Λευκάδιος Χερν

[DinoHajiyorgi]

Ο Λευκάδιος Χερν (Patricio Lafcadio Tessima Carlos Hearn) ή Κοϊζούμι Γιακούμο (小泉八雲) ήταν συγγραφέας και δημοσιογράφος και θεωρείται ο εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας.

 

Γεννήθηκε στη Λευκάδα στις 27 Ιουνίου του 1850 από Ελληνίδα μητέρα και πατέρα Ιρλανδό. Δεύτερος γιος του Καρόλου Χερν και της Ρόζας Κασιμάτη. Η μητέρα του ήταν ευγενούς καταγωγής κόρη του Αντώνιου Κασιμάτη από τα Κύθηρα ενώ ο πατέρας του στρατιωτικός χειρουργός στο Βρετανικό Σώμα των Επτανήσων από το Δουβλίνο. Το σπίτι όπου έζησε ο μικρός Λευκάδιος στο Κύθηρα στέκει ακόμα.

 

Ο πατέρας του πήρε μετάθεση για τις δυτικές Ινδίες και έτσι δυο χρονιά αργότερα ο μικρός Λευκάδιος ταξίδεψε με τη μητέρα του στο Δουβλίνο για να ζήσουν με την οικογένεια του πατέρα του. Η μητέρα του αντιμετώπιζε δυσκολίες προσαρμογής στην ξένη χωρά αλλά και στο σπίτι της οικογένειας του άντρα της και έτσι μετακόμισε στην Σάρα Μπρέναν, συγγενικό πρόσωπο που έδειχνε συμπάθεια στον Λευκάδιο και τη μητέρα του. Μετά από ένα διάστημα συμβίωσης με τον πατέρα του, η μητέρα του αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα, καθώς ο Κάρολος Χερν εκμεταλλεύτηκε ένα νομικό κενό και έθεσε εκτός ισχύος τον γάμο του. Έτσι, σε ηλικία πέντε ετών ο Λευκάδιος Χερν αποχωρίστηκε από τη μητέρα του χωρίς να την δει ποτέ ξανά. Στην ηλικία αυτή ένιωθε φόβο για τα φαντάσματα και τα στοιχειά. Η θεία του για να τον κάνει να ξεπεράσει τις φοβίες του αυτές τον κλείδωνε στο υπόγειο.

 

Όταν έφτασε σε σχολική ηλικία άρχισε να διαβάζει. Όταν κάποια στιγμή ανακάλυψε ένα βιβλίο για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ένιωσε ενθουσιασμένος. Όπως είπε αργότερα ο ίδιος: Εισήλθα στη δική μου αναγέννηση. Αργότερα, και αφού είχε περάσει από το γαλλικό κολέγιο του Υβενό στάλθηκε στο κολέγιο Σαίντ Κούθμπερτ (Ushaw Roman Catholic College). Κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού έχασε το ένα μάτι του. Από τότε κλείστηκε στον εαυτό του.

 

Σε ηλικία 19 ετών αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στις Η.Π.Α. Για ένα χρονικό διάστημα έζησε κάτω από συνθήκες μεγάλης φτώχειας. Όταν γνώρισε τον Χένρυ Γουώτκιν βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Με τη βοήθεια του βρήκε δουλειά σε μια εφημερίδα. Σιγά-σιγά άρχισε να δουλεύει σε υψηλότερες θέσεις και έφτασε να εργάζεται ως δημοσιογράφος σε εφημερίδα του Σινσιννάτι (Cincinnati Daily Enquirer). Περιπλανήθηκε στη Νέα Ορλεάνη, στη Νέα Υόρκη, στις Γαλλικές Αντίλλες.

 

Το 1889 βρέθηκε σαν ανταποκριτής στην Ιαπωνία. Αργότερα και με τη βοήθεια του Μπάζιλ Τσάμπερλαιν και του Ίτζιτο Χαττόρι βρήκε θέση καθηγητή της αγγλικής γλώσσας στην πόλη Ματσούε στη βορειοδυτική Ιαπωνία. Στον δέκατο πέμπτο μήνα διαμονής του στην Ιαπωνία παντρεύτηκε τη Σετζούκο Κοϊζούμι. Κόρη μίας οικογένειας σαμουράι, των Κοϊζούμι που είχαν ξεπέσει με την καταστροφή που επέφερε σε αυτήν την κοινωνική τάξη η νέα πορεία της Ιαπωνίας. Υιοθετεί μάλιστα το όνομα της συζύγου του και από Λευκάδιος Χερν ονομάζεται Κοϊζούμι Γιάκουμο. Μαζί της έκανε τέσσερα παιδιά. Τον Δεκέμβριο του 1896, το Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο του Τόκυο του προσέφερε την έδρα του καθηγητή της Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας. Στην Ιαπωνία ο Λευκάδιος Χερν έζησε τα 14 τελευταία χρόνια της ζωής του.

 

Τα πιο γνωστά του έργα είναι:

• Εντός του κύκλου των ψυχών

• Η χώρα των χρυσανθέμων

• Ιαπωνικοί Θρύλοι

• Ηλέκτρα

• Καϊνταν

• Κείμενα από την Ιαπωνία

• Όλεθρος και άλλα διηγήματα

• Το αγόρι που ζωγράφιζε γάτες και άλλες ιστορίες

 

Συμπληρώνει η Φωτεινή Τομαή στο Βήμα:

 

Ο Λευκάδιος Χερν πέθανε στο Οκούμπο της Ιαπωνίας το 1904. Σχεδόν μαζί με τον θάνατό του έγινε γνωστό το έργο του στην Ελλάδα, όπου το 1910 άρχισαν να δημοσιεύονται σε φιλολογικά περιοδικά και εφημερίδες τα πρώτα αποσπάσματα λογοτεχνικών κειμένων του. Λίγα χρόνια αργότερα, στις 17 Σεπτεμβρίου 1932, η ιαπωνική πρεσβεία στην Αθήνα με ρηματική της διακοίνωση ανακοίνωνε στο ελληνικό ΥΠΕΞ την πρόθεσή της, όπως και του Ελληνοϊαπωνικού Συλλόγου, να εγείρει με δαπάνες της μια αναθηματική στήλη για τον Χερν στην κεντρική πλατεία της Λευκάδας και μια δεύτερη, δαπάναις της Ιαπωνοελληνικής Εταιρείας και του Συνδέσμου Χερν, στο Τόκιο. Στη βάση της στήλης που κατέπεσε στον σεισμό του 1952, αλλ΄ ανηγέρθη εκ νέου το 1984 και το 1987 συμπληρώθηκε με μια προτομή του Χερν, έργο του γλύπτη Σπύρου Κατοπόδη, υπήρχε η επιγραφή:

 

«Λευκαδίω Χερν (Κοϊζούμι Ιακούμω), μεγάλω συγγραφεί, το των Ιαπώνων αληθές πνεύμα παγκοσμίως και λαμπρώς εμφανίσαντι, σήμα ευγνωμοσύνης ιαπωνικού έθνους, μηνί Οκτωβρίω 1932, έτους 259200 Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας».

 

Με την ίδια ρηματική διακοίνωση η ιαπωνική πλευρά χαρακτήριζε τον Χερν ως τον πρώτο συνεκτικό δεσμό στις σχέσεις των δύο χωρών. Σημειωτέον, το δευτερεύον όνομά του στα ιαπωνικά, Υakumo Κoizumi, έλαβε όταν υιοθετήθηκε από την οικογένεια Κoizumi, λίγο προτού νυμφευθεί την κόρη τους Setsu Κoizumi, προκειμένου να λάβει την ιαπωνική υπηκοότητα. Μαζί της απέκτησε τρεις γιους, τον Κazuo και τον Ιwao που σπούδασαν Φιλολογία και ασχολήθηκαν με την επιμέλεια και έκδοση του έργου του πατέρα τους μεταφράζοντάς το από τα αγγλικά στα ιαπωνικά, τον Κiyoshi, που έγινε γνωστός ζωγράφος, και μια κόρη, τη Suzuko, που έζησε μια μέτρια και ουδέτερη ζωή λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας.

 

Παραμένει ωστόσο εντυπωσιακό ακόμη και σήμερα το γεγονός ότι οι Ιάπωνες λάτρεψαν έναν συγγραφέα που ελάχιστα γνώριζε τη γλώσσα τους, αλλά έγραφε μόνο στα αγγλικά, και επιπλέον περιέγραφε, λόγω αμυδρής όρασης που διέθετε, όσα συνέβαιναν γύρω του από περιγραφές και αφηγήσεις φίλων και της γυναίκας του. Οπως πολύ χαρακτηριστικά ανέφερε σε πολυσέλιδο κείμενό του στο περιοδικό «Νέα Πορεία» (Αύγουστος - Οκτώβριος 1991), ο έλληνας πρέσβης στο Τόκιο (1990-1993), ε.τ. σήμερα, Κωνσταντίνος Βάσσης, από τους λίγους πραγματικά λόγιους διπλωμάτες καριέρας, «αντιθέτως (σ.σ.:με τον Χερν) υπάρχουν πολλοί ξένοι, ως επί το πλείστον Ευρωπαίοι, οι οποίοι ησχολήθησαν με την Ιαπωνία επιστημονικώς, αφιέρωσαν εις αυτήν όλην την ζωήν των, έγραψαν περί αυτής μεγάλα ιστορικά, λαογραφικά και γλωσσικά έργα. Αυτούς οι Ιάπωνες απλώς τους εξετίμησαν, τους παρεσημοφόρησαν. Στον Χερν όμως ανταπέδωσαν την αγάπη του με διαφόρους τρόπους».

 

Ως αποτέλεσμα αυτής της αγάπης αρχικά ιδρύθηκε στο Ματσούε, στην πρώτη πόλη όπου ο Χερν δίδαξε αγγλικά σε σχολεία της μέσης εκπαίδευσης και έμεινε 15 μήνες, ο Σύνδεσμος Χερν, με αξιόλογη ως σήμερα δράση, ενεργό μέλος του οποίου είναι ο εγγονός του συγγραφέα, Τoki, ενώ του ιδίου ο γιος και δισεγγονός του Χερν, Βon, είναι σήμερα διευθυντής του Μουσείου Χερν που ιδρύθηκε το 1933 και στεγάστηκε σε κτίριο με ελληνοπρεπή ρυθμό, αλλά επειδή δεν ταίριαζε με το περιβάλλον κατεδαφίστηκε και τη θέση του πήρε άλλο σε ιαπωνικό αρχιτεκτονικό ύφος. Στο Μουσείο Χερν εκτίθενται προσωπικά αντικείμενα του συγγραφέα, σπάνιες εκδόσεις των έργων του, αναμνηστικά εκθέματα κτλ. Στο Ματσούε το 1990 με τη συμπλήρωση 100 ετών από την άφιξη του Χερν στην Ιαπωνία έγινε πανηγυρική τελετή που περιελάμβανε διεθνές συμπόσιο και αποκάλυψη προτομής, που με δαπάνες της ελληνικής κυβέρνησης φιλοτέχνησε ο ίδιος γλύπτης (Σ. Κατοπόδης) ο οποίος τρεις δεκαετίες νωρίτερα είχε κάνει την προτομή για τον Δήμο Λευκάδας. Την ίδια χρονιά ο Δήμος Σιντζούκου (Shinjuku), 50 μέτρα από το ταφικό μνημείο στο Οκούμπου όπου τοποθετήθηκε η σορός του Χερν, αποφάσισε να δημιουργήσει πάρκο εκτάσεως 1.345,50 τ.μ. με εμφανή αρχιτεκτονικά σύνολα, δηλωτικά της ελληνικής καταγωγής του συγγραφέα: ένα είδος αρχαίας αγοράς, σειρά κιόνων, κρήνη, ναΐδριο που να θυμίζει ελληνορθόδοξο ναό (άνευ σταυρού) και χώρο παιδιάς και ανάπαυσης εν μέσω αλσυλλίου, σε περίοπτο χώρο του οποίου σχεδιάστηκε να τοποθετηθεί ψηφιδωτό, απεικονίζουν χάρτη της Λευκάδας.

 

Το λογοτεχνικό έργο του Χερν υπήρξε πολυσχιδές, αν και όχι ενιαίο ποιοτικά. Στην Αμερική, για παράδειγμα, επί μία εικοσαετία το έργο του περιορίστηκε σε άρθρα εφημερίδων της Νέας Ορλεάνης και της Νέας Υόρκης, όπου έζησε, και σε μεταφράσεις γάλλων συγγραφέων. «Ο Χερν οφείλει πολλά στην Αμερική, και το αναγνωρίζει. Αν η Ιαπωνία τον εδημιούργησε ως συγγραφέα περιωπής, η Αμερική τον ανέδειξε. Με την διαφοράν ότι η τελευταία δεν είχε ιδιαίτερο λόγο να τον τιμήση και να φροντίση για την διαιώνιση της μνήμης του» έγραψε στο άρθρο του στο τεύχος της «Νέας Πορείας» ο πρέσβης ε.τ. Κ. Βάσσης. Στην «αμερικανική περίοδο» του συγγραφικού του έργου ανήκουν επίσης δύο μυθιστορήματα (είδος, πάντως, στο οποίο δεν διέπρεψε) και αναπλάσεις θρύλων και παραδόσεων ξένων λαών (εβραίων, Ινδών, Κινέζων και Φινλανδών) τις οποίες εξέδωσε σε δύο τόμους με τίτλους «Σκόρπια φύλλα από Παράξενη Λογοτεχνία» και «Μερικά Κινέζικα Φαντάσματα». Καλύτερο βιβλίο της αμερικανικής περιόδου πάντως θεωρείται το «Δύο χρόνια στις Γαλλικές Ινδίες», με εντυπώσεις από την παραμονή του στη νήσο Μαρτινίκ.

 

Στην ιαπωνική περίοδο, που είναι και η ουσιαστικότερη, ανήκουν 12 βιβλία, γραμμένα σχεδόν ένα κάθε χρόνο, αφιερωμένα εξ ολοκλήρου στην Ιαπωνία.

 

Σημαντική ήταν και η αλληλογραφία του που εξέδωσε ο πρωτότοκος γιος του, αλλά και οι πανεπιστημιακές παραδόσεις του που συγκεντρώθηκαν από φοιτητές του σε ογκώδεις τόμους βάσει σημειώσεων που κρατούσαν, δεδομένου ότι ο ίδιος δεν άφησε κείμενα διαλέξεών του, επειδή παρέδιδε μαθήματα αγγλικής λογοτεχνίας και κριτικής αυτοσχεδίως. Ο ίδιος έγραψε επίσης «Ιαπωνικά παραμύθια» για παιδιά.

[Tiessa]

Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες, Ντίνο.

Έχω διαβάσει ένα μονάχα έργο του Λευκάδιου Χερν, ένα πολύ μικρό διήγημα από τον τόμο #47 της Ωρόρα, "Ιστορίες με Φαντάσματα". Ο τίτλος μέσα στο βιβλίο είναι Το Ξαναφίλιωμα, ενώ στο εξώφυλλο (με τη γνωστή "προσοχή" που έτυχε η συγκεκριμένη σειρά) είναι Το Ξαναντάμωμα. Όταν το διάβασα τότε, σκέφτηκα ότι δεν ήταν και τόσο πρωτότυπο, αλλά τώρα συνειδητοποιώ ότι είναι πραγματικά πάρα πολύ παλιό, άρα άνετα θα μπορούσε να είναι και η οriginal ιδέα για παρόμοια σκηνικά.

 

Να γιατί δεν πρέπει να βγάζει μονόπλευρα συμπεράσματα κανείς...

Edited September 2, 2010 by Tiessa

[dagoncult]

Ο τίτλος μέσα στο βιβλίο είναι Το Ξαναφίλιωμα, ενώ στο εξώφυλλο (με τη γνωστή "προσοχή" που έτυχε η συγκεκριμένη σειρά) είναι Το Ξαναντάμωμα.

 

Χεχ... όντως... πάλι καλά να λες, έχω πετύχει και δισέλιδο να λείπει σε βιβλίο τους (στην πραγματικότητα δεν έλειπε... απλά ήταν ολόασπρο).

 

Υπάρχει στην Ωρόρα και μια ιστορία με το όνομα Ροκούρο Κούμπι, η οποία βρίσκεται στο βιβλιαράκι 'Η ψυχή των μύθων'. Δεν κόβω το κεφάλι μου, αλλά ίσως να πρόκειται για ιστορία του Χερν -από ιαπωνικούς μύθους- που έχει μεταφράσει ή μάλλον διασκευάσει ο Θωμάς Μαστακούρης.

[BladeRunner]

Καϊντάν: Ιστορίες και σπουδές παράξενων πραγμάτων

Τι ωραίο βιβλιαράκι ήταν αυτό; Περιέχει δεκαεπτά ιστορίες που βασίζονται εν πολλοίς σε παμπάλαιους μύθους και θρύλους της Άπω Ανατολής και στις οποίες πρωταγωνιστούν αλλόκοτες υπερφυσικές παρουσίες όπως φαντάσματα, στοιχειά, οπτασίες, δαίμονες, θεότητες παράξενα ζώα και πνεύματα της φύσης, με μερικές από αυτές να είναι πιο τρομακτικές και ανατριχιαστικές και κάποιες άλλες ίσως πιο ανάλαφρες και κωμικές, όλες όμως έχουν το στοιχείο του παράδοξου και καταφέρνουν να αναδείξουν στους αναγνώστες έναν άλλο κόσμο, έναν άλλο πολιτισμό. Επίσης το βιβλίο περιέχει και δυο μεγάλα κείμενα, το ένα για τις πεταλούδες και το άλλο για τα μυρμήγκια, καθώς και ένα μικρότερο για τα κουνούπια, στα οποία δεν λείπουν και οι αναφορές σε θρύλους και μύθους, ούτε κάποιοι φιλοσοφικής φύσεως στοχασμοί. Γενικά, πρόκειται για ένα πολύ όμορφο βιβλίο, καλογραμμένο και γεμάτο εικόνες, που εξάπτει τη φαντασία του αναγνώστη και τον ταξιδεύει σε άλλους τόπους και άλλες εποχές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα ήθελα να διαβάσω και άλλα κείμενα του Χερν.

8/10