Παράδοξη Περιπέτεια - Γιάννης Μαργέτης

[Naroualis]

Παράδοξη περιπέτεια
Συλλογή διηγημάτων
Γιάννης Μαργέτης






Από τη Βιβλιονέτ:

Οσελότος 2011
σελ. 96
ISBN 978-960-9499-53-8
Τιμή € 11,00

 
Ξαφνικά, στέκομαι στο χείλος του πεζοδρομίου μιας πολυσύχναστης λεωφόρου. Δεν θυμάμαι πώς βρέθηκα στο συγκεκριμένο σημείο. Δεν υπάρχει κάποιος πρόλογος για την ιστορία τούτη. Απλά στέκομαι εκεί που στέκομαι. Νιώθω πως το σώμα μου έφτασε στον τόπο αυτό πριν αφιχθεί η συνείδησή μου. Υποθέτω ότι θέλω να διασχίσω κάθετα τη λεωφόρο, αλλά δεν στέκομαι καν σε διάβαση πεζών. Στρέφομαι προς τα εκεί όπου νόμιζα ότι ήταν η διάβαση και αρχίζω να περπατώ. Η πορεία μου δεν θα έπρεπε να διαρκέσει πολύ, αλλά κατά έναν παράξενο λόγο, η διάβαση, που νόμιζα ότι είχα δει, δεν υπήρχε. 
 
 
 ---------
 
  
Το βιβλίο του καλού μας Μπόρχες.

 

 

Το διάβασα πριν μια εβδομάδα, αλλά είμαι τρομερή τεμπέλα αυτόν τον καιρό. Όταν έψαξα να βρω το τόπικ του και είδα ότι δεν έχουμε ακόμη ανοίξει ένα (ντροπή μας), η τεμπελιά με ισοπέδωσε. Μόλις σήμερα βρήκα το ψυχικό σθένος να σηκώσω το ρημάδι το χέρι και να πατήσω Start New Topic.

 

Πρόκειται κατά τη γνώμη μου για μια χαριτωμένη πρώτη προσπάθεια σε ένα είδος που αγαπώ. Οι ιδέες δεν είναι και πολύ πρωτότυπες -μπορούσα να καταλάβω από την πρώτη παράγραφο ποιο θα ήταν το τελικό twist- ωστόσο η γραφή είναι τίμια, απλή και δεν προσπαθεί να σε εντυπωσιάσει παλεύοντας να γίνει κάτι που δεν είναι. Τα διηγήματα ένα-ένα:

 

 

Άγγιγμα: Μια πολύ τρυφερή, απαλή θα έλεγε κανείς αρχή. Ξέρεις ευθύς εξαρχής τι πρόκειται να συμβεί, ποια θα είναι η ανατροπή του τέλους, αλλά ως ένα σημείο δεν έχει και πολλή σημασία.

 

Στο γκρίζο του χρόνου: Παράξενα συμβολιστικό και υπερφυσικό, ωστόσο μάλλον όχι και τόσο ενδιαφέρον όσο θα περίμενα. Κάτι μου λείπει στην εκτέλεση, που θα το απογείωνε, ίσως μεγαλύτερη έκταση; ίσως περισσότερη οργή;

 

Ο Λαβύρινθος: Μάλλον σχεδίασμα κι άσκηση ύφους ή γραφής, παρά ολοκληρωμένο διήγημα. Πείτε με ρηχή, αλλά είναι εκείνο που απόλαυσα λιγότερο.

 

Η παράδοξη περιπέτεια: Το κλασσικό διήγημα

"και μετά ξύπνησα, ήταν όλα ένα όνειρο"

. Δε μπορώ να πω ότι ξετρελάθηκα, αλλά οι αρχικές εικόνες ήταν αρκετά ενδιαφέρουσες.

 

Το τελευταίο όνειρο: Άλλο ένα τρυφερό μέσα στη σκληρότητά του διήγημα. Ο τρόμος του κάθε συγγραφέα (ότι είναι κακός στην τέχνη του κι ότι όλοι θα τον κράξουν γι' αυτά που γράφει) δίνεται από μια πολύ ενδιαφέρουσα οπτική γωνία.

 

Αντίπαλοι: Αδύναμο. Σε αντίθεση με το άγγιγμα, το τρικ δε δουλεύει και τόσο καλά. Ίσως επειδή το συναίσθημα είναι διαφορετικό.

 

Νοσταλγία: Κι εδώ το ίδιο τρικ με το Άγγιγμα και τους Αντίπαλους. Στέκεται ανάμεσα στα δύο σε επιτυχία.

 

Περί τύχης: Γενικά, το έλεγες και τρόμου. Εγώ τουλάχιστον τρόμαξα, μου δημιούργησε άγχος. Ίσως επειδή είμαι άνθρωπος που πιστεύει περισσότερο στην κακή τύχη παρά στην καλή. Από τα καλύτερα της συλλογής.

 

Η ιστορία μιας αυτοχειρίας: Εκείνο που μου άρεσε λιγότερο απ' όλα. Εκτεταμένο χωρίς λόγο, ξύλινο χωρίς λόγο και μάλλον παράλογο παρά παράδοξο.

 

Το Φάντασμα κι εγώ: Και το καλύτερο για το τέλος. Δεν ξέρω για τον ίδιο το Μπόρχες, αλλά εγώ τουλάχιστον θα ήμουν βαθιά ικανοποιημένη αν κάποιος κατάφερνε να με τοποθετήσει μέσα σε μια ιστορία που θα μπορούσα να είχα η ίδια γράψει.

 

 

 
Disclaimer: Το βιβλίο γενικά είναι αυτό που λέει ο τίτλος του, παράδοξο. Δεν είναι σαφές αν ανήκει καθαρά στο μαγικό ρεαλισμό ή στον σκέτο ρεαλισμό (εκτός από το "Γκρίζο του Χρόνου" και "Το Φάντασμα κι Εγώ" που ναι, είναι ξεκάθαρα μαγικός ρεαλισμός). Επικοινώνησα με το συγγραφέα για να τον ρωτήσω σχετικά, εκείνος που τοποθετεί τον εαυτό του; Κι εκείνος άφησε σε μένα την επιλογή, όπως σχεδόν σε κάθε περίπτωση, αυτή ανήκει στον αναγνώστη. ΄Άνοιξα το τόπικ κάτω από την ελληνική φαντασία, αρχικά γιατί έχω την αίσθηση του μαγικού ρεαλισμού και σε δεύτερη φάση γιατί δε μου έκανε καρδιά να το βάλω στη Γενική Λογοτεχνία, χύμα, μαζί με όοοολα τα υπόλοιπα. Γι' αυτό, κυρίες και κύριοι, για όποια παράπονα, στο δήμαρχο που δεν καταβρέχει.

[Διγέλαδος]

Οι δικές μου εντυπώσεις, τις οποίες είχα στείλει στον συγγραφέα. Έχω αλλάξει τους τίτλους των διηγημάτων σαν να είναι οι περιλήψεις τους σε μια φράση. Η σειρά των διηγημάτων όμως δεν έχει αλλαχτεί.
 
Καθρέφτης:

Τόσα ερωτηματικά.

Είναι ο άντρας της που έχει πεθάνει και έχει εγκλωβιστεί στον καθρέφτη; (το προτιμώ γιατί είναι αρσενικό)
Είναι απλώς ο καθρέφτης προσωποποιημένος σε ένα αρσενικό; Γιατί; Πώς γίνεται να μπορεί να την ακουμπήσει; Τι βρίσκεται στον κόσμο του;
Θα μπορούσε άραγε να είναι απλώς το πραγματικό είδωλό της..; Μια αντιστροφή εικόνα..; Μάλλον όχι...

Σε μια στιγμή:

Αυτό είναι πιο κατανοητό. Ένα ερώτημα σπαζοκεφαλιά για τους αστυνομικούς. Αυτό θα πει δυνατή εκδίκηση. Άραγε πως το κατάφερε ο τιμωρός;

Εκείνο το συστατικό:
Εδώ διαβάζω μια αγωνία του συγγραφέα. Άραγε πως νικιέται ο φόβος;

Το όνειρο:
Πολύ επιτυχημένα δοσμένο όνειρο. Από την αρχή ένιωσα σαν να ονειρεύομαι, γιατί ακριβώς έτσι είναι και τα δικά μου όνειρα. Ευτυχώς που αυτό το όνειρο το θυμόταν ο Γιάννης για να το γράψει ;)

Ο αποτυχημένος συγγραφέας:
Πάλι διαβάζω μια αγωνία του συγγραφέα. Όλων μας. Ο φόβος αυτός ότι τελικά δεν γράφω κάτι ουσιώδες. Ελπίζω να μην έχουμε τέτοια τέλη, κι ας αναγνωρίσουμε πρώτα μόνοι μας τον εαυτό μας γιατί δημιουργήσαμε κάτι!

Ο Αντίπαλος:
Δεν το περίμενα αυτό το τέλος! Με έκανε να ξαναδιαβάσω το διήγημα ώστε να δω όλα τα κόλπα που χρησιμοποίησε. Κι όντως με είχε προειδοποιήσει, ειδικά εκεί με την δράση κι αντίδραση ή με το ότι κρεμόταν από το ταβάνι! Μπράβο

Νοσταλγοί:
Πάλι χρησιμοποιεί ο συγγραφέας τον ίδιο τρόπο αφήγησης. Δηλαδή α' πρόσωπο από ένα αντικείμενο. Αλλά αυτή τη φορά με άλλα συναισθήματα. Σκέφτομαι τώρα ότι θα μου άρεσε να διαβάσω ένα διήγημα που να εμπεριέχει κάπως αυτά τα δυο διηγήματα. Δηλαδή να περνάμε μέσα από όλα αυτά τα συναισθήματα.

Ρώσικη Ρουλέτα:
Μου θύμισε λίγο τον two-face. Να δείτε μια σχετική ισπανική ταινία: http://www.imdb.com/title/tt0220580/ (Intacto) Έχει μέσα μια ωραία θεωρία για το πως λειτουργεί η τύχη και πως επηρεαζόμαστε μεταξύ μας. (Καμιά σχέση με το διήγημά)

Η ιστορία μιας αυτοχειρίας:
Μπρρ.. Κι όμως το θεωρώ δυνατό. Κι όπως είχα γράψει και στο φόρουμ, επίκαιρο! Είχα δει και μια ταινία μικρού μήκους παλιά στο sff-rated (ελληνική), στην οποία σχημάτιζαν οι Έλληνες μια ουρά για να πηδήξουν από ένα γκρεμό. Νομίζω έπρεπε να αγοράσουν και εισιτήριο; Δεν θυμάμαι.

Μπόρχες:
Ένα tribute για τον αγαπημένο του  συγγραφέα. Σωστά; Κάτω στις σημειώσεις γράφει: Πασίγνωστο ποίημα του Μπόρχες.Ποιο είναι;

Συνοπτικά θέλω να πω ως εντυπώσεις ότι θα το ήθελα μεγαλύτερο το βιβλίο. Ή μεγαλύτερα τα διηγήματα ή περισσότερες ιστορίες.
Μ' άρεσε πολύ η γραφή και το κατατάσσω στο μαγικό ρεαλισμό. Το πέπλο της μυστικότητας λειτουργεί καλά στις δημιουργίες του συγγραφέα.
 Περιμένω να διαβάσω κι άλλα έργα του!

[Μπόρχες]

Ευχαριστώ πολύ τόσο την Naroualis για την παρουσίαση όσο και τον Διγέλαδο για τα σχόλια του.

 

Να' στε καλά!

[Electroscribe]

Το βιβλίο

Το πρώτο εκδοθέν έργο του Γιάννη Μαργέτη (κατά φόρουμ Μπόρχες), μικρού σχετικά σχήματος, πολύ λεπτό (κάτω από 100 σελίδες). Δέκα διηγήματα και δυο εισαγωγές (η μία από τον ίδιο το συγγραφέα)

Συν: Πολύ εντυπωσιακό εξώφυλλο, καλό χαρτί, μια φωτογραφία τέχνης ανά διήγημα

Πλην: Λόγω του μεγέθους του βιβλίου βγαίνει και η εικόνα στο εξώφυλλο μικρή, με αποτέλεσμα να μη φαίνονται όλες οι καταπληκτικές λεπτομέρειές της. Δε με ενθουσιάζουν γενικά οι πρόλογοι, εκτός αν μιλάμε για παλιό/ξένο βιβλίο που χρειάζομαι βοήθεια για να αντιληφθώ την πολιτισμική του θέση και σημασία. Οι δυο εισαγωγές εδώ θα μπορούσαν να λείπουν κατά τη δική μου γνώμη. Αν τις αφαιρέσει κανείς, μαζί με τις δυο εκτυπώσεις κάθε φωτογραφίας ανά διήγημα (μία κανονικά για τον τίτλο και μία σε μικρογραφία με μαύρο φόντο), τις λευκές σελίδες μεταξύ διηγημάτων και άλλο κενό χώρο, τελικά το βιβλίο περιέχει πολύ λίγο κείμενο. 15.000 λέξεις ίσως.

Ο συγγραφέας

Απόφοιτος ΤΕΦΑΑ, μεγάλος θαυμαστής του Μπόρχες, διακριτική παρουσία εντός του φόρουμ και εκτός. Συνεργάστηκε επί μακρόν με το περιοδικό «Ρεσάλτο» για το οποίο έγραψε πολλά άρθρα ποικίλου περιεχομένου (τη δεύτερη εισαγωγή του βιβλίου την υπογράφει ο εκδότης-αρχισυντάκτης του περιοδικού).

Συν: Αντιμετωπίζει τη γραφή ως λογοτεχνία = τέχνη του λόγου. Δουλεύει κάθε έκφραση με υπομονή γλύπτη.

 

Πλην: Σε κάποια λίγα σημεία υπερβάλει και κάποιες εκφράσεις βγαίνουν βαριές και εξεζητημένες.


Οι ιστορίες

Πολύ σύντομα κείμενα, με προσχηματικές ιδέες, γραφή-ψιλοβελονιά (συνήθως πρωτοπρόσωπη ή με ακαθόριστο παντογνώστη αφηγητή) και απόπειρες απρόοπτου τέλους για να δημιουργηθεί κάποια εντονότερη αίσθηση στον αναγνώστη. Παρά την έλλειψη πρωτοτυπίας (τρία από τα διηγήματα είναι του τύπου «όλοι κρέμονται με το κεφάλι κάτω, πάνε-έρχονται, μπλα-μπλα, τελικά είμαι μια μύγα που κάθεται στο ταβάνι και τα βλέπω ανάποδα»), είναι χαρακτηριστικό πως διάβασα το βιβλίο σχεδόν έναν χρόνο πριν κι όμως θυμάμαι κάθε διήγημα αρκετά ξεκάθαρα για να γράψω κριτική.

Τα πιο πολλά είναι φλασάκια-βινιέτες, δηλαδή περιγράφουν μια στατική κατάσταση δίχως εξέλιξη. Μόνο ένα είναι σαφώς στο χώρο του φανταστικού, ενώ τα περισσότερα μπορεί ο αναγνώστης να τα εκλάβει όπως θέλει, είτε μεταφορικά, είτε σουρεαλιστικά, είτε μεταφυσικά/υπερφυσικά.

 

 

Άγγιγμα: Ο θαυμαστής και η απρόσιτη καλλονή. Χωρίς να μιλάει για σένα,

ούτε καν για άνθρωπο

, σου επιτρέπει να ταυτιστείς

 

Στο γκρίζο του χρόνου: Το ξεκάθαρα φανταστικό διήγημα του βιβλίου, μια ιστορία εκδίκησης που δυστυχώς παραμένει πολύ αποστασιοποιημένη και αδρή για να την ευχαριστηθείς απόλυτα

 

Ο Λαβύρινθος: Λεκτικό αραβούργημα, επιτυχημένη άσκηση πάνω στο να γράφεις επί ώρα και να διαβάζεσαι ευχάριστα χωρίς να λες τίποτα. Το θαύμασα

 

Η παράδοξη περιπέτεια: Ήταν όλα ένα όνειρο. Δε σας το χαλάω. Όσο πιο γρήγορα αντιληφθείτε πως δεν υπάρχει προορισμός, τόσο πιο πολύ θα ευχαριστηθείτε αυτό το σύντομο ταξίδι και τα απρόοπτά του

 

Το τελευταίο όνειρο: Τρομώδες σφηνάκι για έναν συγγραφέα που η καταξίωση τού γίνεται εμμονή και τον φτάνει στα άκρα. Θα το ήθελα λίγο μεγαλύτερο και πιο λεπτομερές για να προφτάσει να κλιμακωθεί και να με αφήσει να γνωρίσω τον πρωταγωνιστή

 

Αντίπαλοι: Δεύτερο διήγημα για κάποιον που τελικά δεν είναι πρόσωπο, αλλά πράγμα, αυτή τη φορά χωρίς δυνατότητα άλλης ερμηνείας. Ίσως φταίει αυτό, ίσως η επανάληψη του θέματος. Πάντως βγαίνει μέτριο.

 

Νοσταλγία: Και τρίτο κείμενο για άψυχο αντικείμενο που περιγράφεται ως άτομο. Η γραφή βγάζει περισσότερο συναίσθημα απ’ ότι στο προηγούμενο συναίσθημα και δεν εξαντλείται στο απρόοπτο του πράγματος

 

Περί τύχης: Η ιστορία ενός ανθρώπου που αποφάσισε να αποδεχτεί κάθε καπρίτσιο της τύχης. Ωραία ιδέα, αλλά χάνει στην εκτέλεση

 

Η ιστορία μιας αυτοχειρίας: Σε μια χώρα τσακισμένη από την κρίση (οικονομική και αξιών), με ένδοξο παρελθόν και μηδενικό μέλλον, προκύπτει νηφάλια και τεκμηριωμένα η πολιτική πρόταση να αυτοκτονήσει όλος ο πληθυσμός. Μεγαλύτερο από τα άλλα κείμενα σε έκταση και επηρεασμένο μάλλον από τον Σαραμάγκου. Από λογοτεχνικής άποψης ίσως αδιάφορο, αλλά άκρως εκτονωτικό.

 

Το φάντασμα κι εγώ: Φόρος τιμής στον Χ.Λ. Μπόρχες. Ο αφηγητής ξεκινάει να γράψει ένα διήγημα μ’ ένα φάντασμα και τότε εμφανίζεται η ψυχή του αγαπημένου του συγγραφέα και τα λένε. Ή φαντάζεται πως γίνεται αυτό. Σε κάθε περίπτωση, το ζητούμενο διήγημα βγαίνει τελικά και είναι το ίδιο που διαβάζετε. Δηλαδή το κείμενο μιλάει για τον εαυτό του, μια ακόμα μπορχεσιανή λεπτομέρειά του μέσα σε πολλές. Απόλυτα επιτυχημένο στο στόχο του

 

Συν: Η γραφή και η προτίμηση σε θέματα που ακόμη κι αν προσεγγίζονται εγκεφαλικά κρύβουν συναίσθημα

 

Πλην: Σ’ αυτά τα πρώτα του βήματα ο συγγραφέας φαίνεται απόλυτα απορροφημένος από τη φόρμα, αγνοώντας την πλοκή σχεδόν τελείως. Το αποτέλεσμα είναι να μοιάζουν τα κείμενά του περισσότερο ασκήσεις ύφους παρά διηγήματα (έχοντας ακούσει δυο από τα διηγήματα του νέου του βιβλίου σε βραδιά λογοτεχνικής ανάγνωσης, σας διαβεβαιώνω πως αυτό το πρόβλημα το ξεπέρασε)

Επίσης, οι φωτογραφίες εξηγούν πράγματα που δε λέγονται ρητά μέσα στο κείμενο που συνοδεύουν. Το θεωρώ αρνητικό αυτό γιατί προδίδει το απρόοπτο τέλος πρόωρα και δείχνει ίσως έλλειψη αυτοπεποίθησης (δε χρειάζονται επεξηγήσεις – τα κείμενα είναι τόσο σαφή από μόνα τους που μάντευα την εξέλιξη συνήθως στην πρώτη παράγραφο).

Η ετυμηγορία

Το βιβλίο δεν πατάει και με τα δυο πόδια στο φανταστικό, ούτε έχει κάποια ιδιαίτερη ιστορία να σας πει. Σε καμία περίπτωση δεν το λες χορταστικό. Αλλά αν εκτιμάτε την προσεγμένη γραφή που δημιουργεί σκέψεις και αισθήσεις κι ενίοτε αισθήματα, ειδικότερα αν γράφετε οι ίδιοι, αφιερώστε του τον λίγο χρόνο που απαιτεί και δε θα βγείτε χαμένοι.

[Μπόρχες]

Σ'ευχαριστώ, Λευτέρη, για την εμπεριστατωμένη και λεπτομερή ανάλυση!