Jump to content

Καθημερινά λάθη


drowvarius

Recommended Posts

"Ουφ μωρό μου, μερικές φορές γίνεσαι πολύ Χατζηγιάννης."

 

Τα σπάιο.

Link to comment
Share on other sites

Κάτι χρήσιμο, απ' το λεξικό Μπαμπινιώτη: "Το ρήμα αγγέλλω, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως ως σύνθετο με προθέσεις (αν- αγγέλλω, κατ- αγγελω, απ- αγγέλω) γράφεται με δύο -λλ- στους χρόνους που δηλώνουν διάρκεια ή επανάληψη.

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, όταν δηλώνεται στιγμιαία ή συντελεσμένη πράξη, το ρήμα γράφεται με ένα -λ-.

Ομοίως με ένα -λ- γράφονται όλα τα ομόρριζα του ρήματος: άγγελος, αγγελία, άγγελμα."

Link to comment
Share on other sites

Ακόμα κάτι χρήσιμο απ' το ίδιο λεξικό: Ενώ τα επίθετα -επιδεκτικός- και -ανεπίδεκτος- συντάσσονται με γενική (πχ ανεπίδεκτος μαθήσεως), το ίδιο το ρήμα -επιδέχομαι- συντάσσεται κανονικά με αιτιατική. Πχ "Το πολεοδομικό σχέδιο επιδέχεται μετατροπές" και όχι "...επιδέχεται μετατροπών". Επίσης "η απόδοσή του επιδέχεται βελτίωση" και όχι "...επιδέχεται βελτίωσης".

Link to comment
Share on other sites

Το αστείο είναι ότι αυτό είναι και λάθος λογικής (δηλ. η γενική προσδιορίζει σε τι είναι ανεπίδεκτος κανείς, ενώ η αιτιατική το τι επιδέχεται).

Link to comment
Share on other sites

  • 2 months later...

Κάτι ακόμα από το ίδιο λεξικό: Η λέξη "εξάρτηση" (παθολογικός εθισμός) προέρχεται από το ρήμα εξαρτώ, εξαρτώμαι, το οποιό αρχικά σήμαινε "κρεμώ από κάπου".

Το ουσιαστικό "εξάρτυση" αναφέρεται στον εξοπλισμό και στα εφόδια που φέρει ο στρατιώτης και προέρχεται από το αρχαίο "εξαρτύω", δηλαδή προετοιμάζω, τακτοποιώ.

Τέλος στον εξοπλισμό του πλοίου αναφέρεται η λέξη "εξάρτιση", η οποία προέρχεται από το αρχαίο "εξαρτίζω", δηλαδή καθιστώ κάτι άρτιο, εφοδιάζω και συνδέεται με το ουσιαστικό ξάρτι.

 

Χρήσιμο αυτό, εγώ τα δύο πρώτα, τα μπερδεύω συχνά και νόμιζα ότι είχαν την ίδια ρίζα.

Link to comment
Share on other sites

  • 1 month later...

Πιο είναι το σωστό παιδιά;

 

Κιόλας ή κιόλα;

 

Πάντα κόλαγα και δεν υπάρχει τίποτα πιο εκνευριστικό όταν σε έχει πιάσει ο οίστρος και μπλοκάρεις σε μια λέξη..

Link to comment
Share on other sites

Χωρίς να έχω ψάξει για τεκμηρίωση, είμαι κατά 99% σίγουρος ότι το σωστό είναι κιόλας.

Link to comment
Share on other sites

Πιο είναι το σωστό παιδιά;

 

Κιόλας ή κιόλα;

 

Πάλι απ' το ίδιο λεξικό: "Το μεσαιωνικό επίρρημα -κιόλας- προέρχεται από τη φράση -και όλα- με την επίδραση των επιρρημάτων σε-ς, όπως -ολημερίς-, -καταμεσής-"

 

Το "κιόλα' το έχει ως λαϊκή έκφραση.

Link to comment
Share on other sites

Αντιγραφή από το λεξικό

http://www.greek-language.gr/greekLang/mod...ides/index.html

 

κιόλα επίρρ.: (προφ. ) κιόλας. [< φρ. και όλα με συνίζ. για αποφυγή της χασμ.]

κιόλας επίρρ.:

Ι. χρονικό.

1. τονίζει τη χρονική βαθμίδα της πρότασης στην οποία ανήκει και δηλώνει ότι το νόημά της ισχύει, συμβαίνει οριστικά και αναμφισβήτητα:

Αύριο κιόλας θα σε περιμένουμε.

      • Απόψε κιόλας θα σου το επιστρέψω.

  • || με αναφορά στο άμεσο παρελθόν επιτείνει την έννοια του συντελεσμένου που εκφράζει το ρήμα της κύριας πρότασης· ήδη:
    • Όταν ξύπνησε, αυτοί είχαν κιόλας φτάσει. Όταν γέννησε το πρώτο της παιδί, ήταν κιόλας σαράντα χρονών.
    • Το έχω κιόλας διαβάσει.

|| (χρον., αναφ. ):

  • Όπως κιόλας έχει προαναφερθεί…., όπως ήδη, όπως άλλωστε.

|| εξαίρει τη διαπίστωση του ομιλητή για την ταχύτητα με την οποία συντελούνται τα γεγονότα:

  • Έχουν περάσει κιόλας έξι χρόνια (από τότε που…).
  • Είναι κιόλας ο δέκατος χρόνος φέτος που μένουμε εδώ.
  • Είναι κιόλας μεσάνυχτα / πρωί / καλοκαίρι.

2. δηλώνει ότι κάτι γίνεται πολύ νωρίτερα, γρηγορότερα από ό, τι περίμενε ή ήθελε κανείς ή από ό, τι γίνεται συνήθως:

  • Γύρισες κιόλας;, τόσο γρήγορα.
  • Κοιμήθηκαν κιόλας τα παιδιά;, από τόσο νωρίς.

  • || σε διάλογο, σε ελλειπτικό λόγο:
    • Είναι ώρα να πηγαίνουμε.
    • -κιόλας;, τόσο γρήγορα;

[*]ΙΙ. με επιδοτική σημασία.

  • 1. συνοδεύει και επιτείνει το επιπλέον στοιχείο που αποτελεί το αποκορύφωμα μιας άσχημης κατάστασης ή συμπεριφοράς· από πάνω, επιπλέον:
    • Στο σπίτι η κατάσταση είναι άσχημη· αρρώστησε κιόλας κι ο παππούς και όλα έγιναν πιο δύσκολα. Καημένα ζώα! Πίνουμε το γάλα τους, παίρνουμε το μαλλί τους κι από πάνω τα σφάζουμε κιόλας.
    • Με βρίζεις κιόλας ε;, κι αποπάνω.

2. δηλώνει ότι έχει συντελεστεί πριν την ώρα της μια επίπονη και αναγκαία εργασία:

  • Δακτυλογράφησα κιόλας το κείμενο, για να μην υπάρχει καμία εκκρεμότητα., ήδη.
  • Σιδέρωσα κιόλας, για να μην έχω τίποτε για αύριο., επιπλέον.

3. βοηθά στη μετάβαση του λόγου και συνοδεύει την παρατήρηση ή το σχόλιο που ο ομιλητής θεωρεί σημαντικότερα και γι' αυτό τα αναφέρει στο τέλος· μάλιστα:

  • Όλοι ενδιαφέρθηκαν· πολλοί παρέδωσαν κιόλας πολλά οικογενειακά κειμήλια. Στέκονταν νευριασμένοι· μερικοί κιόλας μου φάνηκαν έτοιμοι να αρχίσουν το ξύλο.
  • Ήταν θυμωμένος· φαινόταν κιόλας από τα λόγια του., άλλωστε.

  • || βεβαιωτικά, συμπερασματικά, επιτείνοντας συνήθως τη σημασία του ανάλογου συνδέσμου· άλλωστε:
    • Θα τον βοηθήσουμε οπωσδήποτε· γι΄ αυτό κιόλας τον περιμένουμε.

4. σε αρνητική επιδοτική σύνδεση:

  • Δε φτάνει που δεν ενδιαφέρονται, διαμαρτύρονται κιόλας από πάνω.
  • Ο τραγουδιστής δεν τραγουδάει απλώς αλλά ερμηνεύει κιόλας το τραγούδι.

[*]5. σε αντιθετική σύνδεση επιτείνει τη σημασία του αντιθετικού συνδέσμου· πάλι, από την άλλη μεριά:

  • Ήταν αργά· αλλά κιόλας τι να κάνω που έπρεπε οπωσδήποτε να φύγω; [< κιόλα με προσθήκη αναλ. προς άλλα επιρρ. σε -ς: νωρίς]

'Ολα κιόλα, είναι και τα δύο είναι σωστά

Edited by mariposa
Link to comment
Share on other sites

  • 3 months later...

Στα αρχαία είναι ο μονόκερως - του μονόκερω

και στα νέα είναι ο μονόκερος - του μονόκερου

 

ομοίως και το αιγόκερως/αιγόκερος

Link to comment
Share on other sites

  • 2 weeks later...

Kτίριο ή κτήριο;

Η ετυμολόγηση του ουσιαστικού κτίριο από το ρήμα κτίζω αποτελεί παράδειγμα παρετυμολογίας, δηλαδή εσφαλμένης ετυμολογικής σύνδεσης μιας λέξης με κάποια άλλη. Αν το κτίριο ήταν παράγωγο του κτίζω, θα έπρεπε να έχει σ, όπως π.χ. το κτίσμα, και να μη λήγει σε -ριο. Το κτήριο προέρχεται είτε από το ευκτήριον (οίκημα) «οίκος προσευχών» είτε από το οικητήριον «κατοικία».

 

Πηγή: Άσπρη λέξη

Link to comment
Share on other sites

Συντριβάνι;

Το σιντριβάνι προέρχεται από την τουρκική λέξη sadirvan και αυτή με τη σειρά της από τα περσικά. Ως δάνειο, θα έπρεπε να γραφεί με τον απλούστερο δυνατό τρόπο, άρα με ι. Το υ προέρχεται από λανθασμένη σύνδεση με το συντρίβω (παρετυμολογία), με το οποίο προφανώς δεν έχει καμία ετυμολογική σχέση: Έχουμε σκεφτεί ποτέ τι συντρίβει ένα σιντριβάνι;

Η γραφή συντριβάνι είναι περισσότερο διαδεδομένη από τη γραφή σιντριβάνι. Ελληνικής καταγωγής λέξεις με παρόμοια σημασία είναι ο πίδακας και το αναβρυτήριο (αναβρύ[ω]= αναβλύζω, αναβρύζω)

 

Πηγή: Άσπρη λέξη

Link to comment
Share on other sites

Συντριβάνι;

Το σιντριβάνι προέρχεται από την τουρκική λέξη sadirvan και αυτή με τη σειρά της από τα περσικά. Ως δάνειο, θα έπρεπε να γραφεί με τον απλούστερο δυνατό τρόπο, άρα με ι. Το υ προέρχεται από λανθασμένη σύνδεση με το συντρίβω (παρετυμολογία), με το οποίο προφανώς δεν έχει καμία ετυμολογική σχέση: Έχουμε σκεφτεί ποτέ τι συντρίβει ένα σιντριβάνι;

Η γραφή συντριβάνι είναι περισσότερο διαδεδομένη από τη γραφή σιντριβάνι. Ελληνικής καταγωγής λέξεις με παρόμοια σημασία είναι ο πίδακας και το αναβρυτήριο (αναβρύ[ω]= αναβλύζω, αναβρύζω)

 

Πηγή: Άσπρη λέξη

 

Μολονότι εἶμαι θιασώτης τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, συμφωνῶ πὼς ἡ συγκεκριμένη λέξη εἶναι λάθος νὰ γράφεται μὲ -υ-, ὅπως βλέπουμε συχνά.

 

Μιὰ δική μου συνεισφορά (ἀπὸ τὸ λεξικὸ Μπαμπινιώτη): ἡ λέξη "ἀγόρι" πρέπει νὰ γράφεται "ἀγώρι", διότι προέρχεται ἀπὸ τὸ μεσαιωνικὸ "ἀγώριον", δηλ. "ἄγουρο/ἀνώριμο ἄνθρωπο". Ἡ γραφὴ "ἀγόρι" παράγεται ἀπὸ τὴν λέξη "ἀγορά", ποὺ φυσικὰ δὲν ἔχει καμμία ἀπολύτως ἐννοιολογικὴ σχέση. Σόκ, ἔ;

Link to comment
Share on other sites

Μολονότι εἶμαι θιασώτης τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, συμφωνῶ πὼς ἡ συγκεκριμένη λέξη εἶναι λάθος νὰ γράφεται μὲ -υ-, ὅπως βλέπουμε συχνά.

 

Μιὰ δική μου συνεισφορά (ἀπὸ τὸ λεξικὸ Μπαμπινιώτη): ἡ λέξη "ἀγόρι" πρέπει νὰ γράφεται "ἀγώρι", διότι προέρχεται ἀπὸ τὸ μεσαιωνικὸ "ἀγώριον", δηλ. "ἄγουρο/ἀνώριμο ἄνθρωπο". Ἡ γραφὴ "ἀγόρι" παράγεται ἀπὸ τὴν λέξη "ἀγορά", ποὺ φυσικὰ δὲν ἔχει καμμία ἀπολύτως ἐννοιολογικὴ σχέση. Σόκ, ἔ;

Αυτό κι αν είναι ΣΟΚ. :o

Link to comment
Share on other sites

Γιατί να μην ισχύει αυτό: άγουρος, ἄωρος με ανάπτ. μεσοφ. [γ] για αποφυγή της χασμ. και τροπή του άτ. [o > u] από επίδρ. του υπερ. [γ] και του [r], αρχ. σημ.: `όχι στην ώρα του΄· άγουρ(ος) - αγόρι

 

 

Link to comment
Share on other sites

Γιατί να μην ισχύει αυτό: άγουρος, ἄωρος με ανάπτ. μεσοφ. [γ] για αποφυγή της χασμ. και τροπή του άτ. [o > u] από επίδρ. του υπερ. [γ] και του [r], αρχ. σημ.: `όχι στην ώρα του΄· άγουρ(ος) - αγόρι

 

 

Μπράβο, Mariposa!!! Ἐξαιρετικὴ ἡ παρέμβασή σου κι ἐν πολλοῖς συμφωνῶ.

Οἱ δύο ἀντίπαλες στρατιές (Μπαμπινιώτης-Τριανταφυλλίδης) ἔβγαλαν τὰ σπαθιά τους!

 

Ἂς ἐπανέλθουμε στὴ σοβαρότητα τώρα (ὄχι ὅτι πρὶν σαχλαμαρίζαμε). Οἱ γλωσσολογικὲς θεωρίες ἀλλάζουν διαρκῶς καὶ πρέπει νὰ εἴμαστε πολὺ ἐπιφυλακτικοὶ στὸ νὰ υἱοθετήσουμε κάποια γραφὴ ὡς ὀρθή. Ὁ ἕνας λεξικογράφος λέει ἔτσι, ὁ ἄλλος γιουβέτσι. Ἐμεῖς, ὡς συγγραφεῖς οἱ περισσότεροι (ποὺ σημαίνει πὼς εἴμαστε εὐαίσθητοι στὰ ζητήματα γλώσσας), καλούμαστε κάποια στιγμὴ νὰ ὑπερασπιστοῦμε τὴν ὀρθογραφία μας, ἂν ἔχουμε - φυσικά - κάποια γνώση τοῦ ζητήματος. Ἂν εἴμαστε ἀνορθόγραφοι, ἔ τότε, ὑπάρχουν οἱ διορθωτές... (Ἄλλωστε, πολλοὶ μεγάλοι λογοτέχνες ἦσαν ἀνορθόγραφοι, πρᾶγμα ποὺ δὲν τοὺς ἀπέτρεψε ἀπ' τὸ νὰ γίνουν σπουδαῖοι - βλ. Καβάφης, Σολωμός κ.ἄ.).

 

Ὄσον ἀφορᾶ σ' ἐμένα: Στὸ ζήτημα τῆς ὀρθογραφίας, ὅπως ἔχω ἀναφερθεῖ σὲ ἄλλο τόπικ, χρησιμοποιῶ γενικῶς τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία. Γιὰ παράδειγμα, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ πνεύματα καὶ τοὺς τόνους, τὴν λέξη "βασιλιάς" τὴν γράφω "βασιληᾶς" (ὅπου τὸ -η συμβολίζει τὴν ἀνάμνηση τῆς παλαιᾶς ὀρθογραφίας "βασιλεύς"· παρόμοια, "παληός" ἐκ τοῦ "παλαιός", "ἐληά" ἐκ τοῦ "ἐλαία" κ.ο.κ.). Ἐπίσης, στὰ ἄρθρα τηρῶ πάντα τὸ τελικὸ -ν, ὅπου χρειάζεται. Ἐξαιρέσεις κάνω μόνον ὅταν κάποιος χαρακτήρας μου γράφει σὲ μονοτονικὸ ἢ σὲ διαλόγους.

 

Μὲ ὅλ' αὐτὰ θέλω νὰ πῶ πὼς οἱ "γνῶστες" τοῦ ζητήματος λένε πολλὰ καὶ διάφορα. Τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι νὰ μᾶς ἀποσυντονίζουν. Ἀποφασίστε, κύριοι καὶ κυρίες καθηγητές, ἐπιτέλους: πῶς γράφεται τὸ "αὐτί/ἀφτί", τὸ "αὐγό/ἀβγό", τὸ "ἀγόρι/ἀγώρι", τὸ "κτήριο/κτίριο" καὶ ἄλλα ποὺ δὲν μπορῶ νὰ ἀπαριθμήσω αὐτὴν τὴν στιγμή;

 

Ἀλλὰ κι ἐμεῖς, ὡς χρῆστες τῆς γραπτῆς γλώσσας, τί πρέπει νὰ κάνουμε; Ποιά πρέπει νὰ εἶναι ἡ θέση μας; Πολὺ φοβᾶμαι (ἢ φοβοῦμαι), ὅμως, πὼς μπορεῖ νὰ ξεκινήσει μιὰ κουβέντα ποὺ ξεφεύγει ἀπ' τὸ κόνσεπτ αὐτοῦ ἐδῶ τοῦ τόπικ.

Edited by adinol
Link to comment
Share on other sites

Εδώ λοιπόν έρχεται και το...

 

Τρένο ή τραίνο;

Το τρένο είναι δάνειο (ιταλικά treno, αγγλικά και γαλλικά train). Στα ελληνικά απλογραφείται, άρα γράφεται με ε και όχι με αι (βλ. κανόνες στην πρώτη λέξη της εβδομάδας). Κλίνεται ως ουδέτερο ουσιαστικό σε -ο.

Στην οικογένεια του τρένου ανήκουν: τρενάρω (= καθυστερώ, αργώ να κάνω κάτι), τρενάρισμα. Χρησιμοποιείται μεταφορικά σε εκφράσεις του καθημερινού λόγου: μυστήριο τρένο αυτός ο τύπος, χάσαμε το τρένο (= την ευκαιρία), τρένο (= ασταμάτητη) η Μαρσέιγ στο γήπεδο.

Ελληνικές λέξεις για το τρένο είναι ο σιδηρόδρομος, που έχει επικρατήσει σε φράσεις όπως ηλεκτρικός σιδηρόδρομος και οδοντωτός σιδηρόδρομος, και η αμαξοστοιχία, που έχει επικρατήσει στη φράση ταχεία αμαξοστοιχία. Στην οικογένεια του σιδηρόδρομου: σιδηροδρομικός.

Link to comment
Share on other sites

από εδό κε τόρα θα γράφο όσο πιο απλοπιιμένα γίνετε γιατί μου τι δίνι να πρέπι να σκεφτό κάθε φορά τιν ορθογραφία κε για να αφίσο άνεργους τους μπαμπινιότι κε σία. έτσι κι αλιός σε μερικούς εόνες κάπος έτσι θα γράφουνε ι απόγονί μας τα ελινικά -αν ακόμα τα μιλάνε...

 

φισικά αστιέβομαι. αλά δεν ίνε κε άσχιμι ιδέα.

Link to comment
Share on other sites

από εδό κε τόρα θα γράφο όσο πιο απλοπιιμένα γίνετε γιατί μου τι δίνι να πρέπι να σκεφτό κάθε φορά τιν ορθογραφία κε για να αφίσο άνεργους τους μπαμπινιότι κε σία. έτσι κι αλιός σε μερικούς εόνες κάπος έτσι θα γράφουνε ι απόγονί μας τα ελινικά -αν ακόμα τα μιλάνε...

 

φισικά αστιέβομαι. αλά δεν ίνε κε άσχιμι ιδέα.

Μου αρέσει πάρα πολύ να αστειεύομαι και χαίρομαι πολύ που έχουμε αυτό το κοινό γνώρισμα. Όμως αυτό που αναφέρεις εδώ είναι η προσωποποίηση της φρίκης και ένας μεγάλος φόβος. Εν κατακλείδι δεν είναι και πολύ όμορφη ιδέα. :tongue:

  • Like 1
Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
×
×
  • Create New...

Important Information

You agree to the Terms of Use, Privacy Policy and Guidelines. We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue..