ARTICLE 12 λόγοι επιλογής ή απόρριψης της οπτικής γωνίας

[elgalla]

Η πρωτοπρόσωπη είναι μάλλον η αγαπημένη μου, αλλά πέρα από παντογνώστη, που δεν έχω γράψει ποτέ και δεν με τραβάει κιόλας ιδιαίτερα, τα άλλα τα έχω δοκιμάσει τουλάχιστον μία φορά, με περισσότερο ή λιγότερο χάλια αποτελέσματα.

 

Δευτεροπρόσωπη σε μεγάλο κείμενο χρησιμοποίησε πολύ ωραία ο Thierry Jonquet στο Mygale (ελληνιστί Μυγαλή, η δηλητηριώδης αράχνη), αγγλιστί Tarantula (είναι το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε το El Piel Que Habito/The Skin I Live In του Almodovar). Η δευτεροπρόσωπη αφήγηση είναι ουσιαστικά εσωτερικός μονόλογος, όπου ένας αιχμάλωτος περιγράφει τα βασανιστήρια στα οποία τον υποβάλλει ο απαγωγέας του και προσπαθεί να διατηρήσει την ταυτότητά του, μιλώντας στον εαυτό του.

 

Το δοκίμασα κι εγώ στο περσινό FFL.

[Ιρμάντα]

Η τριτοπρόσωπη, από την οπτική γωνία όμως του ήρωα, είναι νομίζω σε όλα όσα έχω κάνει σε μυθιστορήματα.

(Λάθος: στο Genius Scribendi είχα συνδυασμό πρώτο με τρίτο, καθώς εναλλάσσονταν επιστολές πρωτοπρόσωπης σε παρελθόντα και τρίτο πρόσωπο σε ενεστώτα χρόνο.)

 

Δίνει πλεονεκτήματα ως προς το παντογνώστης αφηγητής, και ως προς την ταύτιση με τον ήρωα.

Προσωπικά έχω θέμα, αν και ξέρω ότι πολύς κόσμος το κάνει, με την οκοκληρωτικά πρωτοπρόσωπη αφήγηση που μπορεί στο τέλος να οδηγεί σε θάνατο του ήρωα, για παράδειγμα. Ξέρω ότι είναι αυτό που λέμε η φωνή μέσα στο κεφάλι του (όχι εκείνη που λέει σκότωσέ τους όλους, αλλά γιου γκετ δε πόιντ) αλλά η φυσική μου παρόρμηση είναι να φωνάξω, αφού πέθανες ρε φίλε. Ποιος διηγείται την ιστορία;

Χώρια που είναι εύκολο να ακουστεί κάποιος αλλόκοτα πώς να το πω, εγωκεντρικός, σολιψιστής, ή μέσα στον αυτοθαυμασμό πάντως αν περιγράφει τον ήρωα/ηρωίδα του ως, ήμουν η ωραιότερη γυναίκα της γειτονιάς, με στητά στήθη και πόδια που πατούσαν στέρεα στη γη και δυο μάτια που κανένα σερνικό δεν ξεχνούσε. Δεν μιλάει μεν οσ υγγραφές για τον εαυτό του αλλά κάπως ακούγεται. Βέβαια αν κάνεις πρωτοπρόσωπη θα προσέξεις κάπως διαφορετικά να τα εκφράσεις αυτά, αλλά...επίσης γιου γκετ δε πόιντ.

(Τώρα που το σκέφτομαι όμως πολλά από τα αγαπημένα μου βιβλία είναι επίσης πρωτοπρόσωπη αφήγηση.) Scarlett Thomas, The End of Mister-Y για παράδειγμα.

 

Τώρα το δεύτερο πρόσωπο: σε κάνα δυο διηγήματα το έχω κάνει. Κερδίζει σε αμεσότητα μεν. Μπορεί να δώσει την εντύπωση ότι ο συγγραφέας σε έχει καθίσει κάτω και σου κουνά το δάχτυλο, δε. Ή ότι διαβάζεις οδηγίες χρήσεις.

 

Βέβαια όλα τα παραπάνω είναι πρωτίστως ζήτημα χειρισμού του λιγότερο ή περισσότερο ικανού συγγραφέα.

Πολύ ενδιαφέρον το τόπικ Ναρού μας. Μέηντ μη θινκ διάφορα. Ευχαριστούμε!

[elgalla]

 

Scarlett Thomas, The End of Mister-Y για παράδειγμα.

 

 

 

Απίστευτο! Επιτέλους ένας ακόμη άνθρωπος που το έχει διαβάσει! Αγαπημένο βιβλίο!

[Ιρμάντα]

 

Scarlett Thomas, The End of Mister-Y για παράδειγμα.

 

 

 

Απίστευτο! Επιτέλους ένας ακόμη άνθρωπος που το έχει διαβάσει! Αγαπημένο βιβλίο!

 

Απλώς, ίνδαλμα. Διάβασε επίσης PopCo και Our Tragic Universe. Όχι το ίδιο καλά μα έχει τον τρόπο της να κάνει ιστορία από μικρά πράγματα.

Δεν είδες στο προφίλ μου που λέει ότι η Τροπόσφαιρα είναι από τα αγαπημένα μου σύμπαντα;

Edited September 3, 2015 by Ιρμάντα

[Naroualis]

 η φυσική μου παρόρμηση είναι να φωνάξω, αφού πέθανες ρε φίλε. Ποιος διηγείται την ιστορία;

 

 

Υπάρχει ένα τρικ για να το ξεπεράσουμε αυτό. Ενικός. Αυτό βέβαια αποκλείει φράσεις όπως "αυτό θα το μάθαινα πολύ αργότερα", αλλά νομίζω ο αποκλεισμός τέτοιων φράσεων μόνο καλό μπορεί να κάνει σε ένα κείμενο.

[elgalla]

Μην και εννοείς ενεστώτας; Το πρώτο πρόσωπο εκ φύσεως ενικός δεν είναι;

[Ιρμάντα]

Μην και εννοείς ενεστώτας; Το πρώτο πρόσωπο εκ φύσεως ενικός δεν είναι;

Εννοεί όχι είμαστε αλλά είμαι.

Πάντως μπερδεύτηκα ομολογώ. Θέ-λου-με πα-ρά-δει-γμά!

[Naroualis]

O.T.

Την πρώτη μέρα που στο σχολείο η κυρία Καραφωτιά, δασκάλα δευτέρας δημοτικού, θα δίδασκε τη γραμματική, η Ευθυμία ήταν με οξεία πυώδη στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα, τέζα στο κρεβάτι. Από τότε, η Ευθυμία δεν κατάφερε να βάλει στο μυαλό της τους σωστούς όρους της γραμματικής, αν και από ένστικτο, συνήθως αποφεύγει τις λούμπες.

 

Σε άλλα νέα, εννοούσα "είμαι" κι όχι "ήμουν". Ενεστώτας. Το έχω δοκιμάσει σε νουβέλα, με πολλούς πρωτοπρόσωπους αφηγητές, που όλοι στο τέλος αποκαλύπτεται ότι όντως αφηγούνται την ιστορία τους σε κάποιον. Ο ένας που μιλάει στον ενεστώτα είναι αυτός που πεθαίνει στο τέλος. Οι πιο πολλοί beta readers κατάλαβαν ότι κάτι δεν πάει καλά εντελώς διαισθητικά. Δε νομίζω ότι κάποιος κατάλαβε τι παιχνίδια έπαιζα πριν θελήσω να το αποκαλύψω.

[wordsmith]

1)Η τριτοπρόσωπη, από την οπτική γωνία όμως του ήρωα,

 

2)Προσωπικά έχω θέμα, αν και ξέρω ότι πολύς κόσμος το κάνει, με την οκοκληρωτικά πρωτοπρόσωπη αφήγηση που μπορεί στο τέλος να οδηγεί σε θάνατο του ήρωα, για παράδειγμα. Ξέρω ότι είναι αυτό που λέμε η φωνή μέσα στο κεφάλι του (όχι εκείνη που λέει σκότωσέ τους όλους, αλλά γιου γκετ δε πόιντ) αλλά η φυσική μου παρόρμηση είναι να φωνάξω, αφού πέθανες ρε φίλε. Ποιος διηγείται την ιστορία;

1)Αυτό, όπως μας είχαν πει σε σεμινάριο δημιουργικής γραφής, λέγεται επισήμως ογ "τριτοπρόσωπη εστιασμένη". Για να το ξεχωρίζουν από τον παντογνώστη.

 

2)Θα έλεγα ότι με πειράζει κι εμένα αυτό, αλλά θυμήθηκα ότι το κάνουν ο khar στο διήγημα "Η μηχανή" (που είναι ένα από τα 2-3 αγαπημένα μου του ελληνικού φανταστικού) και ο mman στο διήγημα "Δεύτερη Έξοδος", που δε θυμάμαι ακριβώς τι θέμα έχει, αλλά θεωρείται γενικά καλό.

[Ιρμάντα]

Δε νομίζω ότι κάποιος κατάλαβε τι παιχνίδια έπαιζα πριν θελήσω να το αποκαλύψω.

 

 

Αυτό είναι γενικώς τυπική Ναρού.

[lizbeth_covenant]

Μιας και βρήκα πάνω πάνω αυτό το τόπικ, ήθελα να πω πόσο πολύ μου άρεσε αυτή η σειρά άρθρων. Ήταν πολύ πετυχημένη, έξυπνη και βοηθητική. Μπράβο!

 

Πέρα απ'αυτό θα ήθελα να σχολιάσω το εξής:

Θα πρόσθετα ότι όποια ΟΓ και να διαλέξουμε, θα πρέπει να μείνουμε πιστοί στο βάθος εστίασης καθ' όλο το έργο. Δεν μπορούμε δηλαδή, να αλλάζουμε κατά βούληση ή κατά λάθος το βάθος της εστίασής μας. Μπορούμε δηλαδή, αλλά είναι τόσο δύσκολο να δουλέψει σωστά, που προσωπικά θα πρότεινα για ευκολία να το θεωρούμε no-no. Το ίδιο ισχύει και για το αν έχουμε παντογνώστη αφηγητή. Τον παντογνώστη ή τον έχεις απ' την αρχή ή καθόλου.

 

Γενικά συμφωνώ. Αλλά σκέφτομαι τον Στίβεν Κινγκ και το βιβλίο του μαύρου πύργου: "Ο μάγος και η γυάλινη σφαίρα". Σ' αυτό το βιβλίο, αν και πάνε χρόνια που το διάβασα, θυμάμαι πως είχε ΟΓ τρίτου προσώπου και πιστεύω πως ήταν deep thoughts, με τους ήρωες να αλλάζουν κάθε φορά. Αλλά είχε σίγουρα και σημεία στα οποία ήταν ο παντογνώστης αφηγητής. Μήπως κάνω λάθος ή ο Κινγκ τα μπέρδεψε; Πάντως πέτυχε.

[mman]

 

Θα πρόσθετα ότι όποια ΟΓ και να διαλέξουμε, θα πρέπει να μείνουμε πιστοί στο βάθος εστίασης καθ' όλο το έργο. Δεν μπορούμε δηλαδή, να αλλάζουμε κατά βούληση ή κατά λάθος το βάθος της εστίασής μας. Μπορούμε δηλαδή, αλλά είναι τόσο δύσκολο να δουλέψει σωστά, που προσωπικά θα πρότεινα για ευκολία να το θεωρούμε no-no. Το ίδιο ισχύει και για το αν έχουμε παντογνώστη αφηγητή. Τον παντογνώστη ή τον έχεις απ' την αρχή ή καθόλου.

 

Γενικά συμφωνώ. Αλλά σκέφτομαι τον Στίβεν Κινγκ και το βιβλίο του μαύρου πύργου: "Ο μάγος και η γυάλινη σφαίρα". Σ' αυτό το βιβλίο, αν και πάνε χρόνια που το διάβασα, θυμάμαι πως είχε ΟΓ τρίτου προσώπου και πιστεύω πως ήταν deep thoughts, με τους ήρωες να αλλάζουν κάθε φορά. Αλλά είχε σίγουρα και σημεία στα οποία ήταν ο παντογνώστης αφηγητής. Μήπως κάνω λάθος ή ο Κινγκ τα μπέρδεψε; Πάντως πέτυχε.

 

Εεε, κοίτα, νομίζω ότι είναι προφανές πως μερικοί συγγραφείς δεν χρειάζονται τις συμβουλές μας -και θα ριψοκινδύνευα να πω ότι ο Κινγκ έχει μια υπολογίσιμη πιθανότητα να κατατάσσεται σ' αυτούς. :-)

Επίσης, στη λογοτεχνία ίσως ο μόνος κανόνας χωρίς εξαιρέσεις είναι ότι δεν υπάρχει κανόνας χωρίς επιτυχημένες εξαιρέσεις. Αν δουλέψει καλά, αν αγγίξει τον αναγνώστη όπως σχεδίαζες εσύ και απόλαυσε εκείνος, δεν πα' να έχεις παραβιάσει όλους τους κανόνες του κόσμου, το έκανες σωστά.

[Manupod]

     Στην κατηγορία που γράφω, έχω παρατηρήσει ότι το τρίτο πρόσωπο/ παντογνώστης, με εξυπηρετεί περίσσότερο, καθώς με αυτόν τον τρόπο μπορώ εγώ να επιλέξω με ευκολία τα στοιχεία που θα δώσω στον αναγνώστη, χωρίς να χρειάζεται να καλύπτω τρύπες που δημιουργούνται λόγο πλοκής από την Ο.Γ. των σημαντικών χαρακτήρων. Δηλαδή, πες πως ένας από τους μεγάλους χαρακτήρες είναι ο δολοφόνος. Αν είναι η αφήγηση σε κάποιο κεφάλαιο από την δική του οπτική γωνία, τότε σε πολλές περιπτώσεις, έχω συναντήσει το πρόβλημα της υπερβολικής προβολής, αφού όταν μπαίνεις μέσα στο μυαλό του, δεν μπορείς να πεις ψέματα για να αποφύγεις την αποκάλυψη του και αν είναι να γράψεις ρεαλιστικά από την μεριά ενός ανθρώπου, δεν μπορείς να επιλέξεις τι βρίσκεται μέσα στο κεφάλι του. Από την άλλη, αν αποφύγεις να εμβαθύνεις στις σκέψεις του τελίως, (όταν σημαντικό μέρος του μυστήριο εξελίσεται μέσω από τις ανείποτες παρατηρήσεις των κεντρικών χαρακτήρων) τότε είναι σαν να στρέφεις εξ' αρχής υπερβολικά βελάκια προς το μέρος του μυστήριου χαρακτήρα που κρύβει τις σκέψεις του. Εκτός αυτού, αφήνεις και έναν από τους σημαντικότερους χαρακτήρες σου "ξύλινους", που ποτέ δεν είναι καλή ιδέα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μ' αρέσει η αφήγηση από την Ο.Γ. του πρωταγωνιστή ή του κάθε χαρακτήρα, απλά εμένα με εξυπηρετεί στην συγγραφή περισσότερο για πρακτικούς λόγους.

     Έχω παρατηρήσει ότι οι περισσότεροι του είδους, προτιμούν την αφήγηση στο πρώττο πρόσωπο, με αφήγηση από την μεριά του πρωταγωνιστή που συνήθως είναι ο P.I. ή κάτι παρεμφερές τλσπ, και ενώ το θεωρώ, οκέι τρόπο, το θεωρώ και λίγο πολυχρησιμοποιημένο και βαρετό. Μπορεί μεν το μυστήριο να είναι πολύ καλοφτιαγμένο και ο πρωταγωνιστής, οκέι τύπος, αλλά αν είναι απλά οκέι τύπος και εγώ δεν συνδεθώ μαζί του ή δεν με ενθουσιάσει, τότε υπάρχει πρόβλημα. Έχω παρατηρήσει γενικά, ότι τις περισσότερες φορές κολλάω με χαρακτήρες που μένουν μυστήριοι και ανεκμετάλλευτοι. Μπορεί να με ενθουσιάσουν τόσο πολύ κάποιες φορές, που ξεφυλλίζω το βιβλίο για να βεβαιωθώ ότι έστω σε κάποιο σημείο θα παίξουν πιο σημαντικό ρόλο στην πλοκή. Με αυτό υπόψη μου, επιλέγω να μην αφηγούμαι ιστορίες με κεντρικό θέμα το μυστήριο, σε πρώτο πρόσωπο. Προτιμώ να το "μοιράσω" λίγο. Γενικά, βλέπω το πρώτο πρόσωπο ως πολύ ασφαλή, αλλά και περιοριστική μέθοδο για συγγραφή. Μπορεί να έχω διαβάσει βιβλία που να με ενέπνευσαν σε αυτό το στυλ, αλλά σαν διαδικασία συγγραφής, μετά από ένα στάδιο με κουράζει. 

      Ωραίο post γενικά και συνοπτικό, αλλά... δεν ήταν 12.        

[WILLIAM]

Το πρώτο πρόσωπο σε αστυνομικά χρησιμοποιείται πολύ γιατί έχει το προσόν να ταυτίζει τον αναγνώστη με τον ερευνητή, βλέπει τα ίδια στοιχεία, ξέρει τα ίδια πράγματα, τον βάζει στο παιχνίδι αν μπορεί εκείνος να βρει τη λύση πριν αποκαλυφθεί. Γενικά είναι περιοριστικό και εγώ σπάνια το χρησιμοποιώ.

Δεύτερο πρόσωπο μόνο σε βιβλιοπαιχνίδι έχω γράψει.

Τριτοπρόσωπη διήγηση χρησιμοποιώ συνήθως και μάλιστα του παντογνώστη αφηγητή αλλά προσέχω πολύ όταν μιλάνε οι ήρωες τι μπορεί να ξέρουν και τι όχι.