Ποιος πιστεύετε πως είναι ο σκοπός ενός έργου επιστημονικής φαντασίας?

[Cat Sidhe]

Καλησπέρα Φίλοι!Είμαι καινουριά και αυτό είναι σίγουρα το πρώτο μου τοπικ, γι αυτο αν είναι εκτός θέματος ή καπως "ακομψο" ή οτιδήποτε, ζητώ συγνώμη.

Το θέμα είναι πως πάντα όταν βρίσκομαι σε μια παρέα με λάτρεις του sci-fi μου αρέσει να κάνω αυτήν την ερώτηση :

" ποιος νομίζετε ότι είναι ο σκοπός ενός έργου επιστημονικής φαντασίας?"

Από το 1950 εως το 1980 η επιστημονική φαντασία προσπαθούσε πιθανότατα να εξοικειώσει το κοινό με τις νέες τεχνολογίες του 20ου αιώνα.

Σήμερα που η τεχνολογία αναπτύσσεται μέρα με την μέρα εξακολουθεί να έχει την ίδια χρησιμότητα, κατα τη γνώμη σας?

Γιατί , τι συμβαίνει όταν το θαυμαστό βρίσκεται σε κάθε γωνιά και σε κάθε σπίτι? τι συμβαίνει όταν το μέλλον είναι εδώ?

Η επιστημονική φαντασία παρακμάζει, ατονεί και χάνει τον σκοπό της ύπαρξης της.... ή μήπως όχι?

[DimitrisX]

Απεναντίας, στη σημερινή εποχή η ΕΦ γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς υλοποιούνται πολλά από τα όνειρα και τους εφιάλτες πολλών ΕΦ-δημιουργών.

Η τεχνολογική πρόοδος, άλλωστε, είναι ασταμάτητη (μέχρι τελικής πτώσης, βέβαια:tongue:), οπότε δεν πρόκειται ποτέ να "μπουκώσει" η εν λόγω θεματολογία.

[Cat Sidhe]

Απεναντίας, στη σημερινή εποχή η ΕΦ γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς υλοποιούνται πολλά από τα όνειρα και τους εφιάλτες πολλών ΕΦ-δημιουργών.

Η τεχνολογική πρόοδος, άλλωστε, είναι ασταμάτητη (μέχρι τελικής πτώσης, βέβαια:tongue:), οπότε δεν πρόκειται ποτέ να "μπουκώσει" η εν λόγω θεματολογία.

 

Συμφωνώ , γι αυτό άλλωστε και εμφανίζονται νέα θέματα, όπως εκείνα της αποίκησης πλανητών , της ανάλυσης εξωγήινων πολιτισμών, βιολογικού ή μικροβιολογικου πολέμου και δεν συμμαζεύεται.

Το μέλλον εξακολουθει -και σε μεγαλυτερο βαθμο- να κρύβει προβληματισμους και να απασχολεί την επιστημονική φαντασία.

Αυτό που ενοώ είναι οτι η επιστημονική φαντασία προηγούμενων δεκαετιών παύει να μας προκαλει το ενδιαφερον. Για να δώσω ένα παράδειγμα: Πλέον μια ιστορία με νόμους ρομποτικής θα πρέπει να είναι πραγματικά πρωτότυπη για να προκαλέσει εντύπωση και να μην καταλήξει στις στίβες της "σαβουρας" που κατα καιρούς γράφονται.

[Big Fat Pig]

[...]η επιστημονική φαντασία προσπαθούσε πιθανότατα να εξοικειώσει το κοινό με τις νέες τεχνολογίες[...]

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένας ορισμός για την πολύ κακή επιστημονική φαντασία.

 

Η επιστήμη στη φαντασία, και με τη σειρά της η φαντασία στη λογοτεχνία, δεν είναι παρά εργαλεία για να γραφτεί λογοτεχνία (και έργα μυθοπλασίας γενικότερα).

Άρα, για μένα, το ερώτημά σου μεταφράζεται, πάρα πολύ απλά, σε: "Ποιος πιστεύετε πως είναι ο σκοπός ενός έργου μυθοπλασίας;"

[Tiessa]

Όλο και κάπου το έχουμε ξανασυζητήσει αυτό, αλλά μια που το θέμα δεν παύει ποτέ να μας απασχολεί, εγώ θα έλεγα ότι ένα μεγάλο μέρος της ε.φ. μεταφέρει σε κάποιο σύντομο ή μακρινό μέλλον προβληματισμούς της εποχής μας.

 

Κατά σύμπτωση διαβάζω αυτές τις μέρες ένα βιβλίο που λέγεται "The Religion of Science Fiction" - είναι βέβαια λίγο παλιό, οπότε σταματάει γύρω στο 1985, αλλά έχει μερικές ενδιαφέρουσες απόψεις, μεταξύ άλλων και για το πώς η ε.φ. αντιμετωπίζει τα ζητήματα που απασχολούν συλλογικά την ανθρωπότητα.

Γι αυτό και βλέπει κανείς ότι παλιότερα (και ειδικά μεταξύ 1950 - 1980) είχαμε πάρα πολλές ιστορίες με πυρηνικές καταστροφές, ενώ σήμερα τη σκυτάλη παίρνουν οι οικολογικοί προβληματισμοί, η κοινωνική εξαθλίωση και οι συνέπειες βιολογικών όπλων.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεν νομίζω ότι οι συγγραφείς ε.φ. θέλησαν ποτέ να εξοικιώσουν το κοινό με τη σύγχρονη τεχνολογία.

[karatasiospa]

Όλο και κάπου το έχουμε ξανασυζητήσει αυτό, αλλά μια που το θέμα δεν παύει ποτέ να μας απασχολεί, εγώ θα έλεγα ότι ένα μεγάλο μέρος της ε.φ. μεταφέρει σε κάποιο σύντομο ή μακρινό μέλλον προβληματισμούς της εποχής μας.

 

 

 

Σωστό αλλά όχι ακριβώς. Σκοποός της επιστ. φαντασίας είναι ο προβληματισμός πάνω στο ανθρώπινο μέλλον ο οποίος βέβαια (όπως κάθε προβληματισμός για το μέλλον) ξεκινάει από αυτό που γίνεται στο παρόν. Και δεδομένου ότι στον σύγχρονο κόσμο η επιστήμη και η τεχνολογία παίζουν ένα καθοριστικό ρόλο είναι αναμενόμενο να υπάρχει ένα είδος που προβληματίζεται για το μέλλον με βάση τον ρόλο αυτό της επιστήμης και της τεχνολογίας και της σχέσης τους και των συνεποιών που έχουν και θα έχουν σε σχέση και με τις υπόλοιπες πλευρές της ανθρώπινης ζωής.

Πάντως ποτέ η επιστ. φαντασία δεν σκόπευε να εξοικιώσει τον κόσμο με τις νέες τεχνολογίες. Δεν ήταν ούτε είναι εργαλείο διδασκαλίας νέων τεχνολογιών!!

[Oberon]

[...]η επιστημονική φαντασία προσπαθούσε πιθανότατα να εξοικειώσει το κοινό με τις νέες τεχνολογίες[...]

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένας ορισμός για την πολύ κακή επιστημονική φαντασία.

 

Η επιστήμη στη φαντασία, και με τη σειρά της η φαντασία στη λογοτεχνία, δεν είναι παρά εργαλεία για να γραφτεί λογοτεχνία (και έργα μυθοπλασίας γενικότερα).

Άρα, για μένα, το ερώτημά σου μεταφράζεται, πάρα πολύ απλά, σε: "Ποιος πιστεύετε πως είναι ο σκοπός ενός έργου μυθοπλασίας;"

 

Θα διαφωνήσω σ'αυτό. Κατ'αρχήν, το ερώτημα αφορά την επιστημονική φαντασία και όχι τη μυθοπλασία/λογοτεχνία του φανταστικού γενικά. Κατά δεύτερον η ιδέα πως η επιστήμη στη φαντασία και η φαντασία στη λογοτεχνία είναι απλώς εργαλεία υποβιβάζουν κατ'εμέ την ίδια την ουσία της ε.φ. και την ισοπεδώνουν περιορίζοντάς την σε ένα δευτερεύοντα, καθαρά χρηστικό, ρόλο ενός απλού "μέσου" (όπως θα ήταν ένας υπολογιστής ή ένα στυλό) για να γραφτεί απλά "λογοτεχνία". Εδώ θυμήθηκα την παλαιότερη έκφραση "art pour l'art" (η τέχνη για την τέχνη) ή, στην περίπτωσή μας, "λογοτεχνία για τη λογοτεχνία".

 

 

Η "στράτευση" της επιστημονικής φαντασίας, ειδικά στην Ελλάδα αλλά και παλαιότερα σε άλλες χώρες, ως ένα μέσο για να περαστούν διάφορες πολιτικές, και ο περιορισμός της σε άλλον ένα "φορέα" συγκεκριμένων και, πρακτικά, "προσυμφωνηθέντων" μυνημάτων, δεν έδωσε σχεδόν ποτέ πραγματικά αριστουργήματα, σε αντίθεση με τους μεγάλους της ε.φ. στην Ευρώπη και Αμερική που, όπως είπε η Cat Sidhe, ένιωσαν την ανάγκη να γράψουν για νέες τεχνολογίες (αλλά και κοινωνίες) και τις επιστήμες γενικά, εξοικιώνοντας έτσι τη νεολαία με τις πιθανότητες που θα έφερνε το μέλλον. Καλές και κακές πιθανότητες. Οι συγγραφείς αυτοί έγραψαν οράματα, έγραψαν φαντασία (βασισμένη στις επιστήμες), έγραψαν για όνειρα και εφιάλτες. Μερικοί έγραψαν και έργα με μεγάλη λογοτεχνική αξία, και συνεχίζουν να τα γράφουν. Κανείς τους όμως δεν φόρεσε εξ αρχής το καπέλο του "λογοτέχνη" χρησιμοποιώντας το γιγαντιαίο δυναμικό της ε.φ. σαν "εργαλείο" για να γράψει "λογοτεχνία".

 

Για μένα, κακή και κάκιστη ε.φ. είναι εκείνη που φορώντας το χιτώνα της "λογοτεχνίας" αλυσοδένει το πιο ελεύθερο και οραματιστικό - κυρίως στη σχέση ανθρώπου/επιστήμης - συγγραφικό είδος που υπάρχει. Μαζί δε με τον εντελώς ισοπεδωμένο, και αυτόκλητο, "σοσιαλιστικό ρεαλισμό", σε χώρες όπως η Ελλάδα και η, πρώην, Ε.Σ.Σ.Δ. στράτευσαν και στρατεύουν την ε.φ. σε ελάχιστα συγκεκριμένα μονοπάτια, θεωρώντας την άλλο ένα προπαγανδιστικό εργαλείο και "ζαχαρώνοντάς" την με το "στέμα" της "καλής λογοτεχνίας".

 

Υπ'όψιν πως δεν υπαινίσσομαι στο ελάχιστο πως ο Big Fat Pig υπονοούσε όσα έγραψα πιο πάνω. Απλά διατυπώνω τις ενστάσεις μου στις ιδέες πως η φαντασία και η επιστήμη δεν είναι παρά εργαλεία για να γραφτεί "λογοτεχνία". Τελικά, για μένα, η λογοτεχνία είναι το εργαλείο (και θα μπορούσα να το στηρίξω αυτό με πολλά επιχειρήματα) που έχει εμπνεύσει την επιστήμη και την ανθρώπινη φαντασία, και με τη σειρά τους και κείνες έχουν εμπνεύσει τους συγγραφείς. Αλλά ποτέ δεν ήταν "απλώς εργαλεία". Αυτά.

 

 

[karatasiospa]

Οberon συμφωνώ σε πολά από αυτά που λες ειδικά στην προσπάθεια περιορισμού της επ.φαντασίας στα πλαίσια της λεγόμενης καλής η ποιοτικής η δεν ξέρω τι άλλο λογοτεχνίας,αλλά χρειάζομαι μια διευκρίνιση: πιστεύεις ότι τελικά σκοπός της επ.φαντασίας είναι η εξοικοίωση της νεολαίας με νέες τεχνολογίες; δηλαδή η επ.φαντασία απευθύνεται μόνο η η κυρίως σε πιτσιρικάδες;σε ένα σημείο του ποστ σου φαίνεται να λες κάτι τέτοιο.Αλλά αυτο την υποβιβάζει σε σχολικό πρόγραμμα.

Edited February 16, 2011 by karatasiospa

[Dimzar]

Δεν υπάρχει σκοπός στην επιστημονική φαντασία . Όπως και στα υπόλοιπα είδη λογοτεχνίας υπάρχουν καλοί και κακοί συγγραφείς , καλά και κακά βιβλία . Υπάρχουν χιλίαδες βιβλία επιστημονικής φαντασίας που καταπιάνονται με εκατοντάδες θέματα . Το ότι πολλές φορές γίνοντε διάσημα και πουλάνε πολύ κάποια συγκεκριμένα βιβλία , δεν έχει να κάνει τόσο με το τι γράφουν οι δίαφοροι συγγραφείς , αλλά με τις ανυσηχίες και τους φόβους και το τι θέλει να διαβάσει το κοινό εκείνη την δεδομένη στιγμή.

 

Καλή επιστημονική φαντασία είναι το 1984 , το A Canticle for Leibowitz , το Brave new world. Καλή επιστημονική φαντασία είναι επίσης το Starship Troopers , Old Mans War , Ringworld, The Postman , Hitchhikers guide to the galaxy, Enders game. Βιβλία που δεν έχουν σχέση το ένα με το άλλο.

 

Μερικοί σε sf blog που παρακολουθώ υποστιρίζουν οτι το κοινό στοιχείο που έχουν όλα τα sf βιβλία είναι το escapism . Ότι δηλαδή προσπαθούν να ξεφύγουν απο την υπάρχουσα πραγματικότητα και να δημιουργήσουν μια καινουργια δικία τους . Ίσως αυτό να είναι η απάντηση που ψάχνεις .

[karatasiospa]

Αν σκοπός της επ.φαντασλιας είναι το escaspism και μόνο τ'οτε δείνεις τροφή σε όσους την κατηγορούν για φτηνό είδος άσχετο με τα προβλήματα του παρόντος η του μέλλοντος. Εν πάσει περιπτώσει για τους περισσότερους συγγραφεείς αλλά και αναγνώστες νομίζω ότι είναι κάτι περισσότερο από αυτό.

Edited February 16, 2011 by karatasiospa

[Dimzar]

Αν σκοπός της επ.φαντασλιας είναι το escaspism και μόνο τ'οτε δείνεις τροφή σε όσους την κατηγορούν για φτηνό είδος. Εν πάσει περιπτ΄ψσει για τους περισσότερους συγγραφεείς αλλά και αναγν΄ψστες είναι κάτι περισσότερο από αυτό.

 

Δεν είπα οτι είναι σκοπός , είπα οτι είναι το κοινό σημείο τους. Η δικία μου γνώμη είναι πως η επιστημονική φαντασία δεν έχει συγκεκριμένο σκοπό η ρεύμα . Επίσης μόνο ηλίθιοι πλέον κατηγορούν την επιστημονική φαντασία ως φθηνο είδος. Οπότε δεν χρείαζεται να τους δώσω εγώ τροφή , την βρίσκουν μόνοι τους .

[SpirosK]

Εγώ πιστεύω ότι ως τέχνη έχει πολλαπλούς σκοπούς ανάλογα με το τι θέλει ο καλλιτέχνης.

Το ίδιο ισχύει και για τη λογοτεχνία ΕΦ ως λογοτεχνία δλδ ως τέχνη. Απλά.

[karatasiospa]

Αυτό μπορεί να ισχύει μόνο για μια κατηγορία επ. φντασίας συγκεκριμένα το λεγόμενο new wave και πάλι δεν νομίζω ότι είχε αυτό τον σκοπό μόνο. Αλλά συγγραφείς όπως οι asimov, clarke, blish, η πιο σύγχρονα οι haldeman, banks, baxter, vinge και πολλοί άλλοι δεν νομίζω ότι ενδιαφέρονταν και πολύ γαι την τέχνη. Ισως γι'αυτό δεν βρήκαν την συμπάθεια των "σοβαρών" λογοτεχνών

Edited February 16, 2011 by karatasiospa

[Oberon]

Οberon συμφωνώ σε πολά από αυτά που λες ειδικά στην προσπάθεια περιορισμού της επ.φαντασίας στα πλαίσια της λεγόμενης καλής η ποιοτικής η δεν ξέρω τι άλλο λογοτεχνίας,αλλά χρειάζομαι μια διευκρίνιση: πιστεύεις ότι τελικά σκοπός της επ.φαντασίας είναι η εξοικοίωση της νεολαίας με νέες τεχνολογίες; δηλαδή η επ.φαντασία απευθύνεται μόνο η η κυρίως σε πιτσιρικάδες;σε ένα σημείο του ποστ σου φαίνεται να λες κάτι τέτοιο.Αλλά αυτο την υποβιβάζει σε σχολικό πρόγραμμα.

 

Όχι, φυσικά και δεν εννοώ κάτι τέτοιο. Νομίζω πως είναι ξεκάθαρο το πώς βλέπω το σκοπό της ε.φ. (όραματα, όνειρα, speculation, κοσμοπλασία, κλπ) από το ποστ μου, αλλά έχεις δίκιο πως αυτό το σημείο του ποστ μου ίσως να μην είναι ξεκάθαρο. Αυτό που εννοώ είναι πως μια που οι περισσότεροι αναγνώστες της ε.φ. παλαιότερα (και μάλλον και σήμερα) ήταν κυρίως νεαροί - μια που τα pulp περιοδικά ήταν φτηνά και βρίσκονταν εύκολα στις Αμερικανικές και Ευρωπαικές πόλεις - οι παλαιότερες ιστορίες ε.φ. είχαν να κάνουν με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τις επιστημονικές ανακαλύψεις και εφευρέσεις που έφερε ο 20ος αιώνας. Αυτό που έγραψα στο ποστ ήταν αυτό που συνέβη. Η εξοικίωση των νεαρότερων, που ήταν και πιο ανοιχτόμυαλοι, με έναν κόσμο υψηλής τεχνολογίας πια που θα έφερνε πολλές αλλαγές και ένα μέλλον που θα ήταν πολύ, πάρα πολύ διαφορετικό από το παρελθόν (τόσο καλό όσο και άσχημο). Μέχρι και το 19ο αιώνα περίπου η τεχνολογία και η επιστήμη γενικά δεν επιρρέαζαν και πολύ την ανθρώπινη ζωή. Μετά τη βιομηχανική επανάσταση όμως, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν και οι πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, όταν δημιουργήθηκε και ο όρος "επιστημονική φαντασία" (scientifiction/scientific fiction/science fiction) καθρέφτιζαν αυτή τη διαφορετική πια κοσμοαντίληψη για το μέλλον. Ένα μέλλον στο οποίο η τεχνολογία θα ήταν πια κάτι απτό, καθημερινό, και προσιτό για τον καθένα. Ένας χώρος όπου αυτές οι αλλαγές βρήκαν ένα μέσο για να εκφραστούν δημιουργικά ήταν η συγγραφή ιστοριών επιστημονικής φαντασίας.

 

 

Ποτέ δεν υπήρξε κανένα "σχολικό πρόγραμμα", ούτε κανείς έγραψε τέτοιες ιστορίες με σκοπό τη διαπαιδαγώγηση των νέων. Το μόνο που είχε συμβεί ήταν πως οι γονείς των νεαρών που διάβαζαν "μη ωφέλιμα" βιβλία, κόμικς κλπ. ήταν λιγότερο αντίθετοι στην ανάγνωση ιστοριών ε.φ. γιατί είχαν το "λούστρο" της "επιστημονικότητας". Μια δικαιολογία που οι νεαροί τότε χρησιμοποιούσαν κατά κόρον. Και πιθανά κάποιοι να χρησιμοποιούν τέτοιου τύπου δικαιολογίες (οι οποίες μπορεί να αλλάζουν πρόσωπο κατά εποχή ή χώρα) και σήμερα.

 

Η "εξοικείωση" λοιπόν που ανέφερα, αφορούσε την αντίληψη για τις αλλαγές στον κόσμο που ζούμε, μέσω της ραγδαίας ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας. Βασισμένοι σ'αυτή τη ραγδαία ανάπτυξη (που συμπεριλαμβάνει φυσικά και την πιθανότητα ανακάλυψης ή επαφής με έναν εξωγήινο πολιτισμό) πάμπολλοι συγγραφείς έγραψαν όχι μόνο περιπέτειες αλλά και λιγότερο ή περισσότερο ουτοπικά ή δυστοπικά έργα. Έτσι εξελίχθηκε το είδος της ε.φ. με όλα του τα παρακλάδια από τη space opera (new and old) και τη υπόλοιπη hard/soft sci-fi, μέχρι και cyberpunk, new wave, κ.ο.κ. Αρκετά από αυτά βέβαια είχαν και έχουν ιδιαίτερη λογοτεχνική αξία πέρα από το συγκεκριμένο "είδος" στο οποίο γράφτηκαν. Ενώ άλλα εμπεριέχουν τόσο κοινωνικό προβληματισμό, όσο και όνειρο, και φαντασία, και "trip" και απεριοριστία ιδεών και εμπειρίας.

 

 

[Oberon]

bump γιατί το θέμα αξίζει και επιδέχεται μεγάλης και, για όσους ενδιαφέρονται αληθινά για την ε.φ., ενδιαφέρουσας συζήτησης.

[heiron]

" ποιος νομίζετε ότι είναι ο σκοπός ενός έργου επιστημονικής φαντασίας?"

Από το 1950 εως το 1980 η επιστημονική φαντασία προσπαθούσε πιθανότατα να εξοικειώσει το κοινό με τις νέες τεχνολογίες του 20ου αιώνα.

Σήμερα που η τεχνολογία αναπτύσσεται μέρα με την μέρα εξακολουθεί να έχει την ίδια χρησιμότητα, κατα τη γνώμη σας?

Γιατί , τι συμβαίνει όταν το θαυμαστό βρίσκεται σε κάθε γωνιά και σε κάθε σπίτι? τι συμβαίνει όταν το μέλλον είναι εδώ?

Η επιστημονική φαντασία παρακμάζει, ατονεί και χάνει τον σκοπό της ύπαρξης της.... ή μήπως όχι?

 

Δεν εχει ιδιαιτερο νοημα η γενικη ερωτηση "ποιος ειναι ο σκοπος ενος εργου εφ" γιατι απλουστατα καθε καλλιτεχνης εχει διαφορετικο σκοπο.Αλλα τα υπολοιπα θεματα που θετεις ειναι αρκετα ενδιαφεροντα.

 

Διαφωνω στο οτι η εφ προσπαθει να εξοικιωσει το κοινο με τις νεες τεχνολογιες.Ειδικα στην περιοδο 50-80 που αναφερεις τα περισσοτερα και κυριοτερα εργα ηταν new wave(κυριως δεκαετιες 60-70 απο την παρεα που ξεπηδηξε απο το new worlds του Μουρκοκ).Και στο new wave δεν επαιζε τοσο μεγαλο ρολο η συγχρονη τεχνολογια.Ακομη και σε εργα near future το στοιχειο ΕΦ συνηθως δεν ηταν σχετικο με τη συγχρονη λογοτεχνια.Πχ στο "Ο Τζακ Μπαρον και η Αιωνιοτητα" αναφερεται ενα επιτευγμα που ισως να ειναι απιαστο ονειρο ακομη και μετα απο πολλους αιωνες.Και φυσικα αν ανατρεξουμε στα κορυφαια εργα της περιοδου(που ειναι και γενικα κορυφαια της Εφ βασικα) θα δουμε οτι ελαχιστα ασχολουνται με τη συγχρονη λογοτεχνια.Βλεπε Dune,Foundation,Childhood's end,Ringworld,Lord of light,The forever war,Stranger in a strange land,Hitchhiker's guide to the galaxy,The left hand of darkness,The end of eternity,Gateway...

 

Προσωπικα το ειδος που βλεπω πιο κοντα στον ορισμο αυτο ειναι το κατασκοπευτικο θριλερ και ακομη περισσοτερο το near future technothriller.Στις περιπετειες των Τζεημς Μποντ,Τζεησον Μπορν ας πουμε ειναι αρκετα εντονο αυτο το στοιχειο.Απο μεγαλους συγγραφεις ΕΦ ο Βερν πλησιαζει στον ορισμο αλλα και παλι δε νομιζω οτι αυτος ηταν ο σκοπος του.Γιατι ναι μεν χρησιμοποιουσε τεχνολογιες που ηταν υπερσυγχρονες η "στα σκαρια" τοτε αλλα δεν ειχε να κανει με εξοικιωση.Γιατι τι εξοικιωση να κανει για τα ταξιδια στο διαστημα αφου τοτε ηταν απλα ενα θεωρητικο σχεδιο(ουτε καν βασικα...δεκαετια 20 αρχισαν οι θεωρητικες εστω μελετες).Με την ιδια λογικη και ο...Λουκιανος εξοικιωνε τον ελληνορωμαικο κοσμο με τα ταξιδια στο ηλιακο συστημα.Η τεχνολογια εγινε αργοτερα-θα μπορουσε να μην υπαρξει καν αυτη η τεχνολογια οπως πχ δεν παμε προς το παρον ταξιδια στο κεντρο της Γης.

 

Συμφωνω οτι η ΕΦ εχει χασει μερος της μαγειας της γιατι τα επιτευγματα της επιστημης και της τεχνολογιας ειναι πλεον στο σπιτι μας.Ενας ανθρωπος του 1881 μπορει να ονειρευοταν υπερατλαντικα ταξιδια με αεροσκαφη,ενας του 1941 αποστολες στο διαστημα.Σημερα αυτα οχι μονο εχουνε γινει πια αλλα συνοδευονται κι απο αλλα πολυ θαυμαστα με την αναπτυξη της πληροφορικης πχ.Θελω να πω,οι παππουδες μου βλεπανε την τηλεοραση σαν κατι το μαγικο.Η σημερινη γενια οχι απλα παιρνει ως δεδομενα καποια μεγαλα επιτευγματα αλλα πολλες φορες γκρινιαζει γιατι δεν τα βρισκει και τοσο σπουδαια,χωρια οτι αναμενει κατι ακομη πιο φοβερο.Και αλλιως να το δουμε το θεμα καποτε υπηρχε ο φοβος να γινει πολεμος των τυφεκιοφορων εναντια σε ανικητα ρομποτ η σε πυρηνικες βομβες η σε εξωγηινα διαστημοπλοια.Σημερα (αν και το ενδεχομενο παραμενει) ο φοβος και το ενδιαφερον εχει πια ατονησει.Ποσοι Πολεμοι των Κοσμων να γραφτουν;Ποσα μεταπυρηνικα εργα;

Παρ'ολα αυτα εδω ειναι η μαγκια των καλλιτεχνων.Να δημιουργουνε κατι που αρεσει στον κοσμο.Και φυσικα το μελλον ποτε δεν ειναι εδω.Παντα ειναι εκει και μας περιμενει.

[odesseo]

Θα διαφωνήσω σ'αυτό. Κατ'αρχήν, το ερώτημα αφορά την επιστημονική φαντασία και όχι τη μυθοπλασία/λογοτεχνία του φανταστικού γενικά. Κατά δεύτερον η ιδέα πως η επιστήμη στη φαντασία και η φαντασία στη λογοτεχνία είναι απλώς εργαλεία υποβιβάζουν κατ'εμέ την ίδια την ουσία της ε.φ. και την ισοπεδώνουν περιορίζοντάς την σε ένα δευτερεύοντα, καθαρά χρηστικό, ρόλο ενός απλού "μέσου" (όπως θα ήταν ένας υπολογιστής ή ένα στυλό) για να γραφτεί απλά "λογοτεχνία". Εδώ θυμήθηκα την παλαιότερη έκφραση "art pour l'art" (η τέχνη για την τέχνη) ή, στην περίπτωσή μας, "λογοτεχνία για τη λογοτεχνία".

Μερικές διευκρινίσεις: Καταρχάς, το ερώτημα αφορά την επιστημονική φαντασία ως λογοτεχνικό είδος. Και ανεξάρτητα του πόσο επιστημονική είναι, παραμένει φαντασία. Και ως τέτοια, ανήκει στο σώμα της λογοτεχνίας. Όποιος βλέπει την επιστημονική φαντασία ως κάτι ξεχωριστό από λογοτεχνία, δικαιώνει άθελά του όσους τη βλέπουν με στραβό μάτι (είτε ως παραλογοτεχνία, είτε ως μη λογοτεχνία). Και το 'επιστημονική φαντασία για την επιστημονική φαντασία' είναι εξίσου κακό με το 'τέχνη για την τέχνη' ή το 'λογοτεχνία για τη λογοτεχνία'. Όσοι δε υπογραμμίζουν το 'επιστημονική', υποβιβάζοντας το 'φαντασία', αυτοί μιλούν για 'φανταστική επιστήμη', το οποίο βεβαίως είναι κάτι άλλο από την επιστημονική φαντασία - δεν παύει, ωστόσο, με κάποιον τρόπο, να είναι λογοτεχνία.

Η λογοτεχνία είναι προϊόν της φαντασίας, συνεπώς η φαντασία δεν είναι εργαλείο, αλλά ποιητικό αίτιο. Στην επιστημονική φαντασία (κι εδώ η 'φαντασία' έχει την έννοια του λογοτεχνικού είδους, όχι του ποιητικού αιτίου), η επιστήμη αντιμετωπίζεται ως υλικό μυθοπλασίας και διερεύνησης εναλλακτικών πραγματικοτήτων.

Η στράτευση, για την οποία μίλησε ο Διονύσης, έρχεται ως έννοια να συναντήσει το escapism που ανέφερε ο συνονόματός μου, αλλά αυτό είναι κάτι που αφορά κυβερνητικούς φορείς και στρατηγικές - και που, κατά τη γνώμη μου, αφορά τη συζήτηση για την αλληλεπίδραση της λογοτεχνίας με την κοινωνία και τη σχέση της με την εξουσία.

[Oberon]

Θα διαφωνήσω σ'αυτό. Κατ'αρχήν, το ερώτημα αφορά την επιστημονική φαντασία και όχι τη μυθοπλασία/λογοτεχνία του φανταστικού γενικά. Κατά δεύτερον η ιδέα πως η επιστήμη στη φαντασία και η φαντασία στη λογοτεχνία είναι απλώς εργαλεία υποβιβάζουν κατ'εμέ την ίδια την ουσία της ε.φ. και την ισοπεδώνουν περιορίζοντάς την σε ένα δευτερεύοντα, καθαρά χρηστικό, ρόλο ενός απλού "μέσου" (όπως θα ήταν ένας υπολογιστής ή ένα στυλό) για να γραφτεί απλά "λογοτεχνία". Εδώ θυμήθηκα την παλαιότερη έκφραση "art pour l'art" (η τέχνη για την τέχνη) ή, στην περίπτωσή μας, "λογοτεχνία για τη λογοτεχνία".

Μερικές διευκρινίσεις: Καταρχάς, το ερώτημα αφορά την επιστημονική φαντασία ως λογοτεχνικό είδος. Και ανεξάρτητα του πόσο επιστημονική είναι, παραμένει φαντασία. Και ως τέτοια, ανήκει στο σώμα της λογοτεχνίας. Όποιος βλέπει την επιστημονική φαντασία ως κάτι ξεχωριστό από λογοτεχνία, δικαιώνει άθελά του όσους τη βλέπουν με στραβό μάτι (είτε ως παραλογοτεχνία, είτε ως μη λογοτεχνία). Και το 'επιστημονική φαντασία για την επιστημονική φαντασία' είναι εξίσου κακό με το 'τέχνη για την τέχνη' ή το 'λογοτεχνία για τη λογοτεχνία'. Όσοι δε υπογραμμίζουν το 'επιστημονική', υποβιβάζοντας το 'φαντασία', αυτοί μιλούν για 'φανταστική επιστήμη', το οποίο βεβαίως είναι κάτι άλλο από την επιστημονική φαντασία - δεν παύει, ωστόσο, με κάποιον τρόπο, να είναι λογοτεχνία.

Η λογοτεχνία είναι προϊόν της φαντασίας, συνεπώς η φαντασία δεν είναι εργαλείο, αλλά ποιητικό αίτιο. Στην επιστημονική φαντασία (κι εδώ η 'φαντασία' έχει την έννοια του λογοτεχνικού είδους, όχι του ποιητικού αιτίου), η επιστήμη αντιμετωπίζεται ως υλικό μυθοπλασίας και διερεύνησης εναλλακτικών πραγματικοτήτων.

Η στράτευση, για την οποία μίλησε ο Διονύσης, έρχεται ως έννοια να συναντήσει το escapism που ανέφερε ο συνονόματός μου, αλλά αυτό είναι κάτι που αφορά κυβερνητικούς φορείς και στρατηγικές - και που, κατά τη γνώμη μου, αφορά τη συζήτηση για την αλληλεπίδραση της λογοτεχνίας με την κοινωνία και τη σχέση της με την εξουσία.

 

Ναι, φυσικά και δεν μπορεί να είναι κάτι ξέχωρο μια που η ε.φ. είναι λογοτεχνία, αν και υπάρχει και η κινηματογραφική, τηλεοπτική και εικαστική ε.φ. Στο μόνο που δεν θα συμφωνήσω με τα κατά τα άλλα πολύ ωραία ποστς σου είναι πως η φαντασική επιστήμη είναι κάτι άλλο από την επιστημονική φαντασία. Νομίζω πως η φανταστική επιστήμη (Αγγλιστί fantastic science ή και speculative science κάπως πιο ελεύθερα) ήταν ανέκαθεν και συνεχίζει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ε.φ. γενικότερα, χωρίς εδώ να πάμε σε ορισμούς υποειδών όπως π.χ. στη space opera όπου συχνά η επιστήμη μπορεί (ή έστω μπορούσε) να θεωρηθεί έως και παράλογη και αδύνατη. Η διαφορά, όσον αφορά στην "επιστήμη" μεταξύ των παλαιότερων βιβλίων ε.φ. και εκείνων από τα 60ς και μετά είναι πως άρχισαν να γράφονται ιστορίες με βάση τις - κάκιστα - λεγόμενες "soft sciences" όπως κοινωνιολογία, ανθρωπολογία, ψυχολογία κλπ σε αντίθεση με πιο παλιά όπου η "¨επιστήμη" αφορούσε κυρίως τη μηχανική, αστροναυτική, αστρονομία, κλπ. Στο σημείο αυτό να αναφέρω πως πρωτοπόρος υπήρξε και ο μέγιστος Ασίμωφ, κι ας φαντάζει στους πιο νέους ξεπερασμένος σήμερα, γιατί ενσωμάτωσε σε πολλά έργα του επιστήμες (και εφηύρε την ψυχοιστορία, ως γνωστόν) που δεν είχαν να κάνουν με "wow factor" ή με μηχανολογία.

 

Μ'άρεσε πολύ αυτό που έγραψες πως "η φαντασία δεν είναι εργαλείο αλλά ποιητικό αίτιο"!!

 

Κάτι τελευταίο περί καλλιτεχνών αν και αυτό δεν έχει να κάνει με τα ποστς σου οπότε δεν είναι προσωπική απάντηση. Δεν είμαι βέβαιος αν οι παλαιότεροι, ή ίσως και πιο σύγχρονοι, συγγραφείς ε.φ. έβλεπαν τους εαυτούς τους σαν καλλιτέχνες, ή αν έγραφαν για να "πουν κάτι". Κρίνοντας από βιογραφίες και άλλα έργα για την ιστορία της ε.φ. που έχω διαβάσει, οι περισσότεροι δεν είχαν τέτοιου είδους βλέψεις ή επιθυμίες. Απλά τους μάγευε η ελευθερία έκφρασης και φαντασίας που πρόσφερε η ε.φ. και οι μεγάλες εξελίξεις στις επιστήμες και ένιωσαν την ανάγκη να γράψουν. Εξ άλλου η συγγραφή ε.φ. θεωρείτο, και συχνά συνεχίζει ακόμα να θεωρείται υποδεέστερο και ευτελές είδος, έως και αναξιοπρεπές για έναν "σοβαρό" λογοτέχνη/καλλιτέχνη/συγγραφέα. Το τελευταίο βέβαια ισχύει και για τη fantasy...

 

 

 

[karatasiospa]

Ακριβώς πιο μέλλον είναι εδώ; η γαλαξιακή αυτοκρατορία η ομοσπονδία κλπ η το Rama; η μήπως το bioenggeneering, το artificial intelligence η οι σκουλυκότρυπες; το μόνο μέλλον που είναι εδώ είναι οι υπολογιστές και η ψηφιακή τεχνολογία και αυτά ακόμα απέχουν πολύ μέχρι να δούμε που θα φτάσουν. Ολα τα άλλα είναι ακόμα προεκτάσεις και βελτιώσεις ( μεγάλες βελτιώσεις σίγουρα) τεχνολογιών που εμφανίστηκαν ήδη στα μέσα της δεκαετίας του 50. Και ας μην συζητάμε για διαστημικά ταξίδια. Μια βόλτα μέχρι το φεγγάρι είναι πολύ λίγη ακόμα και για την φαντασία του οποιουδήποτε συγγραφέα επ. φαντ. της δεκαετίας του 50. Δεν έχουμε ταξίδι στο διάστημα. Μια βόλτα μόνο πήγαμε στην γειτονική πόρτα.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο θάνατος της επιστημονικής φαντασίας έχει αναγγελθεί πολλές φορές από την δεκαετία του 70 και μετά. Αλλά για κάποιο λόγο αρνείται να πεθάνει!

Edited February 21, 2011 by karatasiospa

[odesseo]

Στο μόνο που δεν θα συμφωνήσω με τα κατά τα άλλα πολύ ωραία ποστς σου είναι πως η φαντασική επιστήμη είναι κάτι άλλο από την επιστημονική φαντασία. Νομίζω πως η φανταστική επιστήμη (Αγγλιστί fantastic science ή και speculative science κάπως πιο ελεύθερα) ήταν ανέκαθεν και συνεχίζει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ε.φ.

Ίσως έχεις δίκιο εδώ. Τουλάχιστον να ξέρεις ότι χαμογελώ με ικανοποίηση, καθώς ερμηνεύω την γνώμη σου ως έμμεση αποδοχή της άποψής μου ότι κάθε ανθρώπινο διανόημα, είτε καταλήξει στην πυρά είτε φτάσει να διδάσκεται στα πανεπιστήμια, ξεκινά τη ζωή του ως λογοτεχνία.

Αλλά έχω την εξής απορία: σε τι μπορεί να διαφέρει η φανταστική επιστήμη (με οποιοδήποτε από τα αγγλικά της ονόματα) από την επιστημονική φαντασία;

 

Κάτι τελευταίο περί καλλιτεχνών αν και αυτό δεν έχει να κάνει με τα ποστς σου οπότε δεν είναι προσωπική απάντηση. Δεν είμαι βέβαιος αν οι παλαιότεροι, ή ίσως και πιο σύγχρονοι, συγγραφείς ε.φ. έβλεπαν τους εαυτούς τους σαν καλλιτέχνες, ή αν έγραφαν για να "πουν κάτι". Κρίνοντας από βιογραφίες και άλλα έργα για την ιστορία της ε.φ. που έχω διαβάσει, οι περισσότεροι δεν είχαν τέτοιου είδους βλέψεις ή επιθυμίες. Απλά τους μάγευε η ελευθερία έκφρασης και φαντασίας που πρόσφερε η ε.φ. και οι μεγάλες εξελίξεις στις επιστήμες και ένιωσαν την ανάγκη να γράψουν. Εξ άλλου η συγγραφή ε.φ. θεωρείτο, και συχνά συνεχίζει ακόμα να θεωρείται υποδεέστερο και ευτελές είδος, έως και αναξιοπρεπές για έναν "σοβαρό" λογοτέχνη/καλλιτέχνη/συγγραφέα. Το τελευταίο βέβαια ισχύει και για τη fantasy...

Διονύση, θα την πάρω την πάσα, κι ας μην απευθύνεται σε μένα

Συμφωνώ στο ότι δεν είναι απαραίτητη επιθυμία να πεις κάτι βαρύγδουπο, για να ασχοληθείς με τη συγγραφή. Κι όπως ο λόγος που γράφει κανείς δεν μπορεί να είναι το κέρδος, έτσι δεν μπορεί να είναι ούτε η επιδίωξη της αθανασίας (αν είναι, αλίμονό του). Οπωσδήποτε δέχομαι ότι, σε σχέση με άλλα είδη, η ε.φ. έχει το πλεονέκτημα να παρουσιάζεται πιο αληθοφανής και, συνεπώς, πιο ελκυστική ή προκλητική στον αναγνώστη, εκμεταλλευόμενη τον αντίκτυπο που έχει η επιστήμη και η τεχνολογία στη ζωή μας. Αλλά δεν νομίζω ότι η ε.φ. παρέχει ελευθερία έκφρασης και φαντασίας περισσότερη από αυτήν που παρέχουν άλλα λογοτεχνικά είδη.

 

Μεγάλη κι ωραία κουβέντα...

[heiron]

Παναγιωτη απο που ποσταρεις και εχει ηχω?

σε σχέση με άλλα είδη, η ε.φ. έχει το πλεονέκτημα να παρουσιάζεται πιο αληθοφανής και, συνεπώς, πιο ελκυστική ή προκλητική στον αναγνώστη

Σε σχεση με αλλα ειδη φανταστικης λογοτεχνιας εννοεις υποθετω οντεσεο γιατι σε σχεση με τη λογοτεχνια γενικα συμβαινει εντελως το αντιθετο.

Η επιστημονικη φαντασια(και η φανταστικη λογοτεχνια γενικα βεβαια) δινει τη δυνατοτητα να παρουσιασεις μια ιστορια,ενα προβλημα,ενα θεμα τελος παντων σε φανταστικο σκηνικο.Για τη δημιουργια του διαφορετικου αυτου σκηνικου μπορει να χρησιμοποιηθει μια φανταστικη τεχνολογια,μια εξελιξη της επιστημης κτλ αλλα και γενικοτερα μια διαφορετικη κοινωνια.Για παραδειγμα εχουμε εναλλακτικη ιστορια η εφ τυπου 1984 οπου τα τεχνολογικα επιτευγματα ειναι απλα ενα σκαλοπατι πανω απο τα υπαρχοντα-το θεμα ειναι ομως πως χρησιμοποιουνται σε αυτη τη δυστοπικη κοινωνια.

 

Εχει φαση παντως που αλλοι λενε "το μελλον ειναι εδω" κι αλλοι "ακομη δεν ειδαμε σχεδον τιποτα απο αυτα που περιμεναν αρκετες δεκαετιες πριν".

[Big Fat Pig]

Η κουβέντα περί τέχνης είναι ικανή να εκτροχιάσει το thread αλλά ταυτόχρονα να που εκεί πάει από μόνη της. Άσχετα με το τι προθέσεις έχει κάθε δημιουργός, τι δηλώνει, τι λέει και τι δεν λέει, υπάρχει η σύμβαση (για να συνεννοούμαστε ο άνθρωποι μεταξύ μας) ότι η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος, τα εικαστικά κλπ είναι όλα μορφές έκφρασης στα οποία αναφερόμαστε με τον γενικό όρο τέχνη. Καλή κακή, στρατευμένη ή όχι, θεϊκή ή για τα σκουπίδια, πάλι τέχνη είναι. Δεν υπάρχει κάτι το μαγικό ή το "ανώτερο", είναι μια ανάγκη παλιά όσο ο άνθρωπος. Όσο παλιά είναι δηλαδή η ανάγκη των ανθρώπων να διηγούνται ιστορίες.

 

Ένα πράγμα που δεν δέχομαι ως τέχνη είναι η απλή διαβίβαση πληροφοριών. Ναι μεν μπορεί αυτό να γίνει μέσα από μια πολύ δημιουργική διαδικασία, αλλά δεν το βλέπω ως τέχνη.

 

Και μία διευκρίνιση: όταν είπα ότι η φαντασία κλπ είναι εργαλείο, μιλούσα μέσα στα πλαίσια των συμβάσεων των ειδών της λογοτεχνίας. (ΕΦ, Fantasy, Τρόμος, Αστυνομικό, Noir, Ρομάντζο κλπ) Είναι τρόπος, αν θέλεις.

Ως εκ τούτου επιμένω ότι ένα έργο ΕΦ, δεν έχει διαφορετικό σκοπό από ένα έργο "συμβατικής" λογοτεχνίας ή ακόμα κι από ένα εικαστικό έργο, ένα κινηματογραφικό έργο κλπ.

Ο σκοπός αυτός είναι αρχικά αυτός του δημιουργού του, και είναι κατά τη γνώμη μου η έκφραση και η επικοινωνία του ίδιου του εαυτού του δημιουργού. Μετά υπάρχει και ο "σκοπός" αυτού που λαμβάνει το έργο. Εκεί οι απαντήσεις είναι τόσες όσοι είναι και οι "αναγνώστες", οι παραλήπτες του έργου.