Συνέντευξη με την Μαρίνα Κλωνάρη

[Naroualis]

Η Μαρίνα Κλωνάρη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε από το Πειραματικό Σχολείο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις σπουδές της στο τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Πειραιά. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της, επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα.
Η αγάπη για την ανάγνωση βιβλίων την οδήγησε στις δικές της συγγραφικές απόπειρες στο χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας, με πηγή έμπνευσης κυρίως τη μυθολογία των λαών. Το 2006 εκδίδεται το πρώτο της βιβλίο. Ακολουθεί η δημοσίευση μικρότερων ιστοριών σε ισπανόφωνη εφημερίδα. Η "Εξόριστη Θεά", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πηγή, αποτελεί το δεύτερο βιβλίο της.
Το πρώτο βιβλίο της, «Οι συνομώτες του Μπλόσεργκ» είχε κυκλοφορήσει υπό το ψευδώνυμο Μαρίνα Κλέρη, το 2006.

 

1.    Υπάρχει κάτι προσωπικό εκτός του βιογραφικού σας που θα θέλατε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες σας; 

Δε συνηθίζω να μιλάω για την προσωπική μου ζωή εύκολα και θα έλεγα ότι μάλλον είμαι αρκετά κλειστός άνθρωπος. Έχω λίγους πολύ καλούς φίλους που η σχέση μας μετράει πάνω από είκοσι χρόνια κι ενώ προσπαθώ να είμαι ανοιχτή σε νέες γνωριμίες, αργώ να εμπιστευτώ άλλους ανθρώπους. Μου αρέσει όμως να εμπλουτίζω τη ζωή μου με νέες εμπειρίες. Για παράδειγμα, μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια και όνειρό μου είναι να γυρίσω όλο τον κόσμο. Μου αρέσει επίσης να ασχολούμαι με διαφορετικά πράγματα, μιλάω τέσσερις γλώσσες, έχω επίσης σπουδάσει σχέδιο μόδας και όταν ήμουν πιο νέα, ας πούμε μέχρι τα είκοσι κάτι μου, ασχολήθηκα για κάποια χρόνια και με το χορό. Προσπαθώ, όσο μου το επιτρέπει η καθημερινότητά μου, να προσθέτω νέες δραστηριότητες στο πρόγραμμά μου.

 

2.    Τι σας παρακινεί να γράψετε; Ποιες είναι οι πηγές της έμπνευσής σας και ποιες οι επιρροές σας; 

Αυτό που με παρακινεί να γράφω είναι μάλλον η επιθυμία μου να ξεφεύγω από την πραγματικότητα και να εισέρχομαι σε φανταστικούς κόσμους που δημιουργώ εγώ. Έχει να κάνει με τη δημιουργία. Είναι μια πρόκληση για εμένα να φτιάχνω καινούριους κόσμους. Θέλω να περνάω την ώρα μου με χαρακτήρες που είναι γεννήματα της φαντασίας μου. Γι’ αυτό άλλωστε και δεν θα μπορούσα να γράψω ποτέ μια ιστορία που να διαδραματίζεται σε πραγματικό χώρο-χρόνο. Ούτε καν μια ιστορία που να ξεκινάει από ένα πραγματικό χώρο-χρόνο και να συνεχίζει σε κάποιο φανταστικό. Πηγές έμπνευσής μου είναι η μυθολογία, είναι οι εικόνες που συγκεντρώνω στα ταξίδια μου, η μουσική, διάφορες θεωρίες συνωμοσίας που φτάνουν στα αυτιά μου, φωτογραφίες που πέφτουν στα χέρια μου και οτιδήποτε θα μπορούσε να μου κινήσει το ενδιαφέρον. Επιρροές; Δεν ξέρω… Ίσως διάφοροι άλλοι συγγραφείς. Από μικρή με το που τελείωνα ένα βιβλίο, έπιανα άλλο. Ίσως όλοι αυτοί οι υπέροχοι άνθρωποι να με επηρέασαν έτσι ώστε να θέλω να εκφραστώ κι εγώ με αυτόν τον τρόπο.  

 

3.    Μιλήστε μας λίγο για τα αναγνώσματά σας. Τι σας προκαλεί να το διαβάσετε, τι σας ενθουσιάζει, τι δεν ανέχεστε; 

Συνήθως ψάχνω για βιβλία που θα με ταξιδέψουν σε άλλες εποχές και σε άλλα μέρη. Θέλω ο συγγραφέας να μου διδάσκει πράγματα για την χρονική περίοδο στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία που αφηγείται, για τον τρόπο σκέψης και την συμπεριφορά των ανθρώπων, ενώ παράλληλα να μου κρατάει το ενδιαφέρον αμείωτο και με την υπόθεση. Μου αρέσουν τα βιβλία με θέματα που προσφέρουν περισσότερα επίπεδα αντίληψης και το αφήνουν στον αναγνώστη να φτάσει μέχρι εκεί που είναι διατεθειμένος να φτάσει.  Ενθουσιάζομαι όταν ανακαλύπτω συγγραφείς που έχουν το χάρισμα να συνδέουν με επιτυχία διαφορετικά είδη λογοτεχνίας όπως ο αγαπημένος μου Carlos Ruiz Zafon. Επίσης, ενθουσιάζομαι όταν συναντώ χαρακτήρες βιβλίων τόσο πλούσια δοσμένους που μένουν αξέχαστοι για τη συμπεριφορά τους και τις αξεπέραστες ατάκες τους. Δεν ανέχομαι τη χρήση της λογοτεχνίας για σκοπούς προπαγάνδας και πλύσης εγκεφάλου, απολογισμού και ζήτησης άφεσης αμαρτιών, όπως επίσης δεν ανέχομαι κι αυτούς που καίνε ή καταστρέφουν με άλλο τρόπο τα βιβλία.  

 

4.    Ποια η σχέση σας με την ελληνική λογοτεχνία του φανταστικού;

Θα μου επιτρέψετε να απαντήσω στην ερώτηση αυτή με το δικό μου τρόπο, δηλαδή αναπολώντας. Η σχέση μου με την ελληνική φανταστική λογοτεχνία, θα έλεγα ότι μέχρι τώρα υπήρξε μάλλον τρικυμιώδης. Το λέω αυτό γιατί όταν το 2006 εκδόθηκε το πρώτο μου βιβλίο από άλλον εκδοτικό οίκο (ο οποίος σήμερα πλέον δεν υπάρχει) και με δικό μου ψευδώνυμο Μαρίνα Κλερή, η ελληνική φανταστική λογοτεχνία ήταν ακόμη στα σπάργανα. Ενώ υπήρχαν εκδοτικοί οίκοι που ασχολούνταν με το είδος, κανείς δεν ήθελε να εκδώσει έλληνες συγγραφείς. Κάποιοι από αυτούς διοργάνωναν διαγωνισμούς, εκδίδαν τους νικητές και μετά τους ξεχνούσαν. Κανείς δεν έδινε μια δεύτερη ευκαιρία στα άτομα αυτά για  να προβάλουν τη δουλειά τους. Και να μη ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια εποχή χωρίς likes  και κοινοποιήσεις. Tότε ακόμη δεν υπήρχαν social media στην Ελλάδα τουλάχιστον και το internet δεν μπορούσε να σε στηρίξει ιδιαίτερα. Αυτό που άλλαξε την κατάσταση και έκανε κάποιους εκδοτικούς οίκους να αναζητήσουν έλληνες συγγραφείς φανταστικής λογοτεχνίας ήταν η επιτυχία της πρώτης ταινίας του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» και κάπως έτσι δόθηκε η ευκαιρία σε ελάχιστους από εμάς να κάνουμε τα πρώτα δειλά (και ομολογουμένως άτσαλα) βήματα στο χώρο. Η οικονομική κρίση που ακολούθησε και η συρρίκνωση της αγοράς βιβλίου ήρθε ξανά να μας βυθίσει. Η μία απόρριψη μετά την άλλη και απαντήσεις από εκδοτικούς οίκους του είδους όπως «δεν εκδίδουμε πια Έλληνες» και «αν είναι να εκδώσουμε Έλληνα, θα πρέπει να είναι κάτι πολύ καλό» χωρίς να το έχουν διαβάσει καν ή απαντήσεις του τύπου «δεν εκδίδουμε τέτοια» (λέγοντας τέτοια εννοούσαν κείμενα φανταστικής λογοτεχνίας) από άλλους εκδοτικούς οίκους, έκαναν την «Εξόριστη Θεά» να μείνει στο ντουλάπι για περίπου δώδεκα χρόνια και εμένα να απογοητευτώ αρκετά ώστε να μη θέλω να ασχοληθώ με την ελληνική φανταστική λογοτεχνία. Ήρθε η ώρα της όμως να βγει από το ντουλάπι και ας ελπίσουμε ότι θα είναι μακρινό και όμορφο το ταξίδι της. Πλέον χαίρομαι που βλέπω πληθώρα νέων ελλήνων συγγραφέων φανταστικής λογοτεχνίας και ένα φανατικό κοινό να μας στηρίζει.  

 

5.    Πώς μπορεί κανείς να εξορίσει μια θεά, ακόμα κι αν αυτή είναι μισή θνητή;

Ο χαρακτήρας της Αννάνυας είναι συμβολικός και ο τρόπος με τον οποίο ταξιδεύει από τη μία πόλη στην άλλη ακροβατεί μεταξύ μεταφοράς και κυριολεξίας. Στην ιστορία αντιπροσωπεύει κάποιες έννοιες και έναν τρόπο ζωής που είχαν οι άνθρωποι μέχρι τότε. Όταν έρχεται ο επόμενος θεός, φέρνει μαζί του έναν άλλο τρόπο ζωής. Εκεί υπάρχει μία σύγκρουση μεταξύ των δύο αυτών τρόπων και η προσπάθεια να επιβληθεί το καινούριο εις βάρος του παλιού. Είναι κάτι που έχει παρατηρηθεί σε όλες τις θρησκείες. Καινούριοι ναοί χτίζονταν επάνω στους παλιούς προκειμένου να καταπνίξουν παλιότερες δοξασίες. Το ότι η Αννάνυα είναι μισή θνητή εξυπηρετεί την ιστορία επειδή για την κοινωνία της Ιμούρ ήταν ένα πρόσωπο υπαρκτό που έζησε ανάμεσά τους για πολλά χρόνια, άρα υπάρχει καταγεγραμμένη η παρουσία της εκεί. Δεν πρόκειται δηλαδή για μια αόριστη θεότητα με τη μορφή κάποιου πνεύματος. Επιπλέον, ως θνητή, ασκούσε κάποια εξουσία στην πόλη της γι’ αυτό και έπρεπε να διωχθεί από τον νεοαφιχθέντα βασιλιά που αποφάσισε να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στο πρόσωπό του. Ο Αρές αρχικά ξεκινάει να ψάχνει μια ημίθεη ιέρεια και μετά ανακαλύπτει τη δράση της ως θεά. Μιλώντας γενικότερα και έξω από την ιστορία του βιβλίου μου, με το πέρασμα των χρόνων και όσο αναπτύσσονται περισσότερο οι επιστήμες και οι άνθρωποι ανακαλύπτουν διαρκώς καινούρια πράγματα, είναι πολύ εύκολο να «εξορίζουμε» θεούς από τη ζωή μας, όντας σε θέση να επεξηγούμε επιστημονικά αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Όσο για κάποιους θνητούς εκφραστές ιδεών που θέλουν να κατευθύνουν τον τρόπο σκέψης μας, αλλά στην πορεία αποδεικνύεται ότι κάνουν λάθος… και αυτοί μπορούν να «εξοριστούν» και να απαξιωθούν εάν διαρκώς διευρύνουμε τις γνώσεις μας και κρατάμε ανοιχτό μυαλό. 

 

6.    Πόσο δύσκολο ήταν να φτιάξετε έναν κόσμο που δεν είναι ούτε μεσαιωνικός (ο δυτικοευρωπαϊκός μεσαίωνας που έχουμε συνηθίσει), ούτε μεσανατολίτικος, ούτε και εντελώς γενικευμένα προβιομηχανικός;

Δεν ήταν δύσκολο γιατί είναι ακριβώς αυτό που θέλω να κάνω όταν αποφασίζω να γράψω μια ιστορία.  Να δημιουργήσω έναν εντελώς καινούριο κόσμο όπως τον θέλω εγώ. Να ορίζω εγώ τους νόμους και τους κανόνες που τον διέπουν και να δημιουργώ την ιστορία των λαών του. Στη συγκεκριμένη ιστορία ήξερα ακριβώς ποια έπρεπε να είναι η δομή του κόσμου αυτού: Μια αφετηρία και ύστερα κοινωνίες που να δείχνουν την εξέλιξη των κοινωνιών του ανθρώπινου είδους. Μία γεωργική, μία με στοιχεία κτηνοτροφίας, μία με την εξόρυξη μετάλλων και μία όπου ο ρόλος των θεών και των βασιλιάδων αρχίζει να περιορίζεται σταδιακά και δεν είναι αυτοί που μπορούν να κρίνουν απόλυτα τη μοίρα των ανθρώπων. Εξάλλου και η βασική ιδέα αυτή ήταν: πώς μεταλλάσσεται μια θεότητα στην αντίληψη των ανθρώπων ανάλογα με το περιβάλλον τους και τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας στην οποία ζουν.

 

7.    Ο πρίγκιπας Αρές ξεκινάει φαινομενικά να βρει μια εξόριστη θεά. Η θεά αυτή, η Αννάνυα, φαίνεται σε κάθε σταθμό να μεταμορφώνεται, να αλλάζει. Στην πραγματικότητα, όμως, κι ο πρίγκιπας περνάει από ένα σωρό προσωπικές αλλαγές που διαμορφώνουν την τελική προσωπικότητά του ως βασιλιά. Τελικά ποια μεταμόρφωση αφηγείστε, του Αρές ή της Αννάνυα;

Σαφώς και των δύο. Η μεταμόρφωση της Αννάνυα από πόλη σε πόλη έχει να κάνει με τη βασική ιδέα που ανέφερα πιο πάνω, ενώ η μεταμόρφωση του Αρές έχει να κάνει με μια πιο εσωτερική διαδικασία. Ξεκινάει στην ιστορία ως ένας «χαριτωμένος» αλλά αλαζονικός νεαρός και μετά χάνει την πριγκιπική του περιβολή, «τσαλακώνεται», μαθαίνει και ωριμάζει. 

 

8.    Από ένα σημείο κι ύστερα η ιστορία παύει να μοιάζει με το συνηθισμένο quest (ήρωας που πηγαίνει να φέρει πίσω ένα χαμένο μυθικό αντικείμενο) και αγγίζει τα σύνορα του επικού με την αρχαϊκή, την κοσμογονική σημασία του. Πολλές φορές, πριν ακόμα διαβάσω ότι η έμπνευσή σας ήταν το τραγούδι της Ινάννα, είχα την αίσθηση ότι διαβάζω κάτι που πατάει στον Γκιλγκαμές ή την Μαχαμπχαράτα ή τα Ορφικά. Ήταν συνειδητή αυτή η, ας την πούμε, μεταστροφή της αφήγησης ή σας βγήκε αυθόρμητα; 

Όλος ο κόσμος που δημιούργησα έχει αρκετά στοιχεία που παραπέμπουν στον τρόπο ζωής των αρχαίων κοινωνιών της Μεσοποταμίας. Φαίνεται εξάλλου και στο χάρτη που σχεδίασα για το βιβλίο. Είναι η περιοχή της Μεσοποταμίας αλλαγμένη και προσαρμοσμένη στην ιστορία που έφτιαξα. Το έπος του Γκιλγκαμές σίγουρα αποτέλεσε επιρροή για μένα. Ήταν άλλωστε και ένα από τα βιβλία που διάβασα όταν συγκέντρωνα όλες τις άλλες πληροφορίες σχετικά με τη μυθολογία των λαών της περιοχής αυτής. Ο Γκιλγκαμές είναι από τους πιο δυναμικούς και γοητευτικούς μυθικούς ήρωες για τους οποίους έχω διαβάσει, οπότε ο δικός μου Αρές αναπόφευκτα θα έπαιρνε κάποια στοιχεία από αυτόν. 

 

9.    Για να μην σποϊλάρω κάτι από τις περιπέτειες του Αρές, θα μιλήσω λίγο κρυπτικά κι ας με συγχωρήσετε κι εσείς κι οι αναγνώστες: Η αφήγησή σας πηγαίνει από το φαγητό στο σεξ κι από εκεί στην τεχνολογία κι από κει στο θάνατο.  Το τελευταίο στάδιο ποιο είναι; Η εξουσία, η θεοποίηση ή κάτι άλλο;

Επειδή ούτε κι εγώ θα ήθελα να δώσω το τέλος της ιστορίας και να φανερώσω το πού οδηγούνται οι δύο αυτοί χαρακτήρες στο συγκεκριμένο βιβλίο, θα απαντούσα χρησιμοποιώντας μία φράση από το κείμενο που λέει ότι «τα πράγματα συμβαίνουν για να συμβούν κι άλλα στη συνέχεια». Το τελικό στάδιο γι’ αυτούς τους δύο δεν ξέρω ακόμη ποιο θα είναι, γιατί δε θέλω να τους αφήσω ακόμη. Η ιστορία του βιβλίου αυτού είναι σαφώς αυτοτελής, αλλά εγώ νιώθω την ανάγκη να περάσω κι άλλο χρόνο μαζί τους.  

 

10.    Ίσως είναι λίγο νωρίς ή λίγο άπληστο εκ μέρους μου, αλλά έχετε κάτι καινούργιο στα σκαριά;

Υπάρχει μια ιστορία που είναι ήδη γραμμένη κατά το ήμισυ. Δεν αποτελεί τη συνέχεια της «Εξόριστης Θεάς». Πρόκειται για ένα κείμενο που είχα ξεκινήσει να γράφω πριν αρκετό καιρό και θέλω να το ολοκληρώσω φέτος το χειμώνα. Ανήκει επίσης στο χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας,  αλλά πηγή έμπνευσης είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Αν όλα πάνε καλά, αρχές του επόμενου καλοκαιριού θα υπάρχει καινούριο βιβλίο. Μετά, γεροί να είμαστε, θα ήθελα να ασχοληθώ ξανά με τον πρίγκιπα Αρές και την Αννάνυα γιατί είναι δύο χαρακτήρες που αγάπησα πολύ και θέλω να τους ταλαιπωρήσω λίγο ακόμα.

Edited May 2, 2020 by Spark
Αυξήθηκε λίγο η απόσταση μεταξύ των ερωτήσεων για ευκολία στην ανάγνωση.