Έμπνευση: Ψυχική διαταραχή;

[aScannerDarkly]

Ένα από τα χόμπι μου τον τελευταίο καιρό, λόγω και προσωπικών εμπειριών, είναι να διαβάζω ερασιτεχνικά για διάφορες ψυχικές διαταραχές (ο Καραγκιόζης ψυχίατρος, αν θέλετε).

 

Έκανα λοιπόν μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Οι περισσότεροι έχουμε ακουστά τη μανιοκατάθλιψη. Η παραπάνω ασθένεια έχει συνήθως δύο φάσεις: μανία και κατάθλιψη. Τα συμπτώματα λοιπόν της μανίας, σκέψη που τρέχει ανεξέλεγκτα (σε βαθμό που πολλές φορές να μοιάζεις και με ιδιοφυΐα), και γενικότερη αίσθηση ευφορίας, εμπιστοσύνης και δύναμης (ακόμη και ναρκισσισμό - χαρακτηριστικό πολλών μεγάλων καλλιτεχνών), υπερευαισθησία, παραισθήσεις ενίοτε, θα έλεγε κανείς ότι μοιάζουν με ό,τι νιώθει κανείς όταν έχει μία έξαρση έμπνευσης (από αυτές που καμιά φορά δεν προλαβαίνεις να σημειώσεις ό,τι σκέφτεσαι και καμιά φορά νιώθεις ότι ιδέες σου πάνε χαμένες). Και, αν η μανία, μπορεί να αποβεί επικίνδυνη, καθώς η ανεξέλεγκτη συμπεριφορά κατά τις περιόδους της, μπορεί να οδηγήσει το άτομο να προβεί σε πράξεις και να πάρει ρίσκα που αργότερα θα μετανιώσει, χωρίς ιδιαίτερη λογική πίσω τους, υπερενεργητικότητα και έλλειψη ύπνου, ακόμη και αυτοκτονικές τάσεις σε συνδυασμό με κατάθλιψη, η κατάσταση της Υπομανίας, έχει όλα τα καλά χαρακτηριστικά της μανίας, χωρίς τον ανεξέλεγκτο χαρακτήρα της.

 

Και φυσικά, πέρα από τη μανία, όλοι μας γνωρίζουμε (και αγαπάμε) συγγραφείς, και άλλους καλλιτέχνες, οι οποίοι έπασχαν προφανώς από ψυχικές διαταραχές, οι οποίες όμως τους ενέπνευσαν να γράψουν αριστουργήματα (πχ, E.A. Poe, Sylvia Plath και, φυσικά, Philip Dick).

 

Τελικά, το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: πότε μια ψυχική διαταραχή είναι πλέον ασθένεια, και πόσο σκόπιμο είναι να τις εξαλείψουμε - μήπως θα κάνουμε τον κόσμο λιγότερο ενδιαφέροντα; Άλλωστε, τουλάχιστον κατ' εμέ, τα πραγματικά σημαντικά έργα τέχνης, ακόμα και αν πρόκειται για κωμωδίες, έχουν ως έμπνευση τη δυσάρεστη πλευρά της ζωής.

 

Φυσικά, παρακαλώ τον ψυχίατρο (ή τους, αν υπάρχει και άλλος) του φόρουμ, να με διορθώσουν, για ό,τι βλακεία λέω μεσα στην ημιμάθειά μου.

[Διγέλαδος]

Θα παω να διαβάσω τα βιβλία μου και θα σου γράψω scanner για να μη πω κι εγώ καμια βλακεία. Πάντως για να διαγνώσεις το όποιο άτομο ή στην προκειμένη περίπτωση ένα συγγραφέα, πρέπει να ξέρεις ακριβώς τα συμπτώματά του (πρέπει να πληρεί αρκετά) και το ιστορικό του. Πάντως η ψυχική διαταραχή ως όρος δεν μ' αρέσει αν μπαίνει ως ταμπέλα. Όλοι είμαστε κάπως διαταραγμένοι η διαταραχή χρειάζεται αντιμετώπιση κατά τη γνώμη μου όταν μας εμποδίζει να ζήσουμε φυσιολογικά ή υπάρχει ενδεχόμενο να προκαλέσουμε κακό σε εμάς ή σε κάποιον άλλον. Μερικές φορές η δημιουργικότητα μας βοηθάει κατά τη διάρκεια της εμφάνισης μιας διαταραχής μάλιστα.

 

 

[aScannerDarkly]

Πάντως, πέρα από οποιαδήποτε ερασιτεχνική διάγνωση του κ*%ου μπορεί να κάνω εγώ ή ο καθένας, η Sylvia Plath ήταν καταθλιπτική και ο Dick σχιζοφρενής, και επίσημα.

[tetartos]

Μέχρι να μας απαντήσει ο ψυχίατρος...

Υπάρχουν πολλοί ορισμοί της ψυχικής ασθένειας/διαταραχής.

 

Μια από αυτές, την ορίζει ως distress (ενόχληση?) κάτι που νιώθω/σκέφτομαι/συμβαίνει μέσα μου (=στον ψυχικό μου κόσμο) και με ενοχλεί / δε νιώθω καλά μ' αυτό. Επομένως, "ψυχολογικά προβλήματα" έχει αυτός που νιώθει ότι δεν είναι καλά, αυτός που πονάει. Π.χ. ο καταθλιπτικός νιώθει βαθύτατη θλίψη, θέλει να νιώσει πιο όμορφα, ο πανικοβλημένος αγχώδης νιώθει ότι θα έρθει το τέλος του κόσμου, ενώ ξέρει ότι δε θα γίνει κάτι τέτοιο κοκ

 

Λίγοι ταλαντούχοι που είχαν μέτρια ψυχική διαταραχή, προσπάθησαν να νιώσουν καλυτερα, εκφράζοντας τον πόνο τους, όχι με κλάμα, κραυγές ή λόγια αλλά με την τέχνη. (Οι περισσότεροι από όσους πονάνε δεν έχουν το ταλέντο ή την ευκαιρία να το κάνουν αυτό. Άλλοι, είναι τόσο διαταραγμένοι, που η διαταραχή τους τούς καθιστά ανάπηρους να κάνουν οτιδήποτε, άρα και να δημιουργήσουν)

 

Το προφανές ερώτημα: να εξαλείψουμε τον πόνο από τη ζωή μας; Να τον μειώσουμε; Ή να τον κρατήσουμε αναλλοίωτο (ή και να τον αυξήσουμε) για χάρη της δημιουργικότητας; I need you, like the poet needs the pain, λέει ο ποιητής.

 

Η άποψή μου: ο λίγος πόνος (άγχος, φόβος κλπ) είναι χρήσιμος. Ο πολύς δεν κάνει καλό.

 

Οφείλουμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που έχουν ψυχικές διαταραχές, για να μπορούν να ζήσουν μια ζωή πιο όμορφη, πιο χρήσιμη, πιο ανθρώπινη. Ο πόνος που νιωθουν είναι απείρως μεγαλύτερος από τον πόνο της καθημερινής μας ζωής.

 

Και η δημιουργικότητα; Ούτως ή άλλως, ό,τι φάρμακο και να εφεύρουμε, οι καθημερινές ενοχλήσεις της ζωής, τα προβλήματα δε θα εξαφανιστούν. Εκεί μέσα υπάρχουν οι απαραίτητες (μικρές) δόσεις πόνου, για να εμπνεύσουν τη δημιουργικότητά μας.

[aScannerDarkly]

Το ερώτημα που προσπαθώ να βάλω δεν είναι πόσο χρήσιμος είναι ο πόνος (που είναι, το φως χρειάζεται σκοτάδι κτλ), αλλά πότε κάποιος που έχει κάποια κατάσταση που πλησιάζει σε διαταραχή, είναι πραγματικά άρρωστος. Και, αν θέλετε, πού φτάνουν τα όρια, πότε είναι κάποιος άρρωστος, ή απλά διαφορετικός.

 

O Philip Dick σίγουρα (σίγουρα δεν υπάρχει, όσο ξέρω από όσα έχω διαβάσει για τον ίδιο και από τον ίδιο) δεν ένιωθε καλά. Και η διαταραχή του μάλλον κάθε άλλο παρά μέτρια δεν ήταν. Και όμως (φυσικά σε συνδυασμό με το ταλέντο του) τη χρησιμοποίησε με τα γνωστά αποτελέσματα.

 

Και κάνω ιδιαίτερη αναφορά στη μανία, γιατί τα χαρακτηρηστικά της, εκ πρώτης όψεως, δε δείχνουν ότι συμβαίνει κάτι κακό. Και αναρωτιέμαι μήπως οι στιγμές έμπνευσης προσομοιάζουν μια μικρή κρίση μανίας.

 

Και, για να μην παρεξηγηθώ, μη νομίσετε ότι έχω διάθεση να χαρακτηρίσω ανθρώπους "διαταραγμένους". Κι εγώ πάσχω από κάποιες ψυχικές διαταραχές, γι' αυτό έτυχε και να ασχοληθώ λίγο παραπάνω με το θέμα.

[Tiessa]

1. Το ερώτημα που προσπαθώ να βάλω δεν είναι πόσο χρήσιμος είναι ο πόνος (που είναι, το φως χρειάζεται σκοτάδι κτλ), αλλά πότε κάποιος που έχει κάποια κατάσταση που πλησιάζει σε διαταραχή, είναι πραγματικά άρρωστος.

2. Και, αν θέλετε, πού φτάνουν τα όρια, πότε είναι κάποιος άρρωστος, ή απλά διαφορετικός.

 

 

1. Εγώ δεν ξέρω και πολλά πράγματα και όσα ξέρω προέρχονται μάλλον από αμφίβολες επιστημονικά πηγές, αλλά αν ρωτάς μια γνώμη απλώς για να γίνει κουβέντα, το μόνο που περνάει από το μυαλό μου για το θέμα είναι ότι μια κατάσταση πλησιάζει την διαταραχή αν κάνει τη ζωή σου δύσκολη. Και αυτό με τη σειρά του πολύ συχνά εξαρτάται και από τις εξωτερικές συνθήκες.

Να σου πω ένα απλό παράδειγμα. Έχω μια πολύ συγκεκριμένη φοβία (δεν θα γράψω τι είναι -όσοι ξέρουν, ας χαμογελάσουν πονηρά). Είναι ιδιαίτερα έντονη, αλλά ευτυχώς μπορώ να αποφύγω σχετικά εύκολα το αντικείμενο του φόβου μου και δεν με εμποδίζει στις καθημερινές μου δραστηριότητες. Χρειάζεται ψυχιατρική αντιμετώπιση; Θεωρητικά ναι, αλλά πρακτικά δεν μου είναι αναγκαία.

Από την άλλη, αν είχα φοβία να μπω σε αυτοκίνητο και ήταν εξίσου έντονη με την άλλη, "κρυφή" μου φοβία, εκεί θα έπρεπε πράγματι να ζητήσω βοήθεια. Ως καταστάσεις και οι δυο θα μπορούσαν να είναι εξίσου έντονες. Αλλά η μια με εμποδίζει να ζήσω ενώ η άλλη όχι.

 

2. Όλοι είμαστε διαφορετικοί. Το θέμα είναι πού οδηγεί η διαφορετικότητά μας. Και επίσης κι εδώ τα όρια είναι ασαφή. Αν υποφέρουμε για κάτι που οι άλλοι δεν υποφέρουν, τότε συνήθως όλοι καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Μας αποκαλούν υπερευαίσθητους, καταθλιπτικούς κλπ.

Αν συμβαίνει το αντίθετο όμως; Αν δεν μας καίγεται καρφάκι για κάτι που είναι εν γένει πάρα πολύ σοβαρό; Και τότε δεν είμαστε διαφορετικοί; Αλλά τότε, απλώς οι άλλοι μάς λένε γαϊδούρια κι εμείς συνεχίζουμε τη ζωή μας ευτυχισμένοι. Όμως και στις δυο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με μια 'διαταραχή' ή ίσως για να το πω πιο πολιτικά ορθά με μια 'μη συμβατική συναισθηματική κατάσταση'.

 

Και γυρίζω και στο ερώτημα του τίτλου "Έμπνευση; Ψυχική Διαταραχή;"

Λοιπόν, αν η έμπνευση αποτελεί μια μορφή διαταραχής, τότε είναι μια απίστευτα ευχάριστη διαταραχή. Ρε δεν πά να διαλύεται το σύμπαν; Όταν πάσχω από έμπνευση, είμαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου!

[tetartos]

Το ερώτημα που προσπαθώ να βάλω δεν είναι πόσο χρήσιμος είναι ο πόνος (που είναι, το φως χρειάζεται σκοτάδι κτλ), αλλά πότε κάποιος που έχει κάποια κατάσταση που πλησιάζει σε διαταραχή, είναι πραγματικά άρρωστος. Και, αν θέλετε, πού φτάνουν τα όρια, πότε είναι κάποιος άρρωστος, ή απλά διαφορετικός.

 

O Philip Dick σίγουρα (σίγουρα δεν υπάρχει, όσο ξέρω από όσα έχω διαβάσει για τον ίδιο και από τον ίδιο) δεν ένιωθε καλά. Και η διαταραχή του μάλλον κάθε άλλο παρά μέτρια δεν ήταν. Και όμως (φυσικά σε συνδυασμό με το ταλέντο του) τη χρησιμοποίησε με τα γνωστά αποτελέσματα.

 

Και κάνω ιδιαίτερη αναφορά στη μανία, γιατί τα χαρακτηρηστικά της, εκ πρώτης όψεως, δε δείχνουν ότι συμβαίνει κάτι κακό. Και αναρωτιέμαι μήπως οι στιγμές έμπνευσης προσομοιάζουν μια μικρή κρίση μανίας.

 

Και, για να μην παρεξηγηθώ, μη νομίσετε ότι έχω διάθεση να χαρακτηρίσω ανθρώπους "διαταραγμένους". Κι εγώ πάσχω από κάποιες ψυχικές διαταραχές, γι' αυτό έτυχε και να ασχοληθώ λίγο παραπάνω με το θέμα.

 

Πρώτα από όλα, σε ό,τι αφορά τη μανία - ρίξε μια ματιά στην προφανή σελίδα. Θα έλεγα ότι είναι ΠΟΛΥ κακό να χρεώνεσαι, τζογάροντας σε υπερβολικά επικίνδυνα σχέδια, μην μπορώντας να συγκεντρωθείς σε τίποτα, όντας υπερ-ευερέθιστος και θυμωμένος χωρίς λόγο και άλλα πολλά δεινά. Σκέψου πόσο επικίνδυνο είναι να νομίζεις ότι είσαι άτρωτος, ότι μπορείς να πηδήξεις από δέκα μέτρα χωρίς να πάθεις τίποτα.

 

Επίσης, έχε υπόψη ότι η μανία έρχεται πάντα χεράκι-χεράκι με την επερχόμενη κατάθλιψη. Φαντάσου πόσο ντροπή νιώθει ο μανιακός που, μεταπίπτοντας στην καταθλιπτική του φάση, συνειδητοποιεί όλες τις μ@λ@κ!ες που διέπραξε, τα λεφτά που έχασε, τους ανθρώπους που έδιωξε με τη συμπεριφορά του.

 

Σχετικά με τα όρια αρρώστιας και διαφορετικότητας, αγγίζεις επιτυχημένα ένα σπουδαίο θέμα.

Ένας άλλος, λοιπόν, ορισμός της ψυχικής διαταραχής είναι η υπερβολική απόσταση από το μέσο όρο των "φυσιολογικών". Σίγουρα, εάν λές ότι 1+1=3 σε ένα περιβάλλον όπου 1+1=2, τότε κάτι πάει στραβά μαζί σου. Ισχύει, βέβαια, και το αντίστροφο αλλά όλοι οι άλλοι μπορούν να ζήσουν χωρίς εσένα αλλά εσύ (όντας κοινωνικό ον) δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς όλους τους άλλους.

 

Δε συμφωνώ, βέβαια, με κανέναν ορισμό αλλά τους παραθέτω χάριν συζήτησης.

 

 

Σε ό,τι αφορά τη σχέση μανίας και έμπνευσης, θα έλεγα ότι ο όρος υπομανία (που δεν είναι ψυχική διαταραχή) θα της ταίριαζε περισσότερο. Εντούτοις και η Πλαθ είχε στιγμές έμπνευσης μέσα στην κατάθλιψή της (όπως και πολλοί άλλοι). Ποιός είπε ότι η έμπνευση είναι απαραίτητα ευχάριστη στιγμή;

 

Τέλος, επειδή τίποτα δεν είναι τζάμπα σε αυτή τη ζωή, σκέψου: θα αντάλλασσες τη ζωή σου με αυτήν του εμπνευσμένου Καρυωτάκη; Του Dick; Ή μήπως του Hemingway;

[Διγέλαδος]

Άστα και ο Ντικ από τι θυμάμαι πότε δεν ξεπέρασε το θάνατο της δίδυμης αδερφής του. Στο μεταξύ ετοιμάζουν να αναθεωρήσουν το DSM ε τέταρτε; Άρα κάποιες διαγνώσεις που είχαν γίνει μπορούν να αλλαχτούν μετά λόγω του καινούριου manual.

 

Μιας που μιλήσαμε για μανία, ας παραθέσω κι αυτά που βρήκα για κατάθλιψη στο ψυχολογείν:

 

"Σύμφωνα με το DSM-IV-TR για να διαγνωσθεί κάποιος με μείζων κατάθλιψη πρέπει να έχει έντονη καταθλιπτική διάθεση, έλλειψη ενδιαφέροντος ή ανηδονία για μια περίοδο τουλάχιστον 2 εβδομάδων. Συγκεκριμένα, τα καταθλιπτικά χαρακτηρίζονται από εμφάνιση των περισσότερων από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

 

• Καταθλιπτική διάθεση καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας, σε καθημερινή βάση
• Έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης
• Σημαντική απώλεια βάρους, ενώ το άτομο δεν βρίσκεται σε ειδική δίαιτα
• Αϋπνία ή υπερυπνία
• Ψυχοσωματική βραδύτητα
• Σημαντική απώλεια ενέργειας
• Δυσκολίες στην συγκέντρωση ή στο να πάρει αποφάσεις
• Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου (αυτοκτονικές τάσεις) ή απόπειρα αυτοκτονίας."

Edited May 16, 2010 by Διγέλαδος

[tetartos]

Όντως, το DSM είναι έτοιμο για την πέμπτη του έκδοση και θα αλλάξουν πολλά - αλλά όχι τόσα πολλά.

Μια ακόμα απόδειξη ότι οι διαγνώσεις υπάρχουν για τον ίδιο λόγο που υπάρχουν και οι έννοιες, οι κατηγορίες, τα ουσιαστικά (nouns) στη ζωή μας: για να μας βοηθούν να καταλαβαίνουμε τον κόσμο και όχι για να τον κατηγοριοποιούν σε απόλυτα στεγανά.

[Διγέλαδος]

Μια ακόμα απόδειξη ότι οι διαγνώσεις υπάρχουν για τον ίδιο λόγο που υπάρχουν και οι έννοιες, οι κατηγορίες, τα ουσιαστικά (nouns) στη ζωή μας: για να μας βοηθούν να καταλαβαίνουμε τον κόσμο και όχι για να τον κατηγοριοποιούν σε απόλυτα στεγανά.

 

Το κακό είναι ότι μερικές φορές περιοριζόμαστε στο κουτί που περιγράφει το ουσιαστικό και χάνουμε όλο το γύρω-γύρω. Αυτό που έλεγε δηλαδή ο Heidegger για το ουσιαστικό self "εαυτός". Δηλαδή είμαστε μόνο ο εαυτός μας; Τι ήμαστε δηλαδή όταν λέμε "δεν ήμουν ο εαυτός μου". Κι έτσι έφτιαξε τη λέξη-ρήμα εδωναείναι (being - dasein) κάτι που δεν σε περιορίζει, αλλά συνέχεια αλλάζει κτλ κτλ. Καλά εδώ μπορούμε να ξεκινήσουμε μεγάλη συζήτηση αλλα..είμαι off topic..

[aScannerDarkly]

 

Τέλος, επειδή τίποτα δεν είναι τζάμπα σε αυτή τη ζωή, σκέψου: θα αντάλλασσες τη ζωή σου με αυτήν του εμπνευσμένου Καρυωτάκη; Του Dick; Ή μήπως του Hemingway;

 

Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ερώτημα και θέμα πρωτεραιοτήτων που πρέπει να μπαίνουν στη ζωή (σχετικά ας θυμηθούμε και τη Σοκολάτα του φίλτατου κ. mman). Σίγουρα σε όλο τον κόσμο τα βάσανα των παραπάνω έκαναν πολύ μεγάλο καλό.

 

Όσο για μένα, δεν ξέρω... Δεν μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα. Για τον Hemingway θα το σκεφτόμουν πολύ σοβαρά...

[Eroviana]

Τέλος, επειδή τίποτα δεν είναι τζάμπα σε αυτή τη ζωή, σκέψου: θα αντάλλασσες τη ζωή σου με αυτήν του εμπνευσμένου Καρυωτάκη; Του Dick; Ή μήπως του Hemingway;

 

Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ερώτημα και θέμα πρωτεραιοτήτων που πρέπει να μπαίνουν στη ζωή (σχετικά ας θυμηθούμε και τη Σοκολάτα του φίλτατου κ. mman). Σίγουρα σε όλο τον κόσμο τα βάσανα των παραπάνω έκαναν πολύ μεγάλο καλό.

 

Όσο για μένα, δεν ξέρω... Δεν μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα. Για τον Hemingway θα το σκεφτόμουν πολύ σοβαρά...

 

Κάνουμε ένα λάθος εδώ. Δεν είναι θέμα επιλογής. Είτε είσαι είτε δεν είσαι "διαταραγμένος", δεν το επιλέγεις. Αν βέβαια ρωτάτε αν επιλέγουμε τη θεραπεία ή την έμπνευση, και πάλι πώς διαλέγεις; Αν διαλέξεις την έμπνευση δεν είναι κι αυτό ένα σημάδι της "διαταραχής" σου;

 

Όποιος έχει βιώσει έστω και στο ελάχιστο την κατάθλιψη ή τη μανία, αρνούμαι να πιστέψω ότι θα ξαναγυρνούσε εκεί συνειδητά.

 

Λίγο "πειραγμένοι" πάντως είναι όλοι οι συγγραφείς. Δεν είναι κακό αυτό το λίγο, ίσα-ίσα. Μάλλον δεν θα έγραφαν στην αντίθετη περίπτωση.

[aScannerDarkly]

 

 

Κάνουμε ένα λάθος εδώ. Δεν είναι θέμα επιλογής. Είτε είσαι είτε δεν είσαι "διαταραγμένος", δεν το επιλέγεις. Αν βέβαια ρωτάτε αν επιλέγουμε τη θεραπεία ή την έμπνευση, και πάλι πώς διαλέγεις; Αν διαλέξεις την έμπνευση δεν είναι κι αυτό ένα σημάδι της "διαταραχής" σου;

 

Όποιος έχει βιώσει έστω και στο ελάχιστο την κατάθλιψη ή τη μανία, αρνούμαι να πιστέψω ότι θα ξαναγυρνούσε εκεί συνειδητά.

 

Λίγο "πειραγμένοι" πάντως είναι όλοι οι συγγραφείς. Δεν είναι κακό αυτό το λίγο, ίσα-ίσα. Μάλλον δεν θα έγραφαν στην αντίθετη περίπτωση.

 

Σαφώς και δεν το επιλέγεις. Εκεί δεν υπάρχει θέμα επιλογής, σαφώς. Το εξέφρασα λάθος. Απλά, είμαι της γνώμης ότι μια σύντομη ή/και δύσκολη ζωή, η οποία αποφέρει κάτι σημαντικό, αφήνεις ένα σημάδι από το πέρασμά σου, είναι προτιμότερη από μία ιδανική, αλλά ασήμαντη ζωή.

[Παρατηρητής]

. Απλά, είμαι της γνώμης ότι μια σύντομη ή/και δύσκολη ζωή, η οποία αποφέρει κάτι σημαντικό, αφήνεις ένα σημάδι από το πέρασμά σου, είναι προτιμότερη από μία ιδανική, αλλά ασήμαντη ζωή.

 

ακόμα κι έτσι, δεν συμβαίνει το ίδιο σε όσους έζησαν μια σύντομη και δύσκολη ζωή. Κι αυτό το λέω από προσωπική εμπειρία. Κανείς δεν εγγυάται στους ψυχικά διαταραγμένους καλλιτέχνες ότι θα εκτιμηθούν μετά θάνατον. Μπορεί να αφήσουν ένα σημάδι, το θέμα είναι πόσοι θα μπορούν να το δουν;

[tetartos]

Την (ψευδο)επιλογή την έθεσα ως ρητορικό ερώτημα, πιστεύοντας ότι οι περισσότεροι θα προτιμούσαμε μια ανέμνπευστη ή λιγοεμπνευσμένη ψυχική υγεία παρά μια δημιουργικότατη ψυχική ασθένεια - που, όπως λέει και ο συνονόματος Παρατηρητής, δεν είναι καν σίγουρο ότι θα εκτιμηθεί, έστω και μετά θάνατον.

 

Ωστόσο σε όποιον ΘΕΛΕΙ πραγματικά να επιλέξει, έχω τρόπους να του προτείνω!

 

Πάντως "λίγο πειραγμένοι" είμαστε όλοι. Το ζήτημα είναι, τι κάνουμε με αυτήν τη λασκαρισμένη βίδα μας...

[Sonya]

Όλη η δημιουργία (συγγραφή, ποίηση, σύνθεση, ζωγραφική, γλυπτική κλπ) έγκειται σε "κάτι" που διαφοροποιεί τον δημιουργό απ' τους υπόλοιπους ανθρώπους. Μπορεί να είναι απ' το πιο απλό (υπερανεπτυγμένη φαντασία), μέχρι το πιο τραβηγμένο (σοβαρή ψυχική διαταραχή που τον αναγκάζει να βλέπει τον κόσμο πολύ διαφορετικά απ' τον μέσο άνθρωπο), μέχρι μια κραυγή ανάγκης για κατανόηση κι επικοινωνία.

 

Δεν μπορώ να γνωρίζω την λεπτή γραμμή που διαχωρίζει την τρέλα απ' την ιδιοφυία, αλλά θα προτιμήσω την μικρή και γεμάτη, ευτυχισμένη ζωή μου χίλιες φορές απ' το καθημερινό ψυχολογικό βασανιστήριο που τοποθέτησε τις μεγάλες μορφές τέχνης στον θρόνο τους.

 

Θα κρατήσω, λοιπόν, την μικρή, λασκαρισμένη μου βίδα χωρίς να παρακαλάω για κατσαβίδι (χωρίς λίγη τρέλα, εξάλλου, η ζωή θα ήταν πολύ πιο άνοστη), αλλά θα αρνηθώ ευγενικά μανίες, καταθλίψεις, παράνοιες, σχιζοφρένειες κι όλα αυτά τα χαριτωμένα, γιατί, όπως έχω πει πολλάκις, δεν το 'χω με τα μελοδράματα της ζωής.

[Adicto]

1000 φορές common people (που λέει και το τραγούδι) παρά ταραγμένη ιδιοφυια. Επειδή είχα και γω το μερτικό μου στην "ιδιαιτερότητα" στο παρελθόν, και έχω δει τη γλύκα...ευχαριστώ αλλά δεν θα (ξανα)πάρω.

[Cassandra Gotha]

Τελικά, το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: πότε μια ψυχική διαταραχή είναι πλέον ασθένεια, και πόσο σκόπιμο είναι να τις εξαλείψουμε - μήπως θα κάνουμε τον κόσμο λιγότερο ενδιαφέροντα; Άλλωστε, τουλάχιστον κατ' εμέ, τα πραγματικά σημαντικά έργα τέχνης, ακόμα και αν πρόκειται για κωμωδίες, έχουν ως έμπνευση τη δυσάρεστη πλευρά της ζωής.

Για να απαντήσω σ' αυτό το ερώτημα, θα πρέπει να σου πω καταρχήν ότι το να αναφέρεσαι στα δυσάρεστα της ζωής δεν σημαίνει απαραίτητα πως το κάνεις όντας θλιμμένος. Μπορείς να το κάνεις ψύχραιμα, εκτός κι αν μιλάμε για ένα φοβερά επώδυνο βίωμά σου, άρα εμπλέκεσαι συναισθηματικά και όταν το γράφεις.

 

Πότε μια ψυχική διαταραχή είναι ασθένεια; Όταν ο άνθρωπος χάνει πια την προσωπικότητά του και γίνεται ένας εκπρόσωπος της ασθένειας, ένα σύνολο συμπτωμάτων. Ναι, το "δεν ήμουν ο εαυτός μου" ισχύει. Όταν θεραπευτείς αρχίζεις σιγά-σιγά να ανακαλύπτεις το ποιος είσαι, η προσωπικότητά σου αναδύεται μέσα από θολά, ταραγμένα νερά που ηρεμούν και καθαρίζουν. (Πώς τα λέω, είδατε; )

 

Είναι αυτό που είχα ακούσει έναν ηρωινομανή να λέει κάποτε: "Πίνω πρέζα από τα 15 μου. Δεν ξέρω τον εαυτό μου ξενέρωτο. Φοβάμαι πως αν τον δω, δεν θα μ' αρέσει".

( Και αυτό ισχύει για όλες τις μορφές πόνου, ε; Όχι μόνο για τον ψυχικό αλλά και για τον σωματικό. Όταν φτάνει κανείς στο σημείο που όλη του η μέρα ποτίζεται από πόνο και δεν χωράει τίποτε άλλο, τότε δεν μπορεί πια να είναι ο εαυτός του, υπάρχει μόνο ο πόνος. )

 

Η έμπνευση ίσως να είναι ψυχική διαταραχή, όταν σε ακολουθεί σε κάθε στιγμή της ζωής σου. Όμως αυτό μου αρέσει, μακάρι όλες οι ψυχικές διαταραχές να ήταν τόσο δημιουργικές. Όταν το κάθε τι που βλέπω γύρω μου, ή ακούω, ή κάνω, μου δίνει φλασάκια fantasy, όταν όλα μεταμορφώνονται στα μάτια μου, τότε ξέρω πως δεν είμαι και τόσο νορμάλ. Αλλά, γιατί να είμαι; Αν προσπαθήσεις να στερήσεις από κάποιον το πάθος του, το μόνο που θα καταφέρεις θα είναι να τον αρρωστήσεις στ' αλήθεια, ή να τον κάνεις δυστυχισμένο για όλη του τη ζωή, που είναι το ίδιο πράγμα.

 

Ναι, καλό θα ήταν να εξαληφθούν οι ψυχικές ασθένειες, ο κόσμος θα γινόταν πιο όμορφος για χιλιάδες μάτια ανθρώπων που ζουν αυτή τη στιγμή μέσα σε εφιάλτη. Και όσο για την έμπνευση, άλλο να αναφέρεσαι στην άσχημη πλευρά της ζωής και άλλο στην κατάθλιψή σου. Ο καταθλιπτικός είναι ο πιο εγωιστής άνθρωπος του κόσμου, δεν έχει να γράψει κάτι ενδιαφέρον. Όλο για τον ευταό του θα γράφει, και πόσο υποφέρει, και πώς βλέπει τα πράγματα ο ίδιος.

Αν βέβαια κάποιος είναι σχιζοφρενείς και έχει παραισθήσεις και γράφει ψυχεδελικά σκηνικά, τότε το πράγμα αλλάζει. Ο ίδιος υποφέρει και όλοι οι άλλοι καταγουστάρουμε. Όμως αυτό δεν σας φέρνει λίγο στο μυαλό εκείνο το "Χαίρε Καίσαρ, οι μελοθάνατοι σε χαιρετούν";

[aScannerDarkly]

 

Ο καταθλιπτικός είναι ο πιο εγωιστής άνθρωπος του κόσμου, δεν έχει να γράψει κάτι ενδιαφέρον. Όλο για τον ευταό του θα γράφει, και πόσο υποφέρει, και πώς βλέπει τα πράγματα ο ίδιος.

 

 

Χμμμμ.....

[tetartos]

Ας πούμε, απλά, ότι ο καθένας μιλάει με βάσει τις εμπειρίες/βιώματά του.

 

Ο (πραγματικά) καταθλιπτικός δεν έχει τη δύναμη να σηκωθεί από το κρεβάτι του, νιώθει ενοχές ακόμα και για τον αέρα που αναπνέει, δε βρίσκει χαρά σε τίποτα και σκέφτεται πώς θα γλυτώσει το μαρτύριο της ζωής του.

Σιγά μη γράψει.

 

Για τον μανιακό θα πω μόνο το γνωστό "ανέκδοτο"

 

-Σε τι διαφέρουν οι μανιακοί από τους υπομανιακούς;

-Οι υπομανιακοί είναι επιτυχημένοι...

[Παρατηρητής]

Ας πούμε, απλά, ότι ο καθένας μιλάει με βάσει τις εμπειρίες/βιώματά του.

 

Ο (πραγματικά) καταθλιπτικός δεν έχει τη δύναμη να σηκωθεί από το κρεβάτι του, νιώθει ενοχές ακόμα και για τον αέρα που αναπνέει, δε βρίσκει χαρά σε τίποτα και σκέφτεται πώς θα γλυτώσει το μαρτύριο της ζωής του.

Σιγά μη γράψει.

 

 

Όμως, για έναν τέτοιον άνθρωπο, μήπως η συγγραφή είναι η μοναδική, έστω και στενάχωρη, τρύπα της αποδράσης από το μαρτύριο της ζωής του; Άλλωστε ο Άνθρωπος, δεν είναι από τη φύση του παραγωγικός και δημιουργικός; Έναν καταθλιπτικό δεν τον ωθεί αυτή η φύση να πράξει κάτι ώστε να τον κάνει να νιώσει κάπως καλύτερα, έστω τόσο δα;

 

Σκέψου και το άλλο. Ας το πάρουμε αντίστροφα: Τι συμβαίνει στην περίπτωση που κάποιος έγινε καταθλιπτικός λόγω της συγγραφής; Ας πούμε πως αυτή του η ενασχόληση τον οδήγησε στην κατάθλιψη επειδή α) δεν έγινε αποδεχτός-απορρίφθηκε β) τον έκανε να σκέφτεται πιο ευαίσθητα, εισχωρόντας στα βάθη του μυαλού, γ) τον απορρόφισε και τον έκανε εξαρτημένο δ)...κάτι από όλο αυτό το μυστήριο που κρύβει ώρες ώρες η τέχνη επίδρασε αρνητικά επάνω του.

[trillian]

Εγώ θα παραθέσω τα λόγια δύο φανταστικών χαρακτήρων για το θέμα:

'

"My madness keeps me sane" (από το Sandman του Gaiman, και υπάρχουν φορές που ξέρω ακριβώς τι εννοεί) και το όχι ακριβές quote από ένα βιβλίο του Κινγκ που δε θυμάμαι τώρα ποιο, αλλά χοντρικά πήγαινε κάπως έτσι: "Βρίσκεις αυτό το πλάσμα μέσα σου που σου καταστρέφει τη ζωή και το στριμώχνεις στη γωνία. Αλλά δε τον σκοτώνεις, όχι, γιατί αυτό θα ήταν πολύ εύκολο για τους μπάσταρδους του είδους του. Τον βάζεις στο ζυγό και τον στρώνεις στη δουλειά." Κάπως έτσι. (παίζει να είναι από το It).

 

 

 

 

 

 

[tetartos]

Όλες αυτές οι περιγραφές είναι όμορφες και ρομαντικές. Λογικό αφού η μελαγχολία είναι κομμάτι του ρομαντισμού.

Ωστόσο είναι ανάγκη να μην μπερδευτούν η θλίψη και η στενοχώρια, η "μελαγχολία' και η δυσθυμία με την κλινική κατάθλιψη.

Κάτι τέτοια μπερδέματα είναι και η απαρχή του ψυχικού στίγματος: "Κι εγώ είχα κατάθλιψη αλλά το ξεπέρασα. Αυτός δεν το ξεπερνά γιατί είναι αδύναμος χαρακτήρας".

 

Ίσως απλά μιλάμε για διαφορετικά πράγματα. Εγώ μιλώ για τον πραγματικά καταθλιπτικό. Ίσως κάποιος άλλος να μιλά για αυτόν που στενοχωρέθηκε επειδή είχε κάποιες απώλειες στη ζωή του. Ο δεύτερος μπορεί να πάρει την απώλειά του και να την κάνει δημιουργία. Ο πρώτος έχει απωλέσει τον ίδιο του τον εαυτό...

[Adicto]

Ας πούμε, απλά, ότι ο καθένας μιλάει με βάσει τις εμπειρίες/βιώματά του.

 

Ο (πραγματικά) καταθλιπτικός δεν έχει τη δύναμη να σηκωθεί από το κρεβάτι του, νιώθει ενοχές ακόμα και για τον αέρα που αναπνέει, δε βρίσκει χαρά σε τίποτα και σκέφτεται πώς θα γλυτώσει το μαρτύριο της ζωής του.

Σιγά μη γράψει.

 

 

Διαφωνώ.

Έχω υπάρξει (διαγνωσμένος) καταθλιπτικός. Η ανακάλυψη της συγγραφής με βοήθησε τα μάλα ώστε να αρχίσω να συνέρχομαι. Όχι μόνη της βέβαια, αλλά σίγουρα υπήρξε καθοριστικός παράγοντας...

[tetartos]

Και 30.000 Αμερικανούς κάθε χρόνο το γράψιμο δεν τους βοηθά και αυτοκτονούν.

Εάν ένας βρήκε τη σωτηρία στο γράψιμο, τι αποδεικνύει αυτό; Ότι δεν είναι σκόπιμο να εξαλείψουμε την κατάθλιψη, για να μη γίνει ο κόσμος λιγότερο ενδιαφέρων;