Πνεύματα - Ευθυμία Δεσποτάκη

[wordsmith]

Οκ, πάσο, δεν τα ήξερα όλα αυτά. Πάντως για το "ένευσε" και το "κατένευσε" επιμένω ότι δε θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται σήμερα, μου ακούγονται πάρα πολύ σαν μετάφραση, σαν λέξεις που, αν δεν τις επινόησαν κάποιοι, τις ξέθαψαν από τον τάφο τους και τις ξανάβαλαν στην κυκλοφορία σαν ζόμπι ή τέρατα του Φρανκενστάιν  (μα γιατί, το "έγνεψε" τι σας πειράζει; ή έστω το "έκανε ένα νεύμα").

Θα σου στείλω πμ, αλλά μάλλον από Αύγουστο, γιατί την άλλη βδομάδα θα φύγω διακοπές και δε θα έχω προλάβει να το ξαναδιαβάσω (άφησα τα πνεύματα κι έπιασα τα ύδατα - του Λαγκώνα).

[Naroualis]

O.T.	Το "έγνεψε" είναι πολύ γενικά, δεν έχει ούτε θετική ούτε αρνητική χροιά. Το "έκανε ένα νεύμα", εκτός που επίσης είναι ασαφές, δεν έχει το σωστό ήχο για κάποιες φράσεις, δεν έχει τη σωστή αρμονία.

[wordsmith]

O.T.	Το "έγνεψε" είναι πολύ γενικά, δεν έχει ούτε θετική ούτε αρνητική χροιά. Το "έκανε ένα νεύμα", εκτός που επίσης είναι ασαφές, δεν έχει το σωστό ήχο για κάποιες φράσεις, δεν έχει τη σωστή αρμονία.

O.T.	Εννοώ με το κατάλληλο επίρρημα/επίθετο δίπλα, "έγνεψε καταφατικά/αρνητικά" ή "έκανε ένα αρνητικό νεύμα". Αλλά δίκιο έχεις ότι καταντάνε πολύ μακριά και ίσως δεν ταιριάζουν σε κάποιες φράσεις. Αλλά παλέψτε το λίγο πριν υποχωρήσετε στο "κατένευσε".

[AlienBill]

Νομίζω ότι έχω βάλει κι εγώ το "κατένευσε" σε μία ιστορία που έχω γράψει τελευταία. Γιατί να είναι λάθος; Ισα-ισα που στον διαλογο σπάει τη μονοτονία του "είπε αυτός" και "είπε ο άλλος"

[Nihilio]

Το βιβλίο το τέλειωσα κι εγώ χθες, μέσα σε 4 ημέρες που είναι λιγουλάκι χρόνος ρεκόρ για τα αναγνωστικά μου δεδομένα. Οι εντυπώσεις μου, ανάμεικτες, ίσως επειδή ξέρω τις δυνατότητες της συγγραφέα ίσως γιατί περίμενα κάτι διαφορετικό.

 

Ξεκινώντας, και για όσους δε διάβασαν όλο το προηγούμενο τόπικ, το βιβλίο είναι φάνταζυ σε ψευδοελληνιστική περίοδο. Έχει καταπληκτικό ένδιαφέρον το πώς παίρνει την Ανατολική Μεσόγειο και χτίζει μία ιστορία γύρω της και ο ήρωας, ο καταφερτζής Παγκράτης που μπλέκει σε μία περιπέτεια από το πουθενά και το πώς καταλήγει εκείνη.

Από άποψη γραφής το βιβλίο είναι "το δέκα το καλό" εξαιρετικός λόγος, ρέει ποτάμι και παίζει με όλες τις αναγνωστικές αισθήσεις. Αποδίδει άψογα τις εξωτικές πόλεις και τους χαρακτήρες και, σε κάθε σκηνή, δημιουργεί τα συναισθήματα που χρειάζονται.
Οι χαρακτήρες είναι επίσης καταπληκτικά γραμμένοι, όλοι τους σωστά σκιαγραφημένοι και σου μένουν. Τα κίνητρά τους (ως επί το πλείστον αλλά εδώ θα βάλουμε αστερίσκο για την επόμενη παράγραφο) είναι πειστικά και λογικά.

Εκεί που χαλάστηκα όμως είναι στο θέμα της ιστορίας καθεαυτής ή, καλύτερα, στο θέμα της οικονομίας της. Οι πρώτες 100 σελίδες είναι καταπληκτικές, αποδίδουν άψογα μία πόλη και στήνουν ένα ολόκληρο σκηνικό... για να το αφήσουν ανεκμετάλλευτο. Από τη στιγμή που οι κεντρικοί χαρακτήρες ξεκινάνε το quest τους τα πράγματα πάνε με χίλια. Μεγάλες χρονικές περίοδοι καλύπτονται στα γρήγορα και γεγονότα εξελίσσονται εκτός σκηνής και αυτό τις κάνει να χάνουν λίγη από τη βαρύτητα τους και (όπως λέγαμε πιο πάνω για τον αστερίσκο) κάνει τις αποφάσεις (και μεταστροφές) των κεντρικών χαρακτήρων να μην προκύπτουν πάντα οργανικά από το ίδιο το γραπτό αλλά από τα όσα έχουν γίνει και εκτός σκηνής ή έχουν εννοηθεί.

Καταλαβαίνω ότι γράφτηκε ως μία ιστορία 50000 λέξεων που πήρε μερικές ακόμα στην διόρθωση, αλλά αυτό το πράγμα είναι η ιστορία ενός μίνι έπους 600 σελίδων για να το νιώσεις. 50000 λέξεις θα ήταν αν δεν έφευγαν ποτέ από τη Δαμασινή αλλά δεν ξέρω αν θα ήταν μετά μία ιστορία που θα "άξιζε" να γραφτεί (αν νοείται κάτι τέτοιο, θα καταβρόχθιζα λαίμαργα μια απλή τυμβορυχία-ίντριγκα-κυνηγητό με αυτή τη γραφή και οι Ντάγκονες και οι λοιποί να κάθονταν στα αυγά τους)

Γκρινιάζω υπερβολικά πολύ για κάτι μικρό, το ξέρω, αλλά όλα τα υπόλοιπα στο βιβλίο είναι τόσο καλά που η μικρή αυτή παραφωνία χτυπάει άσχημα και υποβιβάζει το βιβλίο από αριστουργηματικό σε εξαιρετικό. Σε κάθε περίπτωση όμως, οφείλω να συγχαρώ την Ευθυμία (και το Βορέα και το Λευτέρη και τον Όθωνα και το Χρήστο) για την πολύ καλή δουλειά που έχουν κάνει στο βιβλίο. Ναι, το παιδί τους αξίζει να διαβαστεί από όλους, ξέρω όμως ότι μπορούν να μου πάρουν τα μυαλά με τα όσα μπορούν να κάνουν στο μέλλον.

[wordsmith]

Νομίζω ότι έχω βάλει κι εγώ το "κατένευσε" σε μία ιστορία που έχω γράψει τελευταία. Γιατί να είναι λάθος; Ισα-ισα που στον διαλογο σπάει τη μονοτονία του "είπε αυτός" και "είπε ο άλλος"

Απλώς μου φαίνεται πάρα πολύ ψυχρό και "τεχνητό", δεν το λέμε, δεν το γράφουμε και δεν το φαντάζομαι με τίποτα σε κείμενο συγγραφέως από τους νεο-κλασικούς, πχ Παπαδιαμάντης και εκεί γύρω.

[Rhialto]

Αν και έχω ολοκληρώσει την ιστορία εδώ και αρκετές μέρες, δεν θέλησα να γράψω μια κριτική μέχρι τώρα ώστε να σκεφτώ καλύτερα κάποια πράγματα. Για αρχή θέλω να δώσω συγχαρητήρια στην συγγραφέα για την αγάπη και την δουλειά που έχει δώσει στο έργο της. Το ελληνιστικό υπόβαθρο, η τεχνολογία των “πνευμάτων” και τα Λαβκραφτιανά στοιχεία δένουν αρμονικά και δεν φαίνονται ξένα το ένα προς το άλλο. Χωρίς αμφιβολία πρέπει να έγινε πολύ δουλειά σε εκείνο το κομμάτι. Όσον αφορά τις πάρα πολλές λεπτομέρειες, προσωπικά θεωρώ πως είναι θέμα γούστου. Σε κάποιον μπορεί να μην αρέσουν και να προτιμά κυρίως την πλοκή, άλλος μπορεί να γουστάρει άπειρα. (χαρακτηριστικό παράδειγμα ο διαχωρισμός μεταξύ soft και hard sci-fi).

 

Όσον αφορά την πραγμάτωση τους στο κείμενο ενώ τις απόλαυσα καθώς τις διάβαζα, η άποψη μου είναι πως τελικά “έπνιξαν” την πλοκή και τους χαρακτήρες. Η ιστορία είναι 300 σελίδες περίπου, ούτε 500 ούτε 1000 (σπασμένη σε δύο βιβλία). Δηλαδή ήδη μιλάμε για ένα μικρό ανάγνωσμα. Όταν σε αυτές τις 300 σελίδες παραφορτώνεις λεπτομέρειες και exposicion συζητήσεις χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα για την πλοκή, τότε δεν βοηθάς τους χαρακτήρες σου. Επίσης στην αρχή περνάμε ένα σημαντικό μέρος του βιβλίου στην Δαμασινή Ιασώ γνωρίζοντας χαρακτήρες τους οποίους τελικά χάνουμε για να ξαναδούμε προς το τέλος του βιβλίου. Ειλικρινά τον Σκύλακα τον είχα ξεχάσει σαν απειλή και δεν μου άρεσε που απλά τον είδαμε λίγο προς το τέλος μόνο και μόνο για να πεθάνει από τον τούμπανο πρωταγωνιστή. Η Ζήλεια ποτέ δεν μ’ έπεισε σαν αυτόνομος χαρακτήρας. Για μένα πάντα ήταν το ρομάντσο του πρωταγωνιστή.

 

Τα δύο μεγαλύτερα παράπονα μου όμως είναι δύο: Ο πρωταγωνιστής τα βάζει με κοτζάμ Θεούς (εκπληκτική η σκηνή με τον Πύρρωνα btw) αλλά όλα τα καταφέρνει όλα τα μαχαιρώνει. Το ότι τους κοροϊδεύει στην ουσία όλους δεν έχει κανένα αντίκτυπο καμία συνέπεια για τον ίδιο αλλά ζει happily ever after. Δεν ξέρω αν έχεις σχέδια μεταγενέστερα για τον Παγκράτη αλλά το τέλος μου φάνηκε πάρα πολύ ψεύτικο. Ακόμα και ο εξασθενισμένος Λατ πεθάνει μερικά χρόνια μετά.   

Το δεύτερο μεγάλο παράπονο μου έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του πρωταγωνιστή. Υποτίθεται πως θα ήταν τυχοδιώκτης. Αυτός βγήκε πιο λευκός και από χιόνι. Δηλαδή κλέβει τις εφευρέσεις του Θεόδωρου αλλά με το που τον ρωτάει η Ζήλεια αμέσως τα ξερνάει όλα. ΌΧΙ. Ένας τυχοδιώκτης πρώτα θα υπολόγιζε τα ποσοστά κέρδους που μπορεί να βγάλει και μετά ανάλογα με το risk/reward θα αποφάσιζε να ομολογήσει (πως είναι κλέφτης ιδεών ή είναι όλα δικά του). Επίσης αισθάνεται άσχημα που “πουλάει” το κορμί του στην Πελεία. Μα για έναν πραγματικό τυχοδιώκτη αυτό θα ήταν από τις χάρες του να είναι τυχοδιώκτης. Φυσικά μας παρουσίασες πως είχε λάβει μια Απελλατική αγωγή πολύ σκληρή και ήταν οπορτουνιστής από ανάγκη όχι από επιλογή. Και πάλι όμως το γεγονός πως είχε υποχρεωθεί να γίνει οπορτουνιστής έπρεπε να χει αφήσει κάποιο αντίκτυπο πάνω του.

 

Από όσα έχω αναφέρει μέχρι τώρα μπορεί να δίνεται η εντύπωση πως η ιστορία δεν μου άρεσε. Αντιθέτως επειδή μου άρεσε και επειδή θέλω να δω περισσότερες ιστορίες σε αυτόν τον κόσμο (ακόμα θέλω να δω πως θα καταλήξει η κόντρα των Θεών με τον Τίλου Ματίμ), μπαίνω σον κόπο να αναφέρω αυτά τα σημεία που με εμπόδισαν από να την απολαύσω πλήρως. Τελικά νομίζω πως αν σου δοθεί η ευκαιρία δεν πρέπει να φοβηθείς ένα μεγαλύτερο βιβλίο ή ακόμα και μια ιστορία σπασμένη σε δύο μέρη. Έτσι και οι λεπτομέρειες θα βοηθήσουν την πλοκή και οι χαρακτήρες σου θα ανασάνουν και θα μπορείς να τους αναπτύξεις περισσότερο. Αυτά. Σόρρυ για το κείμενο σεντόνι.   

[AlienBill]

Σημερα γιορτάζουν οι Παγκράτηδες. Χρόνια πολλά στον Παγκράτη...

[Zaratoth]

Είμαι στις 100+ σελίδες και διαβάζω. Μου αρέσει αρκετά αλλά έχω βρει ένα μεγάλο φάουλ για μένα και θέλω να το απαθανατίσω μήπως το ξεχάσω μέχρι το τέλος.

 

Στο τραπέζι της Πελείας στον Τουνταλίγια, το ολόκληρο κατεβατό ανάλυσης "Εραστή - Ερώμενου", έστω και με αφορμή το taunting του Σκύλακα, μου φάνηκε τελείως παράταιρο. Σκεφτόμουν πως αν ήμουν Τουνταλίγια, θα χτυπούσα κανένα χέρι στο τραπέζι για να αλλάξω θέμα πριν πεθάνω από τη βαρεμάρα. Περίπου στα ίδια θα έλεγε κανείς και για την ανάλυση του πως δουλεύει η μηχανή, αλλά εκεί πες έχει να κάνει με τεχνολογία και εξειδίκευση. Αλλά για ολόκληρη ανάλυση του παρελθόντος του Παγκράτη σε επίσημο δείπνο με epic πολιτικούς καλεσμένους; Όχι.

 

Συνεχίζουμε ακάθεκτοι.

[Zaratoth]

Ένα ακόμα live-reaction σχόλιο.

 

Το sex scene Παγκράτη - Ζήλειας για τα γούστα μου είναι, αν όχι το καλύτερο που έχω διαβάσει, σίγουρα στα τοπ 3. Επιφυλάσσομαι γιατί η μνήμη μου σε λεπτομέρειες από άλλα αναγνώσματα σε βάθος χρόνου είναι θολή.

[Naroualis]

 

 

[Zaratoth]

Λοιπόν, το τελείωσα και εγώ σήμερα, οπότε τέλος οι σημειώσεις/teaser και ώρα για την τελική κρίση.

 

Μου άρεσε. Ναι, δυο λέξεις που, όπως κορόιδευε εύστοχα ο Rhialto, χρησιμοποιώ συχνά. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορώ να ξεχωρίσω τα πραγματικά γαμάτα σημεία, ή ότι δεν έχω σημεία που μου άρεσαν λιγότερο.

 

Στο ψητό.

 

Η κοσμοπλασία είναι σε άλλο επίπεδο. Ένας κόσμος που αναπνέει μυστήριο και περιπέτειες, ο οποίος μου έβγαλε ένα κάτι τις από τις ιστορίες του Κόναν που διάβασα πέρισι το καλοκαίρι. Επίσης, δεν μπόρεσα να ΜΗΝ είμαι από την αρχή ως το τέλος σε διαρκή σύγκριση με το "Κοράκι σε Άλικο Φόντο". Εξηγούμαι. Και τα δυο ψευδοϊστορικά, ψευδοελληνιστικά με δικές τους ιστορίες, σε τόσο άγνωστους, αλλά συνάμα γνωστούς κόσμους. Είχα από την αρχή την επιπλέον περιέργεια να δω πως αυτό το μυθιστόρημα ψευδοελληνιστικής εποχής θα στεκόταν σε σύγκριση με το ήδη γνωστό και αγαπημένο για μένα ψευδοβυζαντινό σύμπαν του Κορακιού. Για μένα το ξεπέρασε κυρίως ενός σημείου, που θα ήθελα να θίξω αργότερα. Οι πόλεις διαμάντια και το γενικότερο lore με την μαγεία, τους μύθους και θρύλους κλπ, καθηλωτικό.

 

Οι χαρακτήρες ήταν ως επί των πλείστων καλοδουλεμένοι και πειστικοί. Διαφωνώ ελαφρώς με την άποψη του Rhialto για τη Ζήλεια ως απλώς "ρομάντσο" και πολύ πιο έντονα για τον Παγκράτη ως τυχοδιώκτη. Ακόμα και μετά το τέλος, δεν είμαι σίγουρος πως ακριβώς ήθελες να τον παρουσιάσεις, αλλά εμένα δεν μου έβγαζε στο τέλος (που τον γνωρίσαμε κιόλας) τυχοδιώκτης από χαρακτήρα όσο από ανάγκη. Αν δεν είχε ξεπέσει και ψιλοτρελαθεί ο Θεόδωρος, αμφιβάλω αν θα είχε καταλήξει έτσι ο Παγκράτης. Ένα από τα μεγάλα μου παράπονα για το βιβλίο έχουν να κάνουν πάλι με τον Παγκράτη και είναι δυο ειδών. 1) Φαίνεται να ξέρει πολλά περισσότερα από όσο είναι λογικό. Ναι, είναι δουλειά του για να επιβιώσει να "γνωρίζει" πράγματα, όσο περισσότερα τόσο καλύτερα, αλλά ειδικά οι γνώσεις του περί μαγείας μου φάνηκαν πραγματικά λάθος. Βλέπουμε όλες και όλες 2 γνωστές του μάγισσες, τις αδερφές, στην Δαμασινή Ιασώ, και ξέρει με λεπτομέρειες πως λειτουργούν και οι 2 μαγείες; Ακόμα και που τις προμήθευε υλικά, ήταν έξυπνος κλπ, παραήταν λεπτομερείς οι γνώσεις του. 2)Στο πρώτο μισό του βιβλίου είχε ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΑ ΠΟΛΛΟΥΣ εσωτερικούς μονολόγους. Τους διαβάσαμε μια, δυο, καταλάβαμε ότι παρασκέφτεται τα πράγματα, από πολλές γωνίες κλπ αλλά από την τρίτη και μετά κατέληξε κουραστικό.

 

Η ιστορία του βιβλίου, ο βασικός λόγος που διαβάζουμε βιβλία. Εδώ είναι τα πράγματα κατά το 75% καλά, σύμφωνα με πρόχειρους εγκεφαλικούς (και όχι μαθηματικούς) υπολογισμούς. Η ιστορία είναι ωραία, έχει αρχή-μέση-τέλος, το τέλος του πιάνει και μερικά χρόνια μετά, το οποίο προσωπικά εκτιμώ, ειδικά σε "αυτόνομες ιστορίες". Να δεις που κατέληξαν οι χαρακτήρες. Σε γενικές γραμμές, καλά. Αλλά αυτό το 25%, χαλάει τη σως και έχει να κάνει κυρίως με το pacing, όσο και με το...page-time (α λα screentime); Στο pacing είναι απλά τα πράγματα. Συμφωνώ με τον MountainRoot ότι από τη μέση και μετά τα time-skips άφηναν ένα περίεργο συναίσθημα, καθώς και το τέλος φάνηκε κάπως απότομο. Ίσως ένα μικρό άπλωμα να το έλυνε αυτό το θέμα. Όσον αφορά το page-time, θεωρώ ότι αναλώθηκαν σελίδες σε ανούσια πράγματα. Η λογομαχία Σκύλακα - Παγκράτη στο συμπόσιο, ήταν κουραστική και χωρίς λόγο, το ίδιο και το backstory του Παγκράτη σε εκείνο το σημείο. Επίσης, υπερβολικά πολλές σκέψεις του Παγκράτη. Σελίδες που θα μπορούσαν να αφιερωθούν σε περαιτέρω ανάλυση χαρακτήρων, ώστε π.χ. ο Σκύλακας, να μην φαινόταν στο τέλος απλά ως "από-μηχανής-κακός".

 

Κάποιες σημειώσεις πριν το λήξουμε:

 

1) Γιατί αυτό είναι καλύτερο από το Κοράκι σαν κοσμοπλασία; Γιατί, ενώ στο Κοράκι ο κόσμος είναι ένας κόσμος, αυτός εδώ είναι το sequel του δικού μας! Γουστάρω τέτοια meta.

2) Βέβαια, το συγκεκριμένο meta μου διέγραψε τελείως από το μυαλό τη μια από τις τρεις λέξεις-κλειδιά στην περιγραφή του βιβλίου, το Lovecraftian στοιχείο. Ο Δάγωνας για μένα δεν ήταν ποτέ ο Dagon του Lovecraft, αλλά ο θεός Δάγων της Ασσυρίας. Και ένα καλαμάρι που έμεινε στήλη άλατος από τον Λατ(Λωτ) δεν φέρνει τον Lovecraft για μένα.

3) Αν ο Δαγων είναι η Δροσιά της Γης, ο Ταλάτ είναι τ'αλάτι; Οκ, κακό, φεύγω.

(edit)4) Το Παράρτημα Β' ήταν νερό μέσα στην έρημο για μένα. Τόσο σαν περιεχόμενο όσο και σαν πόσο φαεινή ιδέα ήταν. Μόλις συνειδητοποίησα πως θα μπορούσα να χώσω στο δικό μου ένα κομμάτι ιστορίας που ήθελα να βάλω μέσα, αλλά χωρίς να γκρινιάζει ο αναγνώστης ότι δεν τον "νοιάζει" σε σχέση με το σενάριο. Παράρτημα. Ιδιοφυές.

 

Σε γενικές γραμμές, καταλήγουμε με το σχήμα του κύκλου στο αρχικό "μου άρεσε". Είχε τα θέματά του και εξήγησα παραπάνω περιληπτικά τι με ενόχλησε. Για μένα η επίλυση θα ήταν είτε περισσότερες σελίδες, είτε λίγο rebalancing των προτεραιτήτων, ώστε να μείνει ίδιος ο αριθμός σελίδων.

 

FAQ:

 

Θα ξαναδιάβαζα το βιβλίο;

Ναι.

 

Θα διάβαζα κάποια άλλη ιστορία της Πικρής Στροφής;

Με κλειστά μάτια.

 

Θα διάβαζα sequel αυτού του βιβλίου;

Όχι. Η ιστορία του Παγκράτη ξεκίνησε και τελείωσε με αυτό το βιβλίο. Θέλω καινούργιες ιστορίες, με άλλους χαρακτήρες και, πιθανώς, σε άλλα μέρη του κόσμου. Ίσως να ανεχόμουν κάποιο cameo, αλλά ως εκεί.

 

4/5

Edited July 21, 2016 by Zaratoth

[Naroualis]

ένα καλαμάρι που έμεινε στήλη άλατος από τον Λατ(Λωτ) 

 

Ω! αυτό το λογοπαίγνιο, δεν το είχα σκεφτεί!

 

Αν ο Δαγων είναι η Δροσιά της Γης, ο Ταλάτ είναι τ'αλάτι; Οκ, κακό, φεύγω.

 

Στάσου, πού πας; Μύγδαλα!  

 

(Όχι, αλήθεια, Ταλάτ είναι ένα από τα πιο κοινά σύρια επίθετα, κάποιες φορές το μεταφράζουν ως "Θάλασσα", αν και σημαίνει μάλλον "εμφάνιση" "πρόσωπο")

 

Το Παράρτημα Β' 

 

Ερώτηση: πήρε κανείς πρέφα το μεγάλο μυστικό του Δάμα και των Επιγόνων του;
 
 
Θα ξαναδιάβαζα το βιβλίο;
Ναι.

 

 
 
Θα διάβαζα κάποια άλλη ιστορία της Πικρής Στροφής;
Με κλειστά μάτια.

 

   
 
Θα διάβαζα sequel αυτού του βιβλίου;
Όχι. Η ιστορία του Παγκράτη ξεκίνησε και τελείωσε με αυτό το βιβλίο. Θέλω καινούργιες ιστορίες, με άλλους χαρακτήρες και, πιθανώς, σε άλλα μέρη του κόσμου. Ίσως να ανεχόμουν κάποιο cameo, αλλά ως εκεί.

 

 

     

 

Πώς μπορεί να μην υπάρξουν καμέο, αφού "Η εξαφάνισή του [μυστηριώδη μηχανικού Ντζεντέφ] είχε αφήσει πίσω της ιστορίες και κατασκευές που θα άλλαζαν τον κόσμο"; Αλλά εκτός από κάτι τέτοια υπαινικτικά, νομίζω ότι εντός της επόμενης δεκαετίας, τη Δαμασινή δε θα την ξαναεπισκεφτούμε.

 
Σ' ευχαριστώ, παιδάκι. Και όλους όσους έκαναν έστω τον κόπο να ανοίξουν το βιβλίο, και να γράψουν τι τους προβλημάτισε. Το είπα και νωρίτερα, άμα δε μου πείτε τι δε σας άρεσε, πώς θα γίνω καλύτερη;

 

ξανα-μανά       

[Cassandra Gotha]

 

Το Παράρτημα Β' 

 

Ερώτηση: πήρε κανείς πρέφα το μεγάλο μυστικό του Δάμα και των Επιγόνων του;

 

 

Είναι μάλλον κάτι τέτοια που ελάχιστα προσέχω εγώ, οπότε καμία έκπληξη που... όχι. (Τουλάχιστον, δεν θυμάμαι τώρα, αλλά θα θυμόμουν, δεν θα θυμόμουν;   )

[mman]

Το διάβασα κι εγώ.

 

Σημειώστε ότι στα παρακάτω τα «Συν» επικρατούν σαφώς ως αποτέλεσμα. Η μεγάλη σχετικά έκταση των «Πλην» είναι για να εξηγήσω τι εννοώ.

 

Συν

 

+Πολύ καλή εμφάνιση (σελιδοποίηση, επιμέλεια). Πολύ προσεγμένη δουλειά.

+Ο λεπτομερής και ευκρινής χάρτης και το ότι χώρεσε σε μία σελίδα.

+Τα ονόματα! Εύστοχα, προσεγμένα, μελετημένα. Πολλά συν για τις τρεις συλλαβές της Ζήλειας.

+Κοσμοπλασία (βλ. όλους!). Μην ξαναλέω κι εγώ τα ίδια. Ε, όχι, θα τα πω. Πολλή και φοβερή δουλειά. Σημασία και στην παραμικρή λεπτομέρεια. Εξαιρετικό πάντρεμα της ελληνιστικής πραγματικότητας με το φανταστικό στοιχείο. 11/10. Kudosμπραβοεύγε!

+Η γραφή. Από τα μεγαλύτερα ατού του βιβλίου. Καμιά φορά η Ευθυμία στα διηγήματά της που έχω διαβάσει εδώ (δεν έχω διαβάσει το «Μέσα απ’ το Γυαλί») υποκύπτει σε λίγο παραπάνω από τον ιδανικό στολισμό της γλώσσας. Εδώ έχει χαλιναγωγήσει αυτή την τάση, με αποτέλεσμα η γλώσσα να είναι χρωματιστή μεν, αλλά όσο πρέπει και να ικανοποιεί τις εκάστοτε ανάγκες του κειμένου, κρατώντας την ουσία και φέροντας άνετα την ιστορία που έχει να πει.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σκηνή στην οποία ο Παγκράτης γνωρίζει τον Δάγωνα. Η φράση «Είσαι/είμαι η Δροσιά της Γης» πρέπει να επαναλαμβάνεται πάνω από είκοσι πέντε φορές. Τις λάτρεψα όλες.

+Η περιγραφή του σπιτιού, του γλεντιού και του φαγητού στο δείπνο της Πελείας. Εντυπωσιακή, όπως έπρεπε.

+Η πρώτη ερωτική σκηνή Παγκράτη – Ζήλειας (βλ. πολλούς!). Με μια λέξη, υπέροχη. Με περισσότερες, αισθησιακή, ατμοσφαιρική, αβίαστη, πλήρης ερεθισμάτων, χορταστική και ανθρώπινα γραμμένη. Από τις καλύτερες που έχει διαβάσει.

+Η μάχη στην Ευρυβία. Κι εγώ συνήθως βαριέμαι τις μάχες, αλλά αυτή ήταν εξαιρετική. Αίμα, βία, αγωνία, χρώμα, όλα δουλεύουν.

+Παράρτημα Α’: Απολύτως αναγκαίο.

 

Πλην

 

--Οι τελευταίες, μάλλον εκβιαστικές, δύο λέξεις του Σημειώματος του Επιμελητή.

--Άνισο pacing / Μικρό μέγεθος / Αργεί να πάρει μπροστά η πλοκή (βλ. Cassandra, wordsmith, Nihilio, Zaratoth).

--Κίνητρα και τυχοδιωκτισμός Παγκράτη (βλ. Cassandra, wordsmith, Rhialto). Το ότι ο αναγνώστης δεν τα μαθαίνει ποτέ, ούτε και τις προθέσεις του.

--Πολλοί χαρακτήρες (Πελεία, Θεόδωρος, Βουλαγόρας κλπ.) μένουν ανεκμετάλλευτοι στη συνέχεια.

--Μέρη του διαλόγου στο δείπνο της Πελείας (βλ. Zarathoth).

--Οι θεοί φαίνονται πολύ ανίσχυροι. Τουλάχιστον δεν φαίνονται σημαντικά ισχυρότεροι από έναν μάγο σαν τον Λατ. 

--Πώς ήξερε ο Παγκράτης ότι για το δέσιμο του ατμού το ξόρκι πρέπει να γίνει μόνο πάνω στο μπενμπέν, ώστε να σώσει μόνο αυτή τη γνώση από τη Βιβλιοθήκη;

--Το ότι δεν είδαμε live το κάψιμο της Βιβλιοθήκης. Χαμένη ευκαιρία για μεγάλη σκηνή. Επίσης γιατί έκαψε τη Βιβλιοθήκη ο Παγκράτης; Και γιατί ο Λατ, αφού ο Παγκράτης έκαψε τη Βιβλιοθήκη του θεού του, του φέρεται ακόμα σαν να μην τρέχει τίποτα;

--Γιατί έδεσε ο Παγκράτης την τεχνολογία του ατμού; Δεν με καλύπτει το ότι έτσι μόνο ο Τουνταλίγια θα είχε πρόσβαση σε αυτόν, αφού έτσι κι αλλιώς δεν δουλεύει πια γι’ αυτόν. Και, αν αυτό ήταν δυνατόν, γιατί ο Τουνταλίγια δεν το είχε ζητήσει;

--Η πλήρης και περίπλοκη εξήγηση του Παγκράτη για τη μηχανορραφία του Σκύλακα (εν μέσω της πλέξης ενός σημαντικού ξορκιού!) την οποία δεν φαίνεται πότε την σκέφτηκε –αντίθετα μάλιστα, κάπου λέει ότι τον Σκύλακα τον είχε σχεδόν ξεχάσει.

--Πολύ μεγάλη και κουραστική η περιγραφή του ξορκιού στο προτελευταίο κεφάλαιο.

--Η (εντυπωσιακή κατά τα άλλα) κοσμοπλασία «έπνιξε» (μέχρι κάποιο βαθμό) τους χαρακτήρες και την πλοκή (βλ. Rhialto).

--Συχνοί εσωτερικοί μονόλογοι του Παγκράτη που καταλήγουν συνήθως σε ερωτήσεις για τη συνέχεια (βλ. Rhialto).

--Παράρτημα Β’: Μη αναγκαίο. Μερικές τοποθεσίες που αναφέρονται δεν υπάρχουν στον χάρτη.

 

Γενική εντύπωση: Μία πολύ σοβαρή προσπάθεια για ανταγωνιστικό φάνταζυ, από αυτές που δεν βλέπουμε συχνά, βασισμένη στην πλούσια ελληνική ιστορία και μυθολογία, με φρέσκιες και ενδιαφέρουσες ιδέες και πάνω απ’ όλα εντυπωσιακή κοσμοπλασία.

 

[Ιρμάντα]

Το βιβλίο Πνεύματα της Ευθυμίας Δεσποτάκη το έχω τελειώσει εδώ και λίγες μέρες, και κάπως μαγκωμένη, ομολογουμένως, ανεβάζω την κριτική μου. Κάπως μαγκωμένη γιατί πραγματικά, ήταν ένα βιβλίο που το περίμενα καλύτερο.

 

Αρχίζω από τα θετικά, που βεβαίως το βιβλίο έχει πολλά: είναι καλογραμμένο, κατά τόπους πολύ καλογραμμένο, και η συγγραφέας έχει κάνει καλή και εμφανέστατα μακροχρόνια δουλειά στο θέμα της κοσμοπλασίας. Το πως είναι ο χάρτης, οι τόποι, τα βουνά και τα πέλαγα. Ο Δάμας. Εξαίρετος κι ας μην φαίνεται ο ίδιος. Πανταχού παρών αν και νεκρός, σαν τη Ρεβέκκα της Δάφνης Ντε Μωριέ.

Θα ήθελα να διάβαζα ένα μυθιστόρημα για τον Δάμα και την Ηγιστώ.

Επίσης, τι όμορφο, όμορφο, όμορφο εξώφυλλο. Το θέλω αφίσα. Παζλ. Mouse pad. Κάτι το θέλω.

 

Από κει και πέρα, η ίδια η ιστορία στα Πνεύματα ήταν που δεν με έπεισε, δυστυχώς. Κάτι πήγαινε στραβά με το πώς συμβαίνανε τα πράγματα, πώς εξελίσσονταν, και δεν μπορούσα να το παρακολουθήσω τόσο απρόσκοπτα όσο θα ήθελα. Περίμενα κάτι περισσότερο να γίνει στο τραπέζι της Πελείας, ο διάλογος περί εραστών και ερωμένων δεν μου αρκούσε, η ίντριγκα που υπονοείτο στη διάρκεια της συνομιλίας δεν μου φάνηκε ότι είχε ιδιαίτερη ουσία. Ακολουθεί η επίσκεψη της Ζήλειας και τα ξόρκια επί ξορκιών που μονίμως με άφηναν με την εντύπωση ότι κάτι δεν είχα καταλάβει –και η σκηνή με το καλαμάρι στο χαλί. Αυτό φάνηκε υπερβολικά εμβόλιμο. Εξηγείται βεβαίως μετά, αλλά…η εντύπωση ότι κάτι δεν καταλαβαίνω εντείνεται διαρκώς.

 

Μην παρεξηγηθώ: ήταν ένα βιβλίο που ήθελα να μου αρέσει. Κάθε φορά που καθόμουν να το διαβάσω έλεγα, τώρα θα παρασυρθώ. Τώρα θα παρασυρθώ.

Τώρα θα παρασυρθώ.

Με άφησε μάλλον αδιάφορη η ίντριγκα μεταξύ των θεών. Ο Δάγων σαν επιλογή δεν μου φάνηκε επίσης ό,τι πιο επιτυχημένο (Τίλου Ματίμ μια χαρά στεκόταν) και επίσης τα μάγια που ασκούνταν στο βιβλίο, πέραν της σκηνής με τη χέκα στο νησί που αναδύθηκε (μου άρεσε αυτό)–δεν με «μάγεψαν.» Όλος ο διάλογος των θεών στο κεφάλι του Παγκράτη. Μα τι θεοί κι αυτοί. Πόσο εύκολα τους έπαιξε, και η βιβλιοθήκη; Σοβαρά; Να μην δούμε που καιγόταν; Μια σπουδαία και χαμένη ευκαιρία. Βιβλιοθήκη καίγεται, για όνομα του Θεού. Η Βιβλιοθήκη. Πρέπει να το βροντοφωνάξεις. Να το περιγράψεις. Να νιώσουμε τις φλόγες να μας ζεσταίνουν, να τις δούμε να καθρεφτίζονται στα μάτια του Παγκράτη.

Οι χαρακτήρες επίσης, αν και φτιαγμένοι όλοι από τα καλύτερα υλικά, δεν με συγκίνησαν αρκετά ώστε να συμπάσχω. Η Ζήλεια; Αδιάφορη. Ο Παγκράτης; Ακατανόητος κατά καιρούς, αλλά πάντως όχι με τόσο ενδιαφέρον. Ο Θεόδωρος; Θα μπορούσε, αλλά δεν προφτάσαμε να τον καλοδούμε. Και η Πελεία επίσης θα μπορούσε, αλλά δεν προφτάσαμε να την καλοδούμε. Το θέμα με τους καθρέφτες μου φάνηκε εντελώς προσχηματικό, και σε κάποιο βαθμό ήταν δηλαδή, και από πρόθεση της συγγραφέως. Αλλά τόση κουβέντα για τους καθρέφτες –τόσο ζήτημα, αν τους γυαλίζει ο Παγκράτης καλά κι αν είναι του συρμού να τους δίνεις έξω, δεν μου φάνηκε ότι προσέθετε κάτι.

 Η αγαπημένη μου σκηνή ωστόσο με τον Παγκράτη, η πρώτη από τις δυο, ήταν στο γυμναστήριο.

Επίσης, αυτό με επιφύλαξη το λέω, δεν ξέρω αν το βιβλίο θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται steam punk. Είχα την εντύπωση ότι το steam punk αφορά σε μια ευρύτερη κουλτούρα και όχι μονάχα στις μηχανές με ατμό. (Το δεύτερο σημείο που μου άρεσε ήταν η σκηνή όπου ο Παγκράτης έχτιζε τη μηχανή του. Η συγγραφέας το έχει μελετήσει, και μπράβο της.) Η ερωτική σκηνή στην ταράτσα δεν με ξετρέλανε, αλλά η κατασκευή του ατμοτηλεβόλου μου άρεσε πολύ.

 

Εκείνο που τελικά κατέληξα πως είναι το πρόβλημα του βιβλίου, κατά την ταπεινή μου άποψη πάντα, και πέρα από το γεγονός ότι είχα μεγάλες προσδοκίες από αυτό –είναι ότι δείχνει σαν να φτιάχτηκε πρώτα σαν κόσμος, σαν σύμπαν, σαν ιστοριογραφία, και μετά, πάνω σε αυτόν τον καμβά η Ευθυμία άπλωσε την ιστορία της. Ειλικρινά πιστεύω ότι είναι μάλλον δύσκολο να πετύχει η συγκεκριμένη συνταγή. Η ιστορία πρέπει να έχει το προβάδισμα. Η πλοκή, το παραμύθι που θέλεις να πεις. Και η κοσμοπλασία να ακολουθεί, να υφαίνεται γύρω από το παραμύθι σου για να το εξυπηρετήσει.

 

Η Ευθυμία είναι σίγουρα μία συγγραφέας από την οποία περιμένουμε πολλά, και αυτό ακριβώς είναι που μας κάνει να την κρίνουμε αυστηρότερα. Ξέρω ανθρώπους που αν είχαν γράψει τα Πνεύματα, απλώς θα πανηγύριζα γι’ αυτούς. Θα φώναζα Θαύμα, θαύμα.

Όμως για την Ευθυμία τα Πνεύματα είναι λίγο. Είναι λιγότερο από ότι περίμενα, κυρίως γιατί είναι άνισο. Κοσμοπλασία εξαιρετικά ψηλά, όμορφο γράψιμο, αλλά πλοκή και χαρακτήρες συγκριτικά κατώτεροι.

Αναμένω τη συνέχεια με μεγάλο ενδιαφέρον…

[elgalla]

Το βιβλίο το έχω διαβάσει εδώ και αρκετό καιρό, αλλά είχα τόσο πολύ τρέξιμο που δεν έβρισκα τον απαιτούμενο χρόνο να κάτσω να γράψω. Σε γενικές γραμμές, με έχουν καλύψει η Cassandra Gotha και η Ιρμάντα και συμφωνώ σχεδόν σε όλα τα σημεία με τις παρατηρήσεις τους, οπότε ίσως αναφέρω αρκετά από τα πράγματα που ανέφεραν ήδη, αλλά θα προσπαθήσω να μην πλατειάσω.

 

+ Φανταστική κοσμοπλασία, πολύ δουλεμένη, το διάβασμα και η έρευνα που έχουν πέσει για να δημιουργηθεί είναι εμφανή.

+ Ο κόσμος δίνει μια αίσθηση ρεαλιστική και καθολική, δεσμεύει όλες τις αισθήσεις του αναγνώστη και είναι αρκετά γνώριμος ώστε να τον κάνει να χαμογελά με κάποια πράγματα, αλλά και αρκετά άγνωστος ώστε να διατηρεί το μυστήριο και το φανταστικό του στοιχείο.

+ Πολύ ενδιαφέρουσα η ιδέα με τις Στροφές της ιστορίας, μου μυρίζει multiverse σε μελλοντικό χρόνο.

+ Οι λεπτομέρειες των αυτομάτων ήταν επίσης πειστικές και μελετημένες.

+ Ωραία ονόματα.

+ Δουλεμένη γλώσσα και γραφή.

+ Κάτι περιγραφές φαγητών, να σου τρέχουν τα σάλια.

+ Καταπληκτικό εξώφυλλο, όμορφη και ευανάγνωστη έκδοση.

 

- Πολλά λάθη επιμέλειας, με αυτό που βγάζει περισσότερο μάτι να είναι το "πολύ δουλειά" στο... σημείωμα του επιμελητή. Στην πρώτη παράγραφο του πρώτου κεφαλαίου υπάρχει ένα "καμμένο", πιο κάτω σε δύο συνεχόμενες σελίδες η λέξη ζήλεια (όχι το όνομα) γράφεται μία φορά με γιώτα, μία με έψιλον-γιώτα και πολλά άλλα που τώρα δεν θυμάμαι. Επίσης, ένα-δυο σημεία που νοηματικά δεν στέκουν και δεν θα έπρεπε να έχουν ξεφύγει στην επιμέλεια, όπως : "θύμωσε κι ο θυμός του καθάρισε το κεφάλι και του θόλωσε την κρίση".

- Steam ναι, punk ούτε για δείγμα.

- Ντάγκον. Μεγάλο ξενέρωμα, το Τίλου Ματίμ / Δροσιά της Γης ήταν πάρα πολύ ωραίο, το Ντάγκον μου το χάλασε. Είναι και άσχημο όνομα, δεν είχε και τίποτα να προσφέρει στην εξέλιξη της ιστορίας (μπορούσε να συνεχίσει να λέγεται Τίλου Ματίμ και η ιστορία θα έμενε ακριβώς ίδια), δεν μου αρέσει και η μυθολογία Κθούλου... με έχασες κάπου εκεί, Ναρού.

- Οι βασικοί χαρακτήρες δεν με κέρδισαν όσο οι δευτερεύοντες (Πελεία, Θεόδωρος, Τουνταλίγια). 

- Ο ρυθμός είναι πολύ άνισος και, στα σημεία όπου είναι αργός, είναι πολύ αργός.

- Το off the page κάψιμο της βιβλιοθήκης.

 

 

 

Σε γενικές γραμμές, τα "Πνεύματα" είχαν στοιχεία που μου άρεσαν πολύ και στοιχεία που μου άρεσαν λιγότερο. Η συνολική μου εμπειρία ήταν κάπου στη μέση, τελικά. Θα διάβαζα σίγουρα και άλλες ιστορίες στο ίδιο setting, είτε στην Πικρή Στροφή, είτε και σε άλλες Στροφές, αλλά όχι κάποια άλλη με τον Παγκράτη ή/και τη Ζήλεια. Είναι Αριστούργημα με κεφαλαίο άλφα, όπως μας γράφει ο επιμελητής; Όχι, δεν είναι. Είναι αυτό που με ενθουσιασμό περίμενα να διαβάσω από την πρώτη στιγμή που είδα την ανακοίνωση της Ευθυμίας; Επίσης όχι. Είναι κακό βιβλίο; Σε καμία περίπτωση. Είναι όμως άνισο: τρομερός κόσμος, πολύ λιγότερο τρομεροί χαρακτήρες και πλοκή, άτσαλος ρυθμός. Οπότε, αναμένω το επόμενο της Πικρής Στροφής, που είμαι σίγουρη ότι δεν θα έχει τα ίδια θέματα τώρα που γνωρίζουμε τον κόσμο και δεν θα χρειάζονται τόσο εκτενείς συστάσεις.

[Mastros]

ΠΝΕΥΜΑΤΑ

 

Να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι θεωρώ την Ευθυμία Δεσποτάκη πολύ καλή συγγραφέα. Χειρίζεται τον λόγο με μια σπάνια μαεστρία για συγγραφέα του φανταστικού. Έχω διαβάσει αρκετά διηγήματα της τα οποία μου άρεσαν και περισσότερο εντυπωσιάστηκα από ένα του οποίου ξεχνώ τον τίτλο (το γήρας, βλέπετε) το οποίο είχε να κάνει με την περίφημη ανθρωποθυσία των Αρχανών. Γι’ αυτό το λόγο ζήτησα να μου στείλουν τα «ΠΝΕΥΜΑΤΑ».

Τα οποία με απογοήτευσαν. Όχι γιατί η Ευθυμία ξέχασε να χειρίζεται τον λόγο ή έχασε τη μαεστρία της αλλά για άλλους λόγους.

Κατ’ αρχήν, ο κόσμος. Είναι μια εκδοχή της Ελληνιστικής εποχής με τα βασίλεια των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου παραλλαγμένα. Ονόματα γνωστά και αναγνωρίσιμα σκόρπια εδώ κι εκεί, ονόματα ανθρώπων, πόλεων και τα ρέστα. Ποιος δεν καταλαβαίνει ότι η Απέλλα είναι η Σπάρτη; Αλλά και για τα άλλα. Αν κάποιος ξέρει πέντε πράγματα για την Ιστορία των λαών της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, άλλο δε θα κάνει καθώς διαβάζει το βιβλίο από το ψάχνει και να ψάχνεται ποιος είναι ποιος και τι είναι τι.  . Π. χ. Περ – αα ήταν ο τίτλος του Βασιλιά στην Αρχαία Αίγυπτο, που σημαίνει «μεγάλο σπίτι». Από κει βγήκε η λέξη Φαραώ. Το αρχαίο όνομα της Παλμύρας ήταν Ταδμόρ. Παλμύρα την ονόμασαν οι Ρωμαίοι γιατί εκεί υπήρχαν πολλοί φοίνικες. (Η τελευταία βασίλισσα της, ήταν η Ζηνοβία, στη ντόπια γλώσσα Ζανάμπ.)

Κι αυτό είναι μεγάλο ελάττωμα του βιβλίου. Κατά τη γνώμη μου πάντα. Και καθόλου πρωτότυπο, κυρίως για έναν άνθρωπο που ανήκει σε μια ομάδα η οποία ισχυρίζεται ότι δεν ακολουθεί την πεπατημένη και τις λεγόμενες «σχολές» συγγραφής. Έτσι ακριβώς είναι και ο κόσμος του Ρόμπερτ Χάουαρντ. Το Τουράν είναι η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Στυγία είναι η Αίγυπτος με πρωτεύουσα το Λούξουρ, η Ζάμορα είναι η Ισπανία και ούτω καθ’ εξής. Το σκεπτικό είναι το αυτό. Υποθέτω ότι την Πέλλα η Ευθυμία την ονόμασε Ηλιούπολη από τον Ήλιο της Βεργίνας. Και πάει λέγοντας. Δε λέω να μην έχει πρότυπα ο κόσμος. Ψηλά, χαμηλά όλοι έχουμε. Όμως θα μπορούσαν να είναι λιγότερο φανερά, πιο καλυμμένα. Και, βέβαια ο άνθρωπος δεν πρέπει να λέει μεγάλες κουβέντες (ξεπερασμένα πρωτότυπα, προφανώς εννοούν πρότυπα, και τα ρέστα).

Ο κόσμος θα μπορούσε να έχει πρότυπο την Ελληνιστική εποχή αλλά να μην την θυμίζει τόσο πολύ, να έχει τα χαρακτηριστικά της αλλά όχι τόσο αναγνωρίσιμα σημεία. Να έχει ο αναγνώστης την αίσθηση ότι βρίσκεται σε έναν άλλον κόσμο κι όχι σε μια εκδοχή της Γης όπως την ξέρουμε. Αλλά αν γινόταν αυτό, πώς θα παρουσιαζόταν ένας αναγνωρίσιμος Μέγας Αλέξανδρος με το σκαιό τρόπο που παρουσιάστηκε;  

 

Οι χαρακτήρες τώρα. Πρόβλημα κι αυτοί. Ο Παγκράτης μου δίνει την εντύπωση ενός άντρα που εκπορνεύεται στην Πελεία για την εύνοιά της. Ο Παγκράτης κλέβει τα σχέδια του Εραστή του, του Θεόδωρου και τα παρουσιάζει για δικά του. Διακηρύσσει όμως ότι είναι ο Θεόδωρος ο μεγαλύτερος εφευρέτης της εποχής του, κατηγορεί τον κόσμο ότι δεν τον αναγνωρίζει, φωνάζει ότι τον αγαπάει και τον σέβεται γιατί του χρωστάει το «ευ ζην», όπως έλεγε ένας πολύ καλός μου φίλος κ. λ. π. Όλα αυτά τα μεγάλα λόγια δεν τον εμποδίζουν να τον εκμεταλλεύεται άγρια τον γέρο. Κι αφού πουλάει τις σπουδαίες εφευρέσεις του δασκάλου του, γιατί τις δίνει για πενταροδεκάρες και μετά έχει ανάγκη να εκπορνεύεται κιόλας με τη μια και με την άλλη;

 

Δεν κατάλαβα επίσης ποτέ γιατί δέχτηκε ο Παγκράτης να βοηθήσει τον Τουνταλίγια. (Όνομα βασιλιά των Χετταίων, το Τουνταλίγια.) Γιατί δεν χώνευε τη φύτρα του Δάμα; (πίσσα στα κόκαλά του, που λέει και ο Καζαντζάκης). Γιατί είχε ερωτευτεί την Ζήλεια; Ή γιατί τον γοήτευσε η λατρεία του Νταγκόν ; Δεν το μάθαμε ποτέ. Και γιατί έκαψε την φοβερή και τρομερή βιβλιοθήκη της Ομφάλης; Και μάλιστα πριν διαβάσει οτιδήποτε από αυτήν; Καθόλου έξυπνο.

Ειρήσθω εν παρόδω, ο Νταγκόν και οι άλλοι θεοί. Υποτίθεται ότι αυτοί ήταν ένα είδος εξωγήινοι και ήρθαν στην Γη και παράσταιναν τους θεούς. Στον κόσμο τους ήταν θνητοί, εδώ έγιναν αθάνατοι. Πώς; Με ποιο τρόπο; Το φως του ήλιου μας τους έδωσε αυτές τις δυνάμεις όπως έγινε και με τον Σούπερμαν; Πολύ θα ήθελα να μάθω. Και όχι, ο Νταγκόν δεν είναι εφεύρεση του Λάβκραφτ. Είναι αρχαία θεότητα των Αμοραίων και της Ουγκαρίτ στην εποχή του χαλκού. Ο Λάβκραφτ απλώς τον χρησιμοποίησε στις πρώιμες ιστορίες του. Άρα όποιος χρησιμοποιεί τον Νταγκόν δεν  γίνεται αυτόματα Λαβκραφτικός, ναι; Εδώ πάλι έχουμε έλλειψη πρωτοτυπίας, για ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι θα κάνουν τομή στην αναπαραγωγή ξεπερασμένων προτύπων. Θα μπορούσε η Ευθυμία να δημιουργήσει έναν θεό που να πληροί τις προϋποθέσεις και να θεωρείται ο ανώτερος όλων. Ξέρω ότι μπορεί.

Το δε ιπτάμενο χαλί με χτύπησε κατακέφαλα! Ένας «από μηχανής θεός» που ξεπήδησε από το πουθενά μόνο και μόνο για προχωρήσει η ιστορία. Μετά δεν εμφανίζεται πουθενά. Γιατί; Αν μπορούσε αυτός ο Ταλάτ  να φτιάχνει ιπτάμενα χαλιά, θα μπορούσε ο Τουνταλίγια να τα χρησιμοποιήσει στον πόλεμο του για αεροπορία. Αφού γνώριζαν το πετρέλαιο, δε θα ήταν δύσκολο να φτιάξουν βόμβες και να τις ρίχνουν στον εχθρό από αέρος. Όπως δε θα χρειαζόταν να πάει να υποχρεωθεί στον ξένον άνθρωπο, ναι; Και δε θα κρατούσε και τα μαργαριτάρια στο ταμείο του.

Σε όλο το βιβλίο κυριαρχεί ο Δάμας (πίσσα στα κόκαλά του, που λέει και ο Καζαντζάκης). Πράγματι, κάθε φορά που τον θυμούνται μέσα στην ιστορία οι αντιδράσεις είναι ανάλογες: Ο σφαγέας, ο χασάπης, ο πήξας, ο δείξας. Κατάστρεψε τούτο, κατάστρεψε εκείνο, πέρασε από λεπίδι τους μεν, σκλάβωσε τους δε και πάει λέγοντας. Ο Τουνταλίγια, ο Ελευθερωτής και Πατριώτης δεν έκανε τίποτα διαφορετικό, ναι; Ή μάλλον έκανε. Δεν έπιασε αιχμαλώτους, τους έσφαξε όλους. Παιδιά, γυναίκες, γέρους, ό, τι κινούνταν κι ό, τι ανάσαινε. Και πήγε ακόμα παραπέρα. Ενώ έταξε στους Ανωσιανούς ότι θα τους αφήσει να φύγουν, πάτησε τη μπέσα και τους σκότωσε. Λοιπόν, δεν μπορώ να πειστώ ότι αυτός θα γίνει καλός βασιλιάς, έστω κι αν αυτοί που κατέσφαξε ήταν οι εχθροί του.

Μακρηγόρησα όμως. Λοιπόν, επειδή είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Ευθυμίας, ελπίζω να προσέξει λίγο παραπάνω το επόμενο. Επαναλαμβάνω ότι είναι από τους λίγους συγγραφείς του φανταστικού που γράφουν με προσωπικό ύφος, ρέουσα γλώσσα και πολύ καλή γνώση της ελληνικής. Επαναλαμβάνω ότι πιστεύω στην πένα της.

Καλό είναι να ασχολούνται οι συγγραφείς του φανταστικού με τα ελληνικά και ν’ αφήσουν κατά μέρος τα ξωτικά, τους νάνους, τους ιππότες και τους άχρηστους μάγους, αυτούς που κρύβουν την ανικανότητα τους να κάνουν ενός παρά πράγμα, σε διφορούμενες φράσεις. Αυτά είναι δυτικά, ξενόφερτα. Όμως κάθε πράγμα πρέπει να γίνεται σωστά, προσεκτικά και χωρίς μεγάλες κουβέντες. 

 

[Mors Planch]

Λοιπον τι εχουμε εδω; Ελληνιστικο φαντασυ; Άν ξεχασουμε ότι υπάρχει ένας Αλέξανδρος με χαρακτήρα του Φιλίππου που προλαβαίνει να γεράσει, Χετταίοι που αρνήθηκαν να εξαφανιστούν, κάτι στην Τρανή που έρχεται από το μεσαίωνα (αλλά αυτό είναι μάλλον μια άλλη ιστορία για ένα άλλο βιβλίο) και μια διαφορετική δύση για να είναι ένας σκέτος Ελληνιστικής κόσμος. Αν βάλουμε και μια καλή δόση φανταστικού που είναι κάτι παραπάνω από σκέτο υπερφυσικό έχουμε τον κόσμο των Πνευμάτων.

 

Σε αυτό τον κόσμο ο ήρωας (;) μας ειναι ένας συμπαθητικός τυπάκος που αντιμετωπίζει θεούς και ανθρώπους για να φτιάξει τη δική του θέση στον κόσμο. Και η συγγραφέας φροντίζει να μας γινει συμπαθής. Αυτό φυσικά δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο ίδιος και η παρέα του είναι αντικειμενικά οι κακοί της ιστορίας. Οι ίδιοι ζουν στη σκιά του Δαμα που ανεπιστρεπτί άλλαξε τον κόσμο τους και αντικειμενικά έχουν κάθε λόγο να τον μισούν είτε προέρχονται από την κατεστραμένη Απέλλα, είτε είναι θεοί και οι ακόλουθοι τους που τους χάλασε τα σχέδια, είτε Νεσίλιοι που έχασαν μια αυτοκρατορία εξαιτίας του. Και κάπως έτσι ο Παγκράτης καταδικάζει τον κόσμο του σε 1000 χρόνια σκοτάδι και προδίδει το έθνος του για χάρη ενός Νεσίλιου βασιλιά που το μισεί...

[Morfeas]

Τα Πνεύματα είναι ένα βιβλίο που μπλέκει την ιστορική πραγματικότητα, την εναλλακτική ιστορία και το φανταστικό στοιχείο μέσα από ένα ενδιαφέρον κοσμογονικό twist. Αν και το διάβασα με υψηλές προσδοκίες, συνολικά μου άρεσε πολύ.

Καταρχάς, τα δυο μεγάλα ατού του μυθιστορήματος είναι

1. Η γραφή, που κυλάει αβίαστα σαν το νερό στις κατασκευές του Παγκράτη, που αλλάζει σαν ατμός μορφή και ρυθμό, ώστε να εξυπηρετεί την ιστορία, που προσαρμόζεται κοντολογίς στις ανάγκες του μυθιστορήματος. Η συγγραφέας έχει καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας και όλου του εύρους της κι αυτό φαίνεται, με την καλή έννοια. Η σκηνή που ο Παγκράτης σχεδιάζει τη μηχανή είναι πολύ πετυχημένη, αν και θα μπορούσε να είναι κουραστική (και δεν περίμενα να μπαίναμε σε τόσες λεπτομέρειες σε κείμενο του φανταστικού, εκεί εντυπωσιάστηκα με την έρευνα της συγγραφέα)

2. Η κοσμοπλασία. Οι εξηγήσεις (βλ. στροφές), τα μέρη, τα ονόματα, οι κουλτούρες, το πλούσιο ιστορικό υπόβαθρο που δεν είναι απλώς μια τοιχογραφία στο φόντο της ιστορίας, αλλά ο υποκινητής των γεγονότων του βιβλίου. Η ιστορία ήταν γεμάτη με κρυμμένα βάζα με λιχουδιές, γεύσεις κι αρώματα.

 

Για μένα το βιβλίο ξεκίνησε εξαιρετικά, δεν βρήκα τίποτα περιττό ή που να μην μ’ αρέσει στις πρώτες 100 σελίδες (και κάτι ψιλά), ούτε αργοκίνητο το βρήκα ή φλύαρο. Όλα μου φαίνονταν υποδειγματικά γραμμένα. Λάτρεψα, σαλάκι να στάζει και τα συναφή.

 

Για μένα πρώτο σημείο που με ξενέρωσε κάπως ήταν το μαγικό χαλί, μου φάνηκε περισσότερο παραμυθικό στοιχείο απ’ όσο θα ήθελα, μα κι απ’ όσο η κατά τα άλλα προσγειωμένη (pun intended) μαγεία του κόσμου άντεχε, συν η –ψυχεδέλεια να την πω;– ασάφεια της σκηνής που με έκανε να χάσω το ενδιαφέρον μου για την ίδια τη σκηνή και να περιμένω τις εξηγήσεις. Χρησιμοποιείται μόνο μία φορά (κι άλλη μία εικάζω στο τέλος, off screen, γιατί αλλιώς δεν ξέρω αν έβγαιναν οι χρόνοι) και δεν ήταν αρκετή για να με πείσει για την ανάγκη του. Αλλά μικρό το κακό.

Το σημείο που για μένα χάθηκε, όμως, μεγάλο μέρος του ενδιαφέροντος για την πλοκή ήταν η συνάντηση του Παγκράτη με τον Τίλου Ματίμ. Από εκείνο το σημείο και μετά τα κίνητρα των χαρακτήρων έπαψαν να βγάζουν πολύ νόημα για μένα, η παρουσία των θεών μου φάνηκε μπερδεμένη (τι ήθελαν τελικά από τον ίδιο; Τι ήθελε ο ίδιος από αυτούς και πώς προέκυψε η αγάπη του για τη βιβλιοθήκη;). Ούτε το Δάγων μου είπε κάτι (αν και ξέρω ότι έχει σχέση με τη μυθολογία Κθούλου, η αποκάλυψη του ονόματος σε κλείσιμο κεφαλαίου με άφησε να χάσκω «ε, και;»). Ναι, οι εξηγήσεις ήταν υπέροχες, οι διάλογοι με τους θεούς πολύ ενδιαφέροντες σε επίπεδο μυθοπλασίας ή και θεολογικό, αλλά φοβάμαι ότι η συγκεκριμένη στροφή (no pun intended εδώ) της ιστορίας με έκανε να παρακολουθώ ως θεατής, χωρίς μεγάλο ενδιαφέρον για τις τύχες των ηρώων, αλλά περισσότερο για να δω πού θα καταλήξει και τι άλλα κομμάτια του κόσμου μπορεί να εμφανιστούν στην επόμενη σελίδα.

Οι παραπάνω εξελίξεις κακές δεν ήταν, το βιβλίο ποτέ για μένα δεν φτάνει καν στη μετριότητα, είναι ακόμη και στα αδύναμα σημεία του καλό, απλώς για μένα δεν φτάνει στο επίπεδο της αρχής – θα προτιμούσα να μην φεύγαμε από την Ιασώ ίσως, νομίζω ότι είχε να δώσει πράγματα, ή η συνέχεια του ταξιδιού να μην άλλαζε τόσο πολύ σε ύφος (ίσως να ήθελα οι θεοί να μην έμπλεκαν με τους θνητούς; Δεν ξέρω, ξέρω μόνο ότι αυτό είναι θέμα γούστου).

Οι χαρακτήρες είναι καλογραμμένοι στο σύνολό τους (αγαπημένοι η Πελεία κι ο Θεόδωρος, με τον Τουνταλίγια από κοντά), οι βασικοί λειτουργικοί (αν και ομολογώ ότι η Ζήλεια δεν με κέρδισε ποτέ) παρόλο που θα ήθελα να μου είναι πιο κατανοητά τα κίνητρα του Παγκράτη στο δεύτερο μισό, από νωρίς, κι ας χάναμε την ανατροπή του τέλους.

 

Κατά τη γνώμη μου, τα Πνεύματα είναι ένα πολύ καλό μυθιστόρημα του φανταστικού, που όσα παράπονα συγκεντρώνει, τα οφείλει στο υψηλού επιπέδου ξεκίνημά του και στις φανερές αρετές της Ευθυμίας να γράφει όμορφα, ζωντανά και όσο ρευστά χρειάζεται. Εννοείται ότι θα διαβάσω κι άλλες ιστορίες της Πικρής Στροφής κι ελπίζω τα επόμενα συγγραφικά βήματα της Ευθυμίας να δούνε σύντομα το εκδοτικό φως.

[Naroualis]

Χωρίς να θέλω να σας προϊδεάσω, η Κατερίνα Μαλακατέ ετοιμάζεται να ξεψαχνίσει και το βιβλίο κι εμένα την Κυριακή το απόγευμα στον διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό amagi. Συντονιστείτε, αν δεν μ' έχετε ήδη βαρεθεί

[Naroualis]

Στη σημερινή εκπομπή στον amagi, θα γίνει και κλήρωση. Δύο Πνεύματα και δύο Αμόνια Που Τραγουδούν.

[Naroualis]

Χωρίς να θέλω να σας προϊδεάσω, η Κατερίνα Μαλακατέ ετοιμάζεται να ξεψαχνίσει και το βιβλίο κι εμένα την Κυριακή το απόγευμα στον διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό amagi. Συντονιστείτε, αν δεν μ' έχετε ήδη βαρεθεί

 

Και για όσους δεν την άκουσαν, κονσέρβα.

 

"Διαβάζοντας"

[Simitsakis]

Έχω ξεκινήσει και ακούω την κονσέρβα. Το υπόλοιπο στο αυτοκίνητο.

 

Να γράψω και εγώ, μέρες που είναι, τι αποκόμισα από τα πνεύματα   (copy paste από goodreads, με ελάχιστο χρόνο στη διάθεσή μου για διορθώσεις μορφοποίησης)

 

Το άνοιξα για λίγο να δω το στυλ γραφής... Δεν το ξανάκλεισα.

 

Τι αφορά το βιβλίο:

" Το “Πνεύματα: μια ιστορία της Πικρής Στροφής”, της Ευθυμίας Ε. Δεσποτάκη, είναι ένα αυτοτελές μυθιστόρημα που διαδραματίζεται σε έναν κόσμο που θυμίζει την εποχή των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, σε μια πόλη που θυμίζει την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Μόνο που δεν υπάρχει ο Μέγας Αλέξανδρος, υπάρχει ο Μέγας Δάμας. Δεν υπάρχει Αλεξάνδρεια, υπάρχει Δαμασινή. Δεν υπάρχει Αίγυπτος, υπάρχει Αισωπεία. Και δεν υπάρχει ο Πτολεμαίος, υπάρχει ο βασιλιάς Περιγένης ο Τρίτος, ο Ξάνθος. Στα κοσμοπολίτικα δρομάκια της Δαμασινής, ζει κι αγωνίζεται να επιβιώσει ο Παγκράτης, ένας νεαρός εύστροφος και καταφερτζής. Για να εξασφαλίζει την επιβίωση τη δική του και του γέροντα κηδεμόνα του, ο Παγκράτης χρησιμοποιεί κάθε τρόπο: από το να πουλάει εφευρέσεις που δουλεύουν με ατμό στη βαριεστημένη αυλή του βασιλιά και να παρέχει ερωτικές υπηρεσίες σε πλούσιες χήρες, μέχρι να βρίσκει σπάνια υλικά για τις ντόπιες ή τις ξένες μάγισσες. Η ζωή του μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά είναι στρωμένη, ξέρει που βαδίζει, ξέρει τις δυνατότητές του και ξέρει ν’ αρπάζει τις ευκαιρίες του εγκαίρως. Ωστόσο, όλα αυτά θα ανατραπούν, όταν ένας έκπτωτος, πρόσφυγας πρίγκιπας από το γειτονικό βασίλειο της Νεσίλης, θα κάνει την εμφάνισή του στην ουσιαστικά απομονωμένη για πολιτικούς λόγους καλή κοινωνία της Δαμασινής. Μαζί του θα φέρει μια μάγισσα σκλάβα κι οι δύο ξένοι ίσως ζητήσουν από τον Παγκράτη κάτι που ούτε κι ο ίδιος δε γνωρίζει ότι διαθέτει. "

 

 

Τι πήρα από το βιβλίο:

Εξαιρετικός λογοπλάστης η Ε.Δεσποτάκη. Είναι ένα από τα δυνατότερα χαρτιά του βιβλίου γιατί καταφέρνει με άμεσο τρόπο να σου περάσει -ακόμη και μέσα από μία λέξη- μια ολόκληρη εικόνα και να σε μεταφέρει πλήρως στην Ελληνιστική χρονική περίοδο 2300 χρόνια πριν- κι αν αυτή η λέξη δεν υπάρχει, θα στη δημιουργήσει με τέτοιο τρόπο που θα νομίζεις πως προϋπήρχε. 

Διαβάζοντας άλλο βιβλίο αργότερα και ύστερα από διάστημα 2-3 ημερών, τα πνεύματα ακόμη μου ψιθύριζαν και με αποσπούσαν: Είμαι η δροσιά της Γης.

 

Έχει καταφέρει να σου πασάρει φράσεις και να σου κολλάνε στο μυαλό ως τραγούδι.

 

Στην πλοκή δεν εντόπισα εντόπισα κάποιες κοιλιές, αν και πιστεύω πως μερικές πληροφορίες που χτίζουν την ατμόσφαιρα θα μπορούσαν να είχαν παραμεριστεί αν έπρεπε να διατηρηθεί το μέγεθος του βιβλίου, αλλά κάλλιστα μπορούσαν να δοθούν περισσότερες για τα πνευματικά αυτόματα και να μεγαλώσει κι άλλο.  (Εάν θέλετε πληροφορίες για τη συγκεκριμένη τεχνολογία προτείνω το "Αρχαία Ελληνική τεχνολογία - οι εφευρέσεις των αρχαίων Ελλήνων" )

Επίσης, πιστεύω, πως εάν η ιστορία εξελισσόταν μέσα από τα μάτια διαφορετικών ηρώων και όχι μόνο του Παγκράτη, θα ήταν ένα ακόμη + για το βιβλίο. 

 

Τα παραπάνω όμως δεν στερούν την απόλαυση από την ανάγνωση του βιβλίου και καταφέρνει να σε ξεναγήσει εκεί που τα μουσεία δεν μπορούν.

 

Το τέλος για μένα ήταν πλήρως ικανοποιητικό, εξυπηρετεί τον σκοπό του βιβλίου:  Ξεσκεπάζει σημεία της πραγματικής ιστορίας μέσω της μυθοπλασίας-ψευδοϊστορίας, με το θεϊκό στοιχείο και τις μεταφυσικές εμπειρίες του Παγκράτη να είναι πολύ σωστά δοσμένες συμβολικά. 

 

Γενικά:

Δεν μπορώ να πω πως είναι fantasy ή steampunk, όπως ακούγεται δεξιά κι αριστερά. Είναι ένα βιβλίο που έχει πάρει την ιστορία και την έχει κρυπτογραφήσει ελαφρά ώστε να περάσει κάποιες πιθανές εξηγήσεις για την εξέλιξη του ανθρώπου ως προς το Θεϊκό στοιχείο και την τεχνολογία. Τα μηνύματά του καταφέρνει να τα περάσει πειστικά και διαβάζεται νερό, παρά το γεγονός ότι πού και που θα σημειώνετε άγνωστες λέξεις για να τις ψάξετε αργότερα. Άποψή μου επίσης είναι πως ακριβώς επειδή δεν ανήκει σε κάποιο συγκεκριμένο είδος λογοτεχνίας, μπορεί να διαβαστεί άνετα από κάθε αναγνώστη 15+ και να το απολαύσει.

Το κέρδισε το στοίχημα.

 

Μπορείτε να διαβάσετε ακόμη περισσότερα από τη στήλη μου στο Frapress.

[Γελωτοποιός]

 

Χωρίς να θέλω να σας προϊδεάσω, η Κατερίνα Μαλακατέ ετοιμάζεται να ξεψαχνίσει και το βιβλίο κι εμένα την Κυριακή το απόγευμα στον διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό amagi. Συντονιστείτε, αν δεν μ' έχετε ήδη βαρεθεί

 

Και για όσους δεν την άκουσαν, κονσέρβα.

 

"Διαβάζοντας"

 

 

Πολύ ωραία κονσέρβα! Χόρτασα καλά.