ARTICLE Τίτλος. What's in a Name?

[Ιρμάντα]

Ο  τίτλος

 

Ποτέ μην κρίνετε ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του, ομοίως, ποτέ μην κρίνετε ένα βιβλίο από τον τίτλο του. Ωστόσο, και καθώς ζούμε σε κοινωνία εντυπώσεων, τόσο ο τίτλος, όσο και το εξώφυλλο ενός βιβλίου, είναι σημαντικά για την προώθηση του έργου μας. είναι η πρώτη εντύπωση, είναι αυτό που θα τραβήξει, σαν δόλωμα, τον αναγνώστη – ή θα τον απωθήσει.

Πώς λοιπόν μπορούμε να φτιάξουμε έναν πραγματικά ελκυστικό τίτλο;

Παρακάτω θα σταθούμε σε μερικά σημεία που είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη καθώς επεξεργαζόμαστε τον τίτλο μας:

·        Σαφήνεια. Κυρίως, ο τίτλος μας να μοιάζει στέρεος, στιβαρός, κάτι που να μπορεί κάποιος να θυμάται εύκολα και όχι στο περίπου.

·        Λέξεις κλειδιά. Ο τίτλος είναι καλό να προϊδεάζει για το τι περίπου είδους βιβλίο θα διαβάσουμε. Μην σας κάνει εντύπωση, δεν είναι λίγες οι φορές που οι συγγραφείς σκαρώνουν τίτλους εντελώς άσχετους με το περιεχόμενο του βιβλίου τους. Ο τίτλος πρέπει να μας λέει για το τι πράγμα μιλάει –

·        -χωρίς ωστόσο να προδίδει τις ανατροπές ή τα ευρήματα. Δεν μπορούμε, ας πούμε, να γράψουμε ένα μυθιστόρημα μυστηρίου με τίτλο: Ο Δολοφόνος Ήταν ο Μπάτλερ.

·        Λάβετε υπόψη την ορθογραφία του τίτλου σας και φυσικά την γραμματική ορθότητα.

·        Προσπαθήστε να είναι όσο το δυνατόν πιο δελεαστικός ο τίτλος που θα διαλέξετε.

·        (Αναλόγως το είδος που γράφετε) μπορεί να έχετε έναν τίτλο και έναν υπότιτλο, ας πούμε: Νεκρονομικόν, το Χειρόγραφο των Νεκρών (του Αντώνη Αντωνιάδη).

·        Μπορεί ο τίτλος σας να απαντά σε μία ερώτηση ή περιέχει μία παραπομπή, όπως Eat, Pray, Love: One Woman's Search for Everything Across Italy, India and Indonesia της Ελίζαμπεθ Γκίλμπερτ.

·        Μπορεί ο τίτλος σας να περιέχει τη λύση ενός προβλήματος, όπως: Πώς να προσελκύσετε όσα επιθυμείτε, ή Χτίζοντας ένα Υπέροχο Σώμα, ή, Οδηγός Ευτυχίας.

·        Μπορεί να επιλέξετε να τραβήξετε την προσοχή με κάποιον εντελώς μα εντελώς εμπορικό τίτλο, του στυλ Λεφτά στο Δρόμο ή Αφροδίτη στο Ζυγό.

Όλα τα παραπάνω σημεία δεν είναι απαραίτητο, και πιθανώς είναι και αδύνατο να απαντώνται ταυτόχρονα σε έναν μόνο τίτλο.

Σκεφτείτε, πριν επιλέξετε τον τίτλο σας, τι πραγματεύεται το βιβλίο σας. Είναι βιβλίο αυτοβελτίωσης; Είναι εγχειρίδιο ή πρακτικός οδηγός κάποιας τέχνης ή τεχνικής; Είναι βιβλίο συμβατικής λογοτεχνίας, είναι βιογραφία, είναι μυθιστόρημα είδους; Όταν θα έχετε απαντήσει σε αυτό, όταν η απάντηση θα είναι μέσα σας σαφής και ξεκάθαρη, ρίξτε μια ματιά στους λοιπούς τίτλους που κυκλοφορούν στο ανάλογο είδος. Αν γράφετε νουάρ μπορεί να εμπνευστείτε από τίτλους όπως Η Μαύρη Ντάλια (James Ellroy) ή Ο Μεγάλος Ύπνος (Raymond Chandler), αν γράφετε fantasy μπορεί να σας χτυπήσουν τα καμπανάκια για δράκους, κάστρα και σπαθιά, αν γράφετε βιογραφία μπορεί ο τίτλος σας να περιέχει είτε το όνομα του προσώπου που βιογραφείτε είτε κάτι πολύ χαρακτηριστικό που να αφορά στη ζωή αυτού του προσώπου. Μπορώ να γράψω ένα βιβλίο για τον Μότσαρτ που να φέρει τον τίτλο ο Αγαπητός των Θεών, αυτή άλλωστε είναι η έννοια του δεύτερου ονόματος του συνθέτη, Amadeus. Και πάνω σε αυτή την έννοια και πάνω σε αυτή την ιδέα βάσισε ο Πίτερ Σάφερ το συγκλονιστικό θεατρικό του, Αμαντέους, που έγινε παγκόσμια θεατρική επιτυχία και βραβευμένη με Όσκαρ ταινία (μολονότι το έργο δεν είναι ιστορικά ακριβές.)

Τι προσφέρουν λοιπόν στον αναγνώστη βιβλία του είδους που θέλετε να υπηρετήσετε;

 

Τι κριτικές έχουν λάβει; Αυτό θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τι είδους πράγματα πετυχαίνουν στο είδος σας και τί αποτυγχάνει. Επίσης θα αντιληφθείτε τι κάνουν οι άλλοι, θα καταλάβετε αν είστε ή όχι πρωτότυποι, θα καταλάβετε πώς μπορείτε να αποφύγετε την επανάληψη, τις παγίδες που ενδεχομένως έπεσαν άλλοι, γενικώς θα έχετε μία ιδέα του ποιοι άλλοι είναι εκεί έξω εκτός από σας στην ίδια αρένα -και τι κάνουν. (Ακόμη καλύτερα αν μπορούσατε να διαβάσετε τα ίδια τα βιβλία, όπως καταλαβαίνετε. Αλλά φροντίστε να έχετε μία άποψη ακόμη και αν η πλήρης ανάγνωση όλης της φανταστικής βιβλιογραφίας, για παράδειγμα, σας είναι αδύνατη.)

Και το τελευταίο: πώς τιτλοφορούνται τα βιβλία αυτά;

Σκεφτείτε κάτι βασικό: ζούμε στην εποχή του διαδικτύου. Αν γράφετε, για παράδειγμα, ένα βιβλίο για διαλογισμό, θέλετε αυτό με κάποιον τρόπο να φαίνεται στο τίτλο σας ούτως ώστε όποιος πληκτρολογεί στην αναζήτησή του τη λέξη διαλογισμός να «πέσει» ενδεχομένως, και στο δικό σας έργο. Δείτε μερικά παραδείγματα τίτλου αφορούν σε new age θέματα:

ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΤΑΡΩ: Ένας προσωπικός οδηγός εκμάθησης, της Τζούλιετ Σάρμαν Μπερκ

Meditations from the Mat: Daily Reflections on the Path of Yoga, των Rolf Gates και Katrina Kenison
Αρωματοθεραπεία, Πρακτικός Οδηγός, της Sheila Lavery

Σου αξίζει να ευτυχήσεις, 10 κλειδιά για να μεταμορφώσεις τη ζωή σου, Αγνή Μαριακάκη

Πώς να μιλάτε στα παιδιά σας ώστε να σας ακούν και πώς να τα ακούτε ώστε να σας μιλούν, Αντέλ Φέιμπερ

The subtle art of not giving a fuck, Η ευγενής τέχνη του να τα γράφεις όλα στα..! Μαρκ Μάνσον

Αστρολογία: Η Τέχνη κατάστρωσης Ωροσκοπίου, Όλγα Κασσά

Αστρολογία και ελληνική μυθολογία, Ένας οδηγός για να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας πάνω στην αστρολογία, Κώστας Λεφάκης

Οι παραπάνω τίτλοι αφορούν σε πολύ συγκεκριμένα θέματα. Είναι εξαιρετικά διαφωτιστικοί ως προς τι περιέχουν τα συγκεκριμένα βιβλία και είναι προφανές σε ποιους ανθρώπους απευθύνονται. Οι περισσότεροι φέρουν υπότιτλο, ή κάποιου είδους επεξηγηματικό τίτλο, όπως είδαμε παραπάνω, και αν κάποιος ενδιαφέρεται για Ταρώ ή για Αρωματοθεραπεία και χτυπήσει τις συγκεκριμένες λέξεις στην αναζήτηση, θα εμφανιστούν τα συγκεκριμένα βιβλία. Βλέπουμε λοιπόν ότι οι τίτλοι περιέχουν λέξεις -κλειδιά, ό,τι δηλαδή θα καθοδηγήσει την μηχανή αναζήτησης να τα προβάλει και τον ενδιαφερόμενο να τα βρει και ενδεχομένως να τα αγοράσει.

Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και βιβλία τεχνικών θεμάτων, βιβλία για κατασκευές, ιδέες για διακόσμηση κ.λπ. Στο τίτλο τους εμπεριέχεται η ουσία τους και η κατεύθυνσή τους.

Αν γράφετε λογοτεχνία είδους είναι υπέρ σας όταν ο τίτλος πετυχαίνει να ταξιδέψει τον αναγνώστη σας σε φανταστικούς κόσμους πριν ακόμη ανοίξει το βιβλίο σας. Δεν θα ισχυριστώ ότι υπάρχουν συνταγές εδώ, αλλά μπορώ να σας πω ότι μπορείτε να παίξετε με μαγικά όντα, κρυστάλλους, μάγους και μαγικά εργαλεία, μαθητευόμενους, άρχοντες και κλέφτες. Έχετε υπόψη σας τα παραπάνω, έχετε υπόψη σας τι κυκλοφορεί εκεί έξω και πάνω από όλα, το περιεχόμενο του δικού σας βιβλίου και πειραματιστείτε με τους δυνατούς συνδυασμούς. Έχετε μάγους; Είναι πρωταγωνιστές, καλοί ή κακοί, έχουν κάποια ιδιαιτερότητα που να μπορεί να αναφερθεί με συντομία και ευκρίνεια τον τίτλο; Ο Τυφλός Μάγος του Λυχναριού. Ο Μάγος Της Κρυμμένης Πολιτείας. Ομοίως μπορεί να γίνει αυτό με οποιονδήποτε άλλον από τους ήρωές σας; Έχετε κάποιους ονειρικούς τόπους των οποίων τα χαρακτηριστικά είναι σημαντικά για την ιστορία σας; Το Μυστικό στο Κάστρο του Αυγού. Έχετε κάποια μαγικά αντικείμενα, συγκεκριμένα και ιδιαίτερα; Η Ράβδος των Ρούνων. Θα προσέξατε ότι επαναλαμβάνω σε αυτό το άρθρο συχνά τη λέξη συγκεκριμένος (πράγμα το οποίο γίνεται για συγκεκριμένο λόγο, no pun intended. Ένας τίτλος όπως Όνειρα και Ομίχλη είναι ένας κακός τίτλος γιατί είναι υπερβολικά γενικός. Μπορεί να εννοεί οτιδήποτε, από φαντάσματα που εμφανίζονται στην ομίχλη μέχρι τις προσωπικές παραισθήσεις κάποιου διαταραγμένου μυαλού. Ένας τίτλος όπως Το Τραγούδι της Φωτιάς και του Πάγου είναι εξαιρετικά επιτυχημένος από την άλλη, όχι μόνο γιατί πετυχαίνει να ταξιδέψει τον αναγνώστη (και άρα να τραβήξει την προσοχή του) αλλά και γιατί περιέχει και μία ενδιαφέρουσα αντίθεση, πράγμα που τον καθιστά ακόμη πιο ελκυστικό. Ένας τίτλος όπως ο καταραμένος Πύργος/Μάγος/ Κρύσταλλος /Πολεμιστής είναι μάλλον αρκετά κοινότοποι αλλά τουλάχιστον προσελκύουν το σωστό είδος κοινού.

Παρακάτω παραθέτω μερικές ιδέες/ σημεία, που μπορεί να έχει υπόψη του κάποιος που θέλει σκαρώσει έναν τίτλο έργου φαντασίας:

·        Το Έπος/ Το Βιβλίο/ Το Άσμα του + πρόσωπο, τόπος ή αντικείμενο. Το τραγούδι της Φωτιάς και του Πάγου, George R.R. Martin.

·        Ο Πόλεμος/ Η Πτώση /Ο Αφανισμός +πρόσωπο, τόπος, αντικείμενο. Ο Αφανισμός των Μάγων, Στέφανος Κόκκινος.

·        Τίτλοι που περιέχουν καιρικά φαινόμενα ή κοσμικές καταστροφές. Καταιγίδες, θύελλες, βροχές από σπαθιά, αίμα και σκουπόξυλα (ένα εκατομμύριο διαφορετικών συνδυασμών.)

·        Βασιλιάς/ Άρχοντας /Κύριος (ενός μαγικού αντικειμένου, μιας επικράτειας, ενός όπλου, ενός τάγματος). The Prince of Thorns, The King of Thorns, The Emperor of Thorns, Mark Lawrence.

·        Στοιχεία και στοιχειακές δυνάμεις. Η Εύνοια των Στοιχείων, Στέφανος Κόκκινος.

·        Χρώματα και σύμβολα (Κόκκινη Αυγή, Γρηγόρης Δημακόπουλος, Κοράκι σε Άλικο Φόντο, Ελευθέριος Κεραμίδας.)

·        Δράκοι και Περγαμηνές, Dragon Prince, The Star Scroll, Melanie Rawn.

Ο τίτλος, όπως ειπώθηκε, είναι σημαντικό κομμάτι προώθησης του βιβλίου μας. Ενίοτε βοηθάει τον εκδότη μας να καταλάβει υπό ποια ομπρέλα (ή ταμπέλα) θα εκδώσει το έργο μας και τον βιβλιοπώλη σε ποιο ράφι θα το κατατάξει.

(Συνεχίζεται)

 

 

 

 

 

 

 

 

Edited July 3, 2022 by Ιρμάντα