Συνέντευξη με την Λένα Διβάνη

[Nargathrod]

Οι συντονιστές της λέσχης ανάγνωσης Nargathrod & Ιρμάντα πήραν την παρακάτω συνέντευξη από τη συγγραφέα Λένα Διβάνη ή οποία ήρθε στη συνάντησή στο καφέ Aldebaran,  ήταν άκρως ειλικρινής και κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον της 41η συνάντησης της ΛΑΦ. 

 

1.    Η ιδέα του κυρίαρχου θηλυκού είναι αρκετά ενδιαφέρουσα. Παρατηρώ ότι το διαχειρίζεστε με όχι μητριαρχικό τρόπο. Δεν υπάρχουν πρότυπα γονιμότητάς για παράδειγμα, ή σεληνιακές λατρείες. Η αντιστροφή των ρόλων είναι σκέτη, «κάθεται» στα γνώριμα πρότυπά μας. Σκόπιμα; Για πιο ανάλαφρο τόνο στην ιστορία; Για να αποφύγουμε το σκόπελο της «αίρεσης;»

Καθόλου έτσι δε σκέφτηκα. Με ενδιέφερε, όπως το είπες, μία πλήρης και ακριβής αντιστροφή. Πώς ζουν οι μέλισσες; Με τη βασίλισσα μέλισσα; Είναι ένας κόσμος όπου τα θηλυκά είναι δυνατότερα. Τελεία. Όπου, ίσως, μέσα από την απεικόνισή του, να καταλάβαιναν οι αρσενικοί πώς περίπου βιώνεται ο κόσμος μέσα από τα μάτια μίας γυναίκας.

 

2.    Το πετύχατε, λέτε;

Ναι. Όχι. Ελπίζω ναι. Φοβάμαι πως όχι.

 

3.    Ο Χάρης. Πιο γυναίκα και από γυναίκα, και ωστόσο straight. Πώς λέτε να διαχειριζόταν την ομοφυλοφιλία μία τέτοια κοινωνία;

Όπως και η δική μας κοινωνία.  

 

4.    Με κάποια προβολή της γυναικείας ομοφυλοφιλίας έναντι της αντρικής;

Ίσως. Υπάρχει προβολή της αντρικής ομοφυλοφιλίας έναντι της γυναικείας; Αν ναι, τότε το αντίστροφο. Η κοινωνία του Εργαζόμενου Αγοριού είναι απολύτως αντεστραμμένη.

 

5.    Μιλούσατε για Μεγαλοβδομάδα αλλά δεν το φτάσατε μέχρι Ανάσταση. Η Μεγαλόχαρη έχει γεννήσει την Εκλεκτή. Γυναίκα λοιπόν και πάνω στο σταυρό;

Σίγουρα ναι. Γυναίκα επάνω στο σταυρό. Δεν το έφτασα μέχρι Ανάσταση σκόπιμα. Δεν είμαι θρησκευόμενη.

 

6.    Η Νόρα του Κουκλόσπιτου έχει γίνει Νόρον. Η χαρτορίχτρα είναι ο Ισμέτ ο κυρ Βαγγέλης ο χαρτορίχτης. Αδελφοί νοσοκόμοι που κοιτάνε πώς να τυλίξουνε καμιά μεγαλογιατρίνα, από αυτές με τις τσέπες τίγκα στα φακελάκια. Γαλάζιο μυθιστόρημα, πράγματι. Θα λέγατε ότι ένας νους αντρικός θα μπορούσε να συλλάβει τέτοια αντιστροφή;

Κοίταξε, όχι. Πιστεύω πως μαθαίνουμε μόνο βιωματικά και ήθελα να δείξω στους άντρες πώς είναι τα πράγματα στην αντίπερα όχθη. Ήθελα να ασκήσω την κριτική μου στην κοινωνία ως έχει. Ήθελα να το νιώσουν, όσο ήταν δυνατόν, όσοι ήταν πρόθυμοι να το κάνουν, στο πετσί τους, το πώς είναι να είσαι γυναίκα. Μόνο αν καεί το πετσί μας μαθαίνουμε. Τόσο απλά. Άντρες ξανθοί, κατατρέχονται από αδηφάγες αφεντικίνες και τρώνε στη μάπα ανέκδοτα για ξανθούς. Τα καλλυντικά τους, οι ουρές στις αντρικές τουαλέτες που έχουν μετατραπεί σε αρσενικά μπουντουάρ. Ένας φίλος, θυμάμαι, μου τηλεφώνησε και μου είπε: Καλά τα λες, Διβάνη. Αυτά θα μας κάνουν οι σκύλες. Και κατάλαβα τότε, ότι, δυστυχώς, ο συγκεκριμένος τίποτα δεν κατάλαβε και τίποτα δεν ωφελήθηκε από όσα είχε να του πει το βιβλίο. 

 

7.    Από τη συλλογή διηγημάτων “Γιατί δε μιλάς για μένα” που κυκλοφόρησε το 1994, το πρώτο σας μυθιστόρημα “Οι Γυναίκες της ζωής της” που κυκλοφόρησε το 1997, έχουν κυκλοφορήσει εφτά μυθιστορήματα, τέσσερα παιδικά βιβλία, τέσσερις συλλογές διηγημάτων και κάμποσα θεατρικά έργα. Σας αρέσει κάποιο από όλα αυτά τα είδη περισσότερο; Κάποιο από όλα σας τα έργα το αγαπάτε περισσότερο;

Κανένα είδος, κανένα έργο. Όλα τα αγαπάω το ίδιο.

 

8.    Πώς νιώθει ο συγγραφέας που βλέπει τους ήρωές του στο σανίδι; Θα μπαίνατε στον πειρασμό να σκηνοθετήσετε;

Υπέροχα νιώθει ο συγγραφέας που βλέπει τους ήρωές του στο σανίδι. Είναι πλήρωση. Και, ναι, θα έμπαινα στον πειρασμό, αν σκηνοθετήσω. Σκηνοθετώ μέσα στο νου μου καθώς γράφω. Θα έμπαινα σε όλους τους πειρασμούς, εδώ που τα λέμε. Καλύτερα να μετανιώνεις για ό,τι έκανες παρά για ό,τι δεν έκανες.

 

9.    Πολιτιστική Ολυμπιάδα. Global Novel. Μιλήστε μας για την εμπειρία.

Υπέροχη εμπειρία. Καταρχήν, πάντα απολαμβάνω να γράφω κατά παραγγελία. Σε καλεί να εξερευνήσεις τα όριά σου, κατά κάποιον τρόπο. Καθοδηγεί την έμπνευσή σου. Όλα τα μεγάλα έργα τέχνης φτιάχτηκαν κατά παραγγελία. Όσον αφορά το Global Novel. Σαν εμπειρία, όπως είπα, ήταν συναρπαστικό. Έγραφα ελληνικά, ο κάθε συγγραφέας έγραφε στη γλώσσα του και το έργο κατόπιν μεταφράστηκε στις γλώσσες των λοιπών συμμετεχόντων. Δε θα μιλήσω για το αποτέλεσμα όσο για τη διαδικασία, αυτή καθαυτή, που θα μου μείνει αξέχαστη.

 

10.    Φανταστική Λογοτεχνία. Υπάρχει άνθιση, όπως έχετε αντιληφθεί. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; Είστε οπαδός, θα λέγατε;

Σε καμία περίπτωση δεν είμαι οπαδός. Υπάρχουν έργα που μου άρεσαν ωστόσο, ας πούμε Το γονίδιο της Αμφιβολίαςτου Νίκου Παναγιωτόπουλου, ο Άνθρωπος στο Ψηλό Κάστρο του Φίλιπ Ντικ (τον οποίο γενικά αγαπώ και απολαμβάνω) και το Ιστορίες της Ζωής σου, του Ted Chiang. Όσον αφορά στο γιατί υπάρχει άνθιση. Δεν το βλέπουμε μόνο στα βιβλία στο μεταξύ, το βλέπουμε και στις σειρές. Ο κόσμος έχει ανάγκη να ξεφύγει πιστεύω. Είναι escapism όλο αυτό σε μεγάλο βαθμό. Ίσως για αυτό να μην το βρίσκω τόσο του γούστου μου. (Γέλια) Προσπάθησα να παρακολουθήσω, ας πούμε, Game of Thrones. 17 θάνατοι στο πρώτο κιόλας επεισόδιο, αν θυμάμαι; Ή μετράω κανένα πτώμα λιγότερο; Αυτό ήταν η χαρά του γραφείου κηδειών, φίλε. Η χαρά του χάρου.

 

11.    Άρα η Λένα Διβάνη δε θα γράψει ποτέ fantasy. Με κοσμογονία, με μαγικές περιπέτειες, με μαγικά αντικείμενα…

ΟΧΙ. Οριζόντια, κάθετα, διαγώνια, όπως το θες. Έχω αρνηθεί να γράψω και ιστορικό μυθιστόρημα. Αν και ήταν παραγγελία και γενικά απολαμβάνω το γράψιμο κατά παραγγελία.

 

12.    Ναυαγείτε με τρία πράγματα. Τρία πράγματα και τρία βιβλία. Ποια θα ήταν αυτά;

Ω, tablet. Να έχω Wi-Fi παρακαλώ. Από κει και πέρα, ξέρω ‘γω; Κουβέρτα; Φακός; Αντιηλιακό, εντομοαπωθητικό;

 

13.     Όχι μαχαίρι;

Όχι, είμαι πολύ αδέξια. Θα κατέληγα να μαχαιρωθώ πιστεύω.

 

14.    Και τα τρία βιβλία;

Ο Ηλίθιος, του Ντοστογιέφσκι. Ο Φύλακας στη Σίκαλη, του Σάλιντζερ. Και το Ταξίδι στην άκρη της Νύχτας, του Λουι Φερντινάν Σελίν.

 

15.    Αγία Τριάδα ελληνικών βιβλίων. Δεν μπορεί να μην υπάρχει για σας.

Αμέ. Σάββατο βράδυ στην Άκρη της Πόλης, Σώτη Τριανταφύλλου. Η Κασσάνδρα και ο Λύκος της Μαργαρίτας Καραπάνου. Και ο Ιαγουάρος, του Αλέξανδρου Κοτζιά.

 

16.    Διάβασα κάπου πως ο κριτικός είναι το πολύ καλό ξίδι, που δεν μπόρεσε να γίνει ούτε μέτριο κρασί. Το πιστεύετε;

Όχι. Οι κριτικοί έχουν γνώση και συχνά μπορεί να κάνουν πολύ εποικοδομητική δουλειά.

 

17.    Πιστεύετε ότι ο κάθε συγγραφέας επιθυμεί να γράψει ένα μονάχα μυθιστόρημα σε ολόκληρη τη ζωή του; Ότι ενδόμυχα αγωνίζεται για αυτό – και δεν το γράφει ίσως ποτέ;

Κατά κάποιον τρόπο ισχύει. Προσωπικά περιστρέφομαι κατά κάποιον τρόπο στα ίδια θέματα. Τα θέματα αυτά είναι για μένα η ετερότητα και η αθωότητα. Εκεί περιπλανιέμαι, ξανά και ξανά.

 

18.    Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα. Υπάρχει, λέτε, αναγνωστική παιδεία; Βλέπετε βελτίωση σε αυτό ή κάποια αλλαγή, γενικότερα;

Ε, όχι, ο κόσμος δε διαβάζει. Δε διαβάζει περισσότερο, θα έλεγα, ή στρέφεται καθαρά σε αναγνώσματα φυγής. Μας ποτίζουν με τόση μιζέρια. Κάπως πρέπει να ξεφύγουμε. Δε θέλεις να προβληματιστείς στον ελεύθερο χρόνο σου. Θέλεις να χαλαρώσεις. Θέλεις να ξεδώσεις και με το δίκιο σου.

 

19.    Στοιχεία αυτοβιογραφίας στα έργα σας;

Δεν υπάρχουν. Όχι. Μονάχα στο Εγώ, ο Ζάχος Ζάχαρης. Ο γάτος μου. Αυτός υπήρξε, τέτοιος όπως περιγράφεται. Τέτοιος και καλύτερος. Μέσα από τα μάτια του βλέπω τον εαυτό μου. Και γιατί δεν εισάγω αυτοβιογραφικά στοιχεία στις ιστορίες μου; Είναι απλό: δείχνουν πολύ εξωπραγματικά, σοβαρά τώρα. Η ζωή είναι πιο ευφάνταστη από κάθε φαντασία, πιο εξωφρενική, πιο απίθανη. Σε αληθινά περιστατικά ο κόσμος δυσπιστεί περισσότερο. Η ζωή ενέχει το στοιχείο του χάους. Το στοιχείο των πραγμάτων που συμβαίνουν χωρίς κανένα λόγο να συμβούν και χωρίς θέση στο γενικότερο μοτίβο. Εγώ είμαι της σχολής όπου το όπλο πάνω από το τζάκι πρέπει να πυροβολήσει μέχρι την τρίτη πράξη. Επιθυμώ την τάξη και υπολογίζω την κάθε λεπτομέρεια στα γραπτά μου.

 

20.    Όμως το τέλος στο Εργαζόμενο Αγόρι δείχνει κάπως ανοιχτό. Πού πηγαίνουν τελικά οι ήρωές σας;

Όπου θέλουν. Τα τέλη στις ιστορίες μου είναι πάντα ανοιχτά επίτηδες. Εκτός από το Ένα Πεινασμένο Στόμα, δηλαδή, που είναι και το σκοτεινότερο έργο μου. Οι ήρωες έχουν το ελεύθερο της επιλογής της πορείας τους. Όπως θα έπρεπε να το έχουν όλοι οι άνθρωποι.

Edited May 3, 2020 by Spark
Προστέθηκε αρίθμηση στις συνεντεύξεις και αυξήθηκε λίγο η απόσταση μεταξύ των ερωτήσεων για ευκολία στην ανάγνωση.

[KELAINO]

Έπρεπε να ρωτήσετε αν γνωρίζει το Egalia's Daughters της Gerd Brantenberg.

[wordsmith]

5 hours ago, KELAINO said:

Έπρεπε να ρωτήσετε αν γνωρίζει το Egalia's Daughters της Gerd Brantenberg.

Τη ρώτησα και είπε όχι.