Συνέντευξη με την Άρτεμη Βελούδου-Αποκότου

[Naroualis]

Την Άρτεμη Βελούδου-Αποκότου τη γνωρίσαμε μέσα από την τριλογία τρόμου με τίτλο Εφιάλτες (Συμβόλαιο ψυχής, Ψευδαίσθηση, Αποδέσμευση) που μας πηγαίνει γι' αρχή μια βόλτα στο Ντάνγουιτς. Το πραγματικό Ντάνγουιτς. Για να δούμε τι άλλες βόλτες έχει να μας πάει με όχημα τις ερωτήσει που τις κάναμε.

 

Οι μορφοποιήσεις είναι της συνετευξιαζομένης.

 

1.    Τι θεωρείς ότι πρέπει να ξέρει κάποιος για σένα πριν ξεκινήσει να διαβάζει τα βιβλία σου;

Είμαι φανατική αναγνώστρια, κι αυτήν την ιδιότητα κρατάω πάντα στο μπροστινό μέρος του μυαλού μου. Ο μεγαλύτερος φόβος της παιδικής μου ηλικίας ήταν τα φαντάσματα... Επίσης, δεν έχω ταξιδέψει ποτέ στο εξωτερικό.

 

2.    Ποια είναι τα αναγνώσματά σου; Ποια βιβλία απολαμβάνεις και ποια τα διαβάζεις με τα ζόρι και αν τα διαβάσεις τελικά;

Δεν είμαι ιδιαίτερα επιλεκτική στα αναγνώσματα μου... Θα μπορούσε κανείς να πει πως είμαι ‘καθολική’ αναγνώστρια. Αν ένα βιβλίο μου κεντρίσει το ενδιαφέρον για οποιονδήποτε λόγο (τίτλος, περίληψη, εξώφυλλο, πρόταση), θα το διαβάσω. Μέχρι πρότινος, ήταν ζήτημα τιμής να το φτάσω ως το τέλος∙ πλέον δεν έχω την υπομονή, τον χρόνο ή και την πολυτέλεια, αν θέλετε, να υποστώ τέτοιον ψυχαναγκασμό. Απολαμβάνω ιδιαίτερα το είδος του φανταστικού –σχεδόν όλες τις κατηγορίες του, με αδυναμία στα μυθιστορήματα τρόμου. Στην άκρη έχω αφήσει κάποια κλασικά πεζογραφήματα, για να επιστρέψω όμως, όταν θα έχω την κατάλληλη διάθεση∙ εντελώς έχω εγκαταλείψει κάποια αισθηματικά/κοινωνικά που είχαν πολύ και αδικαιολόγητο δράμα.

 

3.    Αν πρέπει να διαλέξεις μόνο έναν, ποιος είναι ο ένας και μοναδικός λόγος που γράφεις;

Για να περάσω μηνύματα – παράγωγα διάφορων προβληματισμών μου, μέσα από τις ιστορίες μου. Και όσους φτάσουν... μόνο που τα εκφράζω με αυτόν τον τρόπο, μου είναι αρκετό.

 

4.    Πόσο εύκολο ήταν να μιλήσεις για το αγγλικό Ντάνγουιτς κι όχι για το αμερικάνικο και πώς προέκυψε αυτή η επιλογή;

Για να κυριολεκτούμε, το ‘αμερικάνικο Ντάνγουιτς’ είναι στην ουσία μια φανταστική, Λαβκραφτική εκδοχή του ‘αγγλικού Ντάνγουιτς’. Ως ονομασία τοποθεσίας απαντάται στην κομητεία του Σάφολκ (Ηνωμένο Βασίλειο) και στο Κουίνσλαντ. Στις Η.Π.Α. απαντάται ως ονομασία λεωφόρου στο Ορλάντο και στο Τόρανς.
Έψαχνα ένα παραθαλάσσιο, αραιοκατοικημένο χωριό στη Βρετανία. Ένα μέρος που να αποτελεί μια φαινομενικά γαλήνια παγίδα. Που με την ησυχία του να σε φέρνει αντιμέτωπο με τα όσα κρύβονται στο σκοτάδι (εσωτερικά ή εξωτερικά)• όπου, παρά την ομίχλη, δε θα μπορείς να κρυφτείς πουθενά. Το Ντάνγουιτς βρέθηκε στη λίστα και σύντομα ένιωσα πως η ιδιαίτερη μορφολογία και η ιστορία του μπορούν να χρησιμοποιηθούν έξοχα, με φανταστικές κατευθυντήριες γραμμές.
Η... φρίκη του Ντάνγουιτς αποκαλύπτεται ανάλογα με τα δεδομένα πάνω στα οποία θα κινηθεί μια ιστορία που διαδραματίζεται εκεί. Εύκολο ή δύσκολο δεν μπορώ να πω... Μη έχοντας επισκεφτεί ποτέ το χωριό, στηρίχτηκα σε ενδελεχή έρευνα μέσω διαδικτύου (ντοκιμαντέρ, δορυφορικοί χάρτες, δημογραφικά αρχεία κ.ά.). Το ίδιο έκανα για όλα τα μέρη από τα οποία πέρασαν οι χαρακτήρες του βιβλίου. Η αλήθεια όμως είναι, πως με το Ντάνγουιτς δέθηκα περισσότερο. Έγινε πολύ γρήγορα ‘κτήμα μου’. Από το πρώτο μέρος της τριλογίας, που διαδραματίζεται εξολοκλήρου εκεί, επιστρέφουμε στο Ντάνγουιτς μόλις στο τελευταίο μέρος του τρίτου βιβλίου... Όσο έγραφα εκείνες τις σκηνές, ένιωθα πως επέστρεφα σπίτι μου. Κοιτάζοντας πίσω, δε θα το χαρακτήριζα ούτε εύκολο, ούτε δύσκολο το όλο εγχείρημα∙ μάλλον φυσικό.

 

5.    Η Ονόρα είναι ένα πλάσμα μυστήριο και τολμώ να πω μακριά από τα πρότυπα ομορφιάς. Πόσο σημαντικός είναι για σένα, σαν συγγραφέα, αλλά και σαν αναγνώστη, ένας μη-ιδανικός ήρωας;

Τόσο η Ονόρα, όσο και ο Ρέιμοντ, είναι αντισυμβατικοί ήρωες -αυτό δεν το κρίνω εγώ, αλλά προκύπτει σαν συμπέρασμα από τα αισθήματα μίσους που έχουν προκαλέσει. Όσο αφορά την εξωτερική εμφάνιση της Ονόρα, αυτή η επιλογή ήταν κατάλοιπο ενός από τους δύο θρύλους που αποτέλεσαν έμπνευση για τους «Εφιάλτες» (‘Ο Γάμος του Ιππότη Γκαβέιν’). Θέτοντάς τους σε φανταστικό πλαίσιο, στόχευα οι ήρωες να είναι ρεαλιστικοί σε ακραίο σημείο, ώστε να πετύχω τουλάχιστον τη μέση.
Σαν αναγνώστρια πάντα μου άρεσε να διαβάζω μη-ιδανικούς χαρακτήρες... Δεν είναι μόνο το ότι σπάνε τη μονοτονία, ούτε το ότι είναι πιο ελκυστικοί, ακριβώς επειδή διαφέρουν. Οι μη-ιδανικοί ήρωες είναι πρόκληση, από την αρχή μέχρι το τέλος. Είναι απρόβλεπτοι, ανυπότακτοι και επικίνδυνοι. Μπορούν να σε ξεγελάσουν, να σε προδώσουν. Έως και να σε πληγώσουν. Αυτά ισχύουν και στο δημιουργικό επίπεδο, συν του ότι, για να φέρουν εις πέρας κάτι καλό, θα πρέπει να κάνουν μια τεράστια προσωπική υπέρβαση και ο συγγραφικός δρόμος προς αυτήν είναι εντυπωσιακός. Να προσθέσω πάντως πως, όσο κι αν με τραβάνε οι αντιήρωες, μου αρέσει να είναι ‘ιδανικοί’ οι δευτερεύοντες χαρακτήρες.

 

6.    Τα βιβλία σου είναι σκοτεινά αλλά ταυτόχρονα υπάρχει ελπίδα, τουλάχιστον στο πρώτο. Πιστεύεις ότι η ελπίδα είναι αρκετή για να επιβιώσουμε ως άνθρωποι;

Η απάντηση υπάρχει ήδη, κρύβεται στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας... "Είναι περίεργο πράγμα η ελπίδα. Πάντα μου θύμιζε τα ζιζάνια. Φυτρώνουν πάντα, όσο αντίξοες κι αν είναι οι συνθήκες, όσο κι αν τα ξεριζώνουν οι άνθρωποι, όσο ανεπιθύμητα κι αν είναι, μέσα από λάσπη, χιόνι, ξηρασία… Εκείνα επιμένουν, επιζούν, και επανεμφανίζονται όταν δεν τα περιμένεις".
Η ελπίδα από μόνη της, όχι, δεν είναι αρκετή. Πρέπει να γίνουμε το ζιζάνιο και να πορευτούμε σαν κι αυτό: με κουράγιο, πείσμα, επιμονή και υπομονή. Όποιες κι αν είναι οι συνθήκες γύρω μας.

 

7.    Στα κείμενά σου δε χρυσώνεις το χάπι, ποτέ. Δίνεις μια διάσταση της φανταστικής «πραγματικότητας» ωμότερη από το συνηθισμένο. Πώς καταφέρνεις να μην πέφτεις στην παγίδα του εξωραϊσμού;

Στην περίπτωση των «Εφιαλτών» συγκεκριμένα, βοηθάει το μοτίβο: παλιός θρύλος/μεταφυσικός φόβος τοποθετημένος απέναντι σε σύγχρονους ήρωες. Το φαντασιακό πεδίο για μένα εξαντλείται στις ιδέες των φαντασμάτων, των δαιμόνων, των υπερφυσικών δυνάμεων. Ο σύγχρονος κόσμος όμως, δεν μπορεί να χάσει την ταυτότητα του, τους χρόνους του και φυσικά, την ωμότητα του. Λατρεύω την αντίθεση μεταφυσικού/ρεαλιστικού και το σύμπαν που προκύπτει από την πρόσμιξη τους. Σε έναν τέτοιο καμβά, δε χωράει η πιθανότητα εξωραϊσμού. Σε κείμενα άλλων δεδομένων δεν μπορώ να πω από τώρα τι θα προκύψει, αλλά λόγω ιδιοσυγκρασίας ποντάρω στο ίδιο στυλ... προσωπικά, δε μου αρέσει να μου χρυσώνουν το χάπι, ποτέ.

 

8.    Μετά την έκδοση και του τρίτου τόμου των Εφιαλτών, η ιστορία του Ρέιμοντ ολοκληρώνεται. Τι θα ακολουθήσει στην εκδοτική σου πορεία;

Αυτήν την περίοδο η εκδοτική μου πορεία φαντάζει δρόμος με περισσότερη ομίχλη κι από τις σελίδες της προαναφερθείσας τριλογίας. Γενικά παίρνω τον χρόνο μου, χρειάζομαι να είμαι καλά ψυχολογικά και σχετικά ήρεμη νοητικά, για να μεστώσει μια ιδέα μέσα μου και να έχω ανάγκη να τη γράψω. Δεν μπορώ να μπω σε άλλο καλούπι από αυτό. Μπορώ να πω όμως πως έχω βάλει προσωπικά στοιχήματα, τα οποία θέλω να κερδίσω μέσα στο νέος έτος. Σκοπεύω να με ζορίσω στο δημιουργικό κομμάτι.

 

9.    Και μια ερώτηση που στην έχω ξανακάνει, αλλά θα στην ξανακάνω, γιατί θέλω να έχω την απάντησή σου και γραπτά: σου αρέσει καλύτερα το καλό τέλος ή το σωστό τέλος; Το «και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα» ή το «κι όπως έστρωσαν κοιμήθηκαν, γιατί έτσι είναι η ζωή»;

C’est la vie, ασυζητητί! Θα το υπογράψω κιόλας αν χρειαστεί: προτιμώ το ‘σωστό’ τέλος, το οποίο δεν είναι απαραίτητα ‘καλό’. Χρειάζομαι να υπάρχει συνέπεια, από την αρχή μιας ιστορίας ως το τέλος της. Αν μου ‘χτίσεις’ τον δρόμο για ένα ‘καλό’ τέλος, εντάξει. Αν μου δώσεις ένα happy end, ενώ όλες οι ενδείξεις ήταν ενάντια σε αυτό, μου ακυρώνεις την αναγνωστική εμπειρία ως ένα βαθμό. Κι επειδή υποψιάζομαι πως θυμάσαι την πρώτη φορά που απάντησα σε αυτήν την ερώτηση, συμπληρώνω: σαν δημιουργός, νιώθω ένα κομμάτι μου να διαμαρτύρεται όσο αφορά το τέλος των «Εφιαλτών». Είναι αυτό που είχα φανταστεί εξαρχής, είναι αυτό που ήθελα... αλλά νομίζω πως στην πορεία άφησα υποσυνείδητα μια ασφαλιστική δικλείδα, για να γίνει αυτό που ‘έπρεπε’.

 

10.    Σ’ ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο σου. Μήπως θα ήθελες να κάνεις και μια ευχή για την ελληνική λογοτεχνία του φανταστικού;

Εγώ ευχαριστώ για τις τόσο ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες ερωτήσεις!

Ευχή για την ελληνική λογοτεχνία του φανταστικού... θα τη δώσω εμμέσως, με βάση μια αστείρευτη πηγή για ιστορίες φρίκης και τρόμου:

«Αυξάνεστε και πληθύνεστε, πολλαπλασιάζεστε επάνω στη γη» (Γένεση 9:7)

Edited May 3, 2020 by Spark
Μειώθηκε λίγο η απόσταση μεταξύ των ερωτήσεων και των απαντήσεων.