Drake Ramore Posted November 9, 2011 Share Posted November 9, 2011 Εστω οτι γράφουμε ένα διήγημα που βασίζεται κατά 80-85% σε διαλόγους. Εστω οτι όλες σχεδόν οι πληροφορίες απορρέουν μέσα απο τις φράσεις των χαρακτήρων. Ακόμη και η συναισθηματική τους κατάσταση. Μπορούμε να αποδώσουμε αυτούς τους ήχους γραπτά ή ειναι λάθος; Δηλαδή μπορούμε να γράψουμε "Χαχαχα" ή "Χμφ" κλπ ή υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να το κάνουμε σωστά; Επισημαίνω οτι δεν θέλω να χρησιμοποιηθεί κάτι σαν αυτό: "Με πεθαίνεις φίλε" είπε γελώντας ο Μάκης αλλά κάτι σαν αυτο: "Χαχαχα, με πεθαίνεις φιλε" Ρωτάω επειδη οι διάλογοι είναι συνεχόμενοι και τα "είπε", "απάντησε", "ρώτησε" κλπ θα κουράσουν. Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
mman Posted November 9, 2011 Share Posted November 9, 2011 Νομίζω ότι μπορείς να εκφράσεις τα πάντα, αλλά το στοίχημα που βάζεις είναι πολύ μεγάλο. Εξηγούμαι: Σύμφωνα με μια σχολή, οι διάλογοι πρέπει να είναι όσο λιγότεροι γίνεται. Πρέπει να βάζουμε στους διαλόγους μόνο ότι δεν μπορεί να ειπωθεί με περιγραφή, και γι' αυτό οι διάλογοι πρέπει οπωσδήποτε να περιέχουν τουλάχιστον ένα από τα εξής: σημαντική πληροφορία, σύγκρουση, υποδήλωση συναισθημάτων, έκφραση χαρακτήρα. Διάλογοι του τύπου "Πώς ήταν η μέρα σου σήμερα;" "Τα ίδια. Στη δουλειά το αφεντικό είχε τα νεύρα του. Εσύ;" "Κι εγώ μια απ' τα ίδια. Ρουτίνα." γενικά πρέπει να αποφεύγονται ή η πληροφορία τους να περνάει γρήγορα με απλή αναφορά στη περιγραφή. Οι διάλογοι είναι η στιγμή που οι χαρακτήρες (πρέπει να) ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια του αναγνώστη και γι' αυτό πρέπει να είναι όσο πιο ζωηροί γίνεται. Τα λέω όλ' αυτά για να δείξω πόσο φιλόδοξο είναι από πλευράς τεχνικής να έχεις ένα κείμενο με 80-85% διαλόγους. Είναι κάτι κουραστικό που μπορεί να γίνει μόνο σε πολύ μικρή φόρμα και πάλι θέλει ιδιαίτερη προσοχή γιατί κουράζει γρήγορα τον αναγνώστη, αφού ισοδυναμεί με θεατρική σκηνή την οποία κανονικά θα έπρεπε να παρακολουθεί και όχι να διαβάζει. Για να απαντήσω στο αρχικό σου ερώτημα, ναι, μπορείς να βάλεις όλ' αυτά τα επιφωνήματα, αλλά κινδυνεύεις (αν δεν το θέλεις) να δώσεις έτσι μια κωμική χροιά (ή πάντως πιο ελαφριά από αυτή που επιζητούσες). Τέλος, το "είπε" είναι με διαφορά το πιο αόρατο ρήμα της γλώσσας. Υπό κανονικές συνθήκες μπορείς να γράψεις όσα είπε θέλεις. Με 80-85% διαλόγους όμως αυτό δεν θα είναι και τόσο εύκολο, τη στιγμή που δυστυχώς θα είναι συχνα αναγκαίο για να γίνεται σαφές το ποιος μιλάει κάθε στιγμή (πόσες φορές μπορείς να το "κλέψεις" αυτό χωρίς να χαλάσεις το γράψιμό σου;). Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Drake Ramore Posted November 9, 2011 Author Share Posted November 9, 2011 Νομίζω ότι μπορείς να εκφράσεις τα πάντα, αλλά το στοίχημα που βάζεις είναι πολύ μεγάλο. Εξηγούμαι: Σύμφωνα με μια σχολή, οι διάλογοι πρέπει να είναι όσο λιγότεροι γίνεται. Πρέπει να βάζουμε στους διαλόγους μόνο ότι δεν μπορεί να ειπωθεί με περιγραφή, και γι' αυτό οι διάλογοι πρέπει οπωσδήποτε να περιέχουν τουλάχιστον ένα από τα εξής: σημαντική πληροφορία, σύγκρουση, υποδήλωση συναισθημάτων, έκφραση χαρακτήρα. Διάλογοι του τύπου "Πώς ήταν η μέρα σου σήμερα;" "Τα ίδια. Στη δουλειά το αφεντικό είχε τα νεύρα του. Εσύ;" "Κι εγώ μια απ' τα ίδια. Ρουτίνα." Είναι ακριβώς έτσι όντως, αλλά για την περίπτωση που σκέφτομαι δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Είναι θέμα περιβάλλοντος σκηνικου που σχεδόν απαιτεί συνεχόμενους διαλόγους και μια διαδραστικότητα των χαρακτήρων. Σίγουρα θα προσπαθησω να αποφύγω διαλόγους όπως οι παραπάνω, μιας και δεν περιεχουν έτσι κι αλλιώς πληροφοριες. Πάντως ετσι όπως το έχω στο μυαλό μου, κάθε διάλογος πιάνει ένα απο τα σημεία που τεθηκαν ( σημαντικη πληροφορια, σύγκρουση, υποδήλωση συναισθημάτων, έκφραση χαρακτήρα) και ίσως κάποιοι περισσότερα απο ένα σημείο. Τα λέω όλ' αυτά για να δείξω πόσο φιλόδοξο είναι από πλευράς τεχνικής να έχεις ένα κείμενο με 80-85% διαλόγους. Είναι κάτι κουραστικό που μπορεί να γίνει μόνο σε πολύ μικρή φόρμα και πάλι θέλει ιδιαίτερη προσοχή γιατί κουράζει γρήγορα τον αναγνώστη, αφού ισοδυναμεί με θεατρική σκηνή την οποία κανονικά θα έπρεπε να παρακολουθεί και όχι να διαβάζει. Για να απαντήσω στο αρχικό σου ερώτημα, ναι, μπορείς να βάλεις όλ' αυτά τα επιφωνήματα, αλλά κινδυνεύεις (αν δεν το θέλεις) να δώσεις έτσι μια κωμική χροιά (ή πάντως πιο ελαφριά από αυτή που επιζητούσες). Τέλος, το "είπε" είναι με διαφορά το πιο αόρατο ρήμα της γλώσσας. Υπό κανονικές συνθήκες μπορείς να γράψεις όσα είπε θέλεις. Με 80-85% διαλόγους όμως αυτό δεν θα είναι και τόσο εύκολο, τη στιγμή που δυστυχώς θα είναι συχνα αναγκαίο για να γίνεται σαφές το ποιος μιλάει κάθε στιγμή (πόσες φορές μπορείς να το "κλέψεις" αυτό χωρίς να χαλάσεις το γράψιμό σου;). Συμφωνώ κι εδώ με τις επισημάνσεις σου. Σιγουρα δεν θέλω να δωσω γενικώς κωμική χροια, πέρα απο τα σημεία που χρειάζεται. Δηλαδή δεν θα έχει απανωτά "χαχαχα", χμφ" κλπ. Θα μπουν σε λίγα επιλεγμένα σημεία. Το οτι είναι δυσκολο το έχω εμπεδώσει ήδη. Θελει πολύ μαγκια να κρατήσεις ένα διηγημα με τόσους πολλούς διαλόγους. Είναι στην ουσία περισσότερο θεατρικο εργο, παρά αφήγηση. Είναι ένα στοιχημα βέβαια που θελω να κερδίσω, μιας και αν βγει καλό θα είναι ιδανικό εργο για την ιδέα των audiobook που παίζει σε άλλο νημα. Ευχαριστώ πολύ για την άμεση και χρήσιμη απάντηση! Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Sonya Posted November 9, 2011 Share Posted November 9, 2011 (edited) Απόστολε, μπορείς να χρωματίσεις το διάλογο με μπόντι λάνγκουατζ. Εξηγώ: "Φίλε, με πέθανες!" Ο Μάκης έριξε μια χαϊδευτική σκουντιά στο φίλο του, γελώντας. "Και πού να σου πω τι έγινε παρακάτω!" συνέχισε ο Κώστας, κουνώντας χέρια δεξιά κι αριστερά. "Όπως έκανε να σκύψει για να πιάσει το στυλό, ακούστηκε ένα χρατς και σκίστηκε το παντελόνι του!" Το γέλιο του Μάκη είχε μετατραπεί σ' έναν συνεχόμενο συριγμό και τα μάτια του είχαν σφιχτοκλείσει, πιεζόμενα απ' το στόμα που προσπαθούσε να επεκταθεί μέχρι τ' αυτιά του. Οκ, ήμουν λίγο υπερβολική, but you get the point. Το "είπε" το μισώ. Κχχχχχχχχ. Edited November 9, 2011 by Sonya Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Drake Ramore Posted November 9, 2011 Author Share Posted November 9, 2011 (edited) Απόστολε, μπορείς να χρωματίσεις το διάλογο με μπόντι λάνγκουατζ. Εξηγώ: "Φίλε, με πέθανες!" Ο Μάκης έριξε μια χαϊδευτική σκουντιά στο φίλο του, γελώντας. "Και πού να σου πω τι έγινε παρακάτω!" συνέχισε ο Κώστας, κουνώντας χέρια δεξιά κι αριστερά. "Όπως έκανε να σκύψει για να πιάσει το στυλό, ακούστηκε ένα χρατς και σκίστηκε το παντελόνι του!" Το γέλιο του Μάκη είχε μετατραπεί σ' έναν συνεχόμενο συριγμό και τα μάτια του είχαν σφιχτοκλείσει, πιεζόμενα απ' το στόμα που προσπαθούσε να επεκταθεί μέχρι τ' αυτιά του. Οκ, ήμουν λίγο υπερβολική, but you get the point. Το "είπε" το μισώ. Κχχχχχχχχ. Χμμμ, καλή ιδέα γενικώς,i get the point, αλλά μάλλον για το συγκεκριμενο διηγημα δεν θα ταιριάξει. Είναι πιο στατική η φάση στους κύριους διαλόγους. Θα υπάρχουν και άλλοι διαλογοι μέσα, που θα μπορεί να γινει χρήση ενός τέτοιου τεχνάσματος, αλλά είναι δευτερεύοντες και περιορισμένης έκτασης, αλλά και σημασίας. Εκει όντως θα παίξει κάτι τέτοιο για να αποφύγω τους ανούσιους διαλόγους που λέει παραπάνω ο Μιχάλης. Edited November 9, 2011 by Drake Ramore Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Stanley Posted November 9, 2011 Share Posted November 9, 2011 Εγώ έχω να πω ότι τα πάντα εξαρτώνται από το πλαίσιο και το ύφος του κειμένου. Το "χαχαχα" και το "χιχιχι" μπορούν να δηλώσουν και μεγάλη τραγικότητα - τυχαίνει, μάλιστα, στο βιβλίο που διαβάζω τώρα να έχει μερικά σημεία που κάποιος γελάει έτσι, και είναι να τον λυπάσαι πραγματικά. Από εκεί και πέρα, θέλει και μια συνετή χρήση, όπως στο καθετί, άλλωστε. Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Craft Posted January 9, 2012 Share Posted January 9, 2012 (edited) Ο διάλογος είναι καλό πράγμα. Ξεκουράζει οπτικά, ξεκουράζει από την περιγραφή και το κείμενο αναπνέει μαζί με τον αναγνώστη. Δε βοηθάει να εξηγείς τον τόνο και το συναίσθημα. Αν δεν είναι προφανές απ' όσα λέει, σηκώνει διόρθωση αυτό που είπε. Μην καταφεύγεις σε επιφωνήματα και περιγραφές πριν βεβαιωθείς ότι έκανες ό,τι μπορούσες με τις λέξεις που είναι μέσα στην παρένθεση. Ο ρεαλιστικός διάλογος γραμμένος στο χαρτί προσλαμβάνεται ως υπερβολικά ανόητος. Σαν να συζητάνε καραγκιόζηδες. Είναι πολύ ενοχλητικός. Έχει άχρηστα πράγματα και σε αποσπά. Το "είπε" είναι πολύ καλό γιατί παρεμβαίνει το λιγότερο δυνατό στην πρόσληψη του διαλόγου επειδή είναι άχρωμο. Αν βγαίνει υπερβολικά μονότονο με το "είπε" και είσαι σίγουρος ότι το περιεχόμενο των εισαγωγικών έχει νόημα, χρησιμοποίησε beats, δηλαδή σύνδεση με κινήσεις αλλά όχι με αντιδράσεις. Πράγματα που κάνει ο χαρακτήρας και δένουν το διάλογο δίνοντάς του ένα πλαίσιο, δυναμική και ρυθμό, όχι πράγματα που προσπαθούν να του δώσουν ουσία χαρακτηρίζοντάς τον. Το να χαρακτηρίζεις αυτό που λεγεται ως συγγραφέας, δηλαδή το να λέει ο ένας κάτι χαρούμενα και να απαντάει ο άλλος θυμωμένα είναι από άχρηστο έως αστείο. Είναι σαν να βλέπεις ηθοποιό που προσπαθεί να είναι υπερβολικά εκφραστικός με το σώμα του χωρίς λόγο η λόγω ανικανότητας στην έκφραση. Αν ο Γιάννης τη στεναχωρεί και φεύγει λυπημένη, αυτό ειναι σύνοψη δεν είναι διάλογος. - Δε σε πιστεύω, είπε δύσπιστα σαν να μη με πίστευε Edited January 9, 2012 by Craft Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Drake Ramore Posted January 9, 2012 Author Share Posted January 9, 2012 (edited) Το πείραμα για ένα τέτοιο διήγημα έγινε κραφτ. Μάλιστα είναι ένα διήγημα που κατα 80-85% βασίζεται σε διαλόγους. Μια άσκηση αν θες σε αυτο που αναφέρεται σε αυτο το νημα αλλά και σε ένα νημα που άνοιξα για το πόσο εφικτό θα ήταν ένα διήγημα βασισμένο σε διαλόγους. Προσοχή, διήγημα, όχι θεατρικο. Θα το βρεις εδω, οπου και μπορείς να πεις την γνώμη σου για το αν δουλεύει ή όχι. Αργά, με τα Κακά Παιδιά Edited January 9, 2012 by Drake Ramore Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Adicto Posted January 9, 2012 Share Posted January 9, 2012 Ωραίο τόπικ! Εγώ γραφω (συνεχίζω καλύτερα) ένα νόβελ αυτό τον καιρό όπου υπάρχουν πολλοί διάλογοι, οπότε με απασχολεί έντοντα το θέμα. Στην αρχή είχα κόλλημα με τα "είπε", πόσες φορές πια να τα βάλω αναρωτιόμουν. Η αλήθεια όμως είναι πως όταν διαβάζω το κείμενο δεν με ενοχλούν καθόλου, καμμιά φορά μονάχα μπορεί να βάλω τα "απάντησε"/ "αποκρίθηκε" ή κάτι παρόμοιο και ει δυνατόν άχρωμο. Και όσους συγγραφείς έχω διαβάσει να αναφέρονται στο συγκεκριμένο θέμα (Φρευ, Κινγκ), όλοι προτείνουν την χρήση του "είπε". Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Cassandra Gotha Posted January 10, 2012 Share Posted January 10, 2012 Αυτό με το "είπε" έχει ένα πρόβλημα όμως. Άλλο το "said", άλλο το "είπε". Η αγγλική λέξη ρέει πολύ πιο άνετα. Νοηματικά φυσικά και είναι το πιο άχρωμο, αλλά προσωπικά τα απανωτά "είπε, είπε, είπε" μου χτυπάνε άσχημα. Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Craft Posted January 10, 2012 Share Posted January 10, 2012 Αυτό με το "είπε" έχει ένα πρόβλημα όμως. Άλλο το "said", άλλο το "είπε". Η αγγλική λέξη ρέει πολύ πιο άνετα. Νοηματικά φυσικά και είναι το πιο άχρωμο, αλλά προσωπικά τα απανωτά "είπε, είπε, είπε" μου χτυπάνε άσχημα. Με τα αγγλικά δε μπορώ να συγκρίνω σε τέτοιο επίπεδο γιατί δεν είναι η μητρική μου γλώσσα. Αν δεν είναι και η δική σου, ίσως γι αυτό να μη σε ενοχλεί το said. Μπορεί το Mitsubishi Lancer να σου ακούγεται φυσικότατο, αλλά μια επιγραφή Λογχοφόρος στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου θα σε έκανε ρεζίλι στη γειτονιά. Αν είχες και Pajero ακόμα χειρότερα γιατί όσο μεστό και επιθετικό και αν ακούγεται είναι πολύ δημοφιλής βρισιά. Ένα πρόβλημα με άλλα ρήματα είναι ότι συχνά περιέχουν πληροφορία που την περιέχει ήδη το κείμενο του διαλόγου όταν είναι σωστά γραμμένο. Αν απόρησε, προειδοποίησε, φοβέρισε κλπ φαίνεται μέσα στα εισαγωγικά. Αν η επανάληψη που γίνεται ελάχιστα αντιληπτή είναι επιζήμια, ο πλεονασμός είναι καταστροφή. Η συνεχής εναλλαγή αντικαταστατών του "είπε" θα γίνει πολύ κουραστική πολύ γρήγορα, γιατί φανερώνει προσπάθεια εκ μέρους του συγγραφέα και τραβάει την προσοχή. Όσο λιγότερο μπαίνει ο συγγραφέας στη μέση τόσο καλύτερα για το κείμενο. Άλλος κίνδυνος είναι η πιθανή προσπάθεια του συγγραφέα να εμπλουτίσει το περιεχόμενο του διαλόγου με λέξεις που ο βέλτιστος ρόλος τους είναι απλά να αποδίδουν το διάλογο στο συγκεκριμένο χαρακτήρα. Έτσι μπορεί να αφήσει το διάλογο φτωχότερο και λιγότερο δουλεμένο γιατί είναι πολύ εύκολη και φτηνή λύση το να χαρακτηρίζεις με αυτό τον τρόπο. ΄Ενας από τους καλύτερους τρόπους να βελτιώσεις ένα διάλογο είναι να προσπαθήσεις να αποδώσεις το πλήρες νόημα μέσα στα εισαγωγικά διαβάζοντας μόνο αυτά. Ένας ακόμα καλύτερος είναι να δώσεις σε κάποιον να διαβάσει φωναχτά με την πρώτη ένα κείμενο που περιέχει μόνο τους διαλόγους μέσα στα εισαγωγικά, με απλές παύλες στην αλλαγή προσώπου. Όσοι γράφουν ή διορθώνουν σενάρια, ξέρουν ότι ένα κινηματογραφικό σενάριο κρίνεται μόνο για τις λέξεις του, μια και δεν υπάρχουν είπε, τόνισε, ανήσυχος, ανακουφισμένος κλπ. Το ιδανικό είναι τόσο το νόημα όσο και οι λέξεις που δέχονται έμφαση να μη σηκώνουν αμφισβήτηση. Για να το πάω ακόμα παραπέρα, πρέπει να μαντεύεις ποιος μιλάει από το πως χειρίζεται τη γλώσσα και το λεξιλόγιό του. Ενώ όλοι κόβουμε εύκολα βόλτες στο μυαλό του ηρώων και τους αποδίδουμε συναισθήματα και αντιδράσεις με απλό βάπτισμα, ο μεστός διάλογος είναι πολύ σπάνιο πράγμα. Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Cassandra Gotha Posted January 10, 2012 Share Posted January 10, 2012 Όχι συνεχής αντικατάσταση. Καλό είναι να αποφεύγονται μερικά "είπε". Γενικά υπάρχει πρόβλημα εκεί! Και όταν μίλησα για το "said" εννοούσα τον ήχο. Δεν φεύγει πιο εύκολα όταν το διαβάζεις; Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Craft Posted January 10, 2012 Share Posted January 10, 2012 Και όταν μίλησα για το "said" εννοούσα τον ήχο. Δεν φεύγει πιο εύκολα όταν το διαβάζεις; Επειδή είναι μονοσύλλαβο και κοφτό; Δεν ξέρω. Ερώτηση για ποιητές: Quote Link to comment Share on other sites More sharing options...
Recommended Posts
Join the conversation
You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.