Κάρελ Τσάπεκ (Karel Čapek)

[notis58]

 

Ο Κάρελ Τσάπεκ είναι το ένα από τα τρία μέλη της Αγίας συγγραφικής Τριάδας της Τσεχίας. Οι δύο άλλοι, είναι φυσικά ο Κάφκα και ο Γιάροσλαβ Χάσεκ. Γεννήθηκε στα 1890 σε μια επαρχία της Βοημίας, που τότε υπαγόταν στην Αυστροουγγαρία. Ο Τσάπεκ υπέφερε από μια αθένεια της σπονδυλικής του στήλης και στα 14 άρχισε να γράφει, για να ξεπεράσει αυτή του την αδυναμία. Σπούδασε σε τρείς μεγάλες πόλεις - Πράγα, Παρίσι, Βερολίνο - φιλοσοφία και ψυχολογία. Οι σπουδές αυτές τον έμαθαν να κοιτάζει με διαφορετικό μάτι την κοινωνία των ανθρώπων. Χρησιμοποιήθηκαν δε, με πολύ έξυπνο και χιουμοριστικό τρόπο στα διηγήματά του. Το κυρίως έργο του, το αφιερώνει στην επιστημονική φαντασία και στις εφευρέσεις που θα αιματοκυλούσαν την ανθρωπότητα (η απελευθέρωση του απολύτου - τα παγκόσμια ρομπότ). Προβλέπει τα ατομικά όπλα, τους τεχνολογικούς πολέμους και καθιερώνει τη λέξη ρομπότ στην τεχνολογία και την πεζογραφία. Με τον Τζώρτζ Όργουελ και τον Άλντους Χάξλεϋ αποτελεί μιά δεύτερη τριάδα, αυτήν της πρωτοπορίας στην επιστημονική φαντασία. Όταν ο Χίτλερ προσάρτησε τη Βοημία το '38, αρνήθηκε να εγκαταλήψει την πατρίδα του, ενώ από την Γκεστάπο θεωρήθηκε "δημόσιος κίνδυνος". Την ίδια χρονιά αργότερα, πέθανε σε ηλικία μόλις 48 ετών από πνευμονία.

Τα κυρίωτερα έργα του στα ελληνικά είναι!:

1) Η απελευθέρωση του απολύτου

2) Ο Πόλεμος με τις σαλαμάνδρες

3) Από την μία τσέπη στην άλλη / Αντιαστυνομικές ιστορίες

[KELAINO]

Έχει πάρα πολλά χρόνια που διάβασα την Απελευθέρωση του Απόλυτου και το λάτρεψα. Ο Πόλεμος με τις Σαλαμάνδρες επίσης μ΄ άρεσε, αλλά όχι τόσο πολύ (κυρίως λόγω μέτριας μετάφρασης, νομίζω). Καταπληκτικό χιούμορ ο τύπος.

[BladeRunner]

Η απελευθέρωση του Απόλυτου

 

Το μικρό αυτό βιβλιαράκι αποτελεί την πρώτη μου επαφή με το έργο του Κάρελ Τσάπεκ. Ουσιαστικά πρόκειται για μια σατιρική νουβέλα επιστημονικής φαντασίας, που με έξυπνο και χιουμοριστικό τρόπο σατιρίζει την θρησκεία και την τρέλα της εκβιομηχάνισης, ενώ θέτει και ερωτήματα σχετικά με την μαζική παραγωγή, την ενεργειακή "έκρηξη" και την τεχνολογική ανάπτυξη. Στα της πλοκής, έχουμε έναν επιστήμονα που εφευρίσκει και δημιουργεί έναν Καυστήρα, ο οποίος μπορεί να παράξει ενέργεια από το οτιδήποτε, έστω και με την ελάχιστη ποσότητα, λύνοντας μιας για πάντα το ενεργειακό και κατ'επέκταση οικονομικό πρόβλημα των βιομηχανιών. Ένας βιομήχανος εκμεταλλεύεται αυτή την εφεύρεση, δημιουργεί χιλιάδες Καυστήρες για πολλές διαφορετικές χρήσεις, όλος ο κόσμος αλλάζει. Όμως μέσω του Καυστήρα απελευθερώνεται το Θείο, το Απόλυτο, και οι άνθρωποι μετατρέπονται σε θρησκόληπτους.

 

Προφανώς το βιβλίο δεν διαβάζεται για την πλοκή, που έχει ένα κάποιο ενδιαφέρον φυσικά, αλλά είναι μέσα στις υπερβολές που διακατέχει το είδος των σατιρικών έργων. Αξίζει να διαβαστεί κυρίως για τα μηνύματα που περνάει ο συγγραφέας. Βέβαια δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα κιόλας, η αρχή μου άρεσε πολύ, και η μέση αρκετά, αλλά προς το τέλος η αλήθεια είναι ότι ο συγγραφέας με κούρασε λίγο. Εντάξει, δεν είμαι και ακριβώς λάτρης τέτοιου είδους σατιρικών κειμένων, γι'αυτό και δεν ξετρελάθηκα, γενικά, όμως, είναι ένα καλό και σημαντικό βιβλίο και, αν και γραμμένο το 1922, τα ζητήματα που θίγει απηχούν και την σημερινή εποχή. Στην βιβλιοθήκη μου έχω και το πιο πολυδιαβασμένο έργο του, το "Ο πόλεμος με τις σαλαμάνδρες", ενώ σίγουρα σκοπεύω να διαβάσω μελλοντικά και το κλασικό θεατρικό έργο "Τα ρομπότ".

 

7/10

Edited July 28, 2016 by BladeRunner

[BladeRunner]

Τα ρομπότ

 

Δεύτερο βιβλίο του Τσάπεκ που διαβάζω, μετά το αρκετά καλό "Η απελευθέρωση του Απόλυτου", που διάβασα τον Ιούλιο. Αυτή την φορά έχουμε να κάνουμε με θεατρικό έργο, σίγουρα αρκετά πρωτοποριακό για την εποχή του, μιας και γράφτηκε το μακρινό 1920. Ουσιαστικά σ'αυτό το έργο είναι η πρώτη φορά που συναντάει κανείς στην λογοτεχνία τον όρο "ρομπότ", με τον οποίο πλέον είμαστε τόσο συνηθισμένοι. Αυτό από μόνο του δείχνει την σημαντικότητα του συγκεκριμένου θεατρικού έργου. Όμως, εκτός από την εισαγωγή του όρου "ρομπότ", το βιβλίο προσφέρει αρκετή τροφή για σκέψη και προβληματισμούς για την ανθρώπινη κοινωνία.

 

Η όλη ιστορία διαδραματίζεται σ'ένα εργοστάσιο παραγωγής ρομπότ, στο οποίο διαμένουν και εργάζονται ελάχιστοι άνθρωποι. Καθημερινά παράγονται χιλιάδες ρομπότ, τα οποία χρησιμοποιούνται από διάφορες κυβερνήσεις και επιχειρήσεις ως εργάτες, υπηρέτες και υπάλληλοι. Τα πράγματα όμως αρχίζουν και ξεφεύγουν εντελώς, τόσο με τον αριθμό των ρομπότ που παράγονται, όσο και με τις βελτιώσεις τους. Θα κινδυνέψει ο άνθρωπος από το δημιούργημά του;

 

Όπως και να το κάνουμε, είναι ένα σημαντικό θεατρικό έργο. Μπορεί σε σημεία να γίνεται κάπως μελοδραματικό και σε άλλα να δείχνει λιγάκι τα χρόνια του, όμως δίνει τροφή για πολλές εποικοδομητικές συζητήσεις για την τεχνολογία, την ανάγκη του ανθρώπου για εξέλιξη και πρόοδο, αλλά και τις παθογένειες της ανθρώπινης κοινωνίας. Χωρίς να είμαι και τόσο συνηθισμένος στην ανάγνωση θεατρικών έργων (ίσως να είναι το δεύτερο ή το τρίτο που διαβάζω...), μπορώ να πω ότι χάρηκα που έπεσε στα χέρια μου. Μια ανάγνωση την αξίζει.

 

7.5/10

Edited October 15, 2016 by BladeRunner