ARTICLE Never Judge a Book by its Cover

[Ιρμάντα]

Ποτέ μην κρίνετε ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του.

Εντάξει;

Όμως το εξώφυλλο παίζει ρόλο.

Πώς λοιπόν μπορούμε να διαλέξουμε ένα αξιοπρεπές εξώφυλλο;

Ο κλασικότερος τρόπος, όταν μιλάμε για φυσική έκδοση, είναι να αφήσουμε τον εκάστοτε εκδότη να αποφασίσει για αυτό. Μέχρι πρόσφατα έτσι συνέβαινε, μάλιστα εκδοτικοί οίκοι όπως η Εστία ήταν ονομαστοί για τις κομψές λιθογραφίες που περιλάμβαναν τα βιβλία τους, είτε εμβόλιμες στο κείμενο, είτε ως εξώφυλλα.

Σήμερα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Πρώτον, ο εκδότης έχει άπειρο αριθμό προς έκδοση χειρόγραφων. Ειδικά αν είμαστε πρωτοεμφανιζόμενοι, είναι πιθανό να μην δώσει στο έργο μας όλη την προσοχή που θα θέλαμε (τουλάχιστον, όχι χωρίς έξτρα χρέωση.) Επίσης, ακριβώς επειδή έχει πολλά χειρόγραφα για να ασχοληθεί και επειδή ο στόχος του είναι το κέρδος, είναι πιθανό να μας ξεκαθαρίσει από μιας αρχής ότι θα πρέπει να ενσκήψουμε εμείς στο θέμα του εξωφύλλου μας. Αυτό μπορεί να σημαίνει έξτρα χρόνο και ψάξιμο από πλευράς μας και, ναι, έξτρα έξοδα. Υπάρχουν εξαιρετικά ταλαντούχοι εικονογράφοι στην Ελλάδα, που δεν θα ονομάσω εδώ (αν και όλοι τους γνωρίζουμε) στους οποίους μπορούμε να απευθυνθούμε αν θέλουμε να έχουμε ένα πραγματικά φροντισμένο, καλλιτεχνικά άρτιο και πάνω από όλα σχετικό με την ιστορία μας εξώφυλλο. Υπάρχουν και μερικοί ανάμεσά μας που ο Θεός τους ευλόγησε, πέρα από το συγγραφικό ταλέντο, και με μία κάποια ικανότητα στο σχέδιο. Στις δύο αυτές περιπτώσεις λοιπόν, είτε ξοδεύουμε για το κατά παραγγελία εξώφυλλό μας, είτε το ζωγραφίζουμε εμείς όσο καλύτερα μπορούμε (πράγμα όχι εύκολο για τον καθένα.)

Τι περαιτέρω μπορεί να γίνει για το εξώφυλλό μας;

Πρώτον, πρέπει να σκεφτούμε τι θέλουμε. Για τι μιλάει το βιβλίο μας, προφανώς. Άρα, πώς φανταζόμαστε το εξώφυλλό του; Τι εξώφυλλο θα μας τραβούσε εμάς, αν ήμασταν αναγνώστες, για να το αγοράσουμε; Πόσα να αποκαλύπτει από την ιστορία μας; Για τι να μας προϊδεάζει; Πόσο να ξεχωρίζει, πόσο να προκαλεί, ή μας αρκεί κάτι πιο γενικό;

Αυτά όλα αφορούν, όπως καταλαβαίνετε, και στο οπισθόφυλλο. Τι θα γράψουμε εκεί; Μην το υποτιμάτε, γιατί είναι πιθανό να είναι το πρώτο και το τελευταίο κομμάτι κειμένου μας που θα διαβάσουν κάποιοι. Το πρώτο κομμάτι θα είναι οπωσδήποτε καθώς θα είναι αυτό που θα διαβάσει κάποιος, αυθόρμητα, με το που θα πιάσει το βιβλίο μας στο χέρι του για να το περιεργαστεί.  Αν όμως το σημείωμα του οπισθόφυλλου δεν κερδίσει τον αναγνώστη, πιθανώς να είναι και το τελευταίο που θα διαβάσει από μας.

Απαραίτητη είναι η καλή συνεννόηση με τον εκδότη μας. Αν μας πει ότι θα επιλέξει εξώφυλλο αυτός, να είμαστε διαρκώς πάνω από το κεφάλι του, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Αν δεν μας αρέσει αυτό που θα μας προτείνει, να μην ντραπούμε να προτείνουμε κάτι άλλο. Να επιμείνουμε σε κάτι καλύτερο, ή ακόμη και να ψάξουμε εμείς. Επειδή είμαστε πρωτοεμφανιζόμενοι και ακόμη άσημοι δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούμε ως εξώφυλλο ένα μπουκέτο γλαδιόλες για το sword & sorcery μυθιστόρημά μας. Να θυμάστε επίσης ότι οι περισσότεροι ζωγραφικοί πίνακες του προπερασμένου αιώνα (και πίσω) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εξώφυλλα χωρίς να πληρωθούν δικαιώματα. (Αλλά και πάλι πρέπει να διερευνήσετε αν αποτελούν πλέον public domain, και, βέβαια, αν ταιριάζει με τη θεματική του βιβλίου σας. Ένας υπέροχος πίνακας με προσευχόμενες μοναχές μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα συμβατός με το hard science fiction έργο μας.)

Σε περίπτωση που έχουμε αποφασίσει έτσι και αλλιώς σαν ξοδευτούμε, ας έχουμε υπολογίσει ένα κονδύλιο για καλή γραφιστική δουλειά και για το εξώφυλλο. Ένα εξώφυλλο κατά παραγγελία, και εφόσον πάντοτε μπορούμε να το πληρώσουμε, έχει πολλά θετικά. Μπορείτε να το κάνετε διαφημιστικό σελιδοδείκτη, αφίσα, μπρελόκ, κούπες, mouse pads, tote bags, κουτί αποθήκευσης, μολυβοθήκη, στυλό, ό,τι άλλο φανταστείτε. Αν έχετε την οικονομική δυνατότητα να το κάνετε, κάντε το σωστά και μέχρι τέρμα.

Αν μπορείτε να σχεδιάσετε κάτι εσείς μπορείτε να μην σταματήσετε στο εξώφυλλο. Μπορείτε να κοσμήσετε τις σελίδες τους βιβλίου σας με τα σκίτσα σας, με αρχιγράμματα, μπορείτε να σκαρώσετε τετράδια και ημερολόγια με τη θεματική του σύμπαντός σας και ό,τι ακόμη μπορείτε να φανταστείτε.

Σε περίπτωση που γράφετε στα αγγλικά (και στοχεύετε σε διαδικτυακή διανομή) μπορείτε να κινηθείτε σε site όπως το www.fiverr.com,  όπου σας παρέχεται η δυνατότητα να επιλέξετε μεταξύ εξαιρετικά φτηνών (και καλών) εικονογράφων, γραφιστών , μεταφραστών και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Αυτά αφορούν είτε kindle εκδόσεις είτε και φυσικές (on demand)εκδόσεις (οι τιμές εξωφύλλου για μία φυσική έκδοση είναι διαφορετικές, καθώς θα πρέπει να συνυπολογίσετε κόστος οπισθόφυλλου και ράχης). Στο συγκεκριμένο site, εκτός από μια πληθώρα υπηρεσιών, μπορείτε να βρείτε και επαγγελματίες για κάθε προϋπολογισμό. Είναι μία ενδιαφέρουσα λύση που σίγουρα θέλει πολύ ψάξιμο. Ποτέ δεν επιλέγουμε έναν επαγγελματία χωρίς να δούμε και προηγούμενες δουλειές του.

Αν επιλέξουμε μια οποιαδήποτε εικόνα από το διαδίκτυο ως κατάλληλη για εξώφυλλο, καλά θα είναι να τσεκάρουμε ότι η συγκεκριμένη εικόνα είναι public domain, ότι δηλαδή κανείς σχεδιαστής/ εικονογράφος/ καλλιτέχνης/ γραφίστας δεν περιμένει να πληρωθεί δικαιώματα από την όποια χρήση της. Αν υποθέσουμε ότι εκδίδουμε στο Amazon ένα βιβλίο με εξώφυλλο μια φωτογραφία που μας άρεσε, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ανασταλεί η κυκλοφορία του βιβλίου μας αν δεν έχουμε πληρώσει τα ανάλογα δικαιώματα στον δημιουργό του εξωφύλλου ή ακόμη και ο δημιουργός αυτός να κινηθεί εναντίον μας νομικά. Ψάξτε stock images όπου μπορούν να χρησιμοποιηθούν δωρεάν. Ακόμη και αν παραγγείλετε ένα εξώφυλλο, μπορείτε να βρείτε αρκετά φτηνούς δημιουργούς σε μία πλατφόρμα σαν αυτή που προτείναμε, που θα θέλουν να σας ικανοποιήσουν προκειμένου να τους ανταμείψετε με μια πεντάστερη κριτική:

Spoiler

https://www.fiverr.com/categories/graphics-design/book-design/cover?source=category_filters

Να ξέρετε, είτε απευθυνθείτε σε κάποια πλατφόρμα, είτε σε κάποιον επαγγελματία δια ζώσης, το μυστικό πάντα είναι η συνεννόηση. Ο άνθρωπος που θα συνεργαστείτε ίσως έχει χρόνο να διαβάσει το έργο σας, ίσως πάλι και όχι. Ακόμη και να το διαβάσει, δεν είναι βέβαιο ότι θα το απολαύσει, ότι θα τον εμπνεύσει, ότι θα ερωτευθεί την ιστορία σας αρκετά ώστε να σας προσφέρει αυτό που θέλετε εσείς, ή που έχετε στο νου σας ότι πρέπει.  Θα χρειαστεί λοιπόν να εξηγήσετε την ιστορία σας με όσο πιο ελκυστικό τρόπο μπορείτε και να δώσετε μία κατεύθυνση στον συνεργάτη σας.

Σκεφτείτε πώς θα ρυθμίσετε το χώρο στο εξώφυλλό σας. Πόσο μεγάλος θα είναι ο τίτλος, ο υπότιτλος, αν υπάρχει, πόσο χώρο θα πιάνει το όνομά σας; Σε ποια θέση θα μπει το κάθε τι; Επίπεδα ή ανάγλυφα στοιχεία (μιλάμε για φυσική έκδοση εδώ και τα ανάγλυφα στοιχεία στοιχίζουν περισσότερο) και, τελικά, τι θέλετε να ξεχωρίζει πάνω στο εξώφυλλό σας; Τι θα τραβάει την προσοχή στο προϊόν σας; Ένα καράβι, ένας δράκος, ένα σπαθί, το όνομά σας; Αν δεν είστε υπερβολικά γνωστοί, καλύτερα δώστε περισσότερο χώρο στον τίτλο και την εικόνα, και το όνομά σας ας μην είναι με την πιο τεράστια γραμματοσειρά. Όταν θα γίνετε ο Σάντερσον (που το εύχομαι σε όλους) τότε ας φαίνεται το όνομά σας από πάνω ως κάτω. Μέχρι να χτίσετε όμως ένα τέτοιο όνομα, φροντίστε να τραβήξετε την προσοχή με ένα καλοφτιαγμένο, ευφάνταστο εξώφυλλο.

Edited August 26, 2022 by Ιρμάντα

[WILLIAM]

Να ακούτε την αγαπητή δασκάλα, ξέρει τι λέει!

Εγώ να προσθέσω μόνο μια μικρή παρατήρηση στα όσα είπε και ειδικά για το fiverr. Όλες μου οι εκδόσεις ως τώρα είναι ηλεκτρονικές και τα εξώφυλλά μου τα έχω φτιάξει εκεί. έχεις καλούς καλλιτέχνες και με τιμές προσιτές για εμάς κυρίως επειδή ζουν σε χώρες εκτός Ευρώπης και το ευρώ μεταφράζεται σε περισσότερα χρήματα εκεί.

[Ιρμάντα]

12 minutes ago, WILLIAM said:

Να ακούτε την αγαπητή δασκάλα, ξέρει τι λέει!

Εγώ να προσθέσω μόνο μια μικρή παρατήρηση στα όσα είπε και ειδικά για το fiverr. Όλες μου οι εκδόσεις ως τώρα είναι ηλεκτρονικές και τα εξώφυλλά μου τα έχω φτιάξει εκεί. έχεις καλούς καλλιτέχνες και με τιμές προσιτές για εμάς κυρίως επειδή ζουν σε χώρες εκτός Ευρώπης και το ευρώ μεταφράζεται σε περισσότερα χρήματα εκεί.

Να ακούτε και τον Prince William!