ARTICLE Περί Κριτικής Ιστοριών

[Ιρμάντα]

Περί κριτικής ιστοριών, μικρών και μεγάλων

 

Η θέσπιση γενικών κανόνων κριτικής κειμένων μπορεί να αποτελέσει πρόκληση. Κυρίως επειδή η συγγραφή, και κατ’ επέκταση η κριτική αυτής, οφείλει να είναι προσωπική και ανεπηρέαστη.

Το παρακάτω κείμενο φιλοδοξεί να θέσει ένα γενικό πλαίσιο κανόνων δεοντολογίας -ή αλλιώς, ένα εγχειρίδιο όρων χρήσης- όσων αφορά στην κριτική και το σχολιασμό των κειμένων που ανεβαίνουν στη βιβλιοθήκη του SFF.gr. Ο λόγος της σύνταξής του είναι κυρίως να μπορέσει ο συγγραφέας να αντλήσει τα μέγιστα από κάθε κριτική.

 

Κάθε κείμενο είναι σίγουρα ξεχωριστή περίπτωση.

Όσον αφορά στο μέγεθος και το είδος του (διήγημα, νουβέλα, βινιέτα) και σίγουρα όσον αφορά στη θεματολογία του (άλλες απαιτήσεις έχουμε από ένα φάντασυ κείμενο, άλλες από ένα κείμενο επιστημονικής φαντασίας, άλλες από την ποίηση κ.ο.κ.)

Μπορούμε να αναλωθούμε στο γραμματικό και συντακτικό κομμάτι ενός κειμένου. Κάτι τέτοιο είναι χρήσιμο κυρίως στις αρχικές προσπάθειες ενός συγγραφέα. Λαμβάνουμε υπόψη ότι από ένα σημείο και ύστερα πρέπει να επικεντρωθούμε σε ουσιαστικότερα ζητήματα, καθώς η συνεχής τριβή ενός συγγραφέα με την ανάγνωση και τη συγγραφή (οφείλει να) αμβλύνει τέτοιες ατέλειες.

 

Τεχνικό Μέρος

Αναλύουμε την κριτική μας στα τέσσερα στοιχεία: Πλοκή, Κοσμοπλασία, Γλώσσα, Χαρακτήρες. (Υπάρχει και ένα πέμπτο στοιχείο, που θα αναλυθεί αργότερα)

Πλοκή: Η καθαυτό ιστορία. Πόσο μας ικανοποίησε και πόσο όχι. Κατά πόσο κατέληξε ως όφειλε, με την έννοια να μην άφησε νοηματικές τρύπες και κενά στην πλοκή. Η πρωτοτυπία της. Η ομορφιά της. Τι συναίσθημα μας απέδωσε. Ο βαθμός της πολυπλοκότητάς της και κατά πόσο είναι ο σωστός. Κάποια ιστορία μπορεί να αρθρώνεται πιο πολύπλοκα από όσο χρειάζεται, ή πιο απλοϊκά.

Κοσμοπλασία: Το υπόβαθρό μας, ο καμβάς όπου απλώνεται η ιστορία. Μία πρωτοτυπία είναι απαραίτητη και εδώ. Η ομορφιά και ο βαθμός της πολυπλοκότητας επίσης συνάδουν. Να διευκρινιστεί ότι λέγοντας ομορφιά δεν εννοούμε απαραίτητα αραχνούφαντα φορέματα ασύλληπτης ωραιότητας. Εννοούμε πλαστικότητα, ρεαλισμό, ένα έργο όμορφα δουλεμένο.

Γλώσσα: Τίποτα μη αναμενόμενο και εδώ. Ωραία γλώσσα σημαίνει γλώσσα ταιριαστή με την ατμόσφαιρα, το θέμα, το είδος και το σκοπό του κειμένου, γλώσσα που ρέει, ρεαλιστική κατά το δυνατό. Πολύπλοκη ή απλή όσο χρειάζεται.

Χαρακτήρες: Πώς αναδεικνύονται οι ήρωες, πράγμα ανάλογο με το είδος του κειμένου μας. Σε μία νουβέλα, σε ένα μυθιστόρημα, οι χαρακτήρες πρέπει να σκιαγραφούνται πληρέστερα από όσο σε ένα διήγημα. Περνάμε περισσότερο χρόνο μαζί τους και είναι ανάγκη να τους κάνουμε δικούς μας. Αναλογικά, και ο συγγραφέας έχει περάσει περισσότερο χρόνο μαζί τους και οφείλει να τους έχει γνωρίσει/ αναπτύξει περισσότερο.

 

Το Πέμπτο Στοιχείο: Διεκπεραίωση

Κατά έναν τρόπο αυτό το πέμπτο στοιχείο αφορά σε όλα τα προηγούμενα. Έχει να κάνει με το κατά πόσο ένας συγγραφέας επιτυγχάνει το στόχο της ιστορίας του. Το εργαλείο για να το επιτύχει είναι η σωστή χρήση των στοιχείων που αναλύονται πιο πάνω. Κάποια από τα στοιχεία αυτά είναι ίσως σημαντικότερα από άλλα, όπως για παράδειγμα οι χαρακτήρες είναι σημαντικότεροι από την περίπλοκη και καλοστημένη κοσμοπλασία, καθώς η τελευταία είναι απλώς το όμορφα στολισμένο τραπέζι πάνω στο οποίο θα τοποθετήσουμε τις δημιουργίες μας. Όσο υπέροχο και να είναι ένα περιτύλιγμα, πάντοτε είναι το περιεχόμενο εκείνο που θα θυμόμαστε στο τέλος.

Έτσι λοιπόν οι βασικότεροι φορείς της σωστής διεκπεραίωσης μίας ιστορίας είναι πρωτίστως η πλοκή και οι χαρακτήρες, η γλώσσα και κάπως λιγότερο η κοσμοπλασία.

Άλλοι παράγοντες που αφορούν στη διεκπεραίωση είναι βεβαίως το είδος του κειμένου. Δεν χρειάζεται υποθέτω να (ξανα)πούμε ότι άλλες απαιτήσεις έχουμε από ένα διήγημα, άλλες από ένα μυθιστόρημα. Σε ένα διήγημα πρωτεύοντα ρόλο εκ των πραγμάτων θα παίξει η πλοκή και η ιδέα, για παράδειγμα, γιατί δεν υπάρχει χώρος για πολλά περισσότερα. Σε ένα μυθιστόρημα οι χαρακτήρες είναι εξίσου σημαντικοί, αν όχι σημαντικότεροι.

Άλλες απαιτήσεις έχουμε από μία ιστορία που λαμβάνει μέρος σε ένα φορουμικό διαγωνισμό και πρέπει να υπακούσει σε συγκεκριμένους κανόνες θέματος και έκτασης.

Πολύ συχνά βρίσκει κανείς σχόλια σε κείμενα της βιβλιοθήκης μας παρόμοια με τις φράσεις: του χρειαζόταν περισσότερος χώρος, ή μου άρεσε η ιδέα, αλλά κάπου σκάλωσε στην εκτέλεσή της. Τα παραπάνω οφείλονται αποκλειστικά στην όχι επιτυχημένη διεκπεραίωση του στόχου του συγγραφέα. Το πήγαινε για scifi και του βγήκε τρόμος (παραθέτω ένα ακραίο παράδειγμα). Ήθελε να γράψει για σκοτεινά δωμάτια (ας υποθέσουμε ένα θέμα διαγωνισμού) και του βγήκε κάτι διαφορετικό.

Η υπερβολικά έντονη παρουσία του συγγραφέα στο κείμενό του είναι επίσης λάθος διεκπεραίωσης. Για παράδειγμα, δεν μας ενδιαφέρουν οι απόψεις του συγγραφέα αλλά του ήρωά του. Ο ήρωας, ο κάθε ήρωας, είναι ο συγγραφέας, βεβαίως, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να αισθανόμαστε την παρουσία του κάθε ώρα και στιγμή. Δεν μας ενδιαφέρει να βλέπουμε διαρκώς το μαριονετίστα. Δεν μας ενδιαφέρει ποιος κινεί τα νήματα. Όσο περισσότερο τα βλέπουμε, τόσο περισσότερο προβλέψιμη γίνεται μια ιστορία, και τόσο λιγότερο ρεαλιστική. Δεν αναπνέει από μόνη της, κάποιος την έχει πάρει από το χεράκι και μας την επιδεικνύει. Σε ένα βιβλίο, όπως και σε μία ταινία, όπως και σε κάθε καλλιτέχνημα, είναι προτιμότερο να χανόμαστε, να ταξιδεύουμε, και να ξεχνάμε ποιος είναι ο δημιουργός του.

Και εδώ πάλι χρειάζεται προσοχή, γιατί δεν εννοούμε ότι θέλουμε να χαθεί το προσωπικό στίγμα ενός δημιουργού, το στυλ του. Απλώς δεν θέλουμε να βλέπουμε την εικόνα του σε κάθε ώρα και στιγμή της ανάγνωσής μας. Δεν θέλουμε να μυηθούμε στην ιδεολογία του για παράδειγμα, δεν θέλουμε να υποστούμε κήρυγμα για την μία ή την άλλη ηθική αρχή/ αξία που ορίζουν την προσωπική του κοσμοθεωρία, δεν θέλουμε να συμμεριστούμε το δικό του κριτήριό του για την ομορφιά, την ευτυχία, τη λύτρωση.

 

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το δυσκολότερο που έχει να επιτύχει ένας συγγραφέας είναι η σωστή διεκπεραίωση της ιστορίας του. Κυρίως επειδή μία σωστή διεκπεραίωση προϋποθέτει σωστό συγκερασμό των στοιχείων κοσμοπλασίας/ πλοκής/ γλώσσας/ χαρακτήρων, που δεν επιτυγχάνεται πάντα. Μεμονωμένα αυτά τα στοιχεία μπορεί να έχουν επιτευχθεί, αλλά το ταίριασμά τους για χι-ψι λόγους να μην έχει λειτουργήσει.

 

Μία σωστή κριτική λοιπόν νομίζω οφείλει να λαμβάνει υπόψη της τα παραπάνω. Μία εποικοδομητική κριτική.

 

Άλλα στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη

Καλή προαίρεση, ένθεν/κακείθεν. Είτε σε κριτική μέσα στις βιβλιοθήκες του SFF.gr, είτε σε beta reading, χωρίς καλή προαίρεση και από τις δυο πλευρές δεν πάμε πουθενά στο θέμα της κριτικής. Κοντολογίς, ω αναγνώστες, μας ενδιαφέρει να γίνουμε καλύτεροι διαβάζοντας τα σχόλιά σας, και, ω συγγραφείς, δεν σας φθονούν όλοι με φωσκολικό πάθος και δεν κοιτούν να σας διαβάλλουν με την κάθε συλλαβή που σας γράφουν.

Χρόνος και συγκέντρωση την ώρα της ανάγνωσης. Αφιερώστε λίγη προσοχή σε αυτό που διαβάζετε. Σίγουρα ο συγγραφέας θα το εκτιμήσει.

Τηρούμε τα deadlines (αφορά κυρίως σε beta reading το σχόλιο αυτό). Ένας συγγραφέας τρώει τα νύχια του από την αγωνία του πώς θα μας φανεί το κείμενό του, και αν αναλάβουμε να τον βοηθήσουμε καλό είναι να σεβόμαστε τυχόν προθεσμίες που έχει για εκδοτικούς οίκους ή άλλες υποχρεώσεις –ή πάντως να ενημερώνουμε αν δεν καταφέρνουμε να τις σεβαστούμε.

 

Πάντα μα πάντα δεν λησμονούμε να αναφερθούμε και στα καλά που έχει ένα κείμενο, ακόμη και αν μας φαίνεται εντελώς μα εντελώς απελπιστικό σαν δουλειά. Ακόμη και ο καλόβολος συγγραφέας που έχει πρόθεση να ακούσει την κριτική μας και να βελτιώσει τη δουλειά του, αν αισθανθεί αρνητική διάθεση από την απέναντι πλευρά θα κλειδώσει σε θέση άμυνας και δεν θα ξαναδώσει σημασία σε οτιδήποτε του πούμε. Θυμάστε το μύθο του Αισώπου όπου ο Ήλιος και ο Βοριάς παλεύουν να κάνουν ένα βοσκό να πετάξει την κάπα του, για να αποδείξουν ποιος από τους δυο τους είναι πιο δυνατός; Ο Βοριάς φυσά και φυσά και το μόνο που πετυχαίνει είναι ο βοσκός να τυλίγεται στην κάπα του όλο και πιο σφιχτά. Ο Ήλιος κερδίζει το στοίχημα, λάμποντας ζεστός και φιλικός και αναγκάζοντας έτσι το βοσκό να απαλλαγεί από τις «βαριές» άμυνές του.

 

Προσοχή στον τόνο που χρησιμοποιούμε. Επιθετικότητα ή αίσθηση «ξερόλα» δεν εκτιμάται ποτέ. Πραγματικά υπάρχει η τάση, ακόμη και εδώ μέσα, όπου τα «ταλέντα» μας (εννοείται πρώτος πληθυντικός) είναι αμφίβολα και σε διάφορα στάδια εξέλιξης, μερικοί να «ελιτίζουν» αγενώς και σχεδόν επιθετικά. Προσωπικά με βρίσκουν εντελώς αντίθετη σχόλια του στυλ: ο αναγνωστικός μου χρόνος είναι πολύτιμος και δεν τον σκορπώ παρά μονάχα σε ανθρώπους που γνωρίζω ή/ και που γνωρίζω τη γραφή τους.

Δεν εννοώ ότι μπορούμε να τα διαβάζουμε όλα και να τα σχολιάζουμε όλα. Δεν προφταίνουμε, και να το θέλαμε. Εννοώ ότι τέτοιου είδους εκφράσεις δημιουργούν αρνητικό κλίμα και σίγουρα βλάπτουν την κοινότητα, δημιουργώντας τη λανθασμένη εντύπωση «εκλεκτών» μέσα σε αυτή.

 

Αυτά τα ολίγα περί κριτικής κειμένων. Εννοείται ότι τρόποι να εκφράσει κανείς τον ενθουσιασμό ή την αντίρρησή του για το γραπτό κάποιου υπάρχουν πολλοί.  Όσοι αναγνώστες, τόσοι συγγραφείς. Πιστεύω ωστόσο πως δεν θα έβλαπτε να έχουμε υπόψη μας, έστω και ενδεικτικά, τις παραπάνω υποδείξεις, την επόμενη φορά που θα επιχειρήσουμε να σχολιάσουμε κάποιο κείμενο. Είναι σίγουρα χρησιμότερο για το συγγραφέα αλλά και για μας, γιατί πώς να το κάνουμε, μέσα στο SFF.gr. η έννοια συγγραφέας και αναγνώστης συχνότατα ταυτίζονται.

[Solonor]

,Πολύ-πολύ καλό post και χρήσιμο.

 

ΥΓ. Εφαρμόζοντας τις προτάσεις του κειμένου, θεωρώ πως η συγκεκριμένη γενίκευση δεν δίνει τίποτα στο post. 

 

"Σε ένα διήγημα πρωτεύοντα ρόλο εκ των πραγμάτων θα παίξει η πλοκή και η ιδέα".

 

Υπάρχουν πολλά αξιόλογα διηγήματα χαρακτήρα, δεν αποτελούν εξαίρεση.

(εδιτ τιποζ)

Edited December 10, 2016 by Solonor

[Ιρμάντα]

,Πολύ-πολύ καλό post και χρήσιμο.

 

ΥΓ. Εφαρμόζοντας τις προτάσεις του κειμένου, θεωρώ πως η συγκεκριμένη γενίκευση δεν δίνει τίποτα στο post. 

 

"Σε ένα διήγημα πρωτεύοντα ρόλο εκ των πραγμάτων θα παίξει η πλοκή και η ιδέα".

 

Υπάρχουν πολλά αξιόλογα διηγήματα χαρακτήρα, δεν αποτελούν εξαίρεση.

(εδιτ τιποζ)

Αυτό εννοώ με τα περί διεκπεραίωσης. Αν και κατά πόσο το κείμενο εξυπηρετεί το σκοπό του. Αν είναι διήγημα χαρακτήρα, κατά πόσο το καταφέρνει να είναι διήγημα χαρακτήρα. Αν είναι αστυνομικό κατά πόσο λειτουργεί ως τέτοιο. Και ούτω καθ' εξής.

Η γενίκευση περί σπουδαιότητας της πλοκής λαμβάνεται υπόψη αναφορικά με τις διαφορετικές απαιτήσεις που έχουμε, ανάλογα το είδος ή τη θεματολογία του κειμένου.

[Μπόρχες]

Πολύ καλό κείμενο. Αν και θεωρώ ότι η κριτική εκτός από τους αντικειμενικούς παράγοντες θα πρέπει να λαμβάνει και τους υποκειμενικούς. Δηλαδή, κατά την άποψη μου, μπορεί ένα κείμενο να είναι άρτιο από τεχνικής άποψης, αλλά να μην ερεθίζει το αναγνωστικό μου αισθητήριο. Πόσα και πόσα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, υστερούσαν τεχνικά, αλλά παρόλα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια;

[Ιρμάντα]

Πολύ καλό κείμενο. Αν και θεωρώ ότι η κριτική εκτός από τους αντικειμενικούς παράγοντες θα πρέπει να λαμβάνει και τους υποκειμενικούς. Δηλαδή, κατά την άποψη μου, μπορεί ένα κείμενο να είναι άρτιο από τεχνικής άποψης, αλλά να μην ερεθίζει το αναγνωστικό μου αισθητήριο. Πόσα και πόσα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, υστερούσαν τεχνικά, αλλά παρόλα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια;

Εμπίπτει στη διεκπεραίωση. Πώς κάνεις αυτό που κάνεις. Για αυτό αναφέρεται και το αντίθετο στο κείμενο. Πόσα έργα είναι αρτιότατα στα επιμέρους στοιχεία, αλλά σαν σύνολο δεν λειτουργούν;

[Μπόρχες]

 

Πολύ καλό κείμενο. Αν και θεωρώ ότι η κριτική εκτός από τους αντικειμενικούς παράγοντες θα πρέπει να λαμβάνει και τους υποκειμενικούς. Δηλαδή, κατά την άποψη μου, μπορεί ένα κείμενο να είναι άρτιο από τεχνικής άποψης, αλλά να μην ερεθίζει το αναγνωστικό μου αισθητήριο. Πόσα και πόσα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, υστερούσαν τεχνικά, αλλά παρόλα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια;

Εμπίπτει στη διεκπεραίωση. Πώς κάνεις αυτό που κάνεις. Για αυτό αναφέρεται και το αντίθετο στο κείμενο. Πόσα έργα είναι αρτιότατα στα επιμέρους στοιχεία, αλλά σαν σύνολο δεν λειτουργούν;

 

Ναι, φυσικά, συμφωνώ. 

 

Είναι πάντοτε χρήσιμοι οι κανόνες, τόσο για την συγγραφή, όσο και για την κριτική ενός κειμένου, αλλά η λογοτεχνία και η κριτική της λογοτεχνίας δεν πρέπει να χρησιμοποιούν αυτούς τους κανόνες σαν Τσελεμεντέ. Δυο λάδι, τρεις ξύδι, μια πρέζα αλάτι. Υπάρχει πάντοτε το ζήτημα του γούστου και της διαίσθησης. Καταστάσεις δηλαδή, που δεν μπορούν να εγκιβωτιστούν με κανέναν τρόπο.

[wordsmith]

Πολύ καλό κείμενο. Αν και θεωρώ ότι η κριτική εκτός από τους αντικειμενικούς παράγοντες θα πρέπει να λαμβάνει και τους υποκειμενικούς. Δηλαδή, κατά την άποψη μου, μπορεί ένα κείμενο να είναι άρτιο από τεχνικής άποψης, αλλά να μην ερεθίζει το αναγνωστικό μου αισθητήριο. Πόσα και πόσα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, υστερούσαν τεχνικά, αλλά παρόλα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια;

Διαφωνώ καθέτως. Μπορεί ένα κείμενο να έχει πλεονεκτήματα που επισκιάζουν τα μειονεκτήματα, αλλά μέσα στα μειονεκτήματα δεν πρέπει να είναι ποτέ τα γλωσσικά λάθη, η "τεχνική άποψη". Υπάρχουν κείμενα με φοβερές ιδέες που αγνοήθηκαν γιατί ο/η συγγραφέας τους έδειξε, με τον τεχνικά άσχημο τρόπο που τους φέρθηκε, ότι δεν τους δίνει την απαραίτητη σημασία ούτε ο ίδιος. Ενώ υπάρχουν και άλλα που όλοι παραδεχόμαστε ότι "δε λένε τίποτα καινούργιο/σημαντικό", αλλά τα λατρεύουμε γιατί μας ταξιδεύει το γράψιμο, ο τρόπος που το λένε. Αν κάτι που χαρακτηρίστηκε αριστούργημα της λογοτεχνίας κάποιοι θεωρούν ότι υστερεί τεχνικά, αυτό πρέπει να συμβαίνει σε μικρό βαθμό, τόσο που να μην εμποδίζει τον αναγνώστη να εκτιμήσει το περιεχόμενο. Και εν πάση περιπτώσει, σήμερα ένας ορθογραφικός τουλάχιστον έλεγχος είναι κάτι πολύ απλό και θα θεωρούσα μεγάλον τεμπέλη το συγγραφέα που δεν κάνει ούτε αυτόν τον ελάχιστο κόπο για να λουστράρει στοιχειωδώς το κείμενό του για χάρη του αναγνώστη. Ρε παιδιά, word spell check δεν έχετε στο χωριό σας;

 

Επίσης να προτείνω να αλλάξει ο τίτλος του παρόντος τόπικ σε "Περί Κριτικής Διηγημάτων", ως πιο ελληνικός. Το να λέμε το διήγημα "ιστορία" ή "σύντομη ιστορία" είναι αγγλισμός (και μακρύτερη λέξη). Εκτός αν ο τίτλος δεν εννοεί "διηγήματα", αλλά κάτι άλλο.

[Μπόρχες]

 

Πολύ καλό κείμενο. Αν και θεωρώ ότι η κριτική εκτός από τους αντικειμενικούς παράγοντες θα πρέπει να λαμβάνει και τους υποκειμενικούς. Δηλαδή, κατά την άποψη μου, μπορεί ένα κείμενο να είναι άρτιο από τεχνικής άποψης, αλλά να μην ερεθίζει το αναγνωστικό μου αισθητήριο. Πόσα και πόσα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, υστερούσαν τεχνικά, αλλά παρόλα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια;

Διαφωνώ καθέτως. Μπορεί ένα κείμενο να έχει πλεονεκτήματα που επισκιάζουν τα μειονεκτήματα, αλλά μέσα στα μειονεκτήματα δεν πρέπει να είναι ποτέ τα γλωσσικά λάθη, η "τεχνική άποψη". Υπάρχουν κείμενα με φοβερές ιδέες που αγνοήθηκαν γιατί ο/η συγγραφέας τους έδειξε, με τον τεχνικά άσχημο τρόπο που τους φέρθηκε, ότι δεν τους δίνει την απαραίτητη σημασία ούτε ο ίδιος. Ενώ υπάρχουν και άλλα που όλοι παραδεχόμαστε ότι "δε λένε τίποτα καινούργιο/σημαντικό", αλλά τα λατρεύουμε γιατί μας ταξιδεύει το γράψιμο, ο τρόπος που το λένε. Αν κάτι που χαρακτηρίστηκε αριστούργημα της λογοτεχνίας κάποιοι θεωρούν ότι υστερεί τεχνικά, αυτό πρέπει να συμβαίνει σε μικρό βαθμό, τόσο που να μην εμποδίζει τον αναγνώστη να εκτιμήσει το περιεχόμενο. Και εν πάση περιπτώσει, σήμερα ένας ορθογραφικός τουλάχιστον έλεγχος είναι κάτι πολύ απλό και θα θεωρούσα μεγάλον τεμπέλη το συγγραφέα που δεν κάνει ούτε αυτόν τον ελάχιστο κόπο για να λουστράρει στοιχειωδώς το κείμενό του για χάρη του αναγνώστη. Ρε παιδιά, word spell check δεν έχετε στο χωριό σας;

 

Επίσης να προτείνω να αλλάξει ο τίτλος του παρόντος τόπικ σε "Περί Κριτικής Διηγημάτων", ως πιο ελληνικός. Το να λέμε το διήγημα "ιστορία" ή "σύντομη ιστορία" είναι αγγλισμός (και μακρύτερη λέξη). Εκτός αν ο τίτλος δεν εννοεί "διηγήματα", αλλά κάτι άλλο.

 

 

 

Κέλλυ, είσαι καλά; 

 

Όταν εννοώ τεχνικά λάθη προφανώς και δεν εννοώ την ορθογραφία, την γραμματική ή την σύνταξη. Στις αδυναμίες ενός κειμένου μπορεί να είναι ή κάπως αδύναμη πλοκή, ή η ελλιπής ανάπτυξη ορισμένων χαρακτήρων. Ή πολλά ακόμη. Προφανώς κάποιος που δεν περιποιείται τα κείμενα του γλωσσικά, δεν μπορεί να είναι συγγραφέας! Αλλά και αυτός που πάντοτε δεν έχει κάτι καινούργιο να πει, αλλά το μοναδικό του προτέρημα είναι η καλλιέπεια και πάλι δεν μπορεί να θεωρηθεί σπουδαίος συγγραφέας. Καλός χειριστής της γλώσσας, ναι. Αλλά σίγουρα η λογοτεχνία χρειάζεται τον λογοτέχνη εκείνον που πρώτιστα διαθέτει μεγάλες ιδέες. Η επιμέλεια του κειμένου είναι δουλειά των επιμελητών! Αυτό σου το γράφει κάποιος  ο οποίος και στα δυο βιβλία του ενοχλήθηκε που οι επιμελητές του επισήμαναν προφανή λάθη, ασυγχώρητα για το γλωσσικό του αισθητήριο! 

Edited December 11, 2016 by Μπόρχες

[wordsmith]

 

 

Πολύ καλό κείμενο. Αν και θεωρώ ότι η κριτική εκτός από τους αντικειμενικούς παράγοντες θα πρέπει να λαμβάνει και τους υποκειμενικούς. Δηλαδή, κατά την άποψη μου, μπορεί ένα κείμενο να είναι άρτιο από τεχνικής άποψης, αλλά να μην ερεθίζει το αναγνωστικό μου αισθητήριο. Πόσα και πόσα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, υστερούσαν τεχνικά, αλλά παρόλα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια;

Διαφωνώ καθέτως. Μπορεί ένα κείμενο να έχει πλεονεκτήματα που επισκιάζουν τα μειονεκτήματα, αλλά μέσα στα μειονεκτήματα δεν πρέπει να είναι ποτέ τα γλωσσικά λάθη, η "τεχνική άποψη". Υπάρχουν κείμενα με φοβερές ιδέες που αγνοήθηκαν γιατί ο/η συγγραφέας τους έδειξε, με τον τεχνικά άσχημο τρόπο που τους φέρθηκε, ότι δεν τους δίνει την απαραίτητη σημασία ούτε ο ίδιος. Ενώ υπάρχουν και άλλα που όλοι παραδεχόμαστε ότι "δε λένε τίποτα καινούργιο/σημαντικό", αλλά τα λατρεύουμε γιατί μας ταξιδεύει το γράψιμο, ο τρόπος που το λένε. Αν κάτι που χαρακτηρίστηκε αριστούργημα της λογοτεχνίας κάποιοι θεωρούν ότι υστερεί τεχνικά, αυτό πρέπει να συμβαίνει σε μικρό βαθμό, τόσο που να μην εμποδίζει τον αναγνώστη να εκτιμήσει το περιεχόμενο. Και εν πάση περιπτώσει, σήμερα ένας ορθογραφικός τουλάχιστον έλεγχος είναι κάτι πολύ απλό και θα θεωρούσα μεγάλον τεμπέλη το συγγραφέα που δεν κάνει ούτε αυτόν τον ελάχιστο κόπο για να λουστράρει στοιχειωδώς το κείμενό του για χάρη του αναγνώστη. Ρε παιδιά, word spell check δεν έχετε στο χωριό σας;

 

Επίσης να προτείνω να αλλάξει ο τίτλος του παρόντος τόπικ σε "Περί Κριτικής Διηγημάτων", ως πιο ελληνικός. Το να λέμε το διήγημα "ιστορία" ή "σύντομη ιστορία" είναι αγγλισμός (και μακρύτερη λέξη). Εκτός αν ο τίτλος δεν εννοεί "διηγήματα", αλλά κάτι άλλο.

 

 

 

Κέλλυ, είσαι καλά; 

 

Όταν εννοώ τεχνικά λάθη προφανώς και δεν εννοώ την ορθογραφία, την γραμματική ή την σύνταξη. Στις αδυναμίες ενός κειμένου μπορεί να είναι ή κάπως αδύναμη πλοκή, ή η ελλιπής ανάπτυξη ορισμένων χαρακτήρων. Ή πολλά ακόμη. Προφανώς κάποιος που δεν περιποιείται τα κείμενα του γλωσσικά, δεν μπορεί να είναι συγγραφέας! Αλλά και αυτός που πάντοτε δεν έχει κάτι καινούργιο να πει, αλλά το μοναδικό του προτέρημα είναι η καλλιέπεια και πάλι δεν μπορεί να θεωρηθεί σπουδαίος συγγραφέας. Καλός χειριστής της γλώσσας, ναι. Αλλά σίγουρα η λογοτεχνία χρειάζεται τον λογοτέχνη εκείνον που πρώτιστα διαθέτει μεγάλες ιδέες. Η επιμέλεια του κειμένου είναι δουλειά των επιμελητών! Αυτό σου το γράφει κάποιος  ο οποίος και στα δυο βιβλία του ενοχλήθηκε που οι επιμελητές του επισήμαναν προφανή λάθη, ασυγχώρητα για το γλωσσικό του αισθητήριο! 

 

Μα και αυτό λέω: δεν έχεις ακούσει που λένε ότι σήμερα τα πάντα έχουν γραφτεί και άρα το ζήτημα είναι να τα γράψουμε με τρόπους πρωτότυπους; Τα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, παλιά και νέα, δεν ασχολούνται με παρόμοια θέματα, πχ τις ανθρώπινες σχέσεις, τον πόλεμο, την ψυχολογία κάποιου που καταλήγει να γίνει εγκληματίας; Αν κάποιος ξαναγράψει για κάτι τέτοιο, δηλαδή, αποκλείεται να γράψει με τρόπο αρκετά καινούργιο που να θεωρηθεί και το δικό του κείμενο αριστούργημα; Να "ανανεώσει το είδος", που λένε;

[Μπόρχες]

"Τα πάντα έχουν ειπωθεί".

 

Ο Μπόρχες το είχε διατυπώσει ουκ ολίγες φορές!

 

Νομίζω ότι οι ανανεωτές του κάθε λογοτεχνικού είδους, δεν διακρίνονται μόνο για την καλλιέπεια τους. Αλλά, διότι έδωσαν καινούργια πνοή σε κάποιο είδος που είχε φθαρεί ή που έφθινε. Ποια ήταν αυτή η νέα πνοή; Πολλά μπορούν να ειπωθούν εδώ. Ο Ντικ παραδείγματος χάρη, άλλαξε την επιστημονική φαντασία, όχι με την καλλιέπεια του, κάθε άλλο μάλιστα, αλλά διότι εισήγαγε νέες ιδέες στο είδος. 

[Ιρμάντα]

Επίσης να προτείνω να αλλάξει ο τίτλος του παρόντος τόπικ σε "Περί Κριτικής Διηγημάτων", ως πιο ελληνικός. Το να λέμε το διήγημα "ιστορία" ή "σύντομη ιστορία" είναι αγγλισμός (και μακρύτερη λέξη). Εκτός αν ο τίτλος δεν εννοεί "διηγήματα", αλλά κάτι άλλο.

 

Η αρχική ιδέα ήταν ότι η λέξη "ιστορία" περιλαμβάνει κείμενα κάθε μορφής. Διηγήματα, νουβέλες, κ.λπ. Αν και είναι ευκολότερο να συναντήσει κανείς διηγήματα από ότι μυθιστορήματα στις βιβλιοθήκες του φόρουμ, ωστόσο όσα αναφέρονται έχουν και γενικότερη εφαρμογή.

[Eugenia Rose]

Εγώ απλά πέρασα να θυμίσω στους συναγωνιστές/συναγωνίστριες αυτό εδώ το τόπικ "Τέχνη vs Τεχνική"

σε περίπτωση που μπούμε στον πειρασμό να επαναλάβουμε αυτή την (πολύ μεγάλη η αλήθεια να λέγεται) συζήτηση στο λάθος τόπικ.

Edited December 11, 2016 by Eugenia Rose

[Cassandra Gotha]

Πολύ ωραία, Ειρήνη, ευχαριστούμε.

 

Θα ήθελα να προσθέσω, όμως, για όσα μέλη δεν έχουν τη διάθεση, τον χρόνο, την άνεση, για κάποιον λόγο, να κάνουν τόσο λεπτομερή σχολιασμό, ότι είναι πάντα καλοδεχούμενα και τα μονολεκτικά σχόλια. Οι ιστορίες μας θέλουν, πάνω απ' όλα, να διαβαστούν, και ένας άνθρωπος που μου αφήνει μία λέξη, π.χ., «Ωραίο», μου δίνει χαρά και κουράγιο να συνεχίσω να γράφω. 

Το ξέρω ότι αυτό το τόπικ βρίσκεται στην ενότητα "συγγραφή", δηλαδή αφορά όσους από εμάς θέλουν να ασχοληθούν πιο εντατικά, αλλά επειδή το φόρουμ δεν είναι πανεπιστήμιο (για κάποιους ναι, για κάποιους όχι, είναι απλά χώρος χαλάρωσης), καλό είναι να το τονίζουμε αυτό.

[Ιρμάντα]

Πολύ ωραία, Ειρήνη, ευχαριστούμε.

 

Θα ήθελα να προσθέσω, όμως, για όσα μέλη δεν έχουν τη διάθεση, τον χρόνο, την άνεση, για κάποιον λόγο, να κάνουν τόσο λεπτομερή σχολιασμό, ότι είναι πάντα καλοδεχούμενα και τα μονολεκτικά σχόλια. Οι ιστορίες μας θέλουν, πάνω απ' όλα, να διαβαστούν, και ένας άνθρωπος που μου αφήνει μία λέξη, π.χ., «Ωραίο», μου δίνει χαρά και κουράγιο να συνεχίσω να γράφω. 

Το ξέρω ότι αυτό το τόπικ βρίσκεται στην ενότητα "συγγραφή", δηλαδή αφορά όσους από εμάς θέλουν να ασχοληθούν πιο εντατικά, αλλά επειδή το φόρουμ δεν είναι πανεπιστήμιο (για κάποιους ναι, για κάποιους όχι, είναι απλά χώρος χαλάρωσης), καλό είναι να το τονίζουμε αυτό.

Εξυπακούεται, Άννα.

Για να μην ξεχνιόμαστε όμως: όσο περισσότερες παρατηρήσεις γίνονται, όσο πληρέστερος ο σχολιασμός, τόσο πιο επικοδομητική η κριτική. Τόσο περισσότερο βοηθάμε τον συγγραφέα να βελτιωθεί.

Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς είναι η κριτική τριών ιστοριών, και μάλιστα μία σχετικά πλήρης και ουσιώδης και όχι μονολεκτική κριτική. Οπωσδήποτε "μια καλή κουβέντα" είναι πάντα ευπρόσδεκτη, μα δεν βλάπτει να υπάρχει κι ένας δείκτης ανάγνωσης και κριτικής σε ένα φόρουμ συγγραφής!