Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

[Nargathrod]

Είμαι ο πρώτος που ανοίγω τόπικ για τον Παπαδιάμαντη; what the hell happend? 

Στην επετειακή μας συνάντηση στη λέσχη  στο μήνα κλασικής λογοτεχνίας θα διαβάσουμε την φόνισσα οπότε ανοίγω αυτό το τόπικ για να γράψουμε ότι χρειάζεται για το βιβλίο, αλλά και για τα υπόλοιπα έργα του Σκιαθίτη λογοτέχνη. 

Με μία γρήγορη αναζήτηση στο forum βλέπω ότι πολλοί από εσάς έχουν διαβάσει τη φόνισσα. Γράψτε μας την άποψή σας για αυτή τη σκοτεινή νουβέλα. 

«Η φόνισσα» (1903) κατέχει, κατά γενική ομολογία, ξεχωριστή θέση στο έργο του Παπαδιαμάντη (1851-1911). Ξεχωριστή και με τις δύο σημασίες της λέξης: ιδιαίτερη και εξέχουσα. Αν δεν υπήρχε «Η φόνισσα», το έργο αυτό θα έμενε λειψό, όσο τουλάχιστον αφορά το πρόβλημα του κακού, πρόβλημα που δεσπόζει στο παπαδιαμαντικό corpus. Το παπαδιαμαντικό κακό είναι, κατά κανόνα, το καθημερινό, το τρέχον κακό, πνιγηρά μίζερο συχνά, είναι το κακό του καθημερινού κανονικού ανθρώπου. Το κακό του Παπαδιαμάντη δεν είναι το έγκλημα, δεν είναι η ακραία παράβαση που θέτει σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη της κοινότητας, δεν είναι εξαιρετικό είναι κοινότοπο. Εξαίρεση «Η φόνισσα», και μάλιστα διόλου αμελητέα, αφού πρόκειται για κορυφαίο κείμενο όχι μόνο του συγγραφέα του αλλά και όλης της νεοελληνικής πεζογραφίας. Χωρίς τη «Φόνισσα» το παπαδιαμαντικό έργο θα ήταν εντελώς διαφορετικό. Το κακό που διαπράττει η γραία Χαδούλα δεν είναι το καθημερινό κακό, το συνηθισμένο, το κοινωνικό, αλλά το μέγα κακό, το ριζικό, το ασυγχώρητο. Ποια είναι όμως αυτή η Φραγκογιαννού, τι σόι άνθρωπος είναι αυτή η γυναίκα που διαπράττει ένα τόσο ακραίο έγκλημα; Και τι είναι άραγε αυτό που την οδηγεί να το αποτολμήσει; 

 Από το οπισθόφυλλο της έκδοσης της Εστίας που είναι διαθέσιμη τώρα στο εμπόριο. 

Αν έχετε παλαιότερες εκδόσεις βγάλτε καμιά φωτογραφία και ανεβάστε να δούμε ποιος έχει την πιο παλιά ή και την πρώτη έκδοσή της.

[Nick V.]

Να πω μόνο, για όσους δεν το έχουν προσέξει, ότι υπάρχει στο youtube ανάρτηση με την Κατίνα Παξινού να διαβάζει τη Φόνισσα (4:30 ώρες. Λείπουν κάποια μικρά αποσπάσματα από το κείμενο αλλά όπως και να έχει η φωνή της σε ταξιδεύει).

[Nargathrod]

Αναλύσαμε χθες στη λέσχη τη φόνισσα του Παπαδιαμάντη. Για άλλη μια φορά ο μήνας κλασσικής λογοτεχνίας έχει να προσφέρει πολλά οφέλη στα μέλη της λέσχης. Οι αναλύσεις όλων των μελών με εντυπωσίασαν ειδικά για έναν συγγραφέα που θεωρώ κορυφαίο. 

Γιατί η φόνισσα είναι η καλύτερη νουβέλα που έχω διαβάσει από πολλούς κλασσικούς αλλά και νεότερους συγγραφείς. 

- Η γλώσσα είναι απερίγραπτη. Σπάει τις βαθμολογικές κλιμάκες. Αν είχαμε αξιολόγηση με 5 αστέρια θα ήταν 10 άστερια. Αν είχαμε 20 βαθμιαία αξιολόγηση θα βάζαμε 30 και 40. Αρκετοί αναγνώστες δυσκολεύονται με την καθαρεύουσα, άλλοι χρειάζονται λεξικό. Ας αναλογιστεί κάποιος όμως το τι γράφει ο συγγραφέας, ας δει τη δομή από την αρχή του έργου ως το τέλος. Να δει ότι δεν υπάρχει το κουραστικό Υ Ρ Α και κανά επιθετάκι που συνηθίζεται να διαβάζουμε από όλους τους συγγραφείς της φανταστικής λογοτεχνίας της χώρας.

- Τεχνικές αφήγησης. 

Σε αυτή τη νουβέλα χρησιμοποιείται η κλιμάκωση σε τέτοιο βαθμό που όταν διαβάζεις την τελευταία παράγραφο του έργου σκέφτεσαι τι έπος ήταν αυτό που διάβασα. Και πράγματι ο Παπαδιαμάντης το έχει σχεδιάσει τόσο αριστοτεχνικά όπως έχει κάνει και ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι στο έργο έγκλημα και τιμωρία. Και δεν είναι μόνο η κλιμάκωση την οποία δίδαξε σε πολλούς μεταγενέστερους, αλλά πολλές ακόμα τεχνικές οι οποίες βοηθούν την υπόθεση. 

Θα αναφέρω και την εικοποιία. Τόσες εικόνες σε τόσες λίγες λέξεις. Ο θάνατος ο κάλλιστος των ύπνων γράφει. Θεωρώ  κορυφαία την εικόνα στην τελευταία φράση. Που είναι τοπική, συμβολική, πνευματική. Η απλότητα στις εικόνες. 

- Η θεματική 

Θέλει μεγάλα κότσια να πιάσεις και να μιλήσεις για τη γυναίκα και την κοινωνική κουλτούρα. Την απαξίωση της γυναίκας, τη δύναμη της γυναίκας, την τρέλα της επίγνωσης. Θέλει μεγάλα κότσια να κράξεις πολιτικά την κυβέρνηση της τότε εποχής που είχε φαληρίσει τη χώρα. Θέλει μεγάλα κότσια να γράψεις για 5 φονικά σε μία μικρή πόλη με τα ήθη και τα έθιμα της εποχής, να χτίσεις την ατμόσφαιρα πριν από κάθε φονικό. 

- Η προσωπογράφηση των ηρώων

Ας διαβάσουμε όλοι να δούμε πώς γίνεται η προσωπογράφηση ενός ήρωα στα στοιχεία που μας δίνει ο Παπαδιαμάντης όχι μόνο στις αναδρομικές αφηγήσεις που κάνει για τη Φραγκογιαννού αλλά και στους δευτερεύοντες ήρωες, την οικογένειά της τα παιδιά της. Πώς συνδέει τις σχέσεις των ανθρώπων, τα βιώματα, τα παθήματα. 

Θα μπορούσα να γράφω με τις ώρες και να πω ελάχιστα. Θεωρώ ότι αν δεν έχετε διαβάσει Παπαδιαμάντη θα πρέπει να το κάνετε. Αν γράφετε φανταστική λογοτεχνία ρίξτε μια ματιά να δείτε δύο τρία βασικά πραγματάκια όπως αυτά που προανέφερα. Η ομορφιά στη συγγραφή είναι στην απλότητα. Δεν χρειάζονται 50 άστοχες μεταφορές, αλλά μία δύο εύστοχες για να κερδίσεις τον αναγνώστη.

 

 

Edited November 22, 2020 by Nargathrod

[Δημήτρης]

Διάβασα την συλλογή ''Διηγήματα της αγάπης και της ξενιτιάς''. Δεύτερη που διαβάζω ύστερα από χρόνια, μου διαφεύγει ο τίτλος της παλαιότερης. Μου άρεσε, αναφέρω τις ιστορίες που ξεχώρισα:

- ''Ολόγυρα στη λίμνη- Αναμνήσεις σε φίλο'': Νοσταλγικό όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς, γραμμένο αποστασιοποιημένα. Και αυτό λειτούργησε καλά, προσέδωσε αληθοφάνεια. Άνδρας ακαθόριστης ηλικίας επιστρέφει στη γενέτειρα του και αναπολεί θύμησες της παιδικής του ηλικίας. Σχετικά με τον μικρόκοσμο του, παιδικούς του φίλους και τον... παρ' ολίγον πρώτο του έρωτα. Γλυκόπικρο.

- ''Η Βλαχοπούλα'': Νέα αμφιβόλου παρελθόντος και ηθικής, θέλει να πιάσει την καλή στο πρόσωπο παλικαριού και να στεφανωθεί. Τουλάχιστον ως τέτοια την έχουν βαφτίσει οι γλωσσοκοπάνες του χωριού που άλλο δεν θέλουν να αρχίσουν να κελαηδούν. Θέμα που υποθέτω ότι παίζει πολύ στην επαρχία. Εύλογα -ως ένα σημείο τουλάχιστον- μιας και σπάει την ρουτίνα της πεζής καθημερινότητας. Ωραίο, έφερε επίφαση μυστηρίου. 

- ''Η Νοσταλγός'': Σύζυγος παντρεμένη με τριάντα χρόνια μεγαλύτερο της, νιώθει να ασφυκτιά. Όχι όμως λόγω ανδρός όπως ενδεχομένως θα περίμενε κανείς, αλλά επειδή της λείπουν τα μέρη και οι γονείς της. Λαμβάνοντας λοιπόν απρόσμενη βοήθεια, παίρνει σβάρνα τις θάλασσες. Και ο κύρης της όμως δεν θα μείνει άπραγος. Θα παρατήσει πίπα και καφενείο και θα σπεύσει. Καλό και δαύτο. 

- ''Το γράμμα στην Αμερική'': Ενδεχομένως το καλύτερο παρά το λιλιπούτειο του μέγεθος. Ταλαίπωρος μέσης μόρφωσης, θα βαπτιστεί ως τέρας τέτοιας από τους συγχωριανούς του. Και θα βρει τον μπελά του για τα καλά. Αδυνατώντας να πει όχι, παρατάει τις δουλειές του για να εξοικονομεί τον χρόνο να κάθεται και να ασχολείται με το μακρύ και το κοντό του καθενός. Αληθεύει ότι αρκετοί άνθρωποι αρέσκονται να μεγαλοποιούν καταστάσεις, να προσδίδουν ευφάνταστα χαρακτηριστικά. Με ευτράπελα αποτελέσματα 

Ωραία λοιπόν, μου ανέβασε την ήδη καλή εκτίμηση που του είχα. Για περαιτέρω δεν ξέρω, μόνο αν πέσει κάτι στα χέρια μου. Θα πιάσω όμως σίγουρα κάποια στιγμή την Φόνισσα, είναι απ' ότι έχω καταλάβει από τα πιο αντιπροσωπευτικά του. 

Edited June 18, 2021 by Δημήτρης

[Spyrex]

          

      

Η Φόνισσα

Η λέξη «ηθογράφος» που χαρακτηρίζει τον Παπαδιαμάντη με έκανε να ξέρω τι περίπου να περιμένω από αυτό το μυθιστόρημα. Η γραία Χαδούλα αποφασίζει ότι το να ζεις σαν γυναίκα είναι βασανιστήριο και αποφασίζει να «σώσει» τα μικρά κοράσια από το φριχτό μέλλον που τα περιμένει, σκοτώνοντάς τα. Το τίμημα που την περιμένει όμως είναι ανάλογο των εγκλημάτων της.

Με δυσκόλεψε πάρα πολύ το γράψιμο καθώς μιλάμε για μια άλλη εποχή που γράφτηκε το μυθιστόρημα. Είχα πάντα δίπλα μου ένα ελληνοελληνικό λεξικό όποτε το διάβαζα. Κατά τα άλλα, πέρασα πολύ ωραία και μου άρεσε ο τρόπος που ο Παπαδιαμάντης σκιαγραφούσε την ψυχολογία της Χαδούλας.

Edited July 2, 2023 by Ghost
Προστέθηκαν τα εξώφυλλα του βιβλίου.

[yanni]

          

      

Η φόνισσα

Ιστορία του προηγούμενου αιώνα στο νησί της Σκιάθου. Αυτό είναι το "Έγκλημα και τιμωρία" του Παπαδιαμάντη. Η ηλικιωμένη πρωταγωνίστρια Φραγκογιαννού, διαπράττει τις δολοφονίες τεσσάρων μικρών κοριτσιών εξαιτίας των πεποιθήσεων της για τη θέση της γυναίκας στον κόσμο. Δεν το κάνει αυτό από οργή, μίσος ή εκδίκηση, αισθάνεται ειλικρινά ότι βοηθάει.

Πρόκειται για ένα ελληνικό γοτθικό μυθιστόρημα, μία τραγωδία. Όπως ο Ρασκόλνικωφ, έτσι και η Φραγκογιαννού με τα εγκλήματα της, θα προσπαθήσει να ξεφύγει από τις ερινύες που στοιχειώνουν τη ζωή τής. Παρά την καθαρεύουσα που είναι γραμμένο το βιβλίο, έχει κινηματογραφική εξέλιξη και δίνει στον αναγνώστη μια καλή οπτική για τη λαογραφία της εποχής και την αίσθηση του τοπίου.

Ο συγγραφέας αποτυπώνει τον τρόπο που λειτουργεί η πατριαρχική κοινωνία. Πιστεύω ότι μια γυναίκα θα είχε γράψει διαφορετικά αυτό το βιβλίο.

Edited August 26, 2023 by Ghost
Προστέθηκαν τα εξώφυλλα του βιβλίου.

[yanni]

Όνειρο στο κύμα και άλλα διηγήματα

Αυτή η μοναδική κατά την άποψη μου συλλογή διηγημάτων, αφηγείται κατά κύριο λόγω την καθημερινή ζωή στην σκιάθο του παρελθόντος. Ιστορίες βιογραφικές, λυρικές με νοσταλγικό τρόπο στις οποίες η θάλασσα δεσπόζει τόσο στη χαρά, όσο και στη λύπη. Μόνο όνειρα μπορούμε να κάνουμε διαβάζοντας αυτές τις ιστορίες, αν και η γλώσσα είναι από καιρό χαμένη, κουράζει,λίγη προσπάθεια και υπομονή θέλει, το τελικό αποτέλεσμα είναι θεσπέσιο.