Έντγκαρ Λόρενς Ντοκτόροου (E. L. Doctorow)

[Cassandra Gotha]

Από τη wikipedia:

Ο Edgar Lawrence Doctorow (January 6, 1931 – July 21, 2015), ήταν ένας Αμερικανός συγγραφέας, επιμελητής και καθηγητής, γνωστός κυρίως για τα ιστορικά του μυθιστορήματα (ή, πιο εύστοχα, μυθιστορήματα ιστορικής μυθοπλασίας).

Έγραψε δώδεκα μυθιστορήματα, τρεις συλλογές διηγημάτων και ένα θεατρικό έργο. Ανάμεσά τους, τα βραβευμένα "Ragtime", "Billy Bathgate" και "The March".

Τα έργα του αναγνωρίστηκαν για την πρωτοτυπία, τη συγγραφική τόλμη και τη φαντασία τους. Συνήθως έπαιρνε πραγματικά γεγονότα ή/και πρόσωπα και δημιουργούσε φανταστικές καταστάσεις. Πολύ καλό παράδειγμα αποτελεί και το βιβλίο που διάβασα πρόσφατα εγώ, το Χόμερ και Λάνγκλεϋ.

Κάποια έργα του έχουν γίνει κινηματογραφικές ταινίες (και ένα μιούζικαλ στο Μπρόντγουεϊ, το Ragtime, που, μαζί με την ομότιτλη ταινία, ήταν και οι πιο επιτυχημένες μεταφορές των βιβλίων του).

Έχει τιμηθεί με διάφορα λογοτεχνικά βραβεία. Ενδεικτικά, με το National Book Critics Circle Award για το "Ragtime", το "Billy Bathgate" και το "The March", καθώς και με το Χρυσό Μετάλλιο Μυθοπλασίας του American Academy of Arts and Letters.

*

Από μένα:

Αν και το βιβλίο του Ragtime το είχε πάρει το μάτι μου, δεν είχα δώσει προσοχή και δεν είχα διαβάσει τίποτα του συγγραφέα. Μέχρι πριν λίγο καιρό, που πρόσεξα κι ένα άλλο βιβλίο του (και μετά είδα ότι είναι και τα δύο δικά του), το "Χόμερ και Λάνγκλεϋ", από τις εκδόσεις Πατάκη. Το πήρα, το διάβασα και είμαι μία χαρούμενη αναγνώστρια. Κι αυτό όχι μόνο γιατί πρόκειται για ένα καλό βιβλίο, καλογραμμένο, πρωτότυπο, ενδιαφέρον, αλλά και γιατί έχει μια αίσθηση από τα παλιά και αγαπημένα.

Μεγάλωσα με βιβλία του εικοστού αιώνα. Λίγα κλασικά, δηλαδή κάτι Σωματοφύλακες, Παναγίες των Παρισίων, Μικρές Κυρίες και τα συναφή, και στην εφηβεία πλάκωσα τον εικοστό αιώνα. Με ό,τι μεγαλώνουμε, συνεννοούμαστε. Μπορεί να διαφωνούμε, όσο περνούν τα χρόνια, μπορεί κάποια πράγματα να τα ξεπερνάμε και να τα βλέπουμε με πιο κριτικό μάτι και όχι το έκθαμβο της εφηβείας μας, αλλά το σίγουρο είναι ότι συνεννοούμαστε.

Μην με παρεξηγείτε, δεν είμαι relic. Ή, τουλάχιστον, προσπαθώ. Προσπαθώ να συμβαδίζω με τους καιρούς, δεν κολλάω στα είκοσί μου, δεν αποκαλώ τη δεκαετία του '90 "η εποχή μου". Η εποχή μου είναι και τώρα, και αύριο, και ό,τι μου/μας φέρει ο χρόνος.

Αλλά, (μια που έβγαλα από μέσα μου λίγο παραμιλητό-κρίση ηλικίας και σας ευχαριστώ που με ανεχτήκατε ως εδώ), απλά κρύβω την τάση μου για χουζούρι στα παλιά, στα οικεία. Η τάση υπάρχει, όμως. Γι' αυτό, κάθε φορά που ξαναπιάνω ένα βιβλίο του τότε, ή όταν βρίσκω ένα καινούργιο, η χαρά μου είναι μεγάλη. Νιώθω να κουμπώνω πάνω στο βιβλίο, να μη χρειάζεται να σκεφτώ καν γιατί μου αρέσει. Είναι αυτό που είναι, και μου αρέσει.

(Κουφό πράγμα: αυτό το βιβλίο το έγραψε το 2009. Δε βαριέσαι, είναι ένα βιβλίο γραμμένο τον εικοστό πρώτο αιώνα, από έναν συγγραφέα που μεγάλωσε τον εικοστό. Είπαμε, έτσι πάει).

Επειδή όμως θέλω να μοιραστώ και κάποιες σκέψεις πάνω στο βιβλίο, κάθισα κι έγραψα και το γιατί. Γιατί μου άρεσε τόσο αυτό το παράξενο βιβλίο, το Χόμερ και Λάνγκλεϋ.

Και ιδού (ουφ, τελειώνω και αρχίζω συνάμα, ευχαριστώ ξανά που διαβάζετε) οι σκέψεις αυτές:

Ένα βιβλίο γεμάτο από τις αναμνήσεις δύο ανθρώπων, δύο αδερφών, του Χόμερ και του Λάνγκλεϋ Κόλλυερ. Αναμνήσεις παντού: στους τοίχους του σπιτιού τους, στα έπιπλα, στις στοίβες των εφημερίδων, στους διαδρόμους που σχημάτιζαν αντικείμενα κάθε είδους αλλά μίας, μόνο, χρησιμότητας: την προφητεία για τις επόμενες, εξωγήινες γενιές των ανθρώπων, μια προφητεία για τις επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις που επρόκειτο να κάνουν.
Ο Λάνκλεϋ γύρισε από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο με καμένα τα πνευμόνια από μια βόμβα αερίων και με το μυαλό του απελευθερωμένο από τη συμβατική λογική του μέσου Αμερικανού. Ο αδελφός του, ο Χόμερ, είναι τυφλός και χρησιμοποιεί τα αμέτρητα αντικείμενα στο σπίτι τους για να "βλέπει", με τις εναλλαγές του αέρα και της θερμότητας, σχήματα και να προσανατολίζεται μέσα στο χάος αυτού του σπιτιού που όλο και μεγαλώνει, ταυτόχρονα με το χάος του κόσμου και της Αμερικής. Ο Χόμερ παίζει μουσική και όταν δεν μπορεί πια, καταγράφει τη ζωή τους και τις σκέψεις του.
Σαν αναμνήσεις μοιάζουν τα γεγονότα, την ίδια τη στιγμή που συμβαίνουν, γιατί η ζωή αυτών των δύο ανδρών είναι και δεν είναι βαλμένη μέσα στον χρόνο. Σαν να έχει μια αφύσικη διάρκεια, ένα σύνολο πολλών στιγμιαίων φλας, κάτι σαν την άχρονη εφημερίδα-προφητεία του Λάνγκλεϋ.
Κλεισμένοι μέσα στο σπίτι τους, μέσα στο κέντρο της κοινωνίας, (ενώ η ίδια η κοινωνία πιστεύει ότι βρίσκονται απ' έξω), αφήνουν τη ζωή να κυλά. Παρατηρητές μια Αμερικής που αλλάζει, ενός κόσμου που συρρικνώνεται σε μία άχρονη αλήθεια, όπου ο χρόνος δεν ξετυλίγεται σε μία ευθεία αλλά σε σπείρες, τα δυο αδέρφια δέχονται επισκέπτες και όχι μόνο, σ' ένα σπίτι-ζωντανό μουσείο της Ιστορίας της Αμερικής του εικοστού αιώνα. Ένα μουσείο όπου τα ζωντανά εκθέματα περιφέρονται γύρω από τα αραχνιασμένα, φροντίζοντας να μην τα ενοχλούν.
Ιδιαίτερο, αξέχαστο, διαχρονικό βιβλίο.

Πρέπει να αναφέρω και την υπέροχη μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου. (Είναι κι αυτή, η μετάφραση, κάτι απ' τα παλιά. Επιτέλους, γιατί έχω μπουχτίσει τα σύγχρονα "ελληνικά").

«Τι μας νοιάζει; Οι αστυνομικοί είναι εγκληματίες με ταυτότητα υπηρεσίας. Όταν δεν μαζεύουν λαδώματα, σπάνε ανθρώπους στο ξύλο. Κι όταν βαριούνται, σκοτώνουν και κανέναν. Αυτή είναι η χώρα σου, Χόμερ. Και για τη δική της δόξα πήγα εγώ και ξέσκισα τα πνευμόνια μου».

«Προφανώς οι ναζί είναι τερατώδεις εγκληματίες. Τότε όμως εμείς τι είμαστε, αφού τους επιτρέπουμε να συνεχίζουν να κάνουν ό,τι κάνουν; Και τι λέει τώρα το πολεμικό σου παραμύθι, Χόμερ, όπου το καλό μάχεται ενάντια στο κακό; Χριστέ μου, και τι δεν θα 'δινα να ήμουν κάτι άλλο αντί για άνθρωπος».

«Είπα στον αδερφό μου: Πώς θα το χρησιμοποιούσες αυτό στην αενάως επίκαιρη εφημερίδα σου;
Είμαστε ιδιότυπες περιπτώσεις, Χόμερ, είπε. Εφόσον δεν εμφανιστεί και κάποιος άλλος, εξίσου φωτισμένος όσο εμείς, είμαι υποχρεωμένος να αγνοήσω την ύπαρξή μας»

 

 

Edited January 25, 2021 by Cassandra Gotha

[BladeRunner]

Τα βιβλία του συγγραφέα που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά:

1. Billy Bathgate - Μπίλι Μπάθγκεϊτ (Bell, 1990)
2. Ragtime - Ράγκταϊμ (Θύραθεν, 1993)
3. World's Fair - Παγκόσμια έκθεση (Νεφέλη, 1997)
4. The Book of Daniel - Το βιβλίο του Ντάνιελ (Πόλις, 2006)
5. The March - Η στρατιά (Πόλις, 2010)
6. Homer & Langley - Χόμερ και Λάνγκλεϋ (Πατάκης, 2013)