Αγγλισμός - Ας συζητήσουμε και ας ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε με τον συγκεκριμένο όρο

[Cucci]

Γεια σου Χρήστο, Κώστας εδώ!

Είδα φως (θέμα για αγγλισμούς) και μπήκα, αλλά καθυστέρησα να απαντήσω και βλέπω ότι ήδη τα παιδιά σού απάντησαν εξαιρετικά ως τώρα.

Για να αφήσω κι εγώ τα δυο σεντς μου (πώς είπατε;), η γλώσσα, όπως λέτε κι εσείς, είναι ζωντανός οργανισμός και είναι πολύ λογικό να έχουμε τέτοια φαινόμενα, ειδικά σε εποχές τόσο έντονης παγκοσμιοποίησης, δικτύωσης, αλλά και μετακινήσεων πληθυσμών. Τώρα όσοι γράφουν/ουμε/ετε κιόλας, είναι πολύ λογικό να έχουμε/ετε/ουν και κάποιο ιδιαίτερο συναισθηματικό δεσμό με τη γλώσσα, αλλά και την καθαρότητα και την καταλληλότητα της ιδιολέκτου που χρησιμοποιούν. Σε αυτό το τελευταίο αποδίδω και την ευαισθησία των πιο τυπικών με τη γλώσσα απέναντι σε μεταφρασμένες ξένες, αδόκιμες εκφράσεις, αλλά και τη δική σου ευαισθησία στην κριτική που εκφράστηκε με άγχος και (ίσως) επιθετικότητα. 

Αλλά –να σου πω ένα μυστικό που νομίζω θα σε καθησυχάσει;– νομίζω ότι όλοι έχουμε δει χιλιάδες ώρες αγγλόφωνων σειρών και έχουμε διαβάσει εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες στα εγγλέζικα, κι όλοι έχουμε διαπράξει και συνεχίζουμε να διαπράττουμε το συγκεκριμένο ατόπημα, άλλοι περισσότερο κι άλλοι λιγότερο συχνά. Και η γνώμη μου ότι οι αγγλισμοί είναι πολύ συχνό φαινόμενο στους νέους συγγραφείς sf&f λογοτεχνίας γιατί οι εμπνεύσεις και τα ινδάλματα και τα πρότυπα είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία από εκεί.

Βέβαια ακόμα πιο ενδιαφέρον και χρήσιμο είναι να δει ο καθένας, όταν λαμβάνει τέτοια κριτική, γιατί του συμβαίνει και γενικά και συγκεκριμένα. Για τη γενική αιτία, αξίζει να σκεφτούμε: Είναι η υπερβολική έκθεση στην άλλη γλώσσα; Είναι πρόβλημα στο να κάνουμε εναλλαγή στο μυαλό μας από τον ένα τρόπο σκέψης στον άλλο; Είναι μήπως η άρνηση να διορθώσουμε το κείμενό μας σε επόμενο προσχέδιο/ντραφτ [α) επειδή είμαστε τόσο γαμάτοι, β) επειδή βαριόμαστε, γ) όλα τα παραπάνω] και ξεμένουν οι αγγλισμοί;

Η συμβουλή μου είναι να αρχίσεις να αμφιβάλλεις για τα πάντα. Διάβαζε πολλά ελληνικά βιβλία (αλλά και άρθρα, και ό,τι άλλο πέφτει στα χέρια σου), γράψε πολύ, και να αμφιβάλλεις συνεχώς: και για ό,τι γράφεις και για ό,τι διαβάζεις. Πάρε μια συνδρομή 5 ευρώ/χρόνο στο lexigram, μάθε σύνθετη αναζήτηση στο Google και χρησιμοποίησέ το ως corpus (σώμα κειμένων) για να τσεκάρεις αν μια φράση μέσα σε εισαγωγικά για το αν είναι δόκιμη, εφάρμοζε κριτική ματιά στα αποτελέσματα που σου δίνει, (π.χ. όταν βλέπεις ότι το "παίρνει δυο για να τανγκώ" το χρησιμοποιεί μόνο μια δεκαεξάχρονη μπλόγκερ που έχει διαβάσει μόνο το Twilight, καλό θα ήταν να μην το χρησιμοποιήσεις), γράφε πολλαπλά προσχέδια στα κείμενά σου, σβήνε τα περιττά, κάνε τις ξένες φωνές να σωπάσουν ή κάνε τις δικές σου με τρόπο ελληνικό, μην αρκείσαι στη δική σου κατανόηση αυτών που γράφεις, έχε beta readers από διαφορετικούς χώρους (αν γίνεται) για να δεις αν καταλαβαίνουν κι αυτοί [κι αυτό θα σου βγάζει μια ασφαλέστερη στατιστική για το αν το κοινό σου είναι έτοιμο να δεχτεί έναν νεολογισμό ή ένα γλωσσικό δάνειο, που αναπόφευκτα θα προκύψει στον ζωντανό οργανισμό της γλώσσας], και άνοιγε το μυαλό σου στην κριτική, γιατί στο ντάουν-ντάουν της γραφής, όλοι είμαστε εργάτες και μαθητές της γλώσσας, κι όσο τη μαθαίνουμε τόσο καταλαβαίνουμε πόσα δεν ξέρουμε, κι όποιος σου πει το αντίθετο, έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και άλλου είδους προβλήματα.

 

Καλή συνέχεια και συνέχισε να διαβάζεις, να γράφεις και να ψάχνεις!

Σημειωσούλες:

1) στη δική μου έρευνα προκύπτει το "αγγλισμός" με μικρό, φυσικά, κι όχι με κεφαλαίο
2) προέρχεται από το γαλλικό anglicisme
3) θα μπορούσαμε να πούμε ότι ακόμα και το "κότες" που χρησιμοποίησες στο αρχικό post είναι αγγλισμός, αλλά σε επίπεδο χρήσης γλώσσας (register), γιατί στα αμερικανικά αγγλικά είναι αρκετά πιο αθώο και κοινό, ενώ σε εμάς είναι λίγο πιο επιθετικό, εξού και το "ίσως" σε παρένθεση πριν την "επιθετικότητα" που σου χρέωσα. Με κάθε επιφύλαξη το συγκεκριμένο, βέβαια. Αν έγραφες "κοτεύουν έξω" θα ήμουν πιο σίγουρος  
4) στην προσπάθεια εξάλειψης των αγγλισμών, μη φοβάσαι τις περιφράσεις: για παράδειγμα, σε αυτό το τρομερό debate του rolled his eyes, δε θα φοβόμουν το "γύρισε τα μάτια του προς το ταβάνι σε/με μια έκφραση απόγνωσης", αλλά κι αυτό ίσως είναι περίεργο για κάποιους. Το φάρμακο όμως (όπως σου είπαν και παραπάνω) είναι να μην αντιγράφεις σκηνές κατευθείαν από αγγλόφωνες σειρές και βιβλία και να σκέφτεσαι και να γράφεις ελληνικά.

 

Edited May 20, 2018 by Cucci

[WILLIAM]

Λοιπόν αυτή η σκανδαλώδης έκφραση με τα μάτια είναι κατανοητή εξαιτίας των emoticons αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι σωστή.

Μόλις διάβασα στην Πόλη των Κατόπτρων: Ο Ρέις γυρίζει τα μάτια προς τα πάνω απαυδισμένος. 

Οπότε να μια επίσημη μετάφραση για την εν λόγω κίνηση των ματιών!

[TheReaper]

Παιδιά να μπω κι εγώ στη συζήτηση, καθώς με ενδιαφέρει άμεσα το θέμα.

Ειλικρινά όταν διάβασα τον τίτλο, σκέφτηκα ότι αγγλισμός είναι η χρήση λέξεων όπως "φλας", "ασανσέρ", "γκαντέμης" κτλ. Δεν πήγε ο νους μου ότι πρόκειται για μεταφράσεις εκφράσεων κατά λέξη.

Παρόλα αυτά, χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω κανέναν, επειδή έχω ένα αρκετά καλό επίπεδο αγγλικών, στη δουλειά μου συναναστρέφομαι με πολλούς τουρίστες και είμαι χρόνια στο πεδίο του gaming (αγγλισμός?), θεωρώ ότι είναι πανεύκολο να κάνεις μια σωστή μετάφραση σε αγγλικές ιδιωματικές φράσεις. Αντίστοιχα, όταν μιλάς πολλά χρόνια, αρχίζεις εν καιρώ να μαθαίνεις και πώς λέγονται ελληνικές εκφράσεις στα αγγλικά, χωρίς να ακούγεσαι σαν ταλιμπάν επιστήμονας (Do you go well? I bit the lamarin with your party. You fried me the fish on my lips και πάει λέγοντας).

Επειδή όμως στην ιστορία που γράφω, υπάρχει ένας αλλοδαπός στη Αγγλία και συνομιλεί με γηγενείς, προσπαθώ τα λόγια που γράφω να τα σκέφτομαι πρώτα αγγλικά, να δω αν βγάζουν νόημα, αν θα ήταν κάτι που θα μπορούσε να πει ένας μη Άγγλος με μια μέτρια γνώση της γλώσσας και τέλος κάνω τη μετάφραση στα ελληνικά, χρησιμοποιώντας λέξεις οι οποίες μπορούν να μεταφραστούν βγάζοντας το νόημα που θέλω και παράλληλα δεν ακούγονται τόσο εξειδικευμένες στα ελληνικά, ώστε να νομίζεις ότι μιλάει ο Φλέμινκγ (ο οποίος τυχαίνει να είναι και Σκωτσέζος επιστήμονας).

Έχετε καμιά συμβουλή για να αποφύγω τυχόν λάθη ή νομίζετε ότι βρίσκομαι σε καλό δρόμο με τον τρόπο που χρησιμοποιώ;

[Cassandra Gotha]

Μα... μα, αυτό είναι το ζητούμενο! Ο χαρακτήρας να μιλάει σκεπτόμενος στη γλώσσα του. Εννοείται. ( It is meant. )

[Βασίλης]

On 10/2/2018 at 12:28 PM, Cassandra Gotha said:

Μα... μα, αυτό είναι το ζητούμενο! Ο χαρακτήρας να μιλάει σκεπτόμενος στη γλώσσα του. Εννοείται. ( It is meant. )

Χα χα, φαντάσου να προσπαθήσεις να μεταφράσεις στα αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά κι εγώ δεν ξέρω τι, την φράση '' Κολλάς την γυναίκα μου ρε, βγες έξω να καθαρίσουμε ''.

[WILLIAM]

Μπορείς να έχεις πρόβλημα και με πιο απλά.

Πραγματικό περιστατικό.

Είπα σε έναν τύπο σε ένα αγγλόφωνο σάιτ: Είσαι ένας διπρόσωπος Ιανός. Απαντάει: Τι προσβολή είναι αυτή; Και έρχεται ένας τρίτος και του λέει: Δεν είναι προσβολή! Ο Ιανός ήταν ένας θεός των Ρωμαίων με δύο πρόσωπα.

Συνεννόηση άψογη μιλάμε!

[Βασίλης]

6 hours ago, WILLIAM said:

Είπα σε έναν τύπο σε ένα αγγλόφωνο σάιτ: Είσαι ένας διπρόσωπος Ιανός. Απαντάει: Τι προσβολή είναι αυτή;

 Απεκάλησες Ιανό τον άνθρωπο, που να τον καταλάβει; Πες τον μ@λ@κ@ και θα μπει αμέσως στο νόημα...

Edited February 1, 2020 by Βασίλης