Jump to content

Η κριτική των άλλων


Vikar
 Share

Recommended Posts

Προσωπικά, δε με εκφράζει ιδιαίτερα αυτό το συγκεχυμένο “πείτε τι σας αρέσει ή δεν σας αρέσει σε ένα διήγημα”. Ναι, είναι ολόσωστο για ένα forum, όπου κάνουμε κριτική ο ένας στον άλλον, αλλά νομίζω ότι είναι επιεικώς απαράδεκτο σε περίπτωση ενός επαγγελματία που έχει λόγο στα ΜΜΕ.

 

Δεν είναι απαράδεκτο, απλά θα ήταν βαρετό αν ο επαγγελματίας έγραφε κάθε φορά "μου αρέσει αυτό, επειδή..." κλπ. κλπ. και θα είχε χάσει τη δουλειά του σε λίγους μήνες. Μια απλούστευση έκανα, γιατί με απλουστεύσεις μιλάμε, όχι με δοκίμια. Αυτό που θέλει να πει ο φίλος μου, είναι "εμπιστεύσου την κρίση σου. Μην φοβάσαι να πεις τη γνώμη σου, η οποία προφανώς προκύπτει από το δικό σου αισθητήριο. Απλά, δικαιολόγησέ τη, εξήγησέ τη, ανάπτυξέ τη. Μην ορθώνεις ανάμεσα σε σένα και το έργο τέχνης, τείχους από γνώμες τρίτων, 'αλήθειες' και προκαταλήψεις". Αυτό στο φόρουμ (που με ενδιέφερε να καταλήξω) μεταφράζεται σε: Μην νιώθετε αναστολές να πείτε τη γνώμη σας για τα διηγήματα των άλλων, επειδή "δεν έχετε το... κατάλληλο πτυχίο", "επειδή δεν έχετε διαβάσει 225 έργα επιστημονικής φαντασίας", "επειδή νομίζετε ότι δεν ξέρετε", "επειδή κάποιος άλλος θα το εκφράσει καλύτερα" κλπ.

 

Το μόνο που είναι απαράδεκτο στην επαγγελματική κριτική, είναι να γράφεις κατά παραγγελία. Είτε να αυτολογοκρίνεσαι, επειδή φοβάσαι κάτι, είτε να γράφεις θετικά για τους φίλους σου ή τους ανθρώπους που έχουν ισχύ, πλούτο, εξουσία, ώστε να κερδίσεις δώρα, χάρες, χρήματα, θέσεις, αποδοχή σε συγκεκριμένους κύκλους κλπ. Τότε ο κριτικός είναι αγύρτης, που παραπλανά το κοινό.

Link to comment
Share on other sites

  • Replies 135
  • Created
  • Last Reply

Top Posters In This Topic

  • Nihilio

    8

  • DinoHajiyorgi

    14

  • mman

    8

  • Drake Ramore

    10

Έφτιαξα ένα παραδειγματάκι για αυτά που λέω επάνω και βρίσκεται εδώ. Το λινκάρω γιατί μάλλον η θέση του είναι περισσότερο εδώ και λιγότερο εκεί που βρίσκεται.

Link to comment
Share on other sites

Να πω κι εγώ τη γνώμη μου, έτσι για αλλαγή:

 

Κι εγώ το ευχαριστιέμαι να ακούω επαίνους, μανούλα με έκανε. Αλλά ένας άνθρωπος που ξόδεψε το χρόνο του για να διαβάσει ένα κείμενό μου, όσος λίγος κι αν ήταν αυτός ο χρόνος, αντί να κοιμηθεί, να κοιτάει το ταβάνι, να διαβάσει ένα άλλο από τα τρισεκατομμύρια άλλα κείμενα που υπάρχουν... ε, του αναγνωρίζω το δικαίωμα να πει ότι θέλει και όπως του βγαίνει, καλοπροαίρετα, κακοπροαίρετα, με ευγένεια ή αγένεια, αντικειμενικά ή υποκειμενικά. Και θα τον ακούσω με προσοχή και σεβασμό, γιατί κι εκείνος με άκουσε - κι όχι όταν μιλούσα, αλλά όταν έγραφα, που είναι χίλιες φορές πιο σημαντικό στη ζωή μου. Νιώθω υπόχρεος για το χρόνο που μου αφιερώνεται, όσο δε νιώθω για τίποτε άλλο.

 

Τώρα, αν θα μου είναι χρήσιμη η κριτική; Ναι, θετική ή αρνητική, αρκεί να μην είναι γενικότροπη. Το "μου άρεσαν πολύ ορισμένες σκηνές" και το "βαρέθηκα σε κάποια σημεία", δε μου λένε τίποτα. Είναι το ίδιο άχρηστα, κι ας είναι το ένα θετικό και το άλλο αρνητικό. Θέλω να μάθω ποιες σκηνές και ποια σημεία και - αν είναι δυνατόν - γιατί. Ακόμη κι αν μιλάμε για εντελώς υποκειμενική γνώμη, με βοηθά να ξέρω ότι κάτι δούλεψε/δε δούλεψε καλά για κάποιο είδος αναγνώστη.

Link to comment
Share on other sites

Αλλά ένας άνθρωπος που ξόδεψε το χρόνο του για να διαβάσει ένα κείμενό μου, όσος λίγος κι αν ήταν αυτός ο χρόνος, αντί να κοιμηθεί, να κοιτάει το ταβάνι, να διαβάσει ένα άλλο από τα τρισεκατομμύρια άλλα κείμενα που υπάρχουν... ε, του αναγνωρίζω το δικαίωμα να πει ότι θέλει και όπως του βγαίνει, καλοπροαίρετα, κακοπροαίρετα, με ευγένεια ή αγένεια, αντικειμενικά ή υποκειμενικά. Και θα τον ακούσω με προσοχή και σεβασμό, γιατί κι εκείνος με άκουσε - κι όχι όταν μιλούσα, αλλά όταν έγραφα, που είναι χίλιες φορές πιο σημαντικό στη ζωή μου. Νιώθω υπόχρεος για το χρόνο που μου αφιερώνεται, όσο δε νιώθω για τίποτε άλλο.

I 'll drink to that!

Ο αναγνώστης πληρώνει με το πιο ακριβό νόμισμα: Χρόνο! Από την πεπερασμένη πραγματική και την ακόμα μικρότερη αναγνωστική ζωή του. O αναγνώστης έχει αναμφίβολα δικαίωμα να περιμένει κάτι καλό, και οπωσδήποτε δικαίωμα να εκφέρει γνώμη γι αυτό που διάβασε.

Link to comment
Share on other sites

Αν θέλετε να δείτε τι σημαίνει ειρωνική κριτική με όλα τα καλά και τα κακά της:

 

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=30&amp...thDate=13092008

 

Ο μεγαλύτερος κριτικός της Ελλάδας, βάζει στο στόχαστρό του τον πλέον υποσχόμενο νέο συγγραφέα.

 

(Σημείωση: Ο Αλέξης Σταμάτης θα εκδόσει σύντομα το καινούριο του βιβλίο στην αμερικάνικη αγορά και ήδη έχει βραβευτεί ως το καλύτερο μεταφρασμένο έργο).

Link to comment
Share on other sites

Νομίζω ότι ο Κούρτοβικ δεν είναι τόσο εναντίον του ίδιου το συγγραφέα ούτε εναντίον του βιβλίου.Απλά βλέπει στο βιβλίο κάτι που γίνεται συχνά και βρήκε την ευκαιρία να ξεσπάσει.Το "κλέψιμο" στοιχείων σε μεγάλο βαθμό που-σε συνδυασμό με την μη αναφορά των "δανείων"-είναι απαράδεκτο στα μάτια του κριτικού.

Είναι μεγάλο θέμα αυτός ο "δανεισμός" και αν θέλετε το συζητάμε σε σχετικό τόπικ.

 

ΥΓ:Το θέμα κάπως ξέφυγε από την αρχική συζήτηση.Ως εδώ όλα καλά αλλά να μην ξεφύγουμε και πολύ,ε;

Link to comment
Share on other sites

Δε νομίζω ότι ήταν ειρωνικό το κείμενο... Αλλά ότι τον έκανε χώμα τον έκανε - το θέμα είναι... τον συγγραφέα τον νοιάζει αυτή η κατηγορία; Τον αναγνώστη τον νοιάζει;

 

Προσωπικά, αν ήμουν στη θέση του κου Σταμάτη θα έψαχνα τρύπα να χωθώ - είτε από ένα "ωχ, πώς το πήρε έτσι, μα δεν το έκανα επίτηδες" είτε από ένα "φτου ρε γαμώτο με πήρανε χαμπάρι"...

Link to comment
Share on other sites

Δε νομίζω ότι ήταν ειρωνικό το κείμενο... Αλλά ότι τον έκανε χώμα τον έκανε - το θέμα είναι... τον συγγραφέα τον νοιάζει αυτή η κατηγορία; Τον αναγνώστη τον νοιάζει;

Εσένα, trillian, όπως παραδέχεσαι παρακάτω, θα σε ένοιαζε - κάποιον άλλο ίσως όχι. Αντίστοιχα, κάποιον αναγνώστη μπορεί να τον ένοιαζε, κάποιον άλλο όχι.

 

 

Προσωπικά, αν ήμουν στη θέση του κου Σταμάτη θα έψαχνα τρύπα να χωθώ - είτε από ένα "ωχ, πώς το πήρε έτσι, μα δεν το έκανα επίτηδες" είτε από ένα "φτου ρε γαμώτο με πήρανε χαμπάρι"...

Όποια κι αν είναι η (φαινομενική ή μη) αντίδραση του συγγραφέα, γεγονός παραμένει ότι ο Κούρτοβικ ασχολήθηκε εκτενώς με το βιβλίο του Σταμάτη, κάτι που, στην τελική, μόνο αξία προσθέτει (added value) στο βιβλίο.

 

Όσο για το αν είναι ειρωνικό το κείμενο: ναι, καταφανώς είναι, αλλά χώμα κανείς δεν γίνεται. Αυτό που δείχνει περισσότερο το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι ότι η λογοτεχνία παράγει λογοτεχνία. Ένα βιβλίο γίνεται αφορμή για έναν συγγραφέα-βιβλιοκριτικό να εκφραστεί, με τα δικά του μέσα και τη δική του ματιά, γύρω από την προβληματική που τον απασχολεί (ανεξάρτητα από το αν η ίδια προβληματική απασχολεί τον συγγραφέα του εν λόγω βιβλίου). Για να το φέρω και λίγο στα καθ' ημάς, είναι σαν να γράφω μια κριτική για το Βουκεφάλα του Ντίνου, σκαλίζοντας πράγματα που ενδεχομένως ενδιαφέρουν ελάχιστα το συγγραφέα.

Edited by odesseo
Link to comment
Share on other sites

"Χώμα" σίγουρα δεν τον έκανε, όπως επίσης και δεν βρίσκω το λόγο για τον οποίο ο κ. Σταμάτης θα έπρεπε να "κρυφτεί".

 

Πρόκειται για μία εκτενή κριτική του έργου του, από ένα κριτικό που έχει όλα τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Επιπλέον το γεγονός ότι δεν τον εκθειάζει προσθέτει μία ειλικρίνια στην όλη προσπάθεια.

 

Ουσιαστικά πρόκειται για μία διαμάχη σχολών λογοτεχνίας που οι μεν αναγνωρίζουν τα επιχειρήματα των δε, απλώς δεν μπορούν να τα αποδεκτούν.

 

Επίσης για να επανέρθουμε στο ζήτημα, μιας και πολύ λόγος γίνεται για την "αξία" της κριτικής, για τη "χαρά της συγγραφής" κ.ο.κ. Μιας που το θέμα του topic είναι "η κριτική των άλλων", μπορείτε να φανταστείτε πόσο εκτός θα φαίνονταν όλα αυτά τα σχόλια περί επικοδομητικής και καλοπροαίρετης κριτικής, όταν το έργο σας θα φύγει από τα στενά πλαίσια ενός κύκλου και θα κριθεί σε άλλες συνθήκες και με άλλα δεδομένα; (Κόντρες, απόψεις, εμπορική προώθηση κτλ).

 

Μπορείτε να μπείτε στη θέση του κ. Σταμάτη και να σκεφτείτε πως θα ήταν να κριθεί το έργο σας με αρνητική χροιά, σε ένα έντυπο με αναγνωσιμότητα 250000 φύλλων και από ένα κριτικό που η γνώμη του είναι κάτι παράπάνω από σεβαστή; Πόσο δύναμη χαρακτήρα θα ήθελε τότε η αποδοχή της κριτικής για αυτοβελτίωση;

Link to comment
Share on other sites

Τη διάβασα ολόκληρη παρόλο που δεν το είχα σκοπό. Την άνοιξα απλώς για να της ρίξω μια ματιά. Και δεν την βρίσκω ειρωνική και εκτενή, τη βρίσκω κάκιστη για να είμαι ειλικρινής. Όλα όσα λέει μπορούν να διαβαστούν με παραπάνω από έναν τρόπους και, από όσο μπορώ να δω, την ψευτοειρωνία ας την πούμε, την βγάζει στο κείμενο για να πάρει μια κάποια θέση και να μη μπορεί να χαρακτηριστεί το γραπτό ότι πλησιάζει τα λόγια της Πυθίας.

 

Δεν έχω διαβάσει Αλέξη Σταμάτη (από όσο θυμάμαι τουλάχιστον δεν έχει πέσει κάτι στα χέρια μου) αλλά από την κριτική του κυρίου Κούρτοβικ εγώ αυτό που πέρνω διαβάζοντάς την δεν είναι μια άποψη για το συγγραφέα, αλλά μια άποψη για τον κριτικό. Νομίζω πως δεν είναι καθόλου αυτό που θα έπρεπε να μου δίνει τελικά το κείμενο.

 

edit: και ναι, κι εγώ δε βλέπω καθόλου το λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να κρυφτεί ο συγγραφέας, ίσα ίσα, αν αναφερόταν κάπου σε αυτή την κριτική λέγοντας "τον ευχαριστώ πολύ που διάβασε τα βιβλία μου.-" καθένας που θα διάβαζε και τα δύο θα κατέληγε σε συμπεράσματα υπέρ του συγγραφέα.

Edited by Nienor
Link to comment
Share on other sites

Για να το φέρουμε στο θέμα μας ας θυμηθούμε τι έλεγε ο Βι καρ.

2) Tn douleia sac tn diabazei evac pou grafei kio idioc, evac pou dev grafei, alla diabazei logotexvia kai evac o opoioc dev diabazei gevikotera. Se ti metra n gvwmn tou evoc evavti twv allwv; Protimate kapoia apo tic parapavw periptwseic otav prokeitai gia to diko sac koivo;

 

Τελικά ο Σταμάτης μετρά περισσότερο τη γνώμη του Κούρτοβικ ή αυτών που τον θεωρούν από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς;

Και γιατί ο κριτικός σας φαίνεται τόσο θάφτης;Εμένα αυτό που μου έμεινε είναι "μπλα μπλα κλεμένες ιδέες μπλα μπλα ευχάριστο ανάγνωσμα μπλα μπλα οι περισσότεροι χαρακτήρες είναι επίπεδοι μπλα μπλα" το οποίο έχει 1 θετικό και 2 αρνητικά.Το ένα από τα δύο αρνητικά μάλιστα δεν το θεωρούν όλοι τόσο κακό όπως έχουμε συζητήσει κι αλλού.

 

Αν ο Σταμάτης ηθελε έναν αναγνώστη που θα περάσει ευχάριστα την ώρα του και θα κάνει παραλληλισμούς με μεγάλα ονόματα της λογοτεχνίας,μάλλον πέτυχε παρά απέτυχε.

Link to comment
Share on other sites

Διευκρίνηση: εμένα δε μου φαίνεται "θάφτης", μου φαίνεται απλά πως δε μιλάει για τα βιβλία του συγγραφέα αλλά για πράγματα που γενικότερα τον απασχολούν. Κι αν το κείμενο δεν αναφερόταν σε έναν συγκεκριμένο συγγραφέα, ίσως ήταν μια χαρά κείμενο.

Link to comment
Share on other sites

Διευκρίνηση: εμένα δε μου φαίνεται "θάφτης", μου φαίνεται απλά πως δε μιλάει για τα βιβλία του συγγραφέα αλλά για πράγματα που γενικότερα τον απασχολούν. Κι αν το κείμενο δεν αναφερόταν σε έναν συγκεκριμένο συγγραφέα, ίσως ήταν μια χαρά κείμενο.

 

Αλλά δεν θα το διάβαζε κανείς! Ενώ τώρα, ο ένας επωφελείται από τον άλλο. Τι θα συνεισέφερε ο Κούρτοβικ στον Σταμάτη, εάν έλεγε "Μπράβο σου, ωραία γράφεις, συνέχισε έτσι"; Και τι θα κέρδιζε ο Σταμάτης από τον έπαινο του Κούρτοβικ, τώρα που ο Σταμάτης είναι στα χάι του;

Ο Κούρτοβικ επιλέγει να κριτικάρει τώρα τον Σταμάτη, γιατί ο ντόρος του τελευταίου συμπαρασύρει στο φως της δημοσιότητας όσους ασχολούνται μαζί του. Και ο Σταμάτης μπορεί να καυχιέται, στα πλαίσια του προσωπικού του μύθου και της φιλολογίας γύρω από το πρόσωπό του, ότι ασχολήθηκε μαζί του ο Κούρτοβικ.

 

Όσοι επιδιώκετε την έκδοση: καλύτερα να σας "θάψει" ο Κούρτοβικ (όπως "έθαψε" τον Σταμάτη), παρά να γράψει για σας επαίνους ο Odesseo στο blog του.

Link to comment
Share on other sites

  • 3 weeks later...

Θα ήθελα να γράψω εδώ ένα σχόλιο πάνω σε κάτι που έγραψε ο dreamwhisperer σε άλλο τόπικ. Βάζω το σχόλιο μου εδώ για να μην σπαμάρω.

 

Έγραψε:

«Συνήθως όποιος ανεβάζει κάποιο κείμενο δημοσίως μπορεί να το κάνει για δύο κυρίως λόγους:

 

Ο πρώτος είναι ύπουλος κατά τη γνώμη μου, και γίνεται για τη ναρκισσιστική αναζήτηση θετικών σχολίων, έστω και ψευδών ώστε να θρέψει λίγη από την ανύπαρκτη αυτοπεποίθησή του. Είναι σαν να ρωτάς τη μητέρα σου αν είσαι όμορφος.

 

Ο δεύτερος είναι ειλικρινής. Ζητάει γνώμες για να βελτιωθεί για να δει αν του ξέφυγε κάτι, αν άλλα είχε στο μυαλό του και αλλιώς εκλήφθηκε από το κοινό κτλ.»

 

Και το δικό μου σχόλιο:

Μπορώ να πω, παραδεχόμενος πως είμαι ψώνιο, πως δεν βάζω διηγήματα στο φόρουμ για κανέναν από τους ανωτέρω λόγους. Αν συμφωνήσω με κάποιες υποδείξεις, σίγουρα και θα διορθώσω το κείμενο μου. Αν δεν συμφωνήσω, δεν υπάρχει καν θέμα. Γιατί ποστάρω λοιπόν κείμενα; Μα σοβαρά θέλει ερώτημα; (Και όχι, δεν μπορώ να πω πως το κάνω για να ακούω μόνο καλά λόγια, αν και αφού αρέσει κάτι που έγραψα, αυτό είναι καλό.)

 

DinoHajiyorgi presents – A DinoHajiyorgi Production – Of A DinoHajiyorgi Film.

 

Εφόσον δεν εκδίδονται βιβλία μου, έχω ανάγκη να διαβάζομαι. Γι αυτό δεν γράφω; Σίγουρα όχι για να τα διαβάζω ο ίδιος. Όταν λοιπόν διαβάζετε διήγημα μου… έχετε ήδη (νοητά) πληρώσει εισιτήριο και βλέπεται το τελειωμένο έργο. Μπορεί αυτό που βλέπετε να σας ενθουσιάσει, μπορεί να το κράξετε, να πείτε δεν θα το έκανα εγώ έτσι… το φιλμ όμως είναι στην οθόνη και είναι αυτό που είναι. (Ως ένα βαθμό βέβαια. Σίγουρα αν συμφωνήσω με κάποια κριτική να ανασύρω πάλι το φιλμ για νέο μοντάζ. Αλλά ως εκεί.)

 

Δηλαδή, αν δίνω βάση σε όλες τις κριτικές και τις περάσω στο κείμενο, όταν επιτέλους εκδοθώ θα είμαι αλεξίσφαιρος; Ούτε το σκληρό ούτε το ιλουστρασιόν εξώφυλλο δεν μπορούν να με προστατεύσουν από κάθε κριτικό που θα μου πετάει το μακρύ και το κοντό του. Η κριτική δεν τελειώνει ποτέ, γιατί και οι κριτικοί είναι πλάσματα τούτης της φύσης και πρέπει να ζήσουν και αυτοί.

 

Τίποτα από όσα βάζω στο φόρουμ δεν είναι πρώτη γραφή. Κοπανάω τα γραπτά μου και στην πλοκή ξεζουμίζω τα φαιά μου κύτταρα. Για κάθε πρόταση που διαβάζετε δεν ξέρετε τι έχει σβηστεί. Δικαιούστε όμως της κριτικής σας άσχετα αν θα της δώσω βάση.

 

Και όχι. Δεν είμαι εγώ που αρνούμαι την κριτική σας. Εσείς θα είστε ένας θεατής που πήγε σινεμά να δει έργο μου και βλαστήμησε τα ευρώ που πέταξε στο ταμείο. Κι αυτό εδώ στο φόρουμ νοητά πάντα. Εδώ βλέπετε τα Dino Productions δωρεάν.

 

Σας ευχαριστώ. Είμαι ψώνιο. Αλλά αυτός είναι ο λόγος που ποστάρω.

Link to comment
Share on other sites

Εφόσον δεν εκδίδονται βιβλία μου, έχω ανάγκη να διαβάζομαι. Γι αυτό δεν γράφω;

 

Παρότι ορισμένοι συγγραφείς γράφουν για τον εαυτό τους και δε δείχνουν τα έργα τους, είναι λογικό ότι όσοι τα ανεβάζουν π.χ. σ' αυτό το forum, θέλουν (χρειάζονται) να διαβαστούν. Και όχι, δεν είσαι ψώνιο, επειδή θέλεις να διαβάζεσαι -τουλάχιστον όχι περισσότερο από όλους μας. Ο Orwell στο δοκίμιό του Why I write αναφέρει τον ματαιόδοξο εγωϊσμό ως την πρώτη αιτία συγγραφής.

 

Η πρώτη απορία μου είναι η εξής: δε θέλεις να ξέρεις ότι τα κείμενά σου διαβάζονται; Αν δε σ' ενδιαφέρει, γιατί δεν τα ανεβάζεις π.χ. σε ένα blog;

 

Η δεύτερη απορία μου είναι: δε θέλεις σχόλια στις ιστορίες σου; Θα ήσουν ικανοποιημένος να βλέπεις το Views να ανεβαίνει και κανείς να μη γράφει τίποτα ως feedback;

 

Τώρα, αν μαντεύω σωστά, θα επιθυμείς και σχόλια. Αν πράγματι συμβαίνει αυτό, τότε καταλήγουμε στις δύο πιθανές αιτίες που αναφέρει ο Dreamwhisperer.

Link to comment
Share on other sites

Η πρώτη απορία μου είναι η εξής: δε θέλεις να ξέρεις ότι τα κείμενά σου διαβάζονται; Αν δε σ' ενδιαφέρει, γιατί δεν τα ανεβάζεις π.χ. σε ένα blog;

 

Η δεύτερη απορία μου είναι: δε θέλεις σχόλια στις ιστορίες σου; Θα ήσουν ικανοποιημένος να βλέπεις το Views να ανεβαίνει και κανείς να μη γράφει τίποτα ως feedback;

 

1) Μα φυσικά θέλω να ξέρω. Για να μετράω τις εισπράξεις.

 

2) Και βέβαια θέλω σχόλια. Και τα καλά και τα κακά. Τα αρνητικά όμως σχόλια δε σημαίνει πως θα αποσυρθεί και το φιλμ για να ξαναγυριστεί. Όσα αποδεχτώ θα διορθωθούν στο dvd.

 

(Βάση αυτού του πνεύματος δηλαδή.) :french_blank:

Link to comment
Share on other sites

Τα αρνητικά σχόλια δεν θα με απέλπιζαν.

Ίσα –ίσα που θα με έκαναν να σκεφτώ για το πώς θα γίνονταν καλλίτερα σε λέξεις ότι αυτό που έχω στο μυαλό. Κάποτε μπορεί να με έκαναν να παρατούσα το γράψιμο κι αν το έκανα, το έκανα γιατί με προέτρεψε ο ίδιος μου ο εαυτός.

Τι περιμένω..

Επειδή είμαι της γαλλικής κουζίνας, περιμένω να μου πει κανείς , συν τοις άλλοις, πώς γεύτηκε τις λέξεις μου! Τη σειρά τους! Τις εικόνες που είχα στο μυαλό μου και τις έβγαλα στο χαρτί.

Το ίδιο θα έκανα κι εγώ. Θα μιλούσα για την γεύση.. και μετά για τις ιδέες.

 

Και δεν μπορώ να ξεφύγω από τον μεσσιανισμό μου. Όταν διαβάζω κάτι που δεν μ αρέσει αμέσως σκέφτομαι ότι εγώ θα το έκανα καλλίτερο.

Και πώς θα γίνονται καλλίτερο.. έτσι!

Ώσπου στο τέλος καταλήγει η κριτική μου (όταν έκανα), να έχει μετατρέψει σε ένα έργο στα μέτρα μου..

Δύσκολη η κριτική.

Και κάποιος είπε (δεν θυμάμαι ποιος στα τόσα που διάβασα) ότι ο αναγνώστης θα διαβάσει αυτό που θέλει.

Και.. διάολε δεν υπάρχει παρθενογένεση..

Ίσως πριν από 30 χρόνια που διάβασα το «Τρυφερή είναι η νύχτα» ή το «Άνθρωποι και ποντίκια» (παράδειγμα) να έμεινε στο βάθος της θύμησης η ατμόσφαιρα και κάποτε να ξεπετάχτηκε. Δεν σημαίνει ντε και καλά ότι αντέγραψα.

 

υ.γ Τα σημεία στίξης διορθώνονται, αυτό που δεν μπορεί να διορθωθεί (παρά μόνο όσο πατάει η γάτα) είναι η φωνή σε ένα φάλτσο τραγουδιστή..

Link to comment
Share on other sites

Εγώ δεν έχω δεχτεί ακόμη κριτική για κάτι που έγραψα πέρα από κάτι ποιήματα παλιότερα.

 

Έχω μια φοβία γενικά με την κριτική. Φοβάμαι περισσότερο εγώ πως θα αντιμετωπισω μια κακή κριτική...

Φοβάμαι δηλαδή πως μετά ίσως με πιάσει ένας αρνητισμός και δεν ξαναγράψω ποτέ. Απ' την άλλη διαβάζοντας τα κείμενα μου, σκέφτομαι πολλές φορές πως θα ήθελα πολύ μια ξένη γνώμη για να διορθώσω κάποια πράγματα και να βελτιωθώ!

 

Εντάξει είναι δύσκολο πράγμα να διαβάζουν άλλοι τα γραπτά μας και να τα κρίνουν. Γιατί σίγουρα όλοι αγαπάμε αυτά που γράφουμε....

Link to comment
Share on other sites

Τὸ θέμα τῆς κριτικῆς εἶναι ἕνα πολὺ μεγάλο θέμα. Λίγο-πολὺ ὅλοι γνωρίζουμε (σὲ γενικὲς γραμμές, τοὐλάχιστον) ποῦ βαδίζουμε. Ὅταν ξεκινοῦμε, φυσικά, χρειαζόμαστε μιὰ ὅσο τὸ δυνατὸν ἀντικειμενικὴ (τί εἶν' αὐτό;) κριτική, ἀλλὰ στὴν πορεία κάποια πράγματα τὰ καταλαβαίνουμε κι ἀπὸ μόνοι μας.

 

Ἂν καθήσουμε κι ἀναλύσουμε τὰ δεδομένα, ἔχουμε νὰ ἀντιμετωπίσουμε δύο καταστάσεις:

 

1. Ὅσο κακὸς κι ἂν εἶναι κάποιος (τὰ παραδείγματα ἄφθονα) πάντα ὑπάρχει κάποιο κοινό (μικρὸ ἢ μεγάλο, δὲν ἔχει σημασία) ποὺ θὰ ἀκολουθήσει. Ὡς βιβλιοϋπάλληλος ἔχω δεῖ πάμπολλες φορὲς αὐτὸ τὸ (πικρὸ) σενάριο. Ὁπότε, ἂς ἀπενοχοποιηθοῦμε, ἐπιτέλους!

 

2. Ἡ δεύτερη κατάσταση εἶναι πιὸ περίπλοκη καὶ χρειάζεται μεγαλύτερη ἀνάλυση. Θὰ εἶμαι ὅσο τὸ δυνατὸν πιὸ συνοπτικός: Γράφουμε, διότι - ἐκτὸς τῶν ἱστοριῶν ποὺ πιέζουν ἀσφυκτικὰ τὸ κεφάλι μας καὶ θέλουμε νὰ μοιραστοῦμε μὲ ἄλλους - ἔχουμε διαβάσει κάποιους συγγραφεῖς ποὺ μᾶς μάγεψαν καὶ θὰ θέλαμε νὰ τοὺς μοιάσουμε. Συνεπῶς, θέτουμε ὑψηλοὺς καλλιτεχνικοὺς στόχους. Σ' αὐτὴν τὴν φάση, λοιπόν, χρειαζόμαστε ἀναγνῶστες ποὺ θὰ μᾶς μοιάζουν, γιὰ νὰ κρίνουν κάποιο ἔργο μας, ὥστε εἴτε νὰ χαροῦμε (ἂν ἱκανοποιηθοῦν) εἴτε νὰ βελτιωθοῦμε (ἂν δυσαρεστηθοῦν). Στὴν περίπτωση τῆς γενικῆς (ἀπόλυτη δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει) ἱκανοποίησης, ὅλα καλά. Στὴν περίπτωση ποὺ ἀρκετοὶ ἐντοπίσουν ἀδυναμίες, μειονεκτήματα ἢ σφάλματα, τὰ πράγματα πρέπει νὰ τὰ ξεκαθαρίσουμε μὲ κάποιον τρόπο. Μποροῦμε ὅμως; Πῶς μποροῦμε νὰ ξεχωρίσουμε τὴν καλοπροαίρετη ἀρνητικὴ κριτικὴ ἀπὸ τὴν κακεντρεχή; Ἢ τὴν κριτικὴ κάποιου, ποὺ ἀδυνατεῖ νὰ καταλάβει τί γράψαμε, ἀπὸ τὸ σφάλμα τὸ δικό μας ποὺ δὲν κάναμε τὸ πᾶν δυνατὸν γιὰ νὰ καταλάβει; Ἂν ἔχουμε τὸν τρόπο νὰ ξεδιαλύνουμε τὴν κατάσταση, ἔχει καλῶς. Ἀλλιῶς...

 

Θὰ φέρω ὡς παράδειγμα, ἀναγκαστικῶς, τὸ βιβλίο μου: Ὑπῆρξαν κάποιοι ποὺ τὸ βρῆκαν φλύαρο. Ἀντίθετα, ἄλλοι εἶπαν πὼς εἶναι σφιχτοδεμένο. Κάποιοι εἶπαν πὼς οἱ περιγραφές μου τοῦ Πειραιᾶ στὶς δεκαετίες τοῦ 1970 καὶ 1980 ἦσαν ἄστοχες, γιὰ νὰ καταρριφθοῦν τὴν ἴδια στιγμὴ ἀπὸ ἄλλους, μεγαλύτερης ἡλικίας, ποὺ εἶπαν πὼς τοὺς θύμισα τὰ νειάτα τους στὸν Πειραιά. Καὶ ἦσαν ἄλλοι ποὺ εἶπαν πὼς οἱ σκηνὲς ψυχοθεραπείας εἶναι ἀστήρικτες ("φαίνεται πὼς δὲν ἔχεις πάει ποτὲ σὲ ψυχολόγο" εἶπαν), ἐνῶ μιὰ γνωστή μου ἔμπειρη ψυχολόγος εἶπε πὼς αὐτὴ εἶναι ἡ ἑλληνικὴ πραγματικότητα: ὅπως σὲ κάθε ἐπάγγελμα, ὑπάρχουν οἱ καλοὶ καὶ οἱ κακοὶ ἐπαγγελματίες.

 

Τί συμπέρασμα βγαίνει ἀπ' ὅλα ἐτοῦτα; Εἰλικρινὰ δὲν μπορῶ νὰ σᾶς ἀπαντήσω. Ὅσον ἀφορᾶ ἐμένα, πάντως (κι ἐλπίζω νὰ μὴ φανῶ ματαιόδοξος, ὑπερφίαλος κ.ἄ.), νομίζω πὼς εἶμαι πιὰ σὲ θέση νὰ γνωρίζω ποιά εἶναι τὰ δυνατά μου σημεῖα καὶ ποιά τὰ ἀδύναμα· κι ἐπίσης, νὰ ξεχωρίζω τὴν κριτικὴ ποὺ χρειάζομαι ἀπ' αὐτὴ ποὺ μὲ ἀφήνει ἀδιάφορο.

Link to comment
Share on other sites

Συμβιβάζεται αυτό:

 

Τίποτα από όσα βάζω στο φόρουμ δεν είναι πρώτη γραφή. Κοπανάω τα γραπτά μου και στην πλοκή ξεζουμίζω τα φαιά μου κύτταρα. Για κάθε πρόταση που διαβάζετε δεν ξέρετε τι έχει σβηστεί. Δικαιούστε όμως της κριτικής σας άσχετα αν θα της δώσω βάση.

 

Και όχι. Δεν είμαι εγώ που αρνούμαι την κριτική σας. Εσείς θα είστε ένας θεατής που πήγε σινεμά να δει έργο μου και βλαστήμησε τα ευρώ που πέταξε στο ταμείο. Κι αυτό εδώ στο φόρουμ νοητά πάντα. Εδώ βλέπετε τα Dino Productions δωρεάν.

 

με αυτό:

 

Αν συμφωνήσω με κάποιες υποδείξεις,

 

?

 

Σε κάθε είδους υπόδειξη/μομφή, τείνεις να απαντάς "Είναι εσκεμμένα γραμμένο μ' αυτόν τον τρόπο" ή "αυτή είναι μια παράμετρος αδιάφορη για το συγκεκριμένο κείμενο".

 

Ξεκινώντας με τόσο μεγάλη πεποίθηση για την αρτιότητα των έργων σου, τα ανεβάζεις για να λάβεις θετικές και αρνητικές κρίσεις; Ή τα ανεβάζει ξέροντας ότι θα λάβεις θετικές κρίσεις (αυτό που θες) και αρνητικές κρίσεις (οι οποίες είσαι βέβαιος πως θα είναι ανούσιες και τις στέλνεις στον κάλαθο των αχρήστων χωρίς δεύτερη σκέψη);

 

Δε σε κατηγορώ, συζήτηση κάνουμε.

Link to comment
Share on other sites

Δε σε κατηγορώ, συζήτηση κάνουμε.

 

Τι αποζητάς, ω ερινύα;

 

Κοιτάζοντας τα δύο ανωτέρω «ασυμβίβαστα»… δεν βλέπω το ασυμβίβαστο. Πάλι θα

πω τα ίδια.

 

Βάζω κάτι στο φόρουμ ελπίζοντας να αρέσει. Αν αρέσει χαίρομαι, αν δεν αρέσει

στενοχωριέμαι. Στη δεύτερη περίπτωση, μπορεί να συμφωνήσω με τις αιτίες που απέτυχα, μπορεί και όχι. Αν συμφωνήσω με τις υποδείξεις κάνω αλλαγές.

 

Finito.

 

Όσους δεν σας αρέσει αυτό, προς θεού, μην ακολουθείτε το παράδειγμα μου.

Link to comment
Share on other sites

  • 2 months later...

Με αφορμή τη μεγάλη συζήτηση για τα σχόλια, που έχει γίνει στο τόπικ για το διαγωνισμό του Δεκεμβρίου, θυμήθηκα αυτό το θέμα και είπα να γράψω εδώ δυο λόγια για τη γνώμη μου περί κριτικής.

 

Οι ερωτήσεις περίπου είναι: Τι περιμένετε όταν δίνετε μια ιστορία σας για σχόλια και σε ποιους δίνετε τις ιστορίες σας για ανάγνωση.

 

Για μένα υπάρχουν διάφορα επίπεδα σχολιασμού/κριτικής τα οποία περιμένω κι αυτά είναι σχετικά με το σε ποιους δίνω κάτι για ανάγνωση.

 

Έχω χωρίσει από καιρό τους 'αναγνώστες' μου σε δυο κατηγορίες: Σ' αυτούς που δίνω κάτι για σχολιασμό/βοήθεια/βελτίωση και σ' αυτούς που απλώς το δίνω κι ό,τι θέλει προκύψει. Ο διαχωρισμός προφανώς έχει σχέση αφ' ενός με το αν οι άνθρωποι ασχολούνται με το Φανταστικό ή όχι κι αφ' ετέρου με το πόσο επικοδομητική ήταν η προηγούμενη εμπειρία επαφής μαζί τους.

 

Αν δίνοντας ένα έργο μου, έχω λάβει διάφορα σχόλια του τύπου: 'Δεν μου αρέσουν τα εξωπραγματικά θέματα', 'Τι ζητούσαν αυτοί στον Τιτάνα;', 'Θέλεις να πεις ότι αυτό γίνεται στο μέλλον;', 'Α, έχει ένα μάγο, είναι σαν το Χάρυ Πότερ' κ.α. τέτοια, θεωρώ ότι η συγκεκριμένη κριτική δεν με βοηθά ιδιαίτερα να βελτιώσω κάτι στο έργο (εκτός αν με πείσει ο άλλος ότι ήμουν ακατανόητη), οπότε σε τέτοιους ανθρώπους φτάνει συνήθως μόνο το τελικό προϊόν (δημοσίευση, βιβλίο κλπ) κι ό,τι θέλει προκύψει. Αν πάρω μια καλή κριτική θα χαρώ φυσικά, αλλά αν πάρω μια κακή δε θα δώσω ιδιαίτερη σημασία.

 

Έτσι λοιπόν, συνήθως δίνω για ανάγνωση έργα μου σε ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα στο χώρο του φανταστικού. Δεν με απασχολεί ιδιαίτερα αν τα άτομα αυτά γράφουν. Απλώς ένας συγγραφέας μπορεί να δει καλύτερα κάτι από την οπτική μου γωνία.

Παρόλο βέβαια που, ανθρώπινα, θα ήθελα να λαμβάνω καλές κριτικές, μια σκληρή, αυστηρή κριτική, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, αν μου παρέχει κάποια βοήθεια. Έχω λάβει σχόλια τα οποία με έκαναν να κουλουριαστώ σαν τραυματισμένο ζώο (ναι, το εννοώ!). Τα έχω διαβάσει μαζοχιστικά τόσες φορές όσες χρειάζεται για να τα μάθω κυριολεκτικά απέξω και μετά έχω στρωθεί κι έχω δουλέψει για ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Προφανώς ήταν σχόλια επί της ουσίας.

Με ενδιαφέρει πολύ η αληθοφάνεια της ιστορίας μου (σ' όποιον κόσμο κι αν διαδραματίζεται) και θέλω ν' ακούω αν είναι συνεπές το έργο με το περιβάλλον του. Μ' ενδιαφέρει πολύ η συνέπεια των χαρακτήρων μου (όχι ιδιαίτερως το βάθος τους ή ο καλός ή κακός τους χαρακτήρας). Μ' ενδιαφέρει πολύ να μην υπάρχουν λογικά λάθη. Αν λοιπόν, μου μιλήσει κάποιος γι αυτά τα σημεία, τον ακούω πολύ προσεκτικά και λαμβάνω υπόψη μου όσα απ' αυτά μπορώ.

Λαμβάνω επίσης σοβαρά υπόψη μου σχόλια που αφορούν τη χρήση της γλώσσας (λάθη κλπ), αλλά σε άλλο επίπεδο. Αυτά είναι τα εύκολα προβλήματα.

 

Αντίστοιχα, συνήθως προσέχω κι εγώ τα ίδια πράγματα και αυτά σχολιάζω στους άλλους.

Λέω να σταματήσω εδώ, επειδή βλέπω το ποστ να γίνεται σεντόνι...

Link to comment
Share on other sites

  • 1 year later...

Είμαστε το τέρας με τα δύο κεφάλια. Ένα, συγγραφέας, το δεύτερο αναγνώστες. Ας γράψω κάτι σαν συγγραφέας.

 

Σαν συγγραφέας, στα τρία έργα που θα έχω γράψει, θα έχω βγάλει ένα που θα έχει χαρακτηριστεί «αριστούργημα», ένα «μετριότητα», κι ένα «κάκιστο, κατώτερο των δυνατοτήτων μου.» Καθώς χαίρομαι οπωσδήποτε για το «αριστούργημα», βεβαιώνω πως μόνο σαν τέτοιο δεν το θεωρούσα όταν το έγραφα. Έλπιζα βεβαίως να βγει καλό, να αρέσει, και έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα στον μόχθο μου να το σουλουπώσω. Ήταν ένα από τα παιδιά μου που έπλυνα, χτένισα, έντυσα και με μια ευχή στη καρδιά έστειλα στον έξω κόσμο να κριθεί και να τα καταφέρει.

 

Οπωσδήποτε δεν είπα ποτέ «καλό το αριστούργημα, ας γράψω και μια μετριότητα τώρα», ούτε «ας γράψω και κάτι κάκιστο, έτσι για την ποικιλία.» Η ίδια αγάπη, μόχθος και προδέρμ έπεσαν σε όλα μου τα παιδιά. Με την ελπίδα για το καλύτερο. Δεν σας λέω φυσικά κάτι πρωτότυπο. Όλοι εμείς που γράφουμε, αυτό ακριβώς κάνουμε.

 

Δεν ξέρεις ποτέ όμως από πού, πως και γιατί στην έχει στημένη ο αναγνώστης. Μέχρι να σου έρθουν οι κριτικές έχεις μια κάποια ασάφεια για όσα έχεις γράψει, αλλά βαθιά μέσα σου ξέρεις ότι εσένα σου άρεσαν αυτά που έγραψες, γι αυτό και τα θεώρησες έτοιμα να εκτεθούν. Εκπλήσσεσαι ευχάριστα για την ενθουσιώδη υποδοχή, όταν έχεις βγάλει «αριστούργημα», και εκπλήσσεσαι δυσάρεστα με τα κακά μαντάτα, όταν το πόνημα σου έχει βγει «μετριότητα» ή «κάκιστο.» Και ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή ήσουν σίγουρος ότι έδωσες τον καλύτερο σου εαυτό και στα τρία έργα, μετά την λυπητερή σε ζώνουν τα φίδια, οι αμφιβολίες, μήπως υπήρξες αμελής και επιπόλαιος με αυτά που απέτυχαν.

 

Πείτε μου όμως ότι δεν σας έχει τύχει ποτέ αυτό: Να γράψετε κάτι σε μία μέρα, βιαστικά, και με ελάχιστο χτένισμα να το βγάλετε έξω, και να δεχτεί ενθουσιώδη υποδοχή, και το άλλο, που το ποτίζατε και το χαϊδεύατε και το κοπανάγατε κανένα μήνα να το θάβουν ως κατώτερο των δυνατοτήτων σας; Τι λέει κανείς τότε;

 

Είμαστε και αναγνώστες, αλλά είπαμε, τώρα γράφω σαν συγγραφέας. Η κακιά κριτική πονάει, αλλά αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά στον πόνο που κυνηγάμε όλοι μας εκούσια. Τα σχόλια, και τα κακά ακόμα, εδώ στο φόρουμ είναι σαν χάδι συγκριτικά με αυτό που μας περιμένει στον αληθινό έξω κόσμο. Άσχετα το γιατί γράφουμε, τη φήμη και το χρήμα ή την προσωπική μας έκφραση, και τα δύο αποσκοπούν στο να εκτεθούμε στον κόσμο. Ορατοί, φανεροί και ολόγυμνοι. Στις ορέξεις του τέρατος που λέγεται αναγνώστης. Δεν μπορούμε να μαντέψουμε ούτε γιατί δεν θα αρέσουμε ούτε καν γιατί θα αρέσουμε. Και είναι κατάρα και τα δύο. Ιδίως όταν κάποιος σου λέει ότι έγραψες κατώτερα των δυνατοτήτων σου, αυτός είναι φαν, που έχοντας αρέσει προηγούμενο έργο σου τώρα σε ξέρει καλύτερα κι από όσο ξέρεις εσύ τον εαυτό σου. Περιμένει σαν το γεράκι για το επόμενο σου πόνημα και αλίμονο σου αν τον απογοητεύσεις.

 

Αυτά για τώρα. Καλό γράψιμο συνάδελφοι.

 

[Μια υπενθύμιση: Ίσως το έχω αναφέρει ήδη αλλού, όταν αναρτώ μια ιστορία στο φόρουμ το κάνω έχοντας δουλέψει διεξοδικά πάνω της και τη θεωρώ, το κατά δύναμη, τελειωμένη, ολοκληρωμένη. Καθώς σαν συγγραφέας αποζητώ την προβολή και την έκδοση, μέχρι να βρεθεί βιβλίο ή περιοδικό που θα με φιλοξενήσει, πράττω το παραπλήσιο εδώ στο sff. Με αυτό δεν εννοώ πως δεν θέλω ή δεν χρειάζομαι σχόλια και κριτικές. Αλίμονο. Σαν αναγνώστες και σαν θεατές, όλοι σχολιάζουμε και κριτικάρουμε βιβλία που αγοράσαμε και ταινίες που είδαμε. Δεν περιμένουμε βέβαια οι εκδοτικοί και τα στούντιο να αποσύρουν βιβλία και ταινίες για να τα διορθώσουν αν δεν μας αρέσουν. Εδώ στο φόρουμ βέβαια, έχω την πολυτέλεια της ζαβολιάς. Αν συμφωνήσω με κάποιο σχόλιο, προλαβαίνω να το διορθώσω μέχρι να το στείλω κάπου προς επαγγελματική εκτίμηση. ;)]

Edited by DinoHajiyorgi
Link to comment
Share on other sites

Αποψεις για την κακή κριτική:

 

Συχνά γράφεται ψυχαναγκαστικά γιατί πρέπει ή επειδή την υποσχέθηκε κάποιος σε κάποιον. Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές δίνονται σχόλια που δεν έχουν και πολύ νόημα. Επίσης τέτοιες κριτικές συχνά φουσκώνονται με άσχετα με την ιστορία πράγματα, όπως αν έπεσε βαρύ το κοκκινιστό το μεσημέρι, τι θα φάμε αύριο κτλ.

 

Κριτικές οπού δεν σχολιάζουμε την ιστορία, αλλά τον συγγραφέα, το αγαπημένο μας είδος, τον αγαπημένο μας συγγραφέα, τα προσωπικά μας συναισθήματα για το άτομο που έγραψε την ιστορία, τα Ελληνικά μας κόμπλεξ κτλ. Π.χ ''γιατί βρε αδερφάκι μου γράφεις στ' Αγγλικά ωχοουυυυυυυυυυ'', ''αντιγράφεις τον Μπάρκερ'', ''δεν μου αρέσει το φαντασυ αλλά...''.

 

Σε περισσότερο ήπιες καταστάσεις, έχουμε και τα σχόλια τα οποία δυστυχώς είναι άχρηστα επειδή μπαίνουν στη μέση διάφορα άλλα. Για παράδειγμα αν ο κριτικός είναι κάποιος που θεωρεί τον εαυτό του ειδικό και προστάτη κάποιου είδους, μπορείς να είσαι σίγουρος πως θα φας τρελό θάψιμο. Σε ακόμα πιο ήπιο, μπορεί απλά ο κριτικός να διαβάζει με λάθος γνώμονα.

Αν πχ εγώ σου δώσω μια ιστορία τρόμου με πλοκάμια και δαγκάνες και εσύ έχεις στο μυαλό σου τον Hemingway, είναι λογικό

α. να μην σου αρέσει η ιστορία μου

β. τα σχόλιά σου να μου είναι άχρηστα.

  • Like 1
Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
 Share


×
×
  • Create New...

Important Information

You agree to the Terms of Use, Privacy Policy and Guidelines. We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue..