ARTICLE Μερικές αλήθειες για συγγραφείς. Και κατά πόσο αληθεύουν, στ’ αλήθεια.

[Ιρμάντα]

 

 

 

 

 

Δύο τρία πραγματάκια, εντάξει, εφτά πραγματάκια. Τα πιστεύουμε, συμφωνούν με την εικόνα που έχουμε εμείς για τους εαυτούς μας ή –ίσως- με την εικόνα που έχουν άλλοι για μας, και που μας έμαθαν ότι πρέπει και εμείς να προβάλουμε. Πώς φανταζόμαστε έναν συγγραφέα; Τι μας έρχεται στο νου, όταν ακούμε τη λέξη; Είναι ακατάστατος, είναι μοναχικός; Είναι ερημίτης ή κολασμένος; Τι κάνει ένας συγγραφέας, ή τι δεν κάνει;

 

 

1. .      Ένας συγγραφέας γράφει για τον εαυτό του. Μονάχα. Οι υπόλοιποι δεν τον αφορούν. Αλήθεια;

Αλήθεια μα και ψέμα. Τη στιγμή της συγγραφής, της δημιουργίας, ο συγγραφέας δεν μπορεί, δεν έχει περιθώριο να σκεφτεί κάτι πέρα από τον εαυτό του –και ούτε καν. Σκέφτεται μονάχα αυτό το οποίο δημιουργεί. Είναι βουτηγμένος και χαμένος σε αυτό. Εκείνη τη στιγμή δεν τον αφορά ο κόσμος, ο εκδότης, αν και όποτε βρεθεί, ο αναγνώστης, αν και όποτε υπάρξει. Και μεταξύ μας, ο συγγραφέας δεν θα τολμούσε να κάνει το άλμα πίστης από την ιδέα στην καθαυτό δημιουργία, αν ξόδευε την ενέργειά του σε τέτοιες αρνητικές και ψυχοφθόρες σκέψεις, μήπως, ή μήπως δεν, και αν, και θα, και όταν. Αλλά ο συγγραφέας γράφει για τους άλλους. Γράφει για τους αναγνώστες του και όταν αποστασιοποιείται κάπως από το γράψιμό του αυτό το θυμάται. Ή πρέπει να το θυμάται. Πρέπει να θυμάται ότι απευθύνεται σε ανθρώπους. Ότι ο στόχος του είναι να πει μία ιστορία που να γίνει κατανοητή. Και μάλιστα ευχάριστη. Λέγοντας ευχάριστη δεν εννοούμε να ευχαριστεί κάθε γούστο, εννοούμε να διαβάζεται ευχάριστα, με άνεση. Να διαβάζεται με ενδιαφέρον. Ο συγγραφέας οφείλει να έχει υπόψη του ότι εκεί έξω υπάρχει ένας ζωντανός, υπαρκτός κόσμος. Ο συγγραφέας δεν είναι ένας τρελός που μιλάει στον τοίχο. Δεν είναι ένας ντροπαλός καταθλιπτικός που κρατά ημερολόγιο για να το ξαναδιαβάζει αυτός τις δύσκολες νύχτες, ή να το δείχνει σε κάνα δυο φίλους. Ο συγγραφέας είναι ένας τρελός που απευθύνεται σε πολύ κόσμο, αλλά είναι υπερβολικά ντροπαλός ή ατάλαντος για να το πράξει αυτό κάνοντας τον ηθοποιό, ή βάζοντας τις φωνές από ένα μπαλκόνι. Ο συγγραφέας θέλει να πει την ιστορία του και να την εισπράξουν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι, στο χρόνο που τους βολεύει και από την άνεση του σπιτιού τους.

2.    Ένας συγγραφέας δεν έχει ωράρια.

Επίσης και αλήθεια και ψέμα. Ο συγγραφέας δεν έχει αφεντικό και δεν χτυπάει κάρτα σε κανένα, παρά μόνο στον εαυτό του. Επειδή όμως η συγγραφή είναι γυμναστική, είναι σαν το πιάνο που όσο το αφήνεις σε αφήνει, δεν πρέπει ο συγγραφέας να αμελεί την εξάσκησή του στην τέχνη του. Ο συγγραφέας πρέπει να φροντίζει να γράφει κάποιες ώρες την ημέρα. Ένα δίωρο. Ένα τρίωρο. Και να τηρεί το ωράριο αυτό, δίνοντας λόγο στον εαυτό του.

3.      Ένας συγγραφέας γράφει το βράδυ.

Ναι, αν δουλεύει το πρωί. Αν δεν εργάζεται, καλύτερα να καθίσει και να γράψει το πρωί. Είναι οι παραγωγικότερες ώρες. Ειλικρινά. Εκείνες οι ώρες, με τον καφέ στο πλευρό και το μυαλό ακόμη φρέσκο και ξεκούραστο. Εκείνες τις ώρες μπορεί να θυμάται ακόμη και τα όνειρα που είδε. Και αν είναι ενδιαφέροντα όνειρα, μπορεί να βρουν τη θέση τους στην ιστορία τους. Οι βραδινές ώρες έχουν περισσότερη ησυχία, αλλά οι πρωινές ώρες προσφέρονται για διαυγέστερες σκέψεις. Και πράξεις. Και ιδέες. Και για ταχύτερο γράψιμο επίσης (προσωπική εμπειρία).

4.      Ένας συγγραφέας γράφει και ξαναγράφει το βιβλίο του.

Ναι. Αλλά με μέτρο. Με τον όρο να μην γίνει εμμονή ένα συγκεκριμένο βιβλίο. Με τον όρο να μπορέσουμε κάποια στιγμή να κλείσουμε τον κύκλο του βιβλίου αυτού, για να πάμε στο επόμενο. Αν θέλουμε να γίνουμε επαγγελματίες ή σωστότερα, αν θέλουμε να γράψουμε περισσότερα από δύο τρία βιβλία, πρέπει να μάθουμε να ξεκολλάμε από την ιστορία μας μετά από τις διορθώσεις και να εστιάζουμε στην επόμενη δουλειά. Και μετά στην επόμενη. Και μετά στην επόμενη. Πρέπει να μάθουμε να σκεφτόμαστε στοχεύοντας πάντα σε ένα επόμενο βιβλίο.

5.      Ένα συγγραφέας αφήνει το γραπτό του στην άκρη για να αποστασιοποιηθεί συναισθηματικά από αυτό.

Χμ, ναι. Κάποιες φορές το κάνει και αυτό. Επιτρέπεται αν στο μεταξύ έχεις γράψει άλλα πράγματα και έχεις εκμεταλλευτεί το χρόνο σου δημιουργικά. Αλλά δεν σημαίνει ότι το βιβλίο σου θα αποκτήσει γεύση παλαίωσης αν το αφήσεις να «κάτσει». Επιβάλλεται να το ξαναβλέπεις αλλά με μέτρο, όπως ήδη ειπώθηκε. Αν αργήσεις και κάνεις μερικά χρόνια να το ξαναδείς, μετά θα σου φανεί κακό. Δεν θα μπορείς να το διορθώσεις, θα έχεις βγει εντελώς από το κλίμα και την ατμόσφαιρά του οπότε είτε θα πρέπει να το ξαναγράψεις είτε… να το ξαναγράψεις. Κανείς δεν είπε, φυσικά, ότι ένα βιβλίο είναι τέλειο στην πρώτη γραφή του. Αλλά αν σου γίνει εμμονή, μπορεί να μην σου φανεί τέλειο το βιβλίο σου ούτε μετά την πρώτη ούτε μετά την εκατοστή πρώτη γραφή του. Και επειδή, σύμφωνοι, ένας συγγραφέας δεν μπορεί να εντοπίσει όλα του τα σφάλματα μόνος του, ο καλός Θεός έφτιαξε τους beta readers. Αποστασιοποιημένοι από τη μία. Δείγμα των μελλοντικών αναγνωστών μας από την άλλη.

6.      Ένας συγγραφέας κλάσης περιφρονεί τη λαϊκή λογοτεχνία.

Όχι. Εκτός που ένας συγγραφέας καλά θα κάνει να διαβάζει από όλα, για να έχει μία ιδέα περί του τι εστί βερίκοκο, σκεφτείτε λιγάκι πως στη λαϊκή λογοτεχνία στηρίζονται οι εκδοτικοί οίκοι, που φιλοδοξούμε να δώσουν βήμα και στις δικές μας φωνές. Είτε μας αρέσει είτε όχι όλα μα όλα τα βιβλία έχουν λόγο ύπαρξης. Ίσως όχι για μας, ίσως όχι για τα γούστα μας. το ότι υπάρχουν όμως απαντά σε κάποια ανάγκη του κοινού. Και σε κάποια άλλη δικιά μας ανάγκη, διότι αποτελούν το καύσιμο που θα κινήσει την ατμομηχανή του εκδότη, αυτή που προσδοκάμε να ανεβούμε (κάποτε) κι εμείς.

7.      Ένας συγγραφέας ζει απομονωμένος

Κάποιοι, κάποτε, μπορεί. Πλέον οι συγγραφείς είναι τόσοι πολλοί, και τα βιβλία ακόμη περισσότερα. Όσο περισσότερες εμπειρίες αποκτάμε τόσο καλύτερα θα γράψουμε. Μην περιφρονείτε καμία εμπειρία. Όλα έχουν την αξία τους και όλα μπορεί να βρουν τη θέση τους σε κάποια ιστορία. Ο συγγραφέας μάλιστα καλά θα κάνει να βγαίνει όσο το δυνατόν μπορεί από τη σπηλιά του. Να κάνει ταξίδια, αν μπορεί. Να μιλάει με όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται. Να μαζεύει πλούσια συγκομιδή εμπειριών και χαρακτήρων και ιδιαιτεροτήτων στο κελάρι του, προς μελλοντική χρήση.

 

 

Edited April 1, 2021 by Ιρμάντα