Φίλιπ Ροθ (Philip Roth)

[BladeRunner]

 

Ο Φίλιπ Ροθ, Αμερικανός συγγραφέας Εβραϊκής καταγωγής, γεννημένος στις 19 Μαρτίου του 1933 στο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσι, είναι ένας από τους καλύτερους και πιο πολυσυζητημένους συγγραφείς που έβγαλαν ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει γράψει πάνω από τριάντα βιβλία, ενώ έχει κερδίσει και βραβεία όπως το National Book Award (1960), το Pulitzer (1997), το PEN/Faulkner (τρεις φορές - 1994, 2001 και 2007), καθώς και το Man Booker International Prize (2011). Πέθανε στις 22 Μαΐου 2018, σε ηλικία 85 ετών.

Με διαφορά τα πιο πολυδιαβασμένα έργα του είναι τα "American Pastoral" (Αμερικάνικο ειδύλλιο), "Portnoy's Complaint" (Το σύνδρομο του Πορτνόι), "The Plot Against America" (Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής) και "The Human Stain" (Το ανθρώπινο στίγμα).

Ταινίες που βασίζονται σε έργα του: Goodbye, Columbus (1969), The Human Stain (2003), Elegy (2008), The Humbling (2014), Indignation (2016), American Pastoral (2016). 

Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί όλα του έργα, κάποια από τις εκδόσεις Γράμματα και Χατζηνικολή, αλλά τα περισσότερα από τις εκδόσεις Πόλις. Για περισσότερα στοιχεία, μπορείτε να δείτε στην Biblionet.

Δείτε περισσότερες λεπτομέρειες για την ζωή και το έργο του συγγραφέα, στην Wikipedia.

Διαβάστε περιλήψεις των έργων του, καθώς και κριτικές, στο Goodreads.

Edited October 28, 2018 by BladeRunner

[BladeRunner]

Αγανάκτηση (Indignation, 2008)

Αυτό είναι το πρώτο βιβλίο του Φίλιπ Ροθ που διαβάζω και, ειλικρινά, δεν ξέρω αν θα μπορούσα να κάνω καλύτερη αρχή. Έχω άλλα τρία-τέσσερα βιβλία του στην βιβλιοθήκη μου, είχα σκεφτεί να γνωρίσω τον συγγραφέα διαβάζοντας το πρώτο του βιβλίο, το "Αντίο, Κολόμπους" (ένας μικρός τόμος που αποτελείται από μια νουβέλα και πέντε διηγήματα), όμως τελικά χθες αποφάσισα να αγοράσω το "Αγανάκτηση" και να αποτελέσει αυτό το βιβλίο την πρώτη μου επαφή με τον Φίλιπ Ροθ. Απ'όσο βλέπω στο Goodreads δεν είναι στα πέντε πιο πολυδιαβασμένα έργα του και απ'όσο καταλαβαίνω ίσως να μην ανήκει και ακριβώς στα κορυφαία του. Όμως, προσωπικά, με άφησε απόλυτα ικανοποιημένο. 

Περίληψη: Αμερική, 1951. Δεύτερος χρόνος του πολέμου της Κορέας. Ο Μάρκους Μέσνερ, μελετηρός, νομοταγής και παθιασμένος νεαρός από το Νιούαρκ του Νιου Τζέρζι, είναι δευτεροετής φοιτητής στο συντηρητικό, θρησκευτικών καταβολών πανεπιστήμιο του Γουάινσμπεργκ, στο Οχάιο. Γιατί δεν βρίσκεται στο τοπικό πανεπιστήμιο του Νιούαρκ όπου είχε αρχικά εγγραφεί; Αιτία είναι ο πατέρας του, ρωμαλέος χασάπης της γειτονιάς, αφοσιωμένος στη σκληρή δουλειά, που δείχνει να μην μπορεί να ελέγξει τον φόβο και την ανησυχία του για τους κινδύνους που πιστεύει ότι απειλούν τον αγαπημένο του γιο: τους κινδύνους της ενήλικης ζωής και του κόσμου, που παραμονεύουν σε κάθε γωνιά. Όπως εξηγεί στον Μάρκους η μητέρα του, θύμα και η ίδια αυτής της παράλογης συμπεριφοράς, οι φόβοι του πατέρα οφείλονται στην αγάπη και την υπερηφάνεια που αισθάνεται γι’ αυτόν. Ίσως να είναι έτσι, αλλά αυτή η κατάσταση κάνει τον Μάρκους να αγανακτεί τόσο που δεν αντέχει πια τη συμβίωση με τους γονείς του. Εγκαταλείπει το πατρικό του, και, μακριά από το Νιούαρκ, σ’ ένα πανεπιστήμιο των Μεσοδυτικών Πολιτειών, αναζητά τον δρόμο του μέσα στο πλαίσιο που ορίζουν τα ήθη και οι περιορισμοί ενός διαφορετικού αμερικανικού κόσμου.

Είχα ακούσει τόσα πολλά λόγια για τον Φίλιπ Ροθ -περισσότερο θετικά παρά αρνητικά-, το κοινό του στην Ελλάδα είναι αρκετά μεγάλο και... "φανατικό", έτσι έπρεπε πάση θυσία να τον γνωρίσω επιτέλους, με ένα μικρό σε έκταση μυθιστόρημα, αλλά ίσως χαρακτηριστικό δείγμα της γραφής και της σκέψης του. Ε, λοιπόν, ξετρελάθηκα. Η ιστορία είναι απλή και ανθρώπινη, μέσω αυτής ο Ροθ θίγει πολλά θέματα και παθογένειες της Αμερικάνικης κοινωνίας της δεκαετίας του '50, αλλά και διαχρονικά ζητήματα όπως η ανεξαρτητοποίηση των νέων, η σεξουαλική αφύπνιση, και πάει λέγοντας. Την διαφορά όμως την κάνει, φυσικά, η υπέροχη γραφή, έτσι νευρώδης, πυκνή και οξυδερκής όπως είναι, με κρυφά νοήματα και μηνύματα, με υπόγεια ειρωνεία και λεπτή αίσθηση του χιούμορ. Και ο μοναδικός του τρόπος να περιγράφει σκέψεις και καταστάσεις. Πραγματικά, έγινα ένα με τον βασικό πρωταγωνιστή, και ας έχω διαφορετική ιδιοσυγκρασία και τρόπο σκέψης.

Είμαι σίγουρος ότι ο Ροθ έχει γράψει αρκετά καλύτερα μυθιστορήματα: Το βλέπω στις κριτικές από δω και από κει. Και αυτό το γεγονός με κάνει χαρούμενο, γιατί αν μου άρεσε τόσο πολύ το "Αγανάκτηση", δεν μπορώ να φανταστώ τι εντύπωση θα μου κάνουν θηρία όπως το "Αμερικάνικο ειδύλλιο" ή το "Το ανθρώπινο στίγμα" (και άλλα πολλά). Να σας πω την αλήθεια, μου άρεσε πάρα μα πάρα πολύ ο τρόπος γραφής του, που και η ιστορία να μην έλεγε πολλά πράγματα, σίγουρα θα έμενα και πάλι ικανοποιημένος από το βιβλίο. Όμως εδώ μου άρεσε και η ιστορία. Και ο πρωταγωνιστικός χαρακτήρας σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οπότε, ναι, δεν υπάρχει λόγος να μην βάλω πέντε αστεράκια στο Goodreads. Και το μόνο σίγουρο είναι ότι μέσα στις επόμενες μέρες θα προμηθευτώ και άλλα βιβλία του. Είναι και πολλά, πανάθεμα τα!

9/10

Edited October 21, 2017 by BladeRunner

[BladeRunner]

Νέμεσις (Nemesis, 2010)

Πέρυσι τον Ιούλιο ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Φίλιπ Ροθ, διαβάζοντας το "Αγανάκτηση", ένα βιβλίο που πραγματικά με άγγιξε με την ιστορία του και κυρίως με τον τρόπο γραφής και το ύφος του συγγραφέα. Το βαθμολόγησα με πέντε αστεράκια, δίχως δεύτερη σκέψη, και ανυπομονούσα να διαβάσω και άλλο βιβλίο του. Έκανα κάτι μήνες υπομονή και έπιασα το Νέμεσις, που είναι το τελευταίο βιβλίο του Φίλιπ Ροθ. Ούτε αυτό είναι από τα πιο πολυδιαβασμένα έργα του και σίγουρα όχι από αυτά που ξεχωρίζουν, όμως μου άρεσε και αυτό πάρα πολύ.

Βρισκόμαστε στο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσι, ένα αποπνικτικό καλοκαίρι του 1944, εν μέσω μιας τρομερής επιδημίας πολιομυελίτιδας που έχει θερίσει ένα κάρο παιδιά. Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο εικοσιτριάχρονος Μπάκυ Κάντορ, διευθυντής του υπαίθριου αθλητικού κέντρου της Εβραϊκής συνοικίας του Νιούαρκ, ένας ευσυνείδητος και αθλητικός νεαρός, που λόγω της κακής όρασής του δεν κατάφερε να πάει στον πόλεμο που μαινόταν στην Ευρώπη, όπως πολλοί φίλοι του και χιλιάδες άλλοι νέοι. Τι θα κάνει ο Μπάκυ, όταν η πολιομυελίτιδα αρχίσει να χτυπάει τα δικά του μέρη, όταν τα παιδιά που προσέχει και διδάσκει αρχίζουν να αρρωσταίνουν και πολλά εξ αυτών να πεθαίνουν; Ποιες θα είναι οι επιλογές του, πως θα αντιμετωπίσει την μεγάλη αυτή πρόκληση;

Το βιβλίο έχει πολλά να προσφέρει. Ο Ροθ εστιάζει στα διλήμματα και τις καθημερινές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο νεαρός Κάντορ, αναδεικνύει με τον πιο έντονο και ρεαλιστικό τρόπο τα συναισθήματα που γεννά ένας οποιοσδήποτε λοιμός -φόβο, πανικό, οργή, αγωνία-, παρουσιάζει μια άλλη, εντελώς διαφορετική εποχή. Το βιβλίο έχει κάποιες ευχάριστες στιγμές, που φέρνουν αγαλλίαση και χαρά στον πρωταγωνιστή, αλλά και πολλές δύσκολες και δυσάρεστες καταστάσεις, που γκρεμίζουν τα όνειρα και την ύπαρξη, τόσο του πρωταγωνιστή, όσο και πολλών άλλων ανθρώπων. Η γραφή είναι εξαιρετική και ευκολοδιάβαστη, καθώς και πυκνή σε νοήματα, συναισθήματα και εικόνες. Με τις περιγραφές του ο Ροθ καταφέρνει να μεταφέρει τόσο το κλίμα της εποχής, όσο και τις συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή χτυπημένη από κάποια επιδημία.

Δεν είναι ένα βιβλίο για να περάσει κανείς ευχάριστα την ώρα του. Παρά τις όποιες ευχάριστες στιγμές που υπάρχουν στο βιβλίο (δεν είναι και πολλές), τα συναισθήματα που επικρατούν είναι η λύπη, ο φόβος, η αδυναμία μπροστά στα παιχνίδια της μοίρας, η μελαγχολία για τη ζωή που χάθηκε... Όμως προσωπικά χάρηκα που διάβασα το βιβλίο, τόσο για την ιστορία αυτή καθαυτή, όσο και για την υπέροχη γραφή του Ροθ. Αυτή τη φορά για λεπτομέρειες δεν θα βάλω πέντε αστεράκια, όμως πλέον μπορώ να δηλώσω... οπαδός του μεγάλου αυτού συγγραφέα.

8.5/10

[BladeRunner]

Η ταπείνωση (The Humbling, 2009)

Τρίτο βιβλίο του Φίλιπ Ροθ που διαβάζω, μετά το καταπληκτικό "Αγανάκτηση" που διάβασα πέρυσι τον Ιούλιο και το πάρα πολύ καλό "Νέμεσις" που διάβασα φέτος τον Ιανουάριο, δυστυχώς αυτή τη φορά δεν μπορώ να πω ότι έμεινα και τόσο ικανοποιημένος. Σαν βιβλίο είναι αρκετά διαφορετικό από τα άλλα δυο, μιας και ο πρωταγωνιστής είναι μεγάλος σε ηλικία ενώ στα προηγούμενα και οι δυο ήταν νέοι, ενώ και το μέγεθος της ιστορίας είναι σαφώς μικρότερο.

Σε κανένα σημείο δεν ένιωσα κάποια ιδιαίτερη σύνδεση με τον πρωταγωνιστή και τα προβλήματά του, ενώ η ιστορία μου φάνηκε κάπως ισχνή σε περιεχόμενο, αν και ίσως όχι και τόσο αδιάφορη. Κάποια πράγματα δεν με έπεισαν ούτε δευτερόλεπτο, κάποια άλλα μου φάνηκαν κάπως αστεία ενώ δεν είχαν τέτοιο σκοπό (ή μπορεί και να είχαν, ποιος ξέρει), όπως και να'χει σίγουρα χρειαζόταν λίγος περισσότερος χώρος και χρόνος για μεγαλύτερη εκβάθυνση στους χαρακτήρες και την πλοκή. Η γραφή μου φάνηκε και πάλι πολύ καλή και οξυδερκής, αλλά δεν βοήθησε και τόσο την όλη κατάσταση. Η αλήθεια είναι ότι κρατούσα μικρό καλάθι με όλες τις κριτικές που είδα και διάβασα από εδώ και από εκεί, οπότε στην τελική δεν ξενέρωσα κιόλας.

Μπορεί να πει κανείς ότι η ανάγνωση του συγκεκριμένου μικρού βιβλίου ήταν μια αγγαρεία που έπρεπε να κάνω, μιας και σκοπεύω να διαβάσω πολλά ακόμα βιβλία του Φίλιπ Ροθ, και αυτό φαίνεται να είναι από τα πιο αδύναμα. Σε καμία περίπτωση δεν το προτείνω για πρώτη επαφή με το έργο του μεγάλου αυτού συγγραφέα, πιθανότατα όμως μια ανάγνωση την αξίζει έτσι κι αλλιώς, αν κάποιος έχει σκοπό να ξεκοκαλίσει το έργο του.

6.5/10 

Edited April 12, 2018 by BladeRunner

[BladeRunner]

Καθένας (Everyman, 2006)

Τέταρτο βιβλίο του Φίλιπ Ροθ που περνάει στη λίστα με τα διαβασμένα, μετά το καταπληκτικό "Αγανάκτηση" που διάβασα πέρυσι το καλοκαίρι, το πάρα πολύ καλό "Νέμεσις" που διάβασα φέτος τον Ιανουάριο και το ιδιαίτερα μέτριο "Η ταπείνωση" που διάβασα επίσης φέτος, τον Απρίλιο. Ποιοτικά και θεματικά μου φάνηκε ολίγον τι κατώτερο από τα δυο πρώτα, αλλά σαφώς ανώτερο και νοηματικά βαθύτερο από το τρίτο.

Μέσα σε περίπου διακόσιες σελίδες (με μεγάλη γραμματοσειρά κιόλας), ο συγγραφέας καταφέρνει να σκιαγραφήσει τη ζωή ενός άντρα, που θα μπορούσε να είναι ο καθένας. Ποτέ δεν μαθαίνουμε το όνομά του -αν και σαφώς δεν έχει σημασία-, αλλά μαθαίνουμε σχεδόν τα πάντα γι'αυτόν, για την πορεία του στον μάταιο τούτο κόσμο, με την αναπόφευκτη κατάληξη του θανάτου. Ο Φίλιπ Ροθ μιλάει για την μοναξιά, την θνητότητα του ανθρώπου και για την σωματική και ψυχική πτώση με το πέρασμα των χρόνων, με τον πρωταγωνιστή να επανεξετάζει τη ζωή του, τις σχέσεις του και τα άτιμα γηρατειά.

Πρόκειται για ένα σύντομο και περιεκτικό μυθιστόρημα, το οποίο διαβάζεται απνευστί, αλλά και με έναν κόμπο στο στομάχι, ανάλογα ίσως με την ηλικία, τις εμπειρίες και τους προβληματισμούς που έχει ο κάθε αναγνώστης. Η γραφή είναι πάρα πολύ καλή και φυσικά οξυδερκής, ο συγγραφέας προβληματίζει αλλά και προβληματίζεται, οπωσδήποτε προσφέρει εικόνες και συναισθήματα, ενώ περνάει και μηνύματα για την ανθρώπινη ύπαρξη.

8/10

[BladeRunner]

Το βυζί (The Breast, 1972)

Πέμπτο βιβλίο του Φίλιπ Ροθ και μπορώ να πω ότι μου φάνηκε πιο αδύναμο ακόμα και από το "Η ταπείνωση" που διάβασα πέρυσι. Όχι ότι δεν ήταν κάτι που δεν περίμενα με βάση τις κριτικές αριστερά και δεξιά αλλά και με βάση την ίδια την ιστορία, αλλά κουβέντα να γίνεται. Τουλάχιστον ήμουν σχετικά προετοιμασμένος. Πάντως κακό βιβλίο δεν είναι. Απλά είναι αρκετά παράξενο και ιδιόμορφο (αλίμονο, ο πρωταγωνιστής μεταμορφώνεται σε βυζί, τι περίμενες;), το όλο στιλ και ύφος σίγουρα δεν είναι για όλα τα γούστα, τα όποια αλληγορικά στοιχεία που σίγουρα υπάρχουν, είναι μάλλον δύσκολο να τα χωνέψουν όλοι έτσι απλά. Η γραφή είναι σίγουρα καλή, αν και σε μερικά σημεία κάπως παραληρηματική. Προφανώς έκανε και την πλάκα του ο Ροθ όταν έγραφε το βιβλίο αυτό, πάντως κατάφερε να θίξει και κάποια ζητήματα. Απλά δεν μπορούσα να βγάλω από το μυαλό μου ένα τεράστιο βυζί να σκέφτεται και να επικοινωνεί με άλλους ανθρώπους, μιας και λίγους μήνες πριν ήταν κανονικός άνθρωπος και όχι βυζί! Χα, δεν μπορώ να πω, πέρασα καλά, αλλά πάμε παρακάτω...

6/10

[BladeRunner]

Το ζώο που ξεψυχά (The Dying Animal, 2001)

Τεσσεράμισι χρόνια πέρασαν από την τελευταία φορά που διάβασα Φίλιπ Ροθ και για κάποιο λόγο επέλεξα το συγκεκριμένο (πιθανότατα λόγω μεγέθους), το έκτο κατά σειρά, για να τον ξαναπιάσω στα χέρια μου. Ε, λοιπόν, δεν έκανα καλά που έπιασα αυτό, γιατί το βρήκα με διαφορά το πιο μέτριο απ' όλα όσα έχω διαβάσει από τον συγκεκριμένο συγγραφέα, χειρότερο ακόμα και από το "Το βυζί", που στην τελική είχε και την πλάκα του. Να μην είχα όρεξη για ένα τέτοιου είδους ανάγνωσμα αυτή τη χρονική στιγμή; Να φταίει που είχα άλλα στο μυαλό μου; Μάλλον όχι, απλώς δεν μου άρεσε, δεν ένιωσα κάτι το ιδιαίτερο γι' αυτό, δεν νιώθω ότι κέρδισα κάτι από την ανάγνωσή του, δεν ενδιαφέρθηκα για τον ναρκισσιστή, μισογύνη και βυζολάγνο πρωταγωνιστή και τα ηλίθια προβλήματά του, απλά δεν. Η γραφή βέβαια είναι αρκετά καλή, είναι σίγουρα ποιοτική, καμία αντίρρηση επ' αυτού, αλλά αυτό δεν αρκεί πάντα για να απολαύσεις ένα βιβλίο. Το επόμενο βιβλίο του Ροθ που θα διαβάσω θα φροντίσω να είναι από τα πιο δυνατά του, παρόμοιο με τα "Αγανάκτηση" και "Νέμεσις" που είχα απολαύσει τα μάλα, γιατί αλλιώς θα χάσω πάσα ιδέα για δαύτον.

5/10

Edited December 6, 2023 by BladeRunner