Απόηχοι της Αιωνιότητας - Ανθίππη Φιαμού

[Naroualis]

Όποιος με γνωρίζει λίγο καλύτερα, ξέρει ότι μια από τις πλέον αγαπημένες μου συγγραφείς του Φανταστικού είναι η Ανθίππη Φιαμού. Σαν πρωτάρα στο ελληνικό φανταστικό, διηγήματά της όπως τα Στίγματα του Ανάμ (Ωρόρα Νο. 31, Ιστορίες Ελληνικής Φαντασίας) και νουβέλες της, όπως τα Λαμπρά φεγγάρια στον ποταμό της Λησμονιάς, με είχαν κάνει να ζηλέψω αφόρητα και να σφίξω τα δόντια, να καταφέρω κι εγώ μια μέρα να εκδώσω τις βλακείες που έγραφα.

 

Γνωρίζω και προσωπικά την Ανθίππη. Είναι ένας άνθρωπος που γράφει ασταμάτητα, ακόμη κι αν δεν εκδίδει αυτά που γράφει. Γράφει γιατί όπως λέει η ίδια "την τρώει το σκουλήκι μέσα της". Αν και η μεγάλη της κλίση είναι στο φάνταζι (Κάτω από τον ήλιο της Γκρόνταρ, Τον έφαγε το φεγγάρι), ωστόσο έχει γράψει και ιστορικό μυθιστόρημα και μάλιστα με πολύ ενδιαφέρον θέμα (Ο ορίζοντας της αιωνιότητας, που διαδραματίζεται στο χωριό των εργατών της Κοιλάδας των Βασιλέων, λίγο πριν έως και λίγο μετά την εποχή του Ραμσή του Μέγα και είναι βασισμένο στα πραγματικά αρχεία που κρατούσαν οι Αιγύπτιοι.)

 

Το τελευταίο της πόνημα που είδε τη δημοσιότητα ήταν η τριλογία Απόηχοι της Αιωνιότητας. Από τελείται από τρία βιβλία, το Δύναμη και Τιμή (Συμπαντικές Διαδρομές 2008), το Σκιές και Σκόνη (Συμπαντικές Διαδρομές 2013) και το Ψίθυροι και ΄Ονειρα (που αναμένεται να εκδωθεί εντός του 2014, από τον ίδιο εκδοτικό).

 

Το Δύναμη και Τιμή το είχα διαβάσει όταν βγήκε, λίγες μέρες μετά, αν θυμάμαι καλά, τέτοια λαχτάρα είχα να ξαναδιαβάσω κάτι δικό της. Δε μπορώ να πω ότι ήταν εκείνο που περίμενα όμως. Θυμάμαι να ανησυχώ για το αν θα την πληγώσω λέγοντας τη γνώμη μου. Πολύν καιρό αργότερα (χρόνια για την ακρίβεια) συνειδητοποίησα ότι θα ήταν καλύτερα να πω ακριβώς αυτό που σκέφτομαι για το βιβλίο, από το να κάθομαι και να την υποτιμώ με αυτόν τον τρόπο.

 

Λοιπόν, το Δύναμη και Τιμή μου άρεσε λιγότερο από κάθε άλλο της βιβλίο. Μου είχε φανεί πρόχειρο και βιαστικό, με κορώνες που δεν ταίριαζαν ούτε στο ύφος του κειμένου, ούτε και στην ιδιοσυγκρασία της συγγραφέως. Παρά που οι χαρακτήρες της απέχουν πολύ από το να είναι αψεγάδιαστοι (ειδικά οι σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών είναι απίστευτα έντονες και γεμάτες από περιστατικά και απόψεις που θα τις βρεις κυριολεκτικά δίπλα σου, αν όχι μέσα σου), κι οι ιδέες είναι μεγαλειώδεις, λαμπρότερες ακόμη κι από τα Φεγγάρια του Ποταμού της Λησμονιάς, το ίδιο το κείμενο ως γραφή κι ως τεχνική πάσχει από κάποια σημεία επαναλήψεων που δεν το κολακεύουν, από ένα αρκετά σεβαστό μέρος tell κι από μια παλαομοδίτικη άποψη της περιπέτειας. Το βιβλίο πριν από είκοσι ή τριάντα χρόνια θα τσάκιζε κόκαλα, ακόμη και τα δικά μου. Το 2008 που κυκλοφόρησε ήταν κάπως ντεμοντέ, τουλάχιστον το περιπετειώδες μέρος της πλοκής.

 

Μετά από αυτό και μαθαίνοντας ότι κυκλοφόρησε το δεύτερο μέρος της τριλογίας, το Σκιές και Σκόνη, δίσταζα ειλικρινά να συνεχίσω την ανάγνωση. Αν επρόκειτο για κάποιον άλλο συγγραφέα, κανέναν Αμερικανό που αυτοθαυμάζεται μέσω multiple avatars στο Άμαζον, τότε δε θα είχα ξανασχοληθεί, παρά τον ψυχαναγκασμό που με δέρνει, που μου επιβάλλει να διαβάζω μια ιστορία μέχρι το τέλος, ακόμη κι αν είναι γραμμένη από 12έτηδες με ναπολεόντια συμπλέγματα. Αλλά της Ανθίππης, έπρεπε να της δώσω μια ακόμη ευκαιρία, τέσσερα καλά βιβλία κι ένα κακό έγερναν τη ζυγαριά προς το μέρος της.

 

Το τελείωσα χτες βράδυ. Δε λέω ότι είναι ισάξιο της Γκρόνταρ ή των Λαμπρών Φεγγαριών, που με τη σειρά τους δεν ισάξια των Στιγμάτων του Ανάμ, αλλά είναι σαφώς καλύτερο από το Δύναμη και Τιμή. Το μοτίβο των πολλαπλών parties που ψάχνουν το καθένα ξεχωριστά να βρουν κάποιο μαγικό αντικείμενο, έχει μια δυναμικότητα που κάνει το κείμενο φρέσκο και δροσερό. Τα συχνά cliffhangers δεν κουράζουν κι είναι συνήθως διανεμημένα μεταξύ του καλού και του κακού. Η δε δυναμική μεταξύ των χαρακτήρων εξακολουθεί να έχει πολύ έντονα σκιαγραφημένες πτυχές, το γκρίζο μεταξύ των καλών είναι κάτι που δεν το γλιτώνεις με κανέναν τρόπο. Αρνητικά εξακολουθούν να είναι η προχειρότητα στη γραφή και μια κάποια παλαιομοδίτικη αντίληψη της περιπέτειας, όπως επίσης και ότι οι κακοί είναι πολύ κακοί, δεν υπάρχει καμία σπίθα ανθρωπιάς μέσα τους (που δικαιολογείται εντός του κειμένου, διότι δεν είναι άνθρωποι, αλλά και πάλι...)

 

Οι Απόηχοι της Αιωνιότητας ξεκίνησαν με κακούς οιωνούς, αλλά εξελίσσονται σε κάτι καλύτερο. Περιμένω και το τρίτο (εντός του 2014, το ξαναείπα αυτό νομίζω) για να δω αν το φινάλε θα απογειώσει την όλη προσπάθεια ή θα κλείσει μια αδύναμη στιγμή της καριέρας της Ανθίππης Φιαμού με εξίσου αδύναμο τρόπο.

 

Υπογράφω το παρόν, Ευθυμία Δεσποτάκη, η πιο θερμή θαυμάστριά της.

[Nihilio]

To "Δύναμη και Τιμή" το είχα διαβάσει και εγώ πίσω στο μακρινό 2010 και το είχα βρει μετριότατο. Είχε καλές ιδέες αλλά το σκότωνε η γραφή. Θυμάμαι με τρόμο την περίοδο-σιδηρόδρομο από το οπισθόφυλλο και ακόμα ανατριχιάζω.

Στην τότε κριτική μου (στο blog) είχα γράψει:

Στο βιβλίο αυτό έχουμε την διαδοχή του εκλεκτού της Θεάς βασιλιά από έναν νέο εκλεκτό διάδοχο, που είναι ορφανός και θύμα των καταπιεστικών θείων του. Σε μεγάλο βαθμό το θέμα είναι "γονείς και παιδιά", με όλους σχεδόν τους γονείς να μισούν τα παιδιά τους. Στα πολύ θετικά η πετυχημένη απεικόνιση ενός φάνταζυ Βυζαντίου και το όλο θέμα της σχέσης φυσικών γονιών-παιδιών-πατρικών προτύπων και την συναισθηματική κλιμάκωση προς το τέλος του.

Δυστυχώς όμως, το "μάθημα" εδώ αφορά την (κατά τη γνώμη μου) αχίλλειο πτέρνα του βιβλίου: φαίνεται σα να μην είναι αρκετά δουλεμένο (δική μου εκτίμηση, μπορεί η συγγραφέας να είχε ρίξει αρκετές διορθώσεις αλλά η σούπα απλά να μην έδεσε).

Το αποτέλεσμα θυμίζει περισσότερο ένα πρώτο draft που ήθελε άλλα 2-3 περάσματα για να δυναμώσει, παρά ένα ολοκληρωμένο βιβλίο. Οι χαρακτήρες δυσκολεύονται να αποκτήσουν τρίτη διάσταση (βάθος), η πλοκή (που στηρίζεται σε αυτούς) καταλήγει να είναι στεγνή και η γραφή, αν και σε ικανοποιητικά επίπεδα, πάσχει από το φαινόμενο του σιδηροδρόμου, με τεράστιες περιόδους και άπειρες δευτερεύουσες προτάσεις. Όλα αυτά, κατά τη γνώμη μου, αδικούν τo βιβλίο και τη συγγραφέα.

 

Θα σκεφτώ σοβαρά να διαβάσω και το δεύτερο, η κριτική σου, καθώς και τα σχόλια της Κιάρας (ως επιμελήτρια) με κάνουν να διστάζω λίγο λιγότερο.

[Nargathrod]

Ωραίοι τίτλοι βιβλίων! Αν πρόκειται για ελληνικό φανταστικό θα διαβαστούν σύντομα!!! 

[Ιρμάντα]

Επιτέλους να γράψω κι εγώ.

Η Ανθίππη, πέραν του ότι σαν άνθρωπος είναι ζωντανή βιβλιοθήκη (η γυναίκα τα ξέρει ΟΛΑ) σαν συγγραφέας, θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω ότι είναι από τις πιο τυχερές (έχει εκδόσει έξι βιβλία, και όσοι γράφουμε ξέρουμε ακριβώς τί σημαίνει αυτό) αλλά και παράλληλα από τις πιο παραγνωρισμένες. Η ίδια πρώτα και κύρια πιστεύω ότι παραγνωρίζει τον εαυτό της. Οι ιδέες της είναι εξαιρετικές, μα εξαιρετικές, και είναι εφοδιασμένη με τα κατάλληλα εργαλεία για να καθηλώσει τον αναγνώστη. Και οι ρυθμοί της είναι σχετικά καλοί- διαβάζει κανείς ένα βιβλίο όπου γίνονται πράγματα, δεν είναι η πλοκή της ξεντωμένη, ένας διάλογος στο ξέφωτο, ένα χέρι ξύλο στο καπηλειό και περπάτα πάλι κανά δίμηνο. Όχι. Κάθε σκηνή είναι και ένα συμβάν. Όμως τις τόσο ενδιαφέρουσες ιδέες της δείχνει κάποιες φορές σαν να μην θέλει η ίδια να τις αναπτύξει, και στους κόσμους που φτιάχνει κάποιες φορές εμβαθύνει ελλειπώς. Προφανώς ένας άνθρωπος που γράφει τόσα πολλά και τόσο γρήγορα να πάσχει και λίγο από το σαράκι -τώρα το γράψαμε, πάμε παρακάτω- και προσωπικά της έχω κάνει συζητήσεις επί συζητήσεων για το θέμα.

Τώρα όσον αφορά στους Αποήχους της Αιωνιότητας.

Ναι, κάποιες φορές φαίνεται λίγο βιαστικό. Οι ιδέες της όμως, και η ιστορία που αφηγείται έχει ενδιαφέρον. Υπάρχουν συγγραφείς, εντός και εκτός, που τραβούν από τα μαλλιά την ιστορία διότι πιστεύουν ότι και στο βιβλίο όπως και στο βρακί τους το μέγεθος μετράει. (Μετράει, αλλά όχι πάντα. Τόσο στο βιβλίο όσο και στο βρακί.) Η Ανθίππη αντίθετα, έχει στο μυαλό της ένα πλάνο, μία πορεία που πρέπει να ακολουθήσουν οι ήρωες και αν στο μεταξύ τους τύχει στο δρόμο τους η μαγική ονειροχώρα με τους πετούμενους μονόκερους και τα φαγητά που δεν έχουν θερμίδες, δεν πειράζει, δεν θα κάτσουμε ούτε να χαζεύουμε ούτε να εξηγούμε παραπάνω από όσο επιτρέπει το πλάνο που έχει η συγγραφέας στο μυαλό της. Και είναι κρίμα, γιατί από το κρυφοκοίταγμα μονάχα που μας επιτρέπει σε τέτοιους κόσμους το πράγμα φαίνεται πολύ ενδιαφέρον. Κάνει δηλαδή το αντίθετο η Φιαμού από ότι κάνουν πολλοί συγγραφείς: επιθυμεί να φτάσει στο τέλος.

Σαν αντίληψη έχει τα καλά και τα κακά της. Μην παρατραβάμε την πλοκή, μα μην παραπετάμε και κάποιες ιδέες τόσο αξιόλογες που θα μποορύσαν να γεμίσουν κεφάλαια, αν όχι τόμους.

Όσον αφορά στις συναισθημαιτκές συγκρούσεις των ηρώων θεωρώ στα συν ότι η Ανθίππη δεν μασάει τα λόγια της. Και προσπαθεί να χρησιμοποιεί στοιχεία από την λαϊκή μας παράδοση επίσης (καλό και αυτό.)

Για όλα τα παραπάνω πιστεύω πως η Ανθίππη αξίζει για τη συλλογή μας -και αναμένεται και η ολοκλήρωση της τριλογίας με το έργο Ψίθυροι και Όνειρα. (Ναι, ναι: εγώ το διάβασα!)