείνει η λογική και υπολογιστική επιμέλεια.

6) Σπάσιμο του (3) σε περισσότερα υπο-κομμάτια αν τόσο πια η ιστορία έχει περίπλοκη δομή με κάθε υπο-κομμάτι να αφηγείται από την πλευρά του κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά. Αυτό κάνει την ιστορία πιο ρεαλιστική γιατί δίνει κίνητρα σε κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά αντί απλά να είναι plot element.

7) Σάλτσες και μπαχαρικά για να δέσει το γλυκό (ιδιοτροπίες χαρακτήρων, ρευστότητα λόγου, όμορφες περιγραφές).

8) Ανακάτεμα της παρουσίασης κάθε συμβάντος αν η ιστορία πρέπει να έχει μυστήριο και να μην τα αποκαλύπτει όλα γραμμικά και απανωτά.

9) Επανάληψη των (5) (6) (7) (8) μέχρι να είσαι ικανοποιημένος ή πεις "χέστο, ας το τελειώσω ως έχει".

10) Γράψτο (και δείχνε όσο περισσότερο μπορείς, λέγε όσο λιγότερο γίνεται)

11) Προαιρετικά δώσ'το για proofreading και για μάζεμα εντυπώσεων από άλλους, με τον κύνδινο επανάληψης του (9)

12) Μίζες, κονέ, άκρες, μπατζανάκιδες για να πάει στο εκτυπωτήριο

13) Επιταγή

14) Επανάληψη του (1)

Edited January 15, 2010 by Anime_Overlord

[mistseeker]

Χαχαχα!!! Εμένα με καλύπτει σε μεγάλο βαθμό αυτή η μέθοδος!

 

Κι εμένα μου είχανε δώσει ένα τέτοιο φυλλάδιο αλλά είχε να κάνει με την οργάνωση των αρχαίων τραγωδιάν στην αρχαία Αθήνα. Ήταν πολύ πιο περίπλοκο ιστόγραμμα και το είχα βρει πολύ ενδιαφέρον τότε παλιά. Εγώ πάλι βρίσκω τον τρόπο να γράψεις μια ιστορία έτσι:

 

1) Ιδέα (ουρανοκατέβατη ή λογοκλοπημένη) γραμμένη πρόχειρα σε κουτί από δημητριακά και παρατημένη πάνω σε ένα γραφείο.

2) Αφού βρεις τον χρόνο και την όρεξη, αμπελοφιλοσοφική ενδοσκόπιση στο τι γίνεται στην αρχή, στην μέση, και στο τέλος (τα τρία βασικά μέρη).

3) Σπάσιμο κάθε μέρους σε γεγονότα / συμβάντα και διπλοτσεκάρισμα ότι η έκβαση κάθε πράξης οδηγεί ομαλά το ένα συμβάν στο άλλο.

4) Απεικόνιση/περιγραφή κόσμου και χαρακτήρων που κάνουνε τα γεγονότα / συμβάντα.

5) Θυμός, οργή, κόλλημα, παραίτηση. Επαναφορά σαν έρθει πάλι η όρεξη με επιπλέον στοιχεία ή αφαίρεση άλλων. Πέταμα στο καλάθι των αχρήστων και πέρασμα από την αρχή, να φύγει η ρομαντική διάθεση της αρχικής ιδέας και να μείνει η λογική και υπολογιστική επιμέλεια.

6) Σπάσιμο του (3) σε περισσότερα υπο-κομμάτια αν τόσο πια η ιστορία έχει περίπλοκη δομή με κάθε υπο-κομμάτι να αφηγείται από την πλευρά του κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά. Αυτό κάνει την ιστορία πιο ρεαλιστική γιατί δίνει κίνητρα σε κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά αντί απλά να είναι plot element.

7) Σάλτσες και μπαχαρικά για να δέσει το γλυκό (ιδιοτροπίες χαρακτήρων, ρευστότητα λόγου, όμορφες περιγραφές).

8) Ανακάτεμα της παρουσίασης κάθε συμβάντος αν η ιστορία πρέπει να έχει μυστήριο και να μην τα αποκαλύπτει όλα γραμμικά και απανωτά.

9) Επανάληψη των (5) (6) (7) (8) μέχρι να είσαι ικανοποιημένος ή πεις "χέστο, ας το τελειώσω ως έχει".

10) Γράψτο (και δείχνε όσο περισσότερο μπορείς, λέγε όσο λιγότερο γίνεται)

11) Προαιρετικά δώσ'το για proofreading και για μάζεμα εντυπώσεων από άλλους, με τον κύνδινο επανάληψης του (9)

12) Μίζες, κονέ, άκρες, μπατζανάκιδες για να πάει στο εκτυπωτήριο

13) Επιταγή

14) Επανάληψη του (1)