Η χαρά του να διαβάζεις στη γλώσσα σου.

[Αντώνιος Σ]

[Μικρή παρένθεση και μικρή πρόταση πριν το θέμα: το βάζω εδώ γιατί δεν ξέρω που να το βάλω. Μήπως θα ήταν σκόπιμο, και λόγω του μικρού όγκου των θεμάτων στα υποφόρουμ τρόμου και φαντασίας, αυτά να ενοποιηθούν και να υπάρχει πλέον ένα υπό τον τίτλο 'ανάγνωση' κι ένα υπό τον τίτλο 'συγγραφή' (το παρόν);]

 

Μετά από τουλάχιστον μερικές ντουζίνες βιβλία στην πρωτότυπή τους γλώσσα, κυρίως στα αγγλικά, και επί τη ευκαιρία της έκδοσης του νέου διηγήματος του Έκο (Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα), τυχαίνει να διαβάσω στα ελληνικά, καθότι δεν είμαι γνώστης της ιταλικής.

 

Απόλαυση.

 

Και ειδικά επειδή το μετέφρασε η Καλλιφατίδη, η οποία έχει αποδώσει άψογα και το εμπειρίες μετάφρασης που διαβάζω τώρα, το οποίο, ακριβώς επειδή αφορά τη μετάφραση, είναι ιδιαίτερα απαιτητικό στον μεταφραστή.

 

Εννοείται ότι προτιμώ να διαβάζω βιβλία στη γλώσσα την οποία γράφτηκαν, με εξαίρεση τις γλώσσες που κατανοώ όμως αυτό δεν είναι εφικτό, άρα καταφεύγω στη μητρική μου. Δεν ξέρω πόσο θα ήταν σκόπιμο κάποια μέρα να διαβάσω σε δύο ή περισσότερες μεταφράσεις το ίδιο κείμενο, πχ το βιβλίο του Έκο στα γαλλικά και τα αγγλικά, πέραν των ελληνικών, και γιατί όχι και σε άλλη γλώσσα.

 

Έχει σκεφθεί ποτέ κανείς τις προεκτάσεις αυτού του θέματος;

[northerain]

Χμ. Βασικά δεν το έχω σκεφτεί ποτέ. Ουσιαστικά δεν με πολυενοχλεί σε ποιά γλώσσα είναι το κείμενο που διαβάζω, αρκεί να είναι κάτι καλό. Επίσης, άτομα που επιμένουν να διαβάζουν ΜΟΝΟ μεταφράσεις με ενοχλούν. Έλεος δηλαδή, αμαρτία να πιάσετε βιβλίο στ' αγγλικά στα χέρια σας. Και γώ πιστεύω πως είναι καλύτερο να διαβάζεις κάτι στην γλώσσα που γράφτηκε.

 

Υ.Γ

Κάτω τα χέρια απο το Horror subforum. It stays as is.

[Βάρδος]

Εγώ εύχομαι να γράφονταν περισσότερα καλά ελληνικά μυθιστορήματα φαντασίας.

 

Όσο για τις μεταφράσεις... θα περάσω (I'll pass ).

 

Τώρα, αν κάτι δεν μπορώ να το διαβάσω αλλιώς, θα διαβάσω τη μετάφραση, αλλά μόνο τότε.

[heiron]

Ισως επειδή έχω διαβάσει σχετικά λίγα βιβλία , ίσως γιατι διαβάζω πιο αργά τα ξενόγλωσσα (όσο για τη γλωσσομάθεια μου είμαι ικανοποιημένος-πρώτα τελείωσα τα αγγλικά και μετά το γυμνάσιο) πάντως προτιμώ την μετάφραση . Εξάλλου τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές μεταφράσεις φανταστικής λογοτεχνίας , δε νομίζετε ? Ενας λόγος που με κάνει να διαβάζω αμετάφραστα ειναι..η τιμή !! Ενδεικτικά αναφέρω ότι το "A game of thrones" στα ελληνικά είναι 2 τόμοι των 21 ευρώ ενώ η ορίτζιναλ έκδοση στα αγγλικά (Bantam Books) έχει 8 δολλάρια ! Το πήρα με 12 ευρώ και πάλι φθηνό ήταν μπροστά στα 21+21=42 ευρώ . Πείτε με τσιφούτη αλλά εφόσον παίρνω ακόμη λεφτά από τους γονείς δεν μπορώ να τα σκορπίζω όπου να'ναι . Όσο για το ύφος του συγγραφέα που όντως χάνει κάπως στη μετάφραση , ε ,εμένα πιο πολυ με ενδιαφέρει η πλοκή παρά το "φιλολογικό" μέρος αν με καταλαβαίνετε .

[Vikar]

Duskolo 8ema n metafrasn. Oi glwssologoi toulaxistov exouv xtupnsei fleba edw kai polla xrovia mauto to 8ema kai bgazouv arketo ywmi, ar8ra, didaktorika klp. Milame gia trelln epistnmn...

 

Pisteuw kiegw oti to protimotero eivai va diabazeic to prwtotupo. Alla, omologoumevwc, av me rwtnsei kaveic giati, dev exw etoimn tnv apavtnsn. 8a prospa8nsw va tn stnsw edw loipov.

 

3ekivaw opwc pavta me tn glwssa. Elege o Wittgenstein "ta oria tou kosmou mou eivai ta oria tnc glwssac mou" (autn n skeyn mexei ka8orisei se megalo ba8mo 8ewrntika, giauto kai tnv protassw). Pisteuw loipov oti ka8e eilikrivec keimevo deixvei ligo apo tov kosmo mesa apo sugkekrimevn optikn (glwssikn) gwnia. Metafrasn tote eivai e3arxnc n dei3n tou idiou merouc tou kosmou, apo alln omwc optikn.

 

Malla logia blepw tov av8rwpivo logo wc mia diadikasia ermnveiac tou kosmou. H avaptu3n diaforetikwv glwsswv snmaivei poikilia ermnveiwv tou kosmou, oi opoiec suxva, kai toulaxistov kata mern, diaferouv rizika. Poso mallov av skefteic oxi se e8viko alla se atomiko epipedo. Duo av8rwpoi pou milouv tnv ellnvikn, parolauta dev milouv tnv idia glwssa: oi epilogec stn suvta3n, tn grammatikn, to le3ilogio eivai ev gevei arketa diaforetikec, wste va epitrepouv va 8ewrei kaveic pwc ka8e av8rwpoc mila tn dikn tou glwssa. Auto fusika eivai to pio gvwsto pragma stov kosmo. Av oloi milousame tnv idia glwssa, dev 8a upnrxe kaveva problnma epikoivwviac: 8a ermnveuame tov kosmo to idio.

 

Eva basiko kai fancy erwtnma pou gevvietai meta apo ta parapavw eivai to e3nc:

 

- Mporeic va milac gia dei3n tou "idiou" merouc tou kosmou otav to blepeic apo diaforetikn optikn ka8e fora;

 

Dev mporw para va apavtnsw oxi.

 

Av loipov protimw to prwtotupo, eivai giati mevdiaferei se prwto stadio va dw opwc o suggrafeac n8ele va dw. Parapera, kai se apavtnsn proc tov Antonius, pisteuw oti exei pragmati evdiaferov va diabazeic se diaforetikec glwssec to idio keimevo, arkei bebaia va katexeic tnv ekastote glwssa. Tote movo 8a mporeic va lambaveic tnv (epav)ermnveia tou autou pragmatoc kietsi va mporeic va sugkriveic optikn me optikn. To va diabazeic teloc stn glwssa sou eivai mallov apo tic pio apotelesmatikec avagvwseic pou mporeic va kaveic. Ti skata, eivai n ermnveia tou kosmou pou katalabaiveic kalutera.

 

Milwvtac proswpika, ofeilw va omolognsw oti akomn 8ewrw ta agglika mou leiya, akomn kiav diabazw amerikavikn kiagglikn logotexvia apto prwtotupo gia kamia dekaetia twra. Dnladn eimai sigouroc oti apo mia ellnvikn metafrasn pollec forec 8apairva perissotera apto prwtotupo --- kiac mnv ntav auta pou 8elei o suggrafeac. Skefteite plakec twra pou 8elw varxisw kai ta germavika prwtotupa...

 

Parempiptovtwc: n teleutaia mou traumatikn empeiria se prwtotupo aggliknc, to "Mason & Dixon" tou Thomas Pynchon. Milame gia agrio spasimo tou tsampouka. Prospa8nste tov, va tov misnsoume parea. (Ektoc bebaia kiav dev avtimetwpisete problnma, opote 8a misnsw kiesac mazi tou. 3ngnmeva pramata.)

Edited April 29, 2005 by Vikar

[Nienna]

Προτιμώ να διαβάζω τα βιβλία στη γλώσσα που γράφτηκαν. Αν δεν την γνωρίζω, στην κοντινότερη γλώσσα σε αυτήν που γνωρίζω... Αν δε γνωρίζω καμία κοντινή της στα ελληνικά. Όσο καλή και να είναι μια μετάφραση δεν είναι αυτό που έγραψε ο συγγραφέας.

[Oberon]

Συφωνώ απόλυτα με τη Νιέννα. Έχω διαβάσει αρχαίους συγγραφείς στα Αγγλικά. Ε, στα Ελληνικά είναι αλλιώς, πως να το κάνουμε. Και το ίδιο ισχύει και για τις άλλες γλώσσες.

Edited April 29, 2005 by Dain

[Vikar]

Aln8eia, exete pote metafrasei logotexvia;

 

Apopeira8nka va to kavw toulaxistov duo forec, kai tic duo me S. King. Tnv prwtn, ntav sto "The Long Walk". Eixa desmeutei va to metafrasw gia kati filouc, mia kai tote dev faivotav stov orizovta n episnmn ekdosn sta ellnvika (eivai avamesa stagapnmeva mou apo King). Fusika, n desmeusn apo movn tnc ntav swstn ubric (pou pac 3ebrakwtoc staggouria;). H vemesn ntav oti, ka8oti skatofilotimoc, paideuomouv tuptomevoc gia mnvec kai mnvec, me pevixro apotelesma to polu kamia 50aria selidec. Tn deutern fora wstoso, ntav eva apospasma apo to "Cujo". Auto ntav tapeivoteroc stoxoc, o opoioc epiteux8nke se mia vuxta kai mporw va pw me ikavopointika apotelesmata (fusika, wc avideoc ousiastika apo tn metafrastikn praktikn, dev 8a mporousa va mnv eimai epieiknc me tov eauto mou).

[Eroviana]

Δοκίμια συνήθως και το βιβλίο ενός φίλου για προωπική χρήση. Τα πρώτα απ'τα αγγλικά στα ελληνικά και το δεύτερο το αντίστροφο. Νομίζω ήταν πιστές-νοηματικά-μεταφράσεις, αν κρίνω κι από το σχόλια που μου έγιναν. Γενικά, ασχολούμαι με το θέμα πολλά χρόνια, πάντα όμως ερασιτεχνικά.

[Isis]

Προτιμώ να διαβάζω τα βιβλία στη γλώσσα που γράφτηκαν. Αν δεν την γνωρίζω, στην κοντινότερη γλώσσα σε αυτήν που γνωρίζω... Αν δε γνωρίζω καμία κοντινή της στα ελληνικά. Όσο καλή και να είναι μια μετάφραση δεν είναι αυτό που έγραψε ο συγγραφέας.

<{POST_SNAPBACK}>

 

Δε θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο!

[Atrelegis]

Ή μετάφραση είναι ζόρικο πράγμα. Καταπληκτικές μεταφράσεις έχω βρει στα έργα Βίβλος για Αθεόφοβους και Σεξ; Καντο μόνος σου! που το ύφος και τα αστεία αποδίδονται με απόυτη επιτυχία!

Όσο για ελληνική φαντασία; παιδιά, το ξέρω, συγνώμη, αλλά δεν έχω ακόμη καν ρίξει ματιά σε βιβλία που έχουν εκδοθεί από έλληνες συγγραφείς, αν και θα ήθελα να ρίξω μια ματιά!

[tetartos]

Παρότι υποτίθεται ότι ξέρω καλά Αγγλικά δεν είμαι και τόσο σίγουρος αν καταλαβαίνω καλύτερα τον συγγραφέα στο πρωτότυπο (μείον ό,τι δεν καταλαβαίνω από φράσεις, λέξεις κλπ) ή στην μετάφραση (μείον την παραμόρφωση που εισάγει η μεταφραστική διαδικασία).

 

Αυτό που μου τράβηξε το ενδιαφέρον στη δήλωση της Nienna είναι περί κοντινότητας γλωσσών. Πιστεύετε π.χ. ότι ένα αγγλικό κείμενο μπορεί να αποδωθεί καλύτερο στα γαλλικά απ' ό,τι στα ελληνικά;

[Spock]

Αυτό που μου τράβηξε το ενδιαφέρον στη δήλωση της Nienna είναι περί κοντινότητας γλωσσών. Πιστεύετε π.χ. ότι ένα αγγλικό κείμενο μπορεί να αποδωθεί καλύτερο στα γαλλικά απ' ό,τι στα ελληνικά;

Δεν ξέρω για γαλλικά, γιατί δε γνωρίζω παρά μόνο ελάχιστα γι' αυτή τη γλώσσα. Αλλά πιστεύω και μου φαίνεται πολύ λογικό ένα κείμενο να μπορεί να αποδωθεί καλύτερα σε κοντινή γλώσσα, απ' ό,τι σε άλλη. Ιδίως αν η κοντινότητα έγκειται στο συντακτικό. Για παράδειγμα, ιταλικά-ισπανικά. Οι γλώσσες αυτές είναι σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό όμοιες, όχι μόνο σε συντακτικό, αλλά και σε γραμματική και λεξιλόγιο. Είναι πολύ λογικό ένα ιταλικό κείμενο να αποδίδεται με μεγαλύτερη πιστότητα και συνέπεια στα ισπανικά και το αντίστροφο, παρά ας πούμε στα γερμανικά.

[tetartos]

Μήπως όμως αυτό ακριβώς είναι και ο λάκκος της φάβας;

Παρασυρμένος από την ομοιότητα ο μεταφραστής αφήνει ουσιαστικά αμετάφραστες λέξεις, φράσεις ή συντακτικές δομές που του είναι γνώριμες. Όμως η ομοιότητα των γλωσσών αντιστοιχεί και σε ομοιότητα στις κουλτούρες; Στον τρόπο θεώρησης του κόσμου, όπως λέει πιο πάνω και ο Vikar;

Καμιά φορά το να ξέρεις ελληνικά σε εμποδίζει να διαβάσεις καθαρά το Αρχαιοελληνικό κείμενο.

[Adinol Doy]

Γιὰ νὰ πῶ τὴν ἀλήθεια, δὲν ἔχω ἀποφασίσει ἐντελῶς μέσα μου ἂν προτιμῶ τὸ πρωτότυπο κείμενο ἀπ' ὅ,τι τὴν μετάφραση. Ἴσως ἐπειδὴ τὸ πρωτότυπο κείμενο (ἀγγλικὰ καὶ λιγάκι γαλλικά) μὲ δυσκολεύει σὲ σημεῖα (ἐκφράσεις, ἄγνωστες λέξεις, κλπ) κι ἐπειδή, ὅταν διαβάζω γιὰ προσωπική μου χρήση, εἶμαι τεμπελάκος καὶ δὲν ἔχω ἀνοιγμένο λεξικὸ δίπλα μου, κατανοῶ ἀπὸ τὰ συμφραζόμενα. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, στὴν ἑλληνικὴ μετάφραση, διαβάζω ταχύτερα καὶ δὲν ὑπάρχει ζήτημα παρερμηνείας - παρ' ἐκτός, φυσικά, ἂν ἡ μετάφραση "σκοτώνει ἐν ψυχρῶ". Ὡστόσο, ἔχω διαβάσει ἐξαιρετικὲς μεταφράσεις, ποὺ ἀπέδιδαν παραπάνω ἀπὸ ἱκανοποιητικὰ τὸ πνεῦμα τοῦ συγγραφέα ἀπὸ τὴν μιὰ γλώσσα στὴν ἄλλη. Κι αὐτὸ εἶναι τὸ κατόρθωμα τῆς μετάφρασης, ὅταν ἐπιτυγχάνεται: νὰ ἔχει ὁ ἀναγνώστης τὴν αἴσθηση πὼς ὁ ξένος συγγραφέας, ἂν ἔγραφε στὴν γλώσσα μας, θὰ ἔγραφε ἀκριβῶς ἔτσι.

 

Βέβαια, μιὰ καὶ θέσαμε τὸ θέμα τῆς μετάφρασης ἀπὸ μιὰ ξένη γλώσσα στὰ ἑλληνικά, τί γίνεται μὲ τὸ ἀντίστροφο; Ὅσο φιλότιμες προσπάθειες κι ἂν ἔχουν γίνει, προσωπικὰ φρίττω ἀκόμη καὶ στὴν ἰδέα νὰ ἀντικρύσω μεταφρασμένο κείμενο τοῦ Παπαδιαμάντη, τοῦ Καζαντζάκη, τοῦ Καβάφη κ.ἄ., λόγῳ ἀκριβῶς τῆς ἰδιομορφίας τῆς γλώσσας τους.

 

Καὶ τελικά, αὐτὸ ποὺ ἀπορρέει ὡς συμπέρασμα εἶναι ὅτι κάθε λογοτεχνικὸ κείμενο σὲ μιὰ ὡρισμένη γλώσσα ἔχει ἕναν ἐσωτερικὸ ρυθμό, αἰσθητική, κρυμμένα νοήματα πίσω ἀπὸ λέξεις, ποὺ εἶναι ὑπερβολικὰ δύσκολο νὰ μεταφερθοῦν στὴν μετάφραση· ἀλλὰ ὅσο ὑπάρχουν ἱκανοὶ μεταφραστές, ποὺ γνωρίζουν σὲ ἐξαιρετικὸ βαθμὸ τὶς δύο γλῶσσες, μποροῦν νὰ ἐπιτύχουν τὸ ἀδιανόητο - γι' αὐτὸ καὶ προτιμῶ νὰ διαβάζω στὴν γλώσσα μας.

[Oberon]

Noμίζω πως ναι, οι κοντινές γλώσσες μπορούν να μεταφέρουν τα ίδια νοήματα με σχετικά ελάσσονα παρέκλιση. Όπως είπε ο Spock, τα Ιταλικά και τα Ισπανικά έχουν τεράστιες ομοιότητες (αν θυμάμαι καλά 82% κοινό λεξιλόγιο και κάπου τόσο και κοινούς ρηματικούς και συντακτικούς τύπους) στο βαθμό ένας Ιταλός (μορφωμένος) και ένας αντίστοιχος Ισπανός να μπορούν να συνεννοηθούν χωρίς να έχουν μελετήσει ο ένας τη γλώσσα του άλλου.

Αυτό δεν σημαίνει πως η μετάφραση από τη μία στην άλλη γλώσσα δεν έχει τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της αλλά είναι εξαιρετικά μειωμένες. Εξ άλλου τα Ισπανικά εξελίχθηκαν από τα "vulgar Latin" τα "λαϊκά Λατινικά", οπότε κάποτε οι δύο γλώσσες ήταν κοινές. Όχι απλά Λατινογενείς. Ίδιες! (Προφανώς θα υπήρχαν βέβαια και τοπικές διαφορές).

 

Μια αναλογία θα ήταν τα επίσημα Ελληνικά με τα Κυπριακά Ελληνικά. Παρόλο που η προφορά, η ταχύτητα, κάποιες λέξεις κλπ μπορούν να καταστήσουν την κατανόηση δύσκολη για έναν Ελλαδίτη κυρίως αν ο Κύπριος μιλά με βαριά προφορά, η συνεννόηση είναι σχετικά εύκολη με λίγη προσοχή, και ειδικά αν η Κυπριακή προφορά είναι πιο "ελαφριά" ας πούμε, τότε δεν υπάρχει απολύτως κανένα πρόβλημα, έστω και με κάποιες διαφορές στο λεξιλόγιο.

 

Μάλιστα συμβαίνει και το εξής περίεργο: Τα Πορτογαλικά έχουν ακόμα μεγαλύτερη λεξιλογική κλπ ομοιότητα με τα Ισπανικά, αλλά η προφορά τους είναι τόσο διαφορετική που ένας Ισπανός θα δυσκολευτεί περισσότερο να καταλάβει έναν Πορτογάλο παρά έναν Ιταλό!

 

Σχετικά με τα αρχαία Ελληνικά τώρα. Προφανώς ένας Έλληνας μπορεί να "αναγνωρίσει" τα αρχαία Ελληνικά ως γλώσσα. Πιθανότατα όμως να μην καταλάβει σχεδόν τίποτα εκτός από σκόρπιες λέξεις, και όσο πιο παλαιά είναι τόσο πιο δύσκολο. Τα Ομηρικά Ελληνικά δηλαδή μπορούν να είναι σαν άγνωστη γλώσσα σχεδόν, έστω κι αν μετά από σκέψη και ανάγνωση και κόπο μπορεί κανείς να αναγνωρίσει μεγάλο μέρος του λεξιλογίου αν και όχι της γραμματικής ή του συντακτικού.

Αντίθετα, τα Βιβλικά Ελληνικά είναι πολύ πιο προσιτά.

 

ΟΚ, προσωπικά προτιμώ να διαβάζω έναν Αγγλόγλωσσο συγγραφέα στα Αγγλικά και - λόγω "ειδικότητας" - δεν έχω κανένα πρόβλημα στο να απολαύσω ένα βιβλίο ακόμα και Shakespeare στο αρχικό κείμενο. Η προσωπική μου γνώμη είναι πως τα κείμενα των έργων του Shakespeare θα μεταφράζονταν πολύ καλύτερα σε αρχαΐζουσα καθαρεύουσα παρά σε σύγχρονα Ελληνικά, και όχι μόνο για στυλιστικούς λόγους, αλλά και λεκτικά/συντακτικά.

 

Τα Αγγλικά τώρα είναι μια τρομερά πλούσια γλώσσα (και καθόλου "βαρβαρική" όπως την αποκαλούν μερικοί δικοί μας, έχοντας όμως και το θράσσος να γράφουν τη λέξη αυτή - ή και όλες - με Greeklish και να γκρινιάζουν κιόλας όταν τους απαγορεύονται τα Greeklish).

Eίναι όμως πλούσια γιατί είναι σύνθετη γλώσσα, αποτελούμενη από κάμποσες άλλες μεταξύ αυτών και τα Λατινικά χωρίς να είναι Λατινογενής (Ανήκει στις West Germanic γλώσσες). Υπάρχουν κάμποσες περίοδοι στην εξέλιξη της Αγγλικής γλώσσας που δεν είναι επί του παρόντος να αναλύσω.

Θα αρκεστώ όμως, μια που θέλω να καταλήξω κάπου, στο εξής: Τα Σαιξπηρικά Αγγλικά θεωρούνται μέρος της σύγχρονης περιόδου της γλώσσας. Όσο παει όμως κανείς πιο πίσω και μετά από αλλεπάλληλες κατακτήσεις της Βρετανίας από Νορμανδούς, Δανούς κλπ, μαζί με την επιρροή των τοπικών γλωσσών, βλέπει τόσο μεγάλες διαφορές ώστε τα Αγγλικά (Old English) π.χ. του 11ου αιώνα ( 1 αιώνα πριν την κατάκτηση από τους Νορμανδούς) να είναι κυριολεκτικά άλλη γλώσσα που έχει πολλά περισσότερα κοινά με άλλες Βορειοευρωπαϊκές γλώσσες παρά με τα μοντέρνα Αγγλικά.

 

Να ένα παράδειγμα:

 

Ne maeg nan man twam hlafordum deowian" (Χρησιμοποιώ εκ των πραγμάτων μόνο Λατινικούς χαρακτήρες)

 

Η φράση σημαίνει:

 

No man may serve two masters"

 

Λίγους μόνο αιώνες αργότερα, προς το τέλος της περιόδου των Μέσων Αγγλικών το 1400 περίπου μας δείχνει μια γλώσσα που έχει αλλάξει τόσο πολύ, που οι αντίστοιχες διαφορές των Βιβλικών με τα Σύγχρονα Ελληνικά (2000 χρόνια εξέλιξης) να φαντάζουν σχεδόν ασήμαντες.

Στα Μiddle English του 1400 η παραπάνω φράση είναι:

 

No man may serue tweyn lordis (Κατανοητή ακόμα και σήμερα).

 

Έτσι, η μετάφραση από τα Αγγλικά σε μια άλλη γλώσσα δεν σχετίζεται με διαφορές στην κουλτούρα ανάμεσα σε δύο λαούς, ούτε καν με ομοιότητα στη γλώσσα, γιατί τα Αγγλικά έχουν ομοιότητες με πολλές γλώσσες. Η όποια σωστή απόδοση εξαρτάται τόσο από τον λεξιλογικό πλούτο της γλώσσας στην οποία θα μεταφραστεί το Αγγλικό κείμενο, όσο και από τις δυνατότητες - ακόμα και λεξιπλαστικές για λέξεις που αντίστοιχό τους δεν υπάρχει - του μεταφραστή!

 

Όμως, είναι φύση αδύνατον να αποδοθεί απόλυτα όλη η πολιτισμική ιδιαιτερότητα - αυτή που είναι πιο αόρατη και άυλη αλλά εμφανής στους ομιλούντες κάθε γλώσσα - από τη μία γλώσσα στην άλλη. Ενυπάρχουν συνειρμοί, νοήματα, υποδηλώσεις, γραμματικές και λεκτικές/νοηματικές σχέσεις που διαφέρουν τόσο ώστε το ίδιο κείμενο μπορεί να είναι άρτια μεταφρασμένο αλλά θα είναι μια παραλλαγή σε "νοητικό" επίπεδο, να το πω έτσι, του αρχικού!

 

Άρα, η μετάφραση του A Midsummer Night's Dream στα Ελληνικά είναι εκ των πραγμάτων "κατώτερη" - ως προς το αρχικό κείμενο και μόνο - από την αρχική Αγγλική γλώσσα του 16ου αιώνα η οποία χρησιμοποιήθηκε για να γραφτεί το έργο.

Με τον ίδιο τρόπο, στη μετάφραση της Οδύσειας στα Αγγλικά, όσο τέλεια και να είναι από τεχνική άποψη, θα λείπει αυτή η αόρατη διάσταση που έχει στα Ομηρικά Ελληνικά στα οποία γράφτηκε.

 

Όσο πιο ανόμοιες είναι δύο γλώσσες, τόσο μεγαλύτερο είναι αυτό το νοούμενο "χάσμα" σε μια μετάφραση. Όπως π.χ. η μετάφραση από Ιαπωνικά που είναι πολυεπίπεδη γλώσσα με συνεχή λεξιλογικά "παιχνίδια" σε μια Ευρωπαϊκή γλώσσα! Χάνεται μεγάλο μέρος του αρχικού νοήματος!

Όσο πιο όμοιες είναι, π.χ. Ιταλικά με Ισπανικά ή Γαλλικά με Ιταλικά ή Δανέζικα με Νορβηγικά, τόσο μικρότερο αυτό το χάσμα στη μετάφραση.

Edited November 22, 2008 by Dain

[Sonya]

Από τότε που είπα "θα τολμήσω" μ' ένα αγγλικό κείμενο, χωρίς λεξικό, χωρίς τίποτα, άλλαξε η ζωή μου. Ο Άρχοντας μετατράπηκε από διασκεδαστικό παραμυθάκι σε έπος και κάποια καημένα βιβλία του άμπαλου Salvatore διαβάστηκαν χωρίς να μου φεύγει το στομάχι απ' τη μύτη απ' τα γέλια. Μετά κατήργησα οριστικά και αμετάκλητα τις μεταφράσεις, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά αγγλικά κείμενα.

 

Με ευτυχία διάβασα Austen, Bronte, Kay, Pratchett, Gaiman, Tolkien, μέχρι και Burns. Τώρα πλέον, τα αγγλικά βιβλία ξεπερνούν κατά πολύ τα ελληνικά στην βιβλιοθήκη μου, το λεξιλόγιό μου έχει διευρυνθεί κατά κόρον και η άνεσή μου στο να γράφω πλέον αγγλικά κείμενα είναι πολύ μεγαλύτερη.

 

Ένα βήμα παραπάνω θα κάνω όταν τελειώσω το νανόριμο, με το πρωτότυπο Beowulf και κατά στίχο αγγλική μετάφραση και λεξικό από δίπλα. Μια γρήγορη ματιά που του έριξα μ' ενθουσίασε! Και θα κάνω τις πρώτες μου απόπειρες να διαβάσω γαλλικά κι ιταλικά κείμενα στα πρωτότυπα, ξεκινώντας με Le miserable και Il bel Antonio. Αν την παλέψω με το δεύτερο, θα πάρω δυο βδομάδες άδεια και θα βάλω κάτω το Il nome della rosa. Μετά θα πάω να δώσω celi 5.

[Darkchilde]

Όσον αφορά την ομοιότητα ιταλικών-ισπανικών θα συμφωνήσω ότι είναι αρκετά όμοιες. Τόσο πολύ που, ως μισή ιταλίδα, και αφού η ιταλική γλώσσα είναι η πατρική μου γλώσσα, καταλαβαίνω ισπανικά χωρίς ποτέ να έχω μάθει την γλώσσα ουσιαστικά. Αφού στην Κούβα φέτος το καλοκαίρι, όπου μιλάνε ισπανικά, κατάφερα να συννεννοούμε με τα ιταλικά λόγω της ομοιότητας της γλώσσας! Εντάξει, όχι και να κάνω ολόκληρο διάλογο, αλλά τουλάχιστον τα βασικά.

 

Και να πώ την αλήθεια, προτιμώ να διαβάζω στο πρωτότυπο παρά σε μετάφραση. Και αυτός είναι ένας λόγος που έχω διπλά βιβλία σε διαφορετικές γλώσσες: τα διάβασα στα ιταλικά ή ελληνικά αρχικά, και μετά τα ξαναδιάβασα στην αγγλική ή γαλλική... Τώρα περιμένω να μπορέσω να διαβάσω πρωτότυπα κείμενα στα ιαπωνικά. Ενας λόγος που δεν έχω πάρει Murakami, είναι ότι θέλω να τον διαβάσω στα ιαπωνικά και όχι σε μετάφραση, μιας και η Ιαπωνική γλώσσα είναι τελείως διαφορετική.