Λογοτεχνία του φανταστικού= λογοτεχνία φυγής;

[wordsmith]

Σας αντιγράφω από το τελευταίο βιβλίο της Τζίλιαν Φλιν "Το κορίτσι που εξαφανίστηκε" (Gone Girl):

 

"Διαβάζει τα Χρονικά του Άρη του Ρέι Μπράντμπερι. Κορίτσι της επιστημονικής φαντασίας. Φυσικά, στις κακοποιημένες γυναίκες αρέσει να δραπετεύουν από την πραγματικότητα."

Ένα από τα κύρια επιχειρήματα της "αντιπολίτευσης", ένας από τους λόγους, δηλαδή, για τους οποίους οι mainstream αναγνώστες-συγγραφείς-κριτικοί περιφρονούν τη λογοτεχνία του φανταστικού και τη θεωρούν "παραλογοτεχνία", είναι ότι μας μεταφέρει σε άλλους κόσμους, ανύπαρκτους, όπου υπάρχει μαγεία ή τεχνολογία ή φυσικοί νόμοι που δεν υφίστανται στην πραγματικότητα και μας βάζει να ασχολούμαστε με προβλήματα διαστημοπλοίων και πρώτης επαφής με εξωγήινους ή μάγων, ξωτικών και δράκων και να παρατάμε τα ζητήματα της δικής μας καθημερινότητας. Εσείς τι λέτε; Συμφωνείτε με την άποψη του κου Χατζηγιώργη ότι "ο αναγνώστης θέλει πάνω απ'όλα το παραμύθι του"; Διαβάζετε/γράφετε φανταστικό (και) για να ξεχνιέστε, κατά το "μ ΄ένα Άρλεκιν ξεχνιέμαι"; Μήπως τότε δικαιολογημένα μπαίνει και η εφφ λογοτεχνία μαζί με τα Άρλεκιν; Μήπως όσο περισσότερο "escapism" έχει ένα κείμενο, τόσο μικραίνει η αξία του; Μήπως η εφ είναι πιο γνωστή και παραδεκτή από το φάντασυ λόγω μεγαλύτερης (συνήθως) σχέσης με την πραγματικότητα ή, τέλος πάντων, της υπόνοιας που αφήνει ότι "όλα αυτά θα μπορούσαν να συμβούν/να έχουν συμβεί"; Σας αρέσει το "escapism" σε ένα κείμενο, σαν αναγνώστες και σαν συγγραφείς(και σαν θεατές); Και σε τι βαθμό; Όσο περισσότερο, τόσο καλύτερα; Ή το αντίθετο;

 

 

Η δική μου προτίμηση είναι κάπου στη μέση. Το ένα άκρο, τα 100% φανταστικά κείμενα, όπου τα πάντα είναι επινοημένα, οι ήρωες δεν είναι, ούτε μοιάζουν, άνθρωποι, όλα όσα βλέπουν/ακούν/χρησιμοποιούν είναι άγνωστα, σε κάποιο σημείο με δυσκολεύει να το παρακολουθήσω. Χρειάζομαι τουλάχιστον οι χαρακτήρες να συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι(και μη νομίζετε ότι είναι και τόσο αυτονόητο αυτό). Το άλλο πάλι, η εμφανώς "στρατευμένη" εφφ λογοτεχνία, όπου όλα παραπέμπουν (ή ανήκουν) στη δική μας καθημερινότητα, με προσγειώνει απότομα, το βαριέμαι και αναρωτιέμαι γιατί ο συγγραφέας δεν έγραψε άρθρο ή δοκίμιο, αφού θέλει να απευθυνθεί τόσο ευθέως στον αναγνώστη. Νομίζω πως η λογοτεχνία γενικά θα πρέπει να γράφεται αρχίζοντας από την επιθυμία του συγγραφέα να καταγράψει τους κόσμους και τις πραγματικότητες στις οποίες του αρέσει του ίδιου πρώτα απ' όλα να περιπλανιέται και αργότερα αυτό το κείμενο να το "γειώσει" όσο χρειάζεται, με συμβολισμούς και νοήματα πιο οικεία στον αναγνώστη. Αν το αφήσει εντελώς "φαντασία και ξερό ψωμί", δε νομίζετε ότι μικραίνει η διαφορά του με ένα κείμενο που θα γραφόταν απλώς για εκτόνωση, κατόπιν της παραίνεσης ενός ψυχαναλυτή, πχ, και δε θα το καταλάβαινε κανείς, ούτε καμιά αξία λογοτεχνική θα είχε; Αν αφαιρέσουμε εντελώς την πραγματικότητα, δε μπαίνουμε στην περιοχή των συγγραφικών λαθών; Της έλλειψης πειστικότητας και αληθοφάνειας;

Έχω να σας φέρω παραδείγματα από συγκεκριμένα κείμενα του φόρουμ, αλλά πρώτα πείτε μου

 

 

Εσείς τι λέτε;

Edited July 15, 2012 by wordsmith

[Nihilio]

Ότι πρέπει να σκοτώσουμε το φιλόλογο που κρύβουμε μέσα μας και να αφήσουμε το παιδί να διαβάζει με την καρδιά του, χωρίς τα "τι εννοεί ο ποιητής;"

[wordsmith]

Όπως λέει και το ολόγραμμα στην καμπίνα του πλοιάρχου του Seaquest "Be more specific".

[abuno]

Κατά την γνώμη μου, ένα κείμενο φαντασίας δεν έχει υποχρέωση να λογοδοτήσει σε κανέναν και για τίποτα. Έστω και αν προσφέρει μόνο μια ''φυγή'' από την πραγματικότητα. Πόσοι είναι αυτοί που μας χαρίζουν ονειρικά ταξίδια σήμερα; Πόσοι είναι αυτοί που μας θυμίζουν ότι η ζωή είναι ένα όνειρο, ένα θαύμα και όχι μαθηματικοί τύποι και εξισώσεις τραπεζικών λογαριασμών.

Οι συγγραφείς του φανταστικού γράφουν για κόσμους εναλλακτικούς και παράξενους, αλλά πόσο σίγουροι είμαστε για την ανυπαρξία τους; Όταν μια ιδέα συλαμβάνεται, σημαίνει ότι προυπάρχει. Με το ίδιο σκεπτικό βέβαια, φανταστική λογοτεχνία είναι και o Πλάτωνας. Απλά εκεί υπάρχει και η φιλοσοφική διάσταση. Και όμως, πόσα κείμενα επιστημονικής φαντασίας δεν είναι μια εύστοχη και πολλές φορές καυστική κριτική πάνω στην κοινωνική πραγματικότητα; Και μάλιστα πιο καθαρή, πιο αντικειμενική γιατί βρίσκεται έξω από κοινωνικά στερεότυπα και ταμπού, ακόμα και εκτός ηθικών σταθερών. Οι συγγραφείς της, δεν πλάθουν μόνο κόσμους και ήρωες, αλλά και συνειδήσεις, που ίσως αποτυπωθούν χρόνια αργότερα. Ποιός αμφιβάλλει, ότι αυτοί που γράφουν και που διαβάζουν περί Κθούλου, δεν υποψιάζονται, αν όχι ελπίζουν, ότι αυτά όλα είναι αληθινά; Η λογοτεχνία του φανταστικού επιτελεί έργο. Και μάλιστα σημαντικό: Ανοίγει τους ορίζοντες του ανθρώπινου νου, ώστε να είναι έτοιμος να δεχθεί οποιαδήποτε πραγματικότητα. Και αυτό δεν είναι καθόλου μικρό πράγμα.

 

Η φαντασία μας ξεχωρίζει από τα ζώα, και όχι η λογική.

Edited July 15, 2012 by abuno

[tsathoggua]

Κατά την γνώμη μου, ένα κείμενο φαντασίας δεν έχει υποχρέωση να λογοδοτήσει σε κανέναν και για τίποτα.

 

Η λογοτεχνία του φανταστικού επιτελεί έργο. Και μάλιστα σημαντικό: Ανοίγει τους ορίζοντες του ανθρώπινου νου, ώστε να είναι έτοιμος να δεχθεί οποιαδήποτε πραγματικότητα. Και αυτό δεν είναι καθόλου μικρό πράγμα.

 

 

Συμφωνώ και εγώ με τις δύο παραπάνω θέσεις του abuno. Κανένα κείμενο γενικά δεν έχει την υποχρέωση να λογοδοτεί σε κυρίαρχες αντιλήψεις περί λογοτεχνίας, να ασχολείται με ζητήματα της καθημερινότητας, να χαρακτηρίζεται από αληθοφάνεια κτλ. Ως αναγνώστη με αφήνει παντελώς αδιάφορο το αν κάποιοι κριτικοί ή "σοβαροί" συγγραφείς θεωρούν την λογοτεχνία φαντασίας "παραλογοτεχνία" ή λογοτεχνία φυγής. Προσωπικά απολαμβάνω τα έργα που έχουν έντονο το εξωλογικό στοιχείο. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχω μια χαρά επαφή με την (συναινετική που λέει και ο Βέμπος) πραγματικότητα.

 

Το ότι η λογοτεχνία του φανταστικού ανοίγει τους ορίζοντες του ανθρώπινου νου είναι πάρα πολύ μεγάλη αλήθεια. Λόγω επαγγέλματος (καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) έχω γνωρίσει ένα σωρό φιλολόγους που διαβάζουν "σοβαρή" λογοτεχνία και χαμογελούν απαξιωτικά όταν τους πεις πχ για Τόλκιν. Μπορώ με βεβαιότητα να πω πως οι περισσότεροι/ες από αυτούς/αυτές βρίσκονται για τα καλά στην κοσμάρα τους (και ας μην διαβάζουν "λογοτεχνία φυγής") και δεν μπορούν να δουν πέρα από την μύτη τους.

 

Σε γενικές γραμμές, διαβάζεις ό,τι σου αρέσει και δεν χρειάζεται να απολογείσαι σε κανέναν για αυτό

[Cassandra Gotha]

Ένα από τα κύρια επιχειρήματα της "αντιπολίτευσης", ένας από τους λόγους, δηλαδή, για τους οποίους οι mainstream αναγνώστες-συγγραφείς-κριτικοί περιφρονούν τη λογοτεχνία του φανταστικού και τη θεωρούν "παραλογοτεχνία", είναι ότι μας μεταφέρει σε άλλους κόσμους, ανύπαρκτους, όπου υπάρχει μαγεία ή τεχνολογία ή φυσικοί νόμοι που δεν υφίστανται στην πραγματικότητα και μας βάζει να ασχολούμαστε με προβλήματα διαστημοπλοίων και πρώτης επαφής με εξωγήινους ή μάγων, ξωτικών και δράκων και να παρατάμε τα ζητήματα της δικής μας καθημερινότητας. Εσείς τι λέτε;

 

Όλα τα προβλήματα σαν κι αυτό (ή, ας τα πούμε έτσι, "προβλήματα" ) ξεκινούν από την επιθυμία του ανθρώπου να ομαδοποιεί. "Εγώ διαβάζω μεγάλους κλασσικούς, εσύ διαβάζεις ούφο", "εγώ πίνω καφέ εσύ πορτοκαλάδα", "εσύ καπνίζεις, εγώ όχι" και στη συνέχεια να αξιολογούν εαυτούς και αλλήλους βάσει της ομαδοποίησης.

Η δική μου άποψη: Έλεος. Ίσα. Φτάνει, πώς το λένε.

 

Οι περισσότεροι άνθρωποι καταπιέζουν συστηματικά τη φαντασία τους γιατί [σαρκασμός] αυτός είναι ο τρόπος να ενηλικιωθεί κανείς [/σαρκασμός], άρα ... τι να συζητήσουμε;

 

Η δική μου άποψη είναι ότι δεν στηρίζω την αυτοπεποίθησή μου στο αν με βλέπουν οι άλλοι ώριμη ή σοβαρή ή καλλιεργημένη, αλλά στο να είμαι. Δεν έχω ανάγκη να αναλύω γιατί μου αρέσει η λογοτεχνία του φανταστικού, γιατί το πρόβλημα δεν το έχω εγώ. Αυτοί που το έχουν, ας διαβάσουν, ας κάνουν την αυτοανάλυσή τους και ας βγάλουν τα συμπεράσματά τους.

[heiron]

Πέρα από τα προφανή που ανέφεραν ήδη τα άλλα παιδιά...

Πού είναι το κακό να είναι και η λογοτεχνία φανταστική κι όχι ρεαλιστική; Λέμε για δευτεροκλασάτη ζωγραφική όταν το θέμα είναι φανταστικό; Τα πιο κλασικά έργα είχαν θέματα βασισμένα στη μυθολογία. Και πέρα από το θέμα υπάρχουν τόσα και τόσα είδη, σχολές κτλ ζωγραφικής που δεν απέχουν από το ρεαλισμό. Δεν έχω πάει στη Γκέρνικα αλλά νομίζω ότι δεν έχει τα παράδοξα πλάσματα του διασημου πίνακα. Eπίσης δεν πιστεύω ότι οι κύκνοι στη λίμνη χορεύουν σαν μπαλαρίνες ούτε ότι ξωτικά τριγυρίζουν τα βράδια του κατακαλόκαιρου στην Αθήνα.

Αν και μπορεί να κάνω λάθος.

 

 

Συνεπώς δεν μπορούμε να απορρίπτουμε μορφές τέχνης που δεν είναι αυστηρά ρεαλιστικές και "πράγματα της διπλανής πόρτας".

[wordsmith]

Χμ... Ευχαριστώ για τις απαντήσεις, αλλά νομίζω ότι you're slightly missing the point. Δε ρωτάω μόνο "τι θα είχατε να πείτε στους mainstream που μας κατηγορούν ότι κλπ". Κυρίως "πόση φαντασία θέλετε στην εφφ λογοτεχνία σας;" Πολλή; Λίγη; Δε βρίσκετε υπέρ και κατά στην πάρα πολλή ή στην πάρα πολύ λίγη φαντασία στην εφφ λογοτεχνία; Πχ κάπου είχα διαβάσει ότι υπάρχει κάποιος που έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο σε μια γλώσσα που την επινόησε ο ίδιος. Όχι σαν το LotR, μια ιστορία όπου υπάρχουν και πλάσματα που μιλάνε μια επινοημένη γλώσσα, αλλά το ίδιο το βιβλίο είναι γραμμένο σε αυτήν τη γλώσσα. Και βέβαια πρέπει να υπάρχουν και κείμενα του φανταστικού που πλησιάζουν σε αφαιρετικότητα μια πρόταση όπως η "ο Κλλλ και η Βζκκκ πήγαν να κάνουν πλλλ σε ένα μρρρρ". Δε θα σας πείραζε το υπερβολικό πλήθος των φανταστικών/επινοημένων στοιχείων σε κάποιο τέτοιο κείμενο; Ακριβώς πριν τα όρια των ποσοτήτων φαντασίας που μπορώ εγώ να αντέξω, βρίσκονται αυτά τα δύο πολύ χαριτωμένα κειμενάκια. Αν όμως είχαν ακόμα περισσότερα επινοημένα στοιχεία, κάπου θα με μπέρδευαν.

Και να μην ξεχάσω να βάλω και αυτό εδώ, κλεμμένο από ποστ του Nihilio:

A science fiction story is a story built around human beings, with a human problem, and a human solution, which would not have happened at all without its scientific content.

του Theodore Sturgeon

[heiron]

Για το πόσο φανταστικό στοιχείο καλό είναι να έχει ένα βιβλίο νομίζουμε έχουμε ξανασυζητήσει κι άλλωστε είναι σχετικό. Κάποια παραδείγματα να δούμε τι ακριβώς εννοείς και πού βάζεις εσύ το όριο;

Σχετικά με τις φανταστικές λέξεις στην ίδια την αφήγηση νομίζω είναι υπερβολή. Έχει φάση να βλέπουμε μια παράξενη λέξη μία στο τόσο για να περιγράψει κάτι που δεν υπάρχει στον κόσμο μας αλλά αυτές οι λέξεις συνολικά θα πρέπει να είναι μετρημένες στα δάκτυλα, άντε να χωράνε σε κανα δύο σελίδες στην αρχή ή το τέλος του βιβλίου με τους ορισμούς τους.Το Dune πχ έχει κάποιος όρους που θέλουν εξήγηση αλλά κατα τα άλλα δε νομίζω να ξεπερνάει κάποιο όριο.

[Tiessa]

Κάπου τα έχω ξαναπεί σίγουρα, αλλά:

Ως προς το αν και τι θεωρώ τη Λογοτεχνία του Φανταστικού, νομίζω ότι το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι πως πολύ συχνά έχω διαβάσει σε ε.φ και σε φάντασυ καταστάσεις και διλήμματα πάρα πολύ σοβαρά, τα οποία με έχουν προβληματίσει ιδιαίτερα σε ανάλογες συνθήκες της καθημερινότητας. Καμιά φορά, αποστασιοποιώντας ένα πρόβλημα από τη διπλανή πόρτα, μπορείς να το δεις και από σκοπιές που σου κρύβει η καθημερινή τριβή και να έχεις ακόμα καλύτερη εικόνα. Άρα δε μιλάμε καθόλου για λογοτεχνία φυγής.

 

Ως προς το πώς θέλω τη φανταστική μου λογοτεχνία, δεν υπάρχει μια και μοναδική απάντηση. Δεν με πειράζει αν θα έχει πολύ ή λίγο φανταστικό στοιχείο. Δεδομένου ότι διαβάζω πλέον σχεδόν αποκλειστικά και εκ πεποιθήσεως φανταστικό, έχω συνηθίσει και στα πολλά και στα λίγα.

Αυτό που με ενδιαφέρει κυρίως είναι να είναι συνεπές και να έχει αξιοπρεπή αληθοφάνεια μέσα στα πλαίσια των δεδομένων που οριοθετούν τον κόσμο από την αρχή. Ας πούμε, με πειράζει πάρα πολύ να διαβάζω ένα φάντασυ που ενώ ξεκινάει με περιορισμένο φανταστικό στοιχείο, ξαφνικά καταλήγουν να γίνουν όλοι μάγοι ή αθάνατοι ή κάτι τέτοιο.

[Esteldor]

Προσωπικά, κάθε κείμενο, δικό μου ή ξένο, μου προσφέρει κάποιες ώρες ταύτισης με τον κόσμο.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που μετά από ένα καλό βιβλίο έπιασα τον εαυτό μου να αναρωτιέται πως θα ήταν αν ζούσα στην εποχή/κόσμο που περιγράφει το βιβλίο αυτό.

Ένα δικό μου κείμενο, από την άλλη, μου προσφέρει κάποιες ώρες στις οποίες εξασκώ το χόμπι μου ξεχνώντας τον εαυτό και την πραγματικότητά μου.

Δεν ξέρω αν είναι σωστός τρόπος γραφής, αλλά συνήθως όταν γράφω προσπαθώ να ταυτιστώ με τον ήρωα, να δω μέσα από τα μάτια του τις καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει και να βρω μία λύση σε αυτές με βάση το χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία του εκάστοτε ήρωα. Με τραβάει από τον κόσμο μου αυτό.

Αν θέλετε, διώχνει τα όποια προβλήματα μακριά.

 

Θέλω να κάνω μία παρατήρηση ως προς αυτό.

Θεωρώ, ότι οι συγγραφείς που γράφουν για να ζουν (ή τουλάχιστον ελπίζουν να το καταφέρουν αυτό), χάνουν αυτό το συναίσθημα. Όχι ότι γράφουν λιγότερο ποιοτικά ή κάτι ανάλογο. Απλώς δεν γίνεται να γράψεις αυτό που τραβάει η όρεξή σου και ταυτόχρονα να καταφέρεις να ταυτιστείς με τον ήρωά σου. Κι αυτό γιατί για να πουλήσεις στις μέρες μας, ο ήρωας σου πρέπει να είναι ο ήρωας του αναγνωστικού κοινού σου.

Καλώς ή κακώς, δεν γίνεται να γράψεις για έναν τύπο που να είναι κυνικός, ψυχρός κτλ, και να πουλήσεις στο mainstream (πια) αναγνωστικό κοινό της λογοτεχνίας του φανταστικού. (παράδειγμα; Χορτοφάγοι βρυκόλακες που ερωτεύονται ατσούμπαλα ατάλαντα κοριτσάκια χωρίς μέλλον και ελπίδα, απλά επειδή δεν έχουν αρκετό μυαλό ώστε να σκέφτονται.)

 

Από την άλλη, αυτοί που ζουν για να γράφουν (ή τουλάχιστον αυτοί για τους οποίους η γραφή είναι μέρος της ζωής κι όχι της τσέπης τους), συνηθίζουν να ξεφεύγουν με κάθε γραπτό τους. Τα συναισθήματα που παίρνουν από κάθε κείμενο τους είναι ιδιαίτερο για αυτούς και καθαρά συναισθηματικής αξίας, όσο άθλιο ή τέλειο κι αν είναι, και το τελευταίο που τους νοιάζει είναι αν θα κάποια στιγμή θα καταφέρουν να αποκτήσουν πύργο στη Σκωτία από τα κέρφη του Μπεστ Σέλλερ τους.

 

Ελπίζω, να παραμείνω στη δεύτερη κατηγορία και να μην νιώσω ποτέ το ψώνιο του κατ'επάγγελμα συγγραφέα.

[Μπόρχες]

Κατά την άποψη μου η φαντασία είναι το καλύτερο και πλέον ενδεδειγμένο μέσο για να ειπωθούν πολύ σοβαρά θέματα. Οπότε είμαι έτοιμος να δεχτώ την χρήση της φαντασίας αρκεί ο συγγραφέας να ξέρει να την χρησιμοποιεί.

Ωστόσο, πρέπει να διαχωριστεί η φαντασία από το ασυνάρτητο. Θέλω να πώ ότι άλλο πράγμα η χρήση της φαντασίας ως μέσο ακόμη και για διασκέδαση μόνο και άλλο η ασυναρτησία μετονομασμένη σε φαντασία. Βέβαια και η ασυναρτησία έχει τη δική της ιστορία και θέση στην ιστορία της λογοτεχνίας, αλλά δεν είναι φαντασία.

 

Τώρα σχετικά με την κριτική που ασκούν οι "ορθόδοξοι" της λογοτεχνίας εναντίον της φαντασίας θα πω τα εξής: Εφόσον η φαντασία δεν είναι "σοβαρή" λογοτεχνία τότε θα πρέπει οι εν λόγω επικριτές να πάψουν να εξυμνούν τον Κάφκα, Σαραμάγκου, τον Μάρκεζ, την Αλιέντε, τον Μπόρχες φυσικά, τον Καλβίνο κι ενάν τεράστιο κατάλογο συγγραφέων που αμφισβήτησαν τα "ορθόδοξα" λογοτεχνικά πρότυπα. Μπορούν να ξεκινήσουν να θαυμάζουν και να σχολιάζουν την "ρεαλιστική" λογοτεχνία, η οποία τα τελευταία χρόνια ειδικά στη χώρα μας ανθεί ως (τί υποτίμηση για τις γυναίκες) "γυναικεία λογοτεχνία".

 

Αυτά, καλημέρα σας.

[Nihilio]

Και να μην ξεχάσω να βάλω και αυτό εδώ, κλεμμένο από ποστ του Nihilio:

A science fiction story is a story built around human beings, with a human problem, and a human solution, which would not have happened at all without its scientific content.

του Theodore Sturgeon

Με το οποίο διαφωνώ, ο καλύτερος ορισμός για το τι είναι SF είναι το:

SF is SF, stupid!

Και επαναλαμβάνω, σκότωσε το φιλόλογο που έχεις μέσα σου, η φαντασία δεν ποσοτικοποιείται, ή την έχεις ή δεν την έχεις. Φαντάζομαι ότι αυτό το τόπικ αφορά το πόσο το πόσο το κείμενο απομακρύνεται από τη "συμβατική πραγματικότητα".

Τώρα, για το πόσο "εξωπραγματικές" καταστάσεις προτιμώ στη Spec Fic μου... ειλικρινά δε με νοιάζει. Σίγουρα προτιμώ την ανθρωποκεντρική προσέγγυση επειδή την καταλαβαίνω καλύτερα (πχ στο "Η λέξη για τον κόσμο είναι δάσος" της Λεγκιέν βρήκα λίγο κουραστικές τις αφηγήσεις του εξωγηίνου) αλλά δεν έχω πρόβλημα είτε να διαβάζω το City of Saints and Madmen (φανταστικός κόσμος αλλά χωρίς fantasy στοιχεία) είτε Lovecraft (δημοσιογραφικό ύφος στο οποίο μπαίνουν σφήνα κάποια φανταστικά στοιχεία) είτε να διαβάζω High Fantasy με κόσμους εξολοκλήρου της φαντασίας του συγγραφεα, που ελάχιστη σχέση έχουν με τον κόσμο μας. Το πιο βασικό είναι το βιβλίο ναμ ε ψυχαγωγεί, όχι το πόση "φαντασία" έχει.

[wordsmith]

Και να μην ξεχάσω να βάλω και αυτό εδώ, κλεμμένο από ποστ του Nihilio:

A science fiction story is a story built around human beings, with a human problem, and a human solution, which would not have happened at all without its scientific content.

του Theodore Sturgeon

Με το οποίο διαφωνώ

 

Φαντάσου να μην ήταν και δικό σου το ποστ, δηλαδή!(ανισόρροπε μικρέ και φαρμακερέ! )

 

Δεν είμαι εγώ από τους πιο δύσκολους αναγνώστες εδώ, απλά θα ήθελα κάτι να σημαίνουν τα στοιχεία φαντασίας σε ένα κείμενο και να μη χρησιμεύουν μόνο για να "ταξιδεύουμε", να ξεχνιόμαστε δηλαδή και να ονειροπολούμε. Καλό και το "ταξίδι", αλλά σπανίως θα ταιριάζει ο κόσμος των φαντασιώσεων ενός συγγραφέα με τον δικό μου τόσο ώστε να τον προτιμώ από τις ιστορίες που μπορώ να φανταστώ και μόνη μου. Κατά τα άλλα, η φαντασία κάνει τα πράγματα ενδιαφέροντα όπως το αλάτι τα κάνει αλμυρά. Εγώ απλώς δεν τα θέλω λύσσα.

[Nihilio]

Και να μην ξεχάσω να βάλω και αυτό εδώ, κλεμμένο από ποστ του Nihilio:

A science fiction story is a story built around human beings, with a human problem, and a human solution, which would not have happened at all without its scientific content.

του Theodore Sturgeon

Με το οποίο διαφωνώ

 

Φαντάσου να μην ήταν και δικό σου το ποστ, δηλαδή!(ανισόρροπε μικρέ και φαρμακερέ! )

Το οποίο ποστ, αν θυμάμαι καλά, ήταν σε κριτική ιστορίας από συγγραφικό παιχνίδι και έδινε διάφορους ορισμούς για το τι είναι ΕΦ. Και γράφτηκε ως αντίλογος στον ορισμό του Analog που συχνά-πυκνά εμφανίζεται στο φόρουμ (ότι χωρίς το στοιχείο ΕΦ δεν στέκει η ιστορία). Άρα να μη βάζουμε στο στόμα (ή τα ποστ) άλλων χρηστών πράγματα τα οποία δεν ισχυρίζονται, απλά παραθέτουν.

[wordsmith]

Και να μην ξεχάσω να βάλω και αυτό εδώ, κλεμμένο από ποστ του Nihilio:

A science fiction story is a story built around human beings, with a human problem, and a human solution, which would not have happened at all without its scientific content.

του Theodore Sturgeon

Με το οποίο διαφωνώ

 

Φαντάσου να μην ήταν και δικό σου το ποστ, δηλαδή!(ανισόρροπε μικρέ και φαρμακερέ! )

Το οποίο ποστ, αν θυμάμαι καλά, ήταν σε κριτική ιστορίας από συγγραφικό παιχνίδι και έδινε διάφορους ορισμούς για το τι είναι ΕΦ. Και γράφτηκε ως αντίλογος στον ορισμό του Analog που συχνά-πυκνά εμφανίζεται στο φόρουμ (ότι χωρίς το στοιχείο ΕΦ δεν στέκει η ιστορία). Άρα να μη βάζουμε στο στόμα (ή τα ποστ) άλλων χρηστών πράγματα τα οποία δεν ισχυρίζονται, απλά παραθέτουν.

 

Πλάκα έκανα, βρε μικρέ και εύθικτε. Γι' αυτό δεν έγραψα ότι ήταν δική σου γνώμη, αλλά δικό σου ποστ.

 

(πάμε για μπάμπουσκα)

[Cyrano]

Μεγάλο το θέμα, οπότε ας παραθέσω μια γενικότητα. «Το μέσον γνώσης των νεκρών μορφών είναι ο μαθηματικός νόμος. Το μέσον κατανόησης των ζωντανών μορφών είναι η αναλογία.» (Σπένγκλερ, ‘Η παρακμή της Δύσης’). Αν ισχύει αυτό (εμένα πάντως μου αρέσει πολύ), τότε όσο πιο πετυχημένες αναλογίες, τόσο για την εξωτερική όσο και την εσωτερική πραγματικότητά μου, επιτυγχάνει μια ιστορία με στοιχεία του φανταστικού, τόσο πιο πολύ μου αρέσει, είτε περιέχει απλά ψήγματα φαντασίας, είτε είναι ακραία επινοημένη.

Διαβάζω συχνά (όχι πάντα) επιστημονική φαντασία με διάθεση φυγής, συνειδητά. Περνάω καλά. Κι υπάρχουν κι οι περιπτώσεις εκείνες που το κείμενο της φυγής με αποπλανεί μέσω της φαντασίας, παρασύροντάς με ύπουλα ν’ αναμετρηθώ με τα πιο καίρια ανθρώπινα ζητήματα. Τότε πρόκειται για πραγματική απόλαυση.

Edited July 16, 2012 by Cyrano

[wordsmith]

Μεγάλο το θέμα, οπότε ας παραθέσω μια γενικότητα. «Το μέσον γνώσης των νεκρών μορφών είναι ο μαθηματικός νόμος. Το μέσον κατανόησης των ζωντανών μορφών είναι η αναλογία.» (Σπένγκλερ, ‘Η παρακμή της Δύσης’). Αν ισχύει αυτό (εμένα πάντως μου αρέσει πολύ), τότε όσο πιο πετυχημένες αναλογίες, τόσο για την εξωτερική όσο και την εσωτερική πραγματικότητά μου, επιτυγχάνει μια ιστορία με στοιχεία του φανταστικού, τόσο πιο πολύ μου αρέσει, είτε περιέχει απλά ψήγματα φαντασίας, είτε είναι ακραία επινοημένη.

Διαβάζω συχνά (όχι πάντα) επιστημονική φαντασία με διάθεση φυγής, συνειδητά. Περνάω καλά. Κι υπάρχουν κι οι περιπτώσεις εκείνες που το κείμενο της φυγής με αποπλανεί μέσω της φαντασίας, παρασύροντάς με ύπουλα ν’ αναμετρηθώ με τα πιο καίρια ανθρώπινα ζητήματα. Τότε πρόκειται για πραγματική απόλαυση.

 

That's my kind of guy! Και όντως πολύ ωραίο το τσιτάτο. Απαντώ με το "Ήταν στερημένος φαντασίας, άρα ανίκανος για γνώση" του ύψιστου τρελού επιστήμονα H.G. Wells ("Τροφή των θεών")

[Big Fat Pig]

Χμ... Ξέρω ανθρώπους που διαβάζουν εκλαϊκευμένη κβαντική φυσική για να ξεφύγουν. Περισσότερους που διαβάζουν ιστορικά βιβλία για να κάνουν το ίδιο. Ακόμα περισσότερους που παρακολουθούν ταξιδιωτικά ντοκιμαντέρ γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο: «ταξιδεύω κι εγώ μαζί», σου λέει ο άλλος (εμένα πάλι με πιάνει μια ελαφριά κατάθλιψη που μάλλον δεν θ' ανέβω ποτέ τις πυραμίδες της Αμερικής και δεν θα φάω μυρμήγκια με μέλι - στην αυθεντική ινδιάνικη συνταγή). Μια θειά μου (που ζει στην Καστέλα) ταξιδεύει βλέποντας τα πλοία. Και ποιός μπορεί ν' αρνηθεί ότι ένα «τσιγαράκι πού και πού» δεν προσφέρει το ίδιο; Τα παραδείγματα δεν έχουν τελειωμό.

 

Οι άνθρωποι είναι, νομίζω, που αναζητούν τη φυγή - όπως βολεύεται ο καθένας. Δεν την προσφέρει καμία ταμπέλα από μόνη της όσες πρέζες από «κλισέ» της «λογοτεχνίας του φανταστικού» κι αν περιέχει (και όχι φαντασίας - χωρίς φαντασία δεν υπάρχει λογοτεχνία). Κι εγώ, φυσικά, το έχω κάνει, με διάφορους τρόπους. Όλοι το κάνουν. Δεν πιστεύω όμως ότι κάποιος, στοιχειωδώς σοβαρός και στοιχειωδώς γνώστης της ιστορίας της λογοτεχνίας, απαξιώνει την (κυρίως) μετά το '30 - '40 λογοτεχνία του φανταστικού επειδή αυτή επιδιώκει (ακόμα κι αν ήταν αλήθεια) τη φυγή απ' την πραγματικότητα. Άλλοι είναι οι λόγοι.

 

Και για ν' απαντήσω και στην ερώτηση της Κέλλυς, τα προσωπικά μου γούστα, εξαρτώνται απ' τις κατά καιρούς διαθέσεις μου, αν και σε γενικές γραμμές δε με νοιάζει ιδιαίτερα για την συνταγή (λίγο ή πολύ δηλαδή) αρκεί να με φτιάχν-νι-ει το αποτέλεσμα, είτε αποζητώ να ξεφύγω είτε όχι.

[Nienor]

Θεωρώ τις δύο ερωτήσεις λίγο άσχετες μεταξύ τους, με την έννοια πως δεν καταλαβαίνω με ποιον τρόπο λιγότερες πρέζες φαντασίας μέσα στη μαρμίτα κάνουν μικρότερο ας πούμε το ταξίδι. Δεν πιστεύω πως υπάρχει κάποια αναλογία μεταξύ των δύο. Οπότε και θα τις απαντήσω χώρια.

 

Εγώ τη φαντασία τη θέλω να καλπάζει σαν άγριο άλογο. Να μην έχει φραγμούς και να μην προσπαθεί ο συγγραφέας να την τιθασέψει. Τότε ενθουσιάζομαι, όταν είναι πηγαία και ανήμερη. Κι αυτό προφανώς δε σημαίνει πως θα είναι ατάκτως εριγμένη, ίσα ίσα που ένα μυθιστόρημα που μπορεί να σταθεί χωρίς να έχει μέσα του καταπιεσμένη φαντασία, θεωρώ πως είναι δυσκολότερο από κάθε τι άλλο κι έχει τρεις φορές περισσότερη δουλειά. Αυτό επίσης δε σημαίνει πως δε θέλω να βγάζω και νόημα από αυτό που διαβάζω έτσι το θεωρώ αυτονόητο ότι θέλω να καταλαβαίνω αλλιώς μιλάμε για την κατάργηση του είδους. Δεν έχει πέσει στα χέρια μου ποτέ κάτι που να το θεωρήσω πολύ εξτρίμ για μένα (οκ, κάποιες φορές τρόμος αλλά όχι υπό αυτή την έννοια).

 

Όσο αφορά στη φυγή, δεν είμαι πάρα πολύ σίγουρη για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί ο καθένας μας την έννοια της φυγής, ούτε και την ίδια. Το μυαλό μου ζει σε μια καθημερινότητα που έχει τα προβλήματά της όπως όλων μας, τα διαόλια και τους πόνους της. Και το μυαλό μου έχει ανάγκη να ξεκουράζεται. Αντίθετα με το σώμα, το μυαλό μας δεν ξεκουράζεται όταν κοιμόμαστε. Με αυτή την έννοια, όλοι μας, άσχετα με το αν διαβάζουμε καν ή όχι, θεωρώ πως έχουμε βρει τρόπους να ξεκουράζουμε το μυαλό μας από την καθημερινότητα. Όχι να το νεκρώνουμε έτσι, δε λέω αυτό, να το ξεκουράζουμε λέω. Ένας από τους δικούς μου τρόπους είναι η λογοτεχνία. Η όποια λογοτεχνία όχι μόνο η εφφ λογοτεχνία. Γιατί δεν υπάρχει λογοτεχνικό βιβλίο που να αναφέρεται στην πραγματικότητα, ακόμα και στο πιο πειστικό κείμενο τα πράγματα είναι πάντα ιδωμένα κάτω από μία προσεγγιστική γωνία, αυτή του συγγραφέα. Εγώ λοιπόν είμαι εκπαιδευμένη στο να κατεβάζω τον διακόπτη της πραγματικότητας και να μπαίνω στον κόσμο του συγγραφέα, σε δυο τρεις γραμμές. Άρα, γενικά, το διάβασμα για μένα είναι φυγή. Πολλές φορές ούτε καν μόνο η λογοτεχνία, πολλές φορές και τα μαθήματά μου να διαβάζω (σε φάση τεχνητή νοημοσύνη ή μηχανισμοί) είναι φυγή. Γιατί το μυαλό μου είναι για λίγο μακριά από τα προβλήματα της καθημερινότητας, κάνει άλλα πράγματα, περνάει καλά κι ύστερα είναι ξεκούραστο και έτοιμο για να λύσει τα προβλήματά του. Άρα, έχω να πω πως αυτή η φυγή που λέμε, για μένα δεν είναι κάτι αρνητικό. Ίσα ίσα, μιλάμε για κάτι χρήσιμο που χωρίς αυτό αρχίζουν τα προβλήματα. Το πως την επιτυγχάνει κανείς τη φυγή είναι άσχετο, άλλοι ας πούμε βλέπουνε ποδόσφαιρο. Δεν είναι αυτός ο κόσμος ο του ποδοσφαίρου, ένας λίγο εναλλακτικός κόσμος?

Edited July 17, 2012 by Nienor

[DinMacXanthi]

. Μετά το χθεσινό ιστορικό γεγονός, βγήκε ξανά στην επιφάνεια εκείνο το μήνυμά του Carl Sagan περι της εξερεύνησης του Άρη.

Λέει λοιπόν ο Sagan:

 

Science and science fiction have done a kind of dance over the last century, particularly with respect to Mars. The scientists make a finding. It inspires science fiction writers to write about it, and a host of young people read the science fiction and are excited, and inspired to become scientists to find out more about Mars, which they do, which then feeds again into another generation of science fiction and science; and that sequence has played major role in our present ability to get to Mars.

Νομίζω πως το παραπάνω ισχύει και για άλλους τομείς με τους οποίους καταπιάνεται η Λογοτεχνία που δεν ανήκει στο mainstream ή στον "ρεαλισμό". Μπορεί να ονομαστεί λογοτεχνία Φυγής, αλλά η φυγή δεν είναι κακό πράγμα όταν είναι φυγή προς τα μπρος.

Today's forward thinking is tomorrow's common sense.

Edited August 7, 2012 by DinMacXanthi

[wordsmith]

Θα έλεγα ότι όλο και περισσότερο βλέπουμε νέους συγγραφείς να στρέφονται χωρίς αναστολές προς το φανταστικό, κάποιοι μιλούν και για άνθηση της φανταστικής λογοτεχνίας στην εγχώρια παραγωγή. Πώς το βλέπετε αυτό;

Η φανταστική λογοτεχνία ποτέ δεν ευδοκίμησε σε αυτή τη χώρα. Όχι όσο αλλού. Προσωπικά δεν διακρίνω άνθιση της φανταστικής λογοτεχνίας, υπάρχουν μερικά βιβλία με έντονη την αίσθηση του φανταστικού, αλλά ως τάση, δε νομίζω να αφορά τόσο τον μέσο αναγνώστη. Πάντως, θα ήθελα σε αυτό το σημείο να υπογραμμίσω, ότι ποτέ δε θεώρησα τη δική μου δουλειά ως φανταστική λογοτεχνία, υπάρχει η κριτική και η διαφοροποίηση των ειδών, που κάνει αυτή τη δουλειά.

 

                                                                      #       #      #

                                    

Αυτό το βρήκα ψάχνοντας για κάτι άλλο. Είναι από συνέντευξη του συγγραφέα Δημήτρη Σωτάκη τα Χριστούγεννα του 2015 και το θεωρώ απαράδεκτο ως δήλωση, ειδικά από κάποιον που έχει κληθεί να συμμετάσχει σε εκδήλωση με θέμα το φανταστικό (εκείνη στο Μέγαρο Μουσικής προς τιμήν του Πανώριου νομίζω, που ήταν και η Μπουραζοπούλου και ο Ν. Μάντης) και που τα βιβλία του (έχω διαβάσει 3-4) ανήκουν "οριακά" στο φανταστικό, με την έννοια ότι απλώς δε φαίνεται ο τόπος και ο χρόνος όπου διαδραματίζονται. Κάνει αυτό που ΔΕ θα έπρεπε να κάνει ένας συγγραφέας φανταστικού κατά τη γνώμη μου, να χρησιμοποιεί το φανταστικό στοιχείο όπου τον βολεύει, ως από μηχανής θεό, για να μη χρειαστεί να κάνει έρευνα και να κατεβάσει ιδέες για να κλείσει τρύπες, και μετά το αρνείται ως είδος και το πετάει στα σκουπίδια. Νομίζω ότι κάποιοι θα το βρουν ενδιαφέρον και δεν ήξερα πού να το βάλω.