Συνέντευξη με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο

[Nienor]

Στα πλαίσια της ΛΑΦ είχε διαβαστεί το "Γονίδιο της Αμφιβολίας" του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Τα μέλη που συμμετείχαν στη συνάντηση για το βιβλίο γνώρισαν τον συγγραφέα και έκαναν μαζί του μια ευχάριστη και πολύωρη κουβέντα. Για τους ατυχής που το έχασαν ακολουθεί α) συνέντευξη με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο β) βιογραφικό και σύνδεσμος για τον ιστότοπό του, όπου μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το έργο του και γ) δική μου σημείωση προκειμένου να σας γνωρίσω τον δάσκαλό μου.

 

Σας την παραδίδω

 

 

Καλησπέρα, κύριε Παναγιωτόπουλε,

Η πρώτη σας επαφή με το sff.gr ήταν στη συνάντηση της Λέσχης Ανάγνωσης Φανταστικού, που συναντήθηκε για να συζητήσει για το βιβλίο σας Το γονίδιο της αμφιβολίας, όπου με ένα απλό τεστ αποκαλύπτεται το αν κάποιος είναι προικισμένος ή όχι με το γονίδιο του καλλιτέχνη. Αν ζούσατε σε αυτόν τον κόσμο, θα κάνατε το τεστ; Μπορεί πραγματικά ποτέ κανείς μας να γνωρίζει με βεβαιότητα τι είναι ένας καλλιτέχνης;

Είχα την τύχη να συναντηθώ με τα μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης Φανταστικού και να κουβεντιάσω μαζί τους για Το Γονίδιο της Αμφιβολίας. Μεταξύ των ζητημάτων που τέθηκαν σ’ αυτή τη συζήτηση ήταν και το ότι ένας από τους στόχους του βιβλίου – που, ας σημειωθεί, εκδόθηκε για πρώτη φορά πριν από 17 ολόκληρα χρόνια! – ήταν να σχολιάσει τους τρόπους με τους οποίους η σκληρή πραγματικότητα της αγοράς του βιβλίου συνδέεται και επηρεάζει την ίδια τη διαδικασία της συγγραφής. Παρόλο που η δράση του μυθιστορήματος έχει μετατεθεί στο πρώτο μισό του 21^ου αιώνα, το θέμα του δεν παύει να είναι η σύγχρονη εκδοτική πραγματικότητα. Υπ’ αυτή την έννοια, ζω στον κόσμο του βιβλίου – κάνω το τεστ κάθε μέρα. Με τη διαφορά πως τα αποτελέσματά του δεν παραδίδονται στον ενδιαφερόμενο μέσα σ’ έναν φάκελο. Τα αποτελέσματά του αποτυπώνονται στα σκαμπανεβάσματα της παρουσίας του συγγραφέα και του έργου του στο λογοτεχνικό τοπίο. 

 

Πείτε μας για τις προτιμήσεις σας σε Έλληνες και ξένους συγγραφείς και προτείνετέ μας κάποια βιβλία που να σας έχουν επηρεάσει.

Τι θα προσέθετα στη δόξα τους αν αράδιαζα ονόματα όπως Κάφκα, Μπόρχες, Σεμπρούν, Σάλιντζερ, Πεσόα, Φόκνερ, Αλεξάνδρου, Τσίρκας, Παπαδιαμάντης, Βαλτινός κ.ο.κ. Και τι θα αποκάλυπτε, άραγε, για μένα αυτή η λίστα με τα αυτονόητα; Επιτρέψτε μου να ξεφύγω από την άχαρη απαρίθμηση, λέγοντάς σας πως εδώ και κάμποσα χρόνια διακατέχομαι από αμείωτο δέος για τον όγκο και την ποιότητα του έργου του Φίλιπ Ροθ και του Μάριο Βάργκας Λιόσα. Ευτυχώς για όλους μας γράφουν ασταμάτητα.

Όσο για τα βιβλία που αγάπησα και που αναπόφευκτα με έχουν διαμορφώσει, ιδού τα πρώτα που μου έρχονται στο μυαλό: Το βιβλίο της ανησυχίας, Το κιβώτιο, Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, Φως τον Αύγουστο, Το πράσινο σπίτι, Ο δεύτερος θάνατος του Ραμόν Μερκαντέρ, Αμερικάνικο ειδύλλιο, Το σύνδρομο Πόρτνοϊ, Ο φύλακας στη σίκαλη, Ζωή – Οδηγίες χρήσεως, Αντιποίηση αρχής, Ορθοκωστά, μαζί με δεκάδες άλλα...

 

Πείτε μας λίγα λόγια για τη σχέση σας με τη λογοτεχνία του φανταστικού. Ανήκει στις προσωπικές σας προτιμήσεις;

Έχω περάσει έναν μεγάλο έρωτα με την επιστημονική φαντασία – νομίζω πως Το Γονίδιο το αποδεικνύει. Όπως συμβαίνει με τους μεγάλους έρωτες έτσι κι αυτός έσβησε κάποτε. Σήμερα δεν μου λένε τίποτε τα είδη και οι κατηγοριοποιήσεις. Αναζητώ καλά βιβλία. Καμιά φορά τρυπώνει ανάμεσά τους κι ένας εκπρόσωπος της λογοτεχνίας του φανταστικού – τελευταίο ήταν το Κάτω από το δέρμα του Μ. Φέιμπερ.

 

Ακούγεται συχνά πως η χώρα μας είναι μια χώρα με περισσότερους συγγραφείς από ό,τι αναγνώστες. Με βάση την εμπειρία σας στον συγγραφικό χώρο, θεωρείτε πως αυτό δημιουργεί μόνο προβλήματα;

Δεν βλέπω γιατί θα μπορούσε να δημιουργεί προβλήματα η παρουσία πολλών συγγραφέων. Για την απουσία αναγνωστών έχετε δίκιο: αποτελεί σοβαρή ένδειξη για τις ελλείψεις και τα προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, για το έλλειμμα παιδείας που διακρίνεται εύκολα σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής μας οργάνωσης.

 

Πώς αισθανθήκατε όταν για πρώτη φορά μεταφράστηκε το Γονίδιο της Αμφιβολίας και κυκλοφόρησε στο εξωτερικό; Να υποθέσω πως ο ενθουσιασμός που προκαλεί αυτό παραμένει αμείωτος;

Σωστά υποθέτετε. Υπήρξα τυχερός και δεν μπορώ παρά να ευγνωμονώ τη συγκυρία που επέτρεψε στα βιβλία μου να ταξιδέψουν στον κόσμο.

 

Σε έναν αναγνώστη-θεατή που δεν σας γνωρίζει ήδη ποιο βιβλίο ή ταινία θα του προτείνατε για να σας γνωρίσει;

Θα του πρότεινα το τελευταίο μου μυθιστόρημα, Τα Παιδιά του Κάιν, και την πρώτη μου ταινία, τους Απόντες.

 

Τα παραπάνω αποτελούν και την προσωπική σας προτίμηση; Πολλές φορές –και για διάφορους λόγους– αγαπάμε περισσότερο ένα έργο που το θεωρούμε αδύναμο από κάποιο άλλο στο οποίο ξέρουμε πως έχουμε κάνει καλύτερη δουλειά. Με ποιο από τα έργα σας είστε περισσότερο δεμένος;

Όχι, δεν ξεχωρίζω τα βιβλία μου, όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται. Είμαι περισσότερο δεμένος με το τελευταίο μόνο και μόνο επειδή ο απόηχος της συγγραφής του είναι πιο ζωντανός μέσα μου. Δεν ισχύει το ίδιο με τις ταινίες – αυτές είναι έργο του σκηνοθέτη. Άρα μπορώ να επιλέξω ελεύθερα εκείνην που προτιμώ.

 

Με ποιον από τους ήρωές σας ταυτίζεστε περισσότερο και γιατί;

Δεν ταυτίζομαι με κανέναν, αλλά ταυτοχρόνως όλοι τους διαθέτουν κομμάτια που είναι δικά μου. Είμαστε μια μεγάλη οικογένεια…

 

Λένε πως ο κάθε δημιουργός ασχολείται με ένα και μοναδικό θέμα σε όλα τα έργα του, λένε ακόμα πως πολλές φορές ο ίδιος δεν το γνωρίζει συνειδητά κι ότι αυτό διαφαίνεται μονάχα μέσα από το σύνολο του έργου του. Για εσάς υπάρχει ένα τέτοιο θέμα; Μία μοναδική ανάγκη ή ένα συγκεκριμένο ερώτημα το οποίο κινεί το χέρι σας όταν γράφετε;

Παρόλο που αναφέρεται συχνά, παρόλο που το έχω διαπιστώσει στο έργο άλλων, δεν είχα καθίσει να σκεφτώ κατά πόσον ισχύει στη δική μου περίπτωση. Περιγράφοντας την πλοκή του τρίτου μυθιστορήματός μου, της Αγιογραφίας, σε ένα ξένο εκδότη του επεσήμανα πως θα ήταν τελείως διαφορετικό από τα δύο προηγούμενα – το Ο Ζίγκι από τον Μάρφαν και Το Γονίδιο της αμφιβολίας. Όταν τελείωσα την περιγραφή εκείνος χαμογέλασε και παραήρησε πως τα τρία βιβλία είχαν έναν κοινό πυρήνα: και στα τρία ένας άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με τον κόσμο και την εποχή του. Είχε δίκιο. Το ίδιο ακριβώς μοτίβο υποβόσκει και στο τελευταίο μου μυθιστόρημα.

 

Θα σκαρώσετε κάποια στιγμή ένα σενάριο φαντασίας για να γίνει ταινία στην Ελλάδα;

Πολύ θα το ήθελα, αν και υπάρχει ένα πρόβλημα: οι ταινίες φαντασίας κοστίζουν συνήθως περισσότερο κι αυτό αποτελεί εμπόδιο στην υλοποίησή τους. Παρόλα αυτά έχω στα σκαριά ένα σενάριο που ανήκει στον ευρύτερο χώρο του φανταστικού. Εύχομαι να μπορέσει να γίνει κάποτε ταινία…

 

Επάνω σε τι δουλεύετε αυτές τις μέρες;

Δουλεύω μια συλλογή από πολύ μικρά διηγήματα που θα έχει τον τίτλο Σουβενίρ. Καλώς εχόντων των πραγμάτων θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου.

 

 

Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο και τις απαντήσεις σας,

Εκ μέρους του sff.gr,

Κιάρα

 

 

Βιογραφικό:

Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963.

Σπούδασε Τεχνολόγος Μηχανικός, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με το θέατρο, παρακολουθώντας σεμινάρια πάνω στο σύστημα Στανισλάβσκι, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση.

Αρχικά, εργάστηκε ως καλλιτεχνικός συντάκτης σε εφημερίδες, περιοδικά και την τηλεόραση, αλλά από το 1992 ασχολείται αποκλειστικά με το σενάριο και την πεζογραφία.

 Έχει γράψει σενάρια για αρκετές ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, καθώς και για τηλεοπτικές σειρές. Το 1996 απέσπασε το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης για τους Απόντες που σκηνοθέτησε ο Ν. Γραμματικός. Το 2000 απέσπασε το 1ο Βραβείο στον διαγωνισμό σεναρίου που διοργάνωσαν η Προοπτική και το περιοδικό Αθηνόραμα για τις Ώρες κοινής ησυχίας, που λίγα χρόνια αργότερα σκηνοθέτησε η Κ. Ευαγγελάκου.

Έχει διδάξει επί αρκετά χρόνια σενάριο σε ιδιωτικές σχολές κινηματογράφου, σε σεμινάρια και εργαστήρια σεναρίου, αλλά και στο νεοσύστατο Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ.

Έχει γράψει τη συλλογή διηγημάτων Η Ενοχή των Υλικών, για την οποία διακρίθηκε με το βραβείο Μαρίας Ράλλη για πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς, ένα βιβλίο για παιδιά (Ο Ιπποπότης και η νεραϊγελάδα) και τέσσερα μυθιστορήματα – Ο Ζίγκι από τον Μάρφαν, Το Γονίδιο της Αμφιβολίας, Αγιογραφία και Τα Παιδιά του Κάιν. Το προτελευταίο, η Αγιογραφία, συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα των υποψήφιων για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, ενώ το προηγούμενο, Το γονίδιο της αμφιβολίας, έχει μεταφραστεί μέχρι σήμερα σε επτά γλώσσες.

Το τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα Τα Παιδιά του Κάιν, κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2011 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και απέσπασε το Βραβείο Μυθιστορήματος του Ιδρύματος Π. Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών.

 

Το βιογραφικό και περισσότερες πληροφορίες για τον συγγραφέα μπορείτε να βρείτε εδώ.

 

 

Σημείωση:

Αυτό που δεν περιλαμβάνεται στο βιογραφικό του είναι ότι ο Νίκος Παναγιωτόπουλος είναι εκτός των άλλων ένας υπέροχος δάσκαλος σεναρίου. Σε προσωπικό επίπεδο, είναι ο άνθρωπος που μου έμαθε –σε εμένα και σε δεκάδες άλλους– τι σημαίνει πλοκή, τι σημαίνει χαρακτήρας, τι σημαίνει ανάγκη, σύγκρουση, λύση και πολλά άλλα τεχνικά θέματα, μα κυρίως το πώς να δομώ τη σκέψη και τη φαντασία μου ώστε να μπορώ να πω τις ιστορίες μου στους άλλους, όποιο μέσο κι αν διάλεγα να χρησιμοποιήσω. Το υπέροχος δάσκαλος δεν είναι υπερβολή, είναι μάλλον λίγο, αφού για μένα η συμβολή του ήταν ανεκτίμητη. 

Edited May 3, 2020 by Spark
Μειώθηκε λίγο η απόσταση μεταξύ των ερωτήσεων και των απαντήσεων.