Κλισέ στην Λογοτεχνία

[manstredin]

Τα συναντάμε σε κάθε είδος λογοτεχνίας…δεν υπάρχει τρόπος να τους ξεφύγουμε…δεν υπάρχει πέτρα (βιβλιοθήκη χεμ χεμ) να τους κρυφτούμε…Οπότε…ας τα ξεμπροστιάσουμε!

 

 

Ξεκινάω με το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό, παλιότερα είχε πέσει στα χέρια μου το βιβλίο Το Μαγεμένο Χαλί Βιβλίο 1 Το Λαγωνικό του Ρόουαν του Henry H. Neff. Πρόκειται για ένα σχετικά καλογραμμένο αντίγραφο του Χάρι Πότερ που είχε ξεζουμίσει ό,τι κλισέ υπάρχει και δεν υπάρχει (μοναχικός πιτσιρίκος, εσωστρεφής και outsider που ως δια μαγείας εξελίσσεται σε κάτι το πολύ σημαντικό, ότι δηλαδή έγραψε η Ρόουλινγκ στο διπλάσιο). Πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου και η συνέχειά του και φυσικά ο λόγος που δεν το αγόρασα ήταν ότι ήξερα από την αρχή μέχρι το τέλος τι θα διάβαζα.

Επίσης, το κλάσης ανώτερο-για τα γούστα μου πάντα- The Graveyard Book του Gaiman βασίζεται σε έναν χαρακτήρα που θα μπορούσε άνετα να θεωρηθεί κλισέ (βλ. ορφανό που αποκτά δυνάμεις), ωστόσο, εδώ ο συγγραφέας καταφέρνει να το συνδυάσει με άλλα στοιχεία πρωτοτυπίας που διανθίζουν την περπατημένη οδό και πετυχαίνει να απενοχοποιηθεί-αν μπορώ να το πω έτσι-από την επιλογή του.

[Δημήτρης]

Δεν θα έλεγα ότι με ενοχλεί κάποιο επαναλαμβανόμενο μοτίβο ιδιαίτερα. Πιο πολύ θα έλεγα ότι με ενοχλούν τα κλισέ εκείνα που έχουν εισαχθεί μέσα στο βιβλίο με άτσαλο τρόπο, που το κάνουν δηλαδή να φαίνεται κακογραμμένο. Τώρα που το καλοσκέφτομαι δεν μου πολυαρέσουν οι νάνοι. Ίσως επειδή ελέω Salvatore, είχα μέχρι τώρα τραυματική εμπειρία μαζί τους . Πάντως εγώ θα ήθελα να πω κάτι άλλο. Εχω δει πολλά μέλη του forum μέχρι τώρα να λένε ότι διαβάσανε ένα βιβλίο και δεν τους άρεσε επειδή ήταν τίγκα στα κλισέ. Κάτι που φυσικά είναι απόλυτα σεβαστό. Έχω δει και άλλους όμως να λένε (ποιοι είναι αυτοί μην με ρωτάτε, δεν θυμάμαι, δεν έχει άλλωστε και σημασία) ότι δεν θα κάτσουν να διαβάσουν ένα βιβλίο επειδή έχει κλισέ. Ε αυτό είναι που μ' ενοχλεί. Όταν δηλαδή απορρίπτουμε πράγματα χωρίς να γνωρίζουμε. Ίσως μάλιστα ασυνείδητα να το κάνω και εγώ μερικές φορές. Με όλο αυτό τον όγκο των βιβλίων που έχουν γραφτεί, κατά πόσο είναι δυνατόν να υπάρξουν καινούργιες ιδέες; Γίνεται κάθε τι καινούργιο που βγαίνει να έχει την πρωτοτυπία ενός Hyperion, ενός Amber ή ενός Book of the New Sun; Θεωρώ πως όχι. Γιατί αν κάθε νέο που έβγαινε έπαιρνε στοιχεία από τα προαναφερθέν (να πω σ' αυτό το σημείο ότι δεν τα έχω διαβάσει, απλά έχω ακούσει πως είναι πρωτότυπα), τότε θα γίνονταν και αυτά κλισέ με την σειρά τους! Θέλω να πω μ' όλο αυτό το ότι αν ένα βιβλίο έχει κλισέ στοιχεία, αυτό δεν θα πρέπει να θεωρείται ως πανάκεια στο να μην μας αρέσει.

 

 

[DinoHajiyorgi]

Ένα κλισέ που έχω βαρεθεί μέχρι σκασμού, και που -κλαψ- δεν μπορώ να σταματήσω να χρησιμοποιώ ούτε κι εγώ... είναι να ξεκινάει μια ιστορία με τον ήρωα να ξυπνάει ... συνήθως από ταραγμένο ύπνο. Να ξυπνάει λουσμένος σε κρύο ιδρώτα, ή να ξυπνάει από εφιάλτη ουρλιάζοντας.

 

Σας έχει τύχει εσάς; Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω ξυπνήσει ουρλιάζοντας ή λουσμένος σε κρύο ιδρώτα! Και μετά από τον πιο άσχημο εφιάλτη, σηκώνομαι απλά βαρύς και κακόκεφος. Το γράφουμε όμως γιατί το έχουμε διαβάσει από άλλους. Αυτό το πρωινό ξύπνημα πια είναι κάτι σαν δεκανίκι, μας βοηθάει να διαπεράσουμε το άγχος της εκκίνησης και να ρίξουμε τις Τσαντλερικές ή Λαβκραφτικές μας σάλτσες, να φανούμε λογοτέχνες για αρχή, πριν πάρουμε αληθινά μπροστά με την ιστορία μας.

[Drake Ramore]

Δεν με ενοχλούν τα κλισέ, αρκεί ο συγγραφέας να μην υποτιμάει την νοημοσύνη μου.

Καμία φορά βοηθούν και την ροή της ιστορίας.

[Guest Anime_Overlord]

^ Τι λες ρε Ντίνο, το πρωινό ξύπνημα έχει πολύ ζουμί αν σκεφτείς σε τι υποκατηγορίες υπάρχει. Για παράδειγμα, δεν είναι κλισέ να ξυπνάει ο επικός ήρωας level 1 και να του λένε την πρώτη του αποστολή τώρα που ενηλικιώθηκε / έβγαλε την σχολή; Δεν είναι κλισέ στα date sim να ξυπνάει κακόκεφος στο κρεβάτι από την girl next door με την οποία είναι ερωτευμένος από το νηπιαγωγείο; Κάνε τώρα έναν αχταρμα, να τον ξυπνάει από εφιάλτη η κοπέλα για να πάει για την πρώτη του αποστολή...

Ήδη βγήκε ιστορία... Πάντα το έλεγα, αν μπουρδουκλώνεις κλισέ φτιάχνεις ένα πρωτότυπο στόρι.

 

Αν είναι ένα κλισέ που έχω βαρεθεί είναι ότι είπε κι ο παραπάνω, αυτό του συνεσταλμένου αγοριού που δεν έχει στον ήλιο μοίρα και στο άσχετο όλοι τον έχουν το επίκεντρο του σύμπαντος. Και καλά είναι για να ταυτίζεται το target group αλλά και πάλι το έχω σιχαθεί. Ιδίως όταν το 99% όλης της πλοκής το κάνουνε οι άλλοι κι όμως όλα τα εύσημα πάνε στο σπασικλάκι πρωταγωνιστή. Κλάην...

[SpirosK]

Ούτε εμένα με ενοχλούν τα κλισέ ιδιαίτερα.

Άλλωστε ποια είναι η διαφορά ενός κλισέ από ένα χρήσιμο pattern? (Καμία)

Για να φτάσει κάτι να γίνει κλισέ, σημαίνει πώς είναι χρήσιμο και "πουλάει".

Με ενοχλούν όμως τα ΚΑΚΟΓΡΑΜΜΕΝΑ κλισέ.

[DinMacXanthi]

Ένα κλισέ που έχω βαρεθεί μέχρι σκασμού, και που -κλαψ- δεν μπορώ να σταματήσω να χρησιμοποιώ ούτε κι εγώ... είναι να ξεκινάει μια ιστορία με τον ήρωα να ξυπνάει ... συνήθως από ταραγμένο ύπνο. Να ξυπνάει λουσμένος σε κρύο ιδρώτα, ή να ξυπνάει από εφιάλτη ουρλιάζοντας.

 

Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω ξυπνήσει ουρλιάζοντας ή λουσμένος σε κρύο ιδρώτα!

 

Έχει πλάκα γιατί μου συνέβη ούτε 2 ώρες πριν. Σύντομη περιγραφή σε 3ο πρόσωπο (for some reason).

-O Ντίνος ονειροβατεί σε μια ζούγκλα, σε έναν συνδυασμό του πλανήτη της Πανδώρας με μια έξτρα δόση χόρορ (αυτά παθαίνει κανείς όταν γράφει χόρορ όλη μέρα).

-Μια (χμμ, πως ήταν ακριβώς; ) εντομοειδής, εξωγηινή κλιματσίδα με γαμψά άκρα (όχι πλοκάμι, πιο πολύ σε χλωρίδα με νοημοσύνη οπότε, vine, ΑΑΑ επίσης κλισέ για τέτοια μέρη) περπατάει πάνω στο στέρνο του και προσπαθεί να τον αρπάξει.

-Αυτό το ινσταντανέ έχει ως real-life αντίβαρο, το χέρι της κοπέλας του το οποίο έρχεται να τον αγκαλιάσει στον ύπνο της. (Είναι και μικρό το κρεβάτι).

-Ε λοιπόν, στην κίνηση αυτή του χεριού, ο Ντίνος αρχίζει και τινάζεται σαν δαιμονισμένος (κλισέ) κλωτσώντας τα σκεπάσματα και αφότου μετά από 1 δευτερόλεπτο αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται στο κρεβάτι του (και η άλλη έχει προφανώς ξυπνήσει, επίσης κατατρομαγμένη από τις κινήσεις του) αναφωνεί σε άπταιστα ξανθιώτικα"ΑΕΙΣΣΣΣΤΟ ΚΑΛΟ...." με ανακούφιση πάντως που το χέρι δεν είναι εν τέλει αηδιαστική εξωγήινη σαρκοφάγα κλιματσίδα.

(Το επόμενο λεπτό, ενώ προσπαθεί να μειώσει το τρεμούλιασμα της virtual και interactive εμπειρίας, προσπαθεί να μεταφράσει "what 'aei sto kalo' means".)

Προφανώς το "ουρλιάζω" είναι υπερδραματοποίηση του σινεμά μιας και (εκτός αν κάποιος μιλάει στον ύπνο του) οι χορδές θέλουν και άνοιγμα. Αλλά όλο και κατι θα αναφωνήσεις, και ο ιδρώτας είναι επίσης πολύ φυσιολογικό πράγμα. Το ότι δεν σου έχει τύχει Ντίνο... καλύτερα για σένα!

Edited March 2, 2010 by DinMacXanthi

[Tiessa]

Δε θα έλεγα ότι με χαλάνε ιδιαίτερα τα κλισέ.

Ίσα-ίσα που καμιά φορά αισθάνομαι ότι πατάω και σε οικείο έδαφος όταν τα βλέπω να ξετυλίγονται μπροστά μου. Εκεί με ενδιαφέρει κυρίως πώς θα παρουσιαστεί η ιστορία. Τώρα αν είναι βέβαια μια ακραία αντιγραφή/επανάληψη (π.χ. βλέπε Σανάρα σε σχέση με Άρχοντα) το ενδιαφέρον μου εξανεμίζεται νωρίς.

 

Δε λέω βέβαια, καλά είναι να μου πει και τίποτα πρωτότυπο ο συγγραφέας, αλλά δε θα απορρίψω ένα βιβλίο επειδή έχει το ορφανό ή το τεστ της ενηλικίωσης.

 

 

 

[DinMacXanthi]

Να κάνω μια υπερώτηση Βάγια, η ερώτηση είναι για κλισέ στην πλοκή; Κλισέ δηλαδή στον σχεδιασμό της ιστορίας;

Ή κλισέ εκφράσεις;

 

Το πρώτο ψιλοαντέχεται αν είναι καλογραμμένο και έχει να πει κάτι που το προηγούμενο έργο με τον ίδιο σχεδιασμό στόχευε αλλού. Οι κλισέ εκφράσεις όμως... όποτε βλέπουμε καμιά τέτοια εδώ... underline, strikethrough και με κόκκινο μελάνι για να μην το ξανακάνει ο culprit.

 

Η διαφορά είναι πως ακόμα και το κλισέ σενάριο χρειάζεται δουλειά για να γίνει, οπότε αυτό θα πρέπει να το σεβαστεί κανείς (δε λέμε για ξεδιάντροπα κλισέ που είναι απλό σήκωμα μιας άλλης ιστορίας και πέταμα σε άλλο context, ναι εσένα κοιτάω AVATAR (και τις σαρκοφάγες κλιματσίδες σου)

Οι κλισέ εκφράσεις τύπου "run like a madman, bone-chilling cold, vice-like grip, like a knife through hot butter"... η χρήση τους δείχνει τεμπελιά, οτι ο γραφών δεν στίβει το μυαλό του ενώ γράφει, δουλεύει στον αυτόματο πιλότο. Αυτά πρέπει είτε να σβήνονται στο rewrite, είτε να "πειράζονται" δημιουργικά δημιουργώντας κάτι καινούργιο (όπως κάποιοι συγγραφείς κάνουν μαεστρικά, βλέπε θείο Πράτσετ).

[manstredin]

Στο μυαλό μου είχα τα κλισέ στην πλοκή, αλλά τώρα που το αναφέρεις, νομίζω ότι οι κλισέ εκφράσεις είναι πράγματι πιο ενοχλητικές

[Guest Anime_Overlord]

Θέλετε κλισέ; Βρείτε μου μια αμερικάνικη ταινία με έστω και στοιχειώδη δράση που σε κάποιο σημείο δεν αναφωνούνε "RUN !"

Χάθηκε να πούνε κάτι άλλο; Να μην το πούνε καθόλου;

Εδώ να τονίσω ότι ποτέ μου δε θυμάμαι να λένε τρέχα σε ταινίες άλλων χωρών, τουλάχιστον όχι σε ταινίες με δράση.

[Nihilio]

Τα κλισέ υπάρχουν επειδή δουλεύουν. Είναι αυτό ακριβώς που περιμένεις να δεις/ακούσεις/διαβάσεις.

Περισσότερο με ενοχλεί κι εμένα η τεμπελιά του συγγραφέα να τα χρησιμοποιήσει σωστά, παρά τα κλισέ τα ίδια.

[Guest Anime_Overlord]

Θυμήθηκα κι άλλο. Στους περισσότερους φάνταζι κόσμους, ο μεγάλος ωκεανός υπάρχει στα δεξιά του χάρτη.

[DinMacXanthi]

Έχω διαβάσει ένα άρθρο γι'αυτό που λες. Συμπληρωματικά, στα περισσότερα oriental φάντασυ, ο ωκεανός υπάρχει στα αριστερά του χάρτη. Βεβαιά αυτό δεν είναι κλισέ, αλλά τέλος πάντων. (ούτε αυτό με το run ισχύει παντού btw.)

[Drake Ramore]

Θέλετε κλισέ; Βρείτε μου μια αμερικάνικη ταινία με έστω και στοιχειώδη δράση που σε κάποιο σημείο δεν αναφωνούνε "RUN !"

Χάθηκε να πούνε κάτι άλλο; Να μην το πούνε καθόλου;

Εδώ να τονίσω ότι ποτέ μου δε θυμάμαι να λένε τρέχα σε ταινίες άλλων χωρών, τουλάχιστον όχι σε ταινίες με δράση.

 

Η μεγαλύτερη κλισέ φράση σε αμερικάνικη ταινία είναι : Let's get the hell out of here!

Με όλους τους πιθανούς τρόπους προφοράς, σε όλες τις συνθήκες και σχεδόν σε όλα τα είδη.

 

 

 

[Guest Anime_Overlord]

^ Αντικατοπτρισμός κάποιας γενικής φοβίας;

[Sileon]

Βάζω και 'γω το δικό μου: κλείνουν το τηλέφωνο χωρίς να χαιρετήσουν τον συνομιλητή τους. Είναι πιο cool. Συνήθως έχοντας ψιθυρίσει μια γεμάτη υπονοούμενα έκφραση, όπως "καταλαβαίνω" ή "ασ' το πάνω μου". Τελικά μπορεί να αποδειχθεί πως μόλις ανέλαβε τα ψώνια ή να πάρει τα παιδιά απο το σχολείο

 

Και δύο λογοτεχνικά.

Ο Αμερικάνος ήρωας:

1.Δεν υπάρχει περίπτωση να μην "αναφωνήσει" ή "σκεφτεί" μια φορά ένα: "Θεέ μου!", το οποίο συντάσσεται με λογής φράσεις - απο εκδηλώσεις γλυκανάλατου θαυμασμού για μια γκόμενα που "κόβει την ανάσα" με την ομορφιά της, συμπεράσματα για την βλακεία της γυναίκας του, μέχρι τρόμου για το κακό συναπάντημα.

2. είναι στατιστικά βέβαιο πως κάποια στιγμή μέσα στο κείμενο θα "κουνήσει το κεφάλι του" ως νεύμα στο συνομιλητή του.

"Της το έλεγα, θα βρει το μπελά της"

Ο Τζόναθαν κούνησε το κεφάλι του και κατέβασε με μιας το ποτό του.

 

Έκεί τελειώνει η παράγραφος και ποτέ δε μαθαίνουμε αν τελικά και ο ίδιος συμφώνησε, αν το κούνησε πάνω-κατω, αριστερά-δεξία, νοερά εις ένδειξην άγνοιας ή απλά έπρεπε κάτι να κάνει και αυτός ως μέλος του πλουσιότατου, κατατοπιστικότατου διαλόγου.

Edited March 2, 2010 by Sileon

[Drake Ramore]

Δεν ξέρω, πάντως την συναντάω συχνά αυτήν την φράση σε αμερικάνικες ταινίες.

Η μόνη διαφοροποίηση είναι οτι μερικές φορές παραλείπουν το "the hell" απο την φράση

[DinoHajiyorgi]

"Ο Τζόναθαν κούνησε το κεφάλι του και κατέβασε με μιας το ποτό του".

 

Έκεί τελειώνει η παράγραφος και ποτέ δε μαθαίνουμε αν τελικά και ο ίδιος συμφώνησε, αν το κούνησε πάνω-κατω, αριστερά-δεξία, νοερά εις ένδειξην άγνοιας ή απλά έπρεπε κάτι να κάνει και αυτός ως μέλος του πλουσιότατου, κατατοπιστικότατου διαλόγου.

 

Φταίει η μετάφραση. Στα αγγλικά είναι το ρήμα "nodded", η κίνηση πάνω-κάτω, που σημαίνει ότι συμφωνεί.

[Guest Anime_Overlord]

Α και ένα αρκετά γνωστό κλισέ που δεν το σώζεις όπως κι αν το παρουσιάσεις. Όταν ο κακός αραδιάζει το σχέδιό του στον πρωταγωνιστή, στιγμές πριν (προσπαθήσει και αποτύχει να) τον σκοτώσει. Άθλια φτωχή μέθοδος για να αποκαλύπτεται το σχέδιο ή το μυστήριο. Αν προσπαθήσει να τον πάρει με το μέρος του κάπως σώζεται αλλά και πάλι δε θα τα έλεγε όλα, μόνο τα βασικά. Η αγαπημένη μου διαφοροποίηση σε αυτό είναι όταν του τα λέει όλα ενώ είναι πλέον πολύ αργά (έχει ήδη εκπληρωθεί). Owned o πρωταγωνιστής.

Επίσης σαν εξαίρεση το λατρεύω όταν στο fist of the north star o πρωταγωνιστής κάνει own τον κακό λέγοντας του πως θα την φάει. "Μόλις σου χτύπησα το φονικό σημείο πίεσης. Είσαι ήδη νεκρός." Απλά own ατάκα. Τον βλέπεις τον άλλον να χτυπιέται γνωρίζοντας ότι σε λίγο θα τιναχτεί στον αέρα.

[KELAINO]

Γκρρρρρ... κλισέ...

 

Είπε ο Άνιμε για κακούς, και δεν μπόρεσα να μη θυμηθώ το αρχαίο σάιτ Evil Overlord, μία τεράστια λίστα με the things I wouldn't do if I were an evil Overlord. Μερικά έχουν άπειρο γέλιο.

[D'Ailleurs]

με ενοχλεί ιδιαίτερα όταν κάνουν τους κακούς τύπαλδους χαζούς μόνο και μόνο για να ξεφύγει ο καλός απο μια δύσκολη κατάσταση...