Πώς πιστεύετε ότι είναι μία σωστή κριτική;

[Nihilio]

Συχνά στις βιβλιοθήκες του sff έχουμε κάνει κουβέντες για τις κριτικές που γίνονται. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο έχουμε συζητήσει για το πώς πιστεύουμε ότι πρέπει να είναι μία "καλη" κριτική.

Εσείς, όταν ζητάτε κριτική για τις ιστορίες σας, τι περιμένετε να διαβάσετε;

Αντίστοιχα, όταν κάνετε μία κριτική, τι προσπαθείτε να περάσετε σε αυτή;

Τέλος, πιστεύετε ότι υπάρχει κάποια "συνταγή" για κριτικές και, αν ναι, την ακολουθείτε;

[laas7]

Mου αρεσει πολυ το θεμα!

 

Με ενδιαφερουν πολυ οι κριτικες...προσπαθω επισης να κανω γιατι νομιζω πως ολοι αυτο ζηταμε, να μας διαβαζουν και να το συζηταμε...

Σε μια κριτικη θα ηθελα να μου πουν οσα περισσοτερα μπορουν και θελουν. Να μου επισημανουν ειδικα τα λιγοτερα καλα (γιατι μονο ετσι θα βελτιωθω) και να μην μου χαιδεψουν τα αυτια... οχι οτι δεν θελω να ακουσω και τον καλο τον λογο, αλλα να ειναι αληθεια να μην ειναι ετσι για να το πεις....Προσωπικα πηρα πολλα απο τις λιγοτερο καλες κριτικες που εχω κατα καιρους παρει...οχι οτι μου ηταν ευκολο να το ακουσω αλλα ειναι το υλικο που με κανει να δουλεψω και να προσπαθησω περισσοτερο και να παω παραπερα.

Αν ειναι να νομιζεις πως εισαι τελειος ... τι να την κανεις την κριτικη;

Αν βαζω μια προυποθεση αυτη ειναι να ειναι καλοπροαιρετη... ολα τ' αλλα λεξιλογιο, πλοκη, συνταξη, ορθογραφικα κτλ ειναι στην ευγενικη ευχερεια του αλλου -τελεια κριτικη θα ηταν να τα εχει ολα νομιζω.

Επειδη θελω να πιστευω πως δεν κανω ευκολα ορθογραφικα, θα προτιμουσα να μου μεταφερει ο αλλος περισσοτερα για την πλοκη, την υποθεση ή μια ακομα ιδεα ειναι να μεταφερει ο αλλος οτι ξερει καλυτερα π.χ. μπορει καποιος να ειναι εξαιρετικος στο να εμπλουτιζει το λεξιλογιο και οχι στο να ασχολειται με το συντακτικο..

Στις κριτικες προσπαθω να κανω το ιδιο. Να ειμαι οσο πιο αντικειμενικη μπορω και αυστηρη αλλα καλοπροαιρετη. Δεν κανω ποτε κριτικη στον ανθρωπο, αλλα στο γραπτο. Γι αυτο εχει τυχει και θα συνεχισει να τυχαινει, να σχολιαζω μια ιστορια η ενα ποιημα αρνητικα και ενα αλλο του ιδιου πολυ θετικα... δεν εχει να κανει παρα μονο με πως μου φαινεται η πως νιωθω με το εκαστοτε κομματι.

Μια τελεια συνταγη κριτικης θα ηταν να κοιταξεις τα παντα... αυτο απαιτει πολλη δουλεια, κοπο, χρονο, γνωσεις και νομιζω πως τελικα το να κανεις μια σωστη κριτικη ειναι τεχνη.

[Drake Ramore]

Η σωστή κριτική είναι αυτή που γίνεται σε είδος που αρέσει σε αυτόν που κάνει την κριτική.

 

Αν δεν του αρέσει το είδος , ότι και να πει θα ακουστεί λάθος (και 9 στις 10 φορές θα είναι και λάθος).

 

Συνταγές δεν υπάρχουν.

[Guest Casper]

Νομίζω ότι η απάντηση εξαρτάται από το ποιος ο σκοπός της εκάστοτε κριτικής, ποιός κάνει την κριτική, σε ποιόν κάνει κριτική.

 

Κάνεις κριτική ως επαγγελματίας για να ενημερώσεις το κοινό για την ποιότητα ενός βιβλίου; κάνεις κριτική σε έναν σπουδαστή; κάνεις κριτική σε έναν ερασιτέχνη που απλά θέλει να εκφραστεί; κάνεις κριτική σε έναν επαγγελματία προκειμένου να εκδοθεί. Η απλά επειδή αυτό σου δίνει μια μορφή εξουσίας, κάνεις κριτική για να νοιώσεις ότι είσαι κάποιος.

 

Σαν τι κάνεις την κριτική; Σαν δάσκαλος; Σαν σύμβουλος εκδόσεων; Σαν ανταγωνιστής; Σαν αναγνώστης; Αυτόκλητα; η σου ζητήθηκε;

 

Αφού μπουν όλα αυτά στη θέση τους, ανάλογα με τις γνώσεις, την ευαισθησία, την προσωπικότητα, τα βιώματα, τις προκαταλήψεις, τα κολλήματα, την αισθητική και το γούστο του ο καθένας κάνει την κριτική του. Και εσύ ανάλογα με την εκτίμηση που έχεις στον κριτή, λαμβάνεις υπ’οψιν η γράφεις κανονικά την κριτική του.

 

 

 

[Tiessa]

Όταν ζητάω κριτική, με ενδιαφέρει περισσότερο να μου εντοπίσει κάποιος θέματα αληθοφάνειας και πληρότητας. Όσο και αν αυτό φαίνεται περίεργο, νομίζω ότι περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα. Από το αν είναι λογικό, με βάση τον χαρακτήρα και τις συνθήκες να κάνει κάτι συγκεκριμένο ο ήρωας (πράγμα που συμπεριλαμβάνει και τα κίνητρα), μέχρι το αν επιτρέπουν οι συνθήκες να γίνει. Φυσικά, δεν αγνοώ τα υπόλοιπα σημεία (από απλές παρατηρήσεις πάνω σε λεκτικά σημεία μέχρι την ατμόσφαιρα και αν είναι ικανοποιητική) αλλά θεωρώ ότι αν δεν έχω τρύπες λογικής, μπορώ να συμπληρώσω τα υπόλοιπα.

 

Όταν κάνω εγώ κριτική, με απασχολούν τα αντίστοιχα. Δεν ξέρω αν καταφέρνω να τα εντοπίζω και να τα αναφέρω πάντα, αλλά συνήθως ένα έργο μού αρέσει περισσότερο όταν δεν βρίσκω μέσα του πράγματα που να μου δημιουργούν απορίες "Τώρα γιατί κάνεια αυτό, ενώ φαίνεται πολύ πιο λογικό να κάνει το άλλο;"

 

Επειδή όμως γενικά κι εγώ δεν πιστεύω ότι υπάρχει συνταγή, συνήθως κάνω κριτική κατά περίπτωση και πολλές φορές με βάση το σημείο που θα μου φανεί πιο ενδιαφέρον: είτε από την καλή πλευρά είτε από την ανάποδη.

[Ayu]

Από το αν είναι λογικό, με βάση τον χαρακτήρα και τις συνθήκες να κάνει κάτι συγκεκριμένο ο ήρωας (πράγμα που συμπεριλαμβάνει και τα κίνητρα)

 

Αυτό το σημείο μ' έχει προβληματίσει πολύ τελευταία, κυρίως με βάση κάτι που μου είπε ένας αναγνώστης (που δεν είναι και συγγραφέας) όταν τον ρώτησα "ρε συ, είναι δικαιολογημένο να το κάνει αυτό εκεί ο ήρωάς μου;" Και μου λέει, η ερώτηση που μου κάνεις είναι ανάποδη. Για μένα η ερώτηση είναι "τι μου λέει γι' αυτόν τον άνθρωπο το γεγονός ότι πράττει έτσι τη συγκεκριμένη στιγμή;" Πράγμα που με οδηγεί στις εξής σκέψεις:

Ο χαρακτήρας δεν είναι κάτι δεδομένο αλλά κάτι που προκύπτει από τις πράξεις του ήρωα, κι επίσης η λογική δεν είναι πάντα το κριτήριο ή το κίνητρο που οδηγεί τους ανθρώπους. Χμ;

 

Αλλά νομίζω αυτό έχει πολύ να κάνει με το αν διαβάζεις ως συγγραφέας ή ως αναγνώστης (που δε γράφει).

 

Γι' αυτό, +1 στον Casper.

 

Edit: επειδή τρέχω και δε φτάνω, η απάντησή μου ίσως είναι πιο τηλεγραφική απ' ό,τι πρέπει για να βγάλει νόημα. Αν ισχύει αυτό, όπως λέμε εδώ, for what is in excess and for what is lacking, we beg forgiveness.

Edited March 1, 2012 by Ayu

[Naroualis]

Για μένα καλή είναι μια κριτική που μπορεί να σου δείξει και τη γενική εικόνα αλλά και τις λεπτομέρειες. Είναι επίσης εκείνη που περιέχει τόσο το "δε μ' αρέσει" όσο και το "μ' αρέσει". Και φυσικά σε κάθε περίπτωση καλή είναι μια ειλικρινής κριτική. Μια που δε σε υμνεί για να σε υμ΄νησει, αλλά και που δε σε κράζει για να σε κράξει.

[Solonor]

Πολύ καλό θέμα.

Όταν κάνω κριτική επικεντρώνομαι στα πιο έντονα θετικά και αρνητικά στοιχεία του κειμένου.

Όταν μου κάνουν κριτική περιμένω κυρίως τα αρνητικά. Υπολογίζω τη γνώμη οποιουδήποτε, είτε είναι άγνωστος, είτε κακοπροαίρετος, είτε διαβάζει σπάνια, είτε δεν του αρέσει το είδος. Η μόνη διαφορά που βρίσκω είναι πως αν δεν πρόκειται για έμπειρο αναγνώστη ή συγγραφέα, όι συμβουλές του χρειάζονται αποκρυπτογράφηση. Σημαντικότερες θεωρώ τις συμβουλές αγνώστων και συγκεκριμένων φίλων-συγγραφέων. Λιγότερο σημαντικές θεωρώ τις συμβουλές γνωστών, συγγενών και φίλων.

 

 

[mman]

Γενικά:

Σχολιάζω πάντα το έργο. Σπάνια ίσως κάνω κάποιο σχόλιο για κάποιο γενικότερο χαρακτηριστικό του συγγραφέα το οποίο (αν έχω διαβάσει και άλλα έργα του) δείχνει να επαναλαμβάνεται. Εννοείται ότι πότε δεν σχολιάζω τον άνθρωπο ούτε εξάγω συμπεράσματα γι’ αυτόν από το έργο του.

 

Είμαι μάλλον αυστηρός σχολιαστής. Ο συγγραφέας με καλεί να εγκαταλείψω την πραγματική πραγματικότητα για να ζήσω για λίγο σε μια ψεύτικη, κατασκευασμένη από κείνον. Το καλό που του θέλω, ας το κάνει ν’ αξίζει τον κόπο.

 

Προσπαθώ να βρω θετικά στοιχεία στις ιστορίες που γενικά δεν μου άρεσαν και αρνητικά σ’ αυτές που μου άρεσαν. (ΟΚ, το δεύτερο είναι πιο εύκολο και μου έρχεται πιο φυσικά.)

Η λίστα:

Σε μια αναλυτική κριτική (διευκρίνιση: κριτική μη δημοσιευμένων έργων μελών του φόρουμ, όπως υπονοεί το αρχικό ποστ) θεωρητικά σχολιάζω σύμφωνα με την παρακάτω λίστα. Προφανώς τη χρησιμοποιώ ασυναίσθητα και όχι σαν «συνταγή», ούτε την έχω δίπλα μου κάθε φορά (την έφτιαξα μόλις τώρα για τις ανάγκες αυτού του τόπικ).

 

Πολλά από τα στοιχεία της δεν είναι απολύτως διακριτά μεταξύ τους. Τα αναφέρω ως τέτοια για να μην γράψω ολόκληρο σεντόνι επεξηγήσεων.

 

Κατά φθίνουσα σειρά σημαντικότητας λοιπόν:

 

1.Αν το έργο με πάτησε κάτω και μού έλιωσε τα αχαμνά (ή αν με έλιωσε στο γέλιο). Αν έγινε αυτό, τότε μπορώ να παραβλέψω πολλά από τα παρακάτω. (Συμβαίνει σπάνια.)

 

2.Γράψιμο. Πρόζα. Αναγνωστική ικανοποίηση.

 

3.Θέση, αν υπάρχει. (Η «δήλωση» του έργου.)

 

4.Ατμόσφαιρα.

 

5.Ιδέα.

 

6.Διάλογοι.

 

7.Αληθοφάνεια.

 

8.Χαρακτήρες. (Κίνητρα. Πρωτοτυπία, φυσικότητα, πειστικότητα.)

 

9.Πλοκή. (Συνοχή, συνέπεια, στόχος, μη προβλεψιμότητα.)

 

10.Τέλος. (Πόσο ισχυρό ή ταιριαστό είναι.)

 

11.Αρχή. (Πόσο με αρπάζει και με ελκύει για τη συνέχεια.)

 

12.Χειρισμός γλώσσας. (Λεξιλόγιο. Έκφραση, σύνταξη, ορθογραφία.)

 

13.Εμφάνιση. (Παραγραφοποίηση, γραμματοσειρά, τυπογραφικά λάθη.)

 

Στην πράξη:

Πάνω κάτω αυτά προσέχω. Αλλά, φυσικά δεν τα σχολιάζω όλα. Ακόμα κι αν έχω μεγάλη χρονική άνεση και ξέρω ότι ο συγγραφέας έχει έρθει (και) σε μένα ακριβώς γι’ αυτό (π.χ. στο Λογοτεχνικό Εργαστήριο της ΑΛΕΦ) σχολιάζω μόνο αυτά που εκτιμώ ότι θα του φανούν άμεσα χρήσιμα την περίοδο εκείνη.

Σχεδόν πάντα ασχολούμαι περισσότερο με τα στοιχεία στη μέση της λίστας, κι αυτό γιατί…

Γενικά, δεν επιμένω πολύ σε στοιχεία που βρίσκονται χαμηλά στη λίστα αν κατά τη γνώμη μου το έργο (και κυρίως ο συγγραφέας) έχει πολλά προβλήματα σε στοιχεία που βρίσκονται ψηλά στη λίστα και το αντίθετο. Όσο καλύτερο είναι το έργο (και θεωρώ εγώ τον συγγραφέα) ως προς τα στοιχεία της μιας άκρης της λίστας, τόσο πιο πολύ θεωρώ ότι έχει νόημα να σχολιάσω τα προβλήματά του σε στοιχεία της άλλης άκρης της.

Τονίζω πως, παρά το ότι σαφώς και σχολιάζω το έργο και όχι τον συγγραφέα, λαμβάνω πολύ σοβαρά υπόψη μου ποιος είναι ο άνθρωπος πίσω απ’ αυτό. Φυσικά, αυτό ενέχει το ρίσκο να κρίνω λάθος τον άνθρωπο και τις δυνατότητές του αλλά έτσι κι αλλιώς έχω πάρει το ρίσκο να κρίνω το έργο.

Τέλος, αποφεύγω να σχολιάζω μερικούς τομείς ή κατηγορίες έργων τα οποία γνωρίζω ότι δεν κατέχω καθόλου ή κατέχω ελλιπέστατα.

Ως κρινόμενος:

Η ιδανική κριτική που θα ήθελα σε δικά μου έργα περιλαμβάνει προφανώς σχόλια για όλα τα στοιχεία της λίστας, αλλά επειδή αυτό σπάνια είναι δυνατό, οποιαδήποτε υπόδειξη προβλημάτων σε οποιοδήποτε τομέα είναι ευπρόσδεκτη. Συνήθως ξέρω τι δουλεύει καλά, αλλά δεν καταλαβαίνω πάντα τι δεν δουλεύει καλά στα έργα μου, οπότε επικεντρωθείτε (περισσότερο) εκεί, ευχαριστώ.

Edited March 2, 2012 by mman