ARTICLE Εξιδανίκευση του έρωτα στη φανταστική λογοτεχνία: Το ιερό θηλυκό (και οι δίδυμες φλόγες).

[Ιρμάντα]

Εμφανίσεις και χρησιμότητα

Πριν εισέλθουμε στο ιδιαίτερο αυτό θέμα, καλό θα είναι να δούμε τι σημαίνει ακριβώς ιερό θηλυκό. Πρώτα από όλα, υποψιάζεται κανείς ότι, για να υπάρχει ιερό θηλυκό, θα υπάρχει, το δίχως άλλο, και κάποιο ιερό αρσενικό.

• Τι σημαίνουν οι όροι αυτοί;
• Πώς διαφοροποιούνται από το αρσενικό και το θηλυκό που όλοι ξέρουμε και εμπιστευόμαστε (ή και όχι).
• Ποια η έννοια των δίδυμων φλογών και γιατί είναι χρήσιμο να την έχουμε υπόψη όταν γράφουμε ρομάντζο στη λογοτεχνία είδους;

Το ιερό αρσενικό είναι το ηρωικό ιδεώδες, αλλά που ξεφεύγει από την ωμή βαρβαρότητα (καμία σχέση δηλαδή με το τοξικό αρσενικό που είναι της μόδας όλοι να περιφρονούμε). Το ιερό αρσενικό δεν έχει ανάγκη να πολεμά όλη την ώρα για να δείξει πόσο αρσενικό είναι. Το ιερό αρσενικό καταθέτει τα όπλα όταν χρειάζεται και απολαμβάνει την ειρήνη, μάλιστα, την επιδιώκει. Το ιερό αρσενικό ομοιάζει με το ιπποτικό ιδεώδες, πολύ περισσότερο από ότι με το πολεμικό. Και, ακριβώς όπως ένας ιππότης είναι μεν και πολεμιστής, αλλά είναι και πολλά άλλα πράγματα, έτσι και το ιερό αρσενικό δεν ενσαρκώνει μονάχα τις αξίες του πολέμου, της κατάκτησης, της επιβολής. Το ιερό αρσενικό έχει συνείδηση της δύναμής του και των τρόπων με τους οποίους μπορεί, πάντα συνετά, πάντα δημιουργικά, να τη χρησιμοποιεί, χωρίς να γίνεται τυραννικό, ζηλόφθονο, βίαιο και όλα εκείνα τα φοβερά που πηγάζουν από τις αντρικές ανασφάλειες.

Κατά αναλογία, το ιερό θηλυκό είναι η ενσάρκωση της γυναικείας σύνεσης, της θεραπευτικής γνώσης, της τρυφερότητας, της προσφοράς και της αγάπης. Το ιερό θηλυκό είναι το κύπελο όπου θα αλχημιστούν τα στοιχεία για να προκύψει κάθε ζωή. Το ιερό θηλυκό είναι η μητέρα που γεννά, η ερωμένη που αγκαλιάζει, η γερόντισσα που συμβουλεύει, το ιερό θηλυκό είναι όταν γίνεται συνειδητή η αναγκαιότητα και των τριών αυτών ρόλων και ο τέλειος συγκερασμός της τριάδας αυτής σε ένα σκοπό, σε μία ποιότητα. Το ιερό θηλυκό αντιπροσωπεύει τη γη, την υπομονή, τη σταθερότητα, τη ζύμωση των πραγμάτων. Το σκοτεινό χάος από όπου προκύπτουν όλες οι φωτεινές πιθανότητες. Τα μέλη της σχέσης αυτής έχουν γνωρίσει τον εαυτό τους, έχουν βρει το κέντρο τους, ξέρουν πώς να κατακτήσουν τους στόχους τους χωρίς να εκπέσουν σε ταπεινές συμπεριφορές.

Ένα παράδειγμα που όλοι γνωρίζουμε και αναγνωρίζουμε είναι η σχέση του Άραγκορν με την Άργουεν, καθώς και των προπατόρων τους, του θνητού Μπέρεν με τη Λούθιεν. Η ιδέα των προσώπων που αγαπώνται απόλυτα, που η αγάπη τους διαρκεί ακόμη και αν δεν έχει ολοκληρωθεί, ο αγώνας τους να υπερνικήσουν σκοτάδια εσωτερικά και εξωτερικά προκειμένου να μπορέσουν να απολαύσουν την ένωσή τους είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της φιλοσοφίας των δίδυμων φλογών, βάσει της οποίας οι ψυχές υπήρξαν ακέραιες κατά τη δημιουργία τους, διαχωρίστηκαν κατόπιν σε αρσενικό και θηλυκό και σκορπίστηκαν στα πέρατα.

Τον τελευταίο καιρό, αναδύεται η κουβέντα περί δίδυμων φλογών σε φιλοσοφικό επίπεδο και κατά συνέπεια γίνεται λόγος για τον ρόλο του κάθε μέλους αυτού του δίπολου. Της γυναίκας που διατηρεί άρτιες τις θηλυκές αξίες χωρίς να αποδέχεται ή να ανέχεται οποιεσδήποτε από τις ταπεινώσεις και τους περιορισμούς που επέβαλλαν στο φύλο της οι παλιές πατριαρχικές νοοτροπίες. Και του άντρα που είναι συνειδητός και δεν έχει ανάγκη να αποδείξει την ισχύ του σε κανένα, ακριβώς επειδή είναι συνειδητός. Την ισχύ του τη γνωρίζει.

Τούτο το δίπολο μοιάζει νεωτερισμός αλλά δεν είναι καθόλου καινούριο στην πραγματικότητα. Η σχέση Έρωτα και Ψυχής, η σχέση Ορφέα και Ευρυδίκης, η σχέση ακόμη του Ράμα με τη Σίτα και του Κρίσνα με τη Ράντα αποτελούν απεικονίσεις της διττής ψυχής των δίδυμων φλογών. Ακόμη θεωρείται από κάποιους ότι η Μαρία Μαγδαληνή αποτελούσε την ιερή σύντροφο του Ιησού, πράγμα που όπως γνωρίζουμε, έχει πυροδοτήσει πλείστες όσες διενέξεις (και πριν τον Νταν Μπράουν ακόμη). Σε επίπεδο συγγραφής όμως τι μας εξυπηρετεί η παραπάνω ανασκόπηση;

1.      Αν επιθυμούμε να γράψουμε για μία τέτοιας ποιότητας ιδεατή αγάπη, πρέπει να ξεχάσουμε τα κλασικά πρότυπα της πλειοψηφίας της ηρωικής φαντασίας (λέω της πλειοψηφίας, όχι όλης). Ο ήρωάς μας δεν χρειάζεται να έχει πέτρινους μυς, ατσάλινη καρδιά και αντοχή ημίθεου και δεν έχει ανάγκη να πετσοκόβει όποιον του αντιμιλήσει (υπερβάλλω για να πιάσετε το νόημα). Η ηρωίδα μας δεν χρειάζεται να είναι αισθησιακή μέχρι σημείου ζαλάδας και να επιδεικνύει τη σεξουαλικότητά της κάθε ώρα και στιγμή.

2.      Το ενδιαφέρον ωστόσο είναι ότι το δίπολο αυτό παραμένει ατόφια αρσενικό και ατόφια θηλυκό. Χωρίς υπερβολές είτε προς τη μία είτε προς την άλλη πλευρά. Το ζεύγος παραμένει ας πούμε ακομπλεξάριστα στα όρια του ρόλου του, χωρίς να πρέπει να επιδεικνύει τις ιδιότητές του κατά κόρον. Χωρίς να ορίζεται, αν θέλετε, από αυτές τις ιδιότητες. Αν υπάρχει μία λέξη να περιγράψει τη σχέση των δίδυμων φλογών αυτή είναι η εξής: ισορροπία.

3.      Το αρσενικό εδώ δεν είναι αποχαυνωμένο και ευγενές στα όρια της βλακείας για να επιδείξει μία ευαισθησία που άλλα αρσενικά δεν έχουν (μην τους γράψετε έτσι). Το θηλυκό δεν παίρνει κεφάλια και δεν μάχεται κατ’ ανάγκην καλύτερα από κάθε άντρα πολεμιστή μόνο και μόνο για να δείξει ότι είναι δυναμική, ότι ξέρεις, είμαστε ίσοι, και εγώ μπορώ (μην τις περιγράψετε έτσι).

4.      Η σχέση είναι αγαθή και βαθιά. Δεν εννοούμε ότι δεν υπάρχουν σαρκικές επιθυμίες, δεν αναφερόμαστε σε πλατωνική σχέση. Απλώς τα μέλη επιζητούν κάτι ουσιαστικότερο και βαθύτερο και αυτό δεν αλλάζει όσος καιρός και αν περάσει, δεν χορταίνει με μια απλή σαρκική επαφή, δεν σταματά να επιζητεί την ένωση διαρκώς, σε επίπεδο πνευματικότερο.

5.      Η σχέση των ηρώων σας εκτός από αγαπητική μπορεί να γίνει και διδακτική, παραδειγματική, ή και σχέση υπηρεσίας προς το σύνολο. Είναι η δεσποσύνη που αγάπησε ο τάδε ιππότης και η ιστορία για τα πόσα τόλμησε προκειμένου να την κατακτήσει. Ο έρωτας γίνεται μονοπάτι μύησης εδώ, αυτό σημαίνει εξάλλου δίδυμες φλόγες. Ο λόγος που είναι αυτοί οι άνθρωποι μαζί πρέπει να έχει να κάνει με κάτι υψηλότερο πέρα από την προσωπική τους καλοπέραση. Πρέπει να προσφέρουν, να διδάξουν, έχουν μία κοινή αποστολή, έχουν ένα έργο. Το ρομάντζο δεν είναι αυτοσκοπός όταν χειριζόμαστε μία τέτοια ιστορία.

6.      Τα τρία παρακάτω ισχύουν εξίσου για κάθε ρομαντική ιστορία που θα επιχειρήσετε να γράψετε: το σύμπαν σας πρέπει να είναι άρτιο και στιβαρό για να φιλοξενήσει πειστικά είτε το ρομάντζο, είτε τον πόλεμο, είτε την ίντριγκα, είτε την αποστολή, είτε ό,τι έχετε στο νου σας να γράψετε. Ένα κακό σύμπαν, με κενά στο σχηματισμό του, δύσκολα θα μας πείσει για οτιδήποτε συμβαίνει εντός του. (Βασικά τούτο ισχύει για οποιοδήποτε είδος ιστορίας.)

7.      Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παλιές αγάπες που «εξόκειλαν» και βρίσκουν ξανά το δρόμο τους, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το στοιχείο της δεύτερης ευκαιρίας στους ήρωές μας ή να εξετάσουμε πώς θα αντιδρούσαν δυο από καιρό χωρισμένοι άνθρωποι σε μία ιστορία όπου η μοίρα (το πεπρωμένο, οι προφητείες, το καλό του κόσμου) τους θέλουν μαζί. Τότε μπορεί να εξερευνήσουμε την αναβίωση ενός παλιότερου πάθους.

8.      Καλό είναι να έχουμε υπόψη μας δύο πράγματα, πρώτον πόσο εκτενής θα είναι η ιστορία μας (πόσα βιβλία θα γράψουμε, κοντολογίς) και δεύτερον το ρόλο που θα παίξει το πρωταγωνιστικό ζευγάρι μέσα σε αυτήν. Θα είναι όντως ένα είδος υπηρέτες /δάσκαλοι του κόσμου που φτιάχνουμε; Θα είναι το παράδειγμα της τραγικής και ανεκπλήρωτης αγάπης που θα τραγουδούν οι βάρδοι στα πανδοχεία;  Το ζεύγος θα οδηγηθεί σε σχέση από την αρχή, προς το τέλος, μετά το πρώτο βιβλίο, μετά το τέταρτο;

9.      Το ερωτικό τρίγωνο, αν υπάρχει, πρέπει να το χειριστούμε με ιδιαίτερη προσοχή αν δεν γράφουμε μία «κοινή» ιστορία αγάπης. Αν υπάρχει τρίτο πρόσωπο τότε το επιβάλλουν οι συνθήκες, οι γονείς, ο τύραννος, η μαύρη μοίρα. Η Ιζόλδη δεν προορίζεται εξαρχής για τον Τριστάνο όμως η μοίρα (καλά, και ένα μαγικό ελιξίριο) τα φέρνει έτσι ώστε να σμίξουν και να εκδηλωθεί μεταξύ τους η πιο άδολη αγάπη. Η Αρετούσα είναι πλασμένη για τον Ερωτόκριτο (για σένα εγεννήθηκε στον κόσμο το κορμί μου) αλλά ο πατέρας της θέλει να την παντρέψει με άλλον, γεγονός που θα οδηγήσει τον ήρωα σε σπάνιας γενναιότητας ανδραγαθήματα. Η Ψυχή θα περάσει τα πάνδεινα για να ξανασμίξει με τον Έρωτα και τελικά θα το καταφέρει. Το ταίρι της Γκουίνεβιρ ήταν πάντα ο Λάνσελοτ, αλλά η μοίρα θέλησε να δοκιμάσει όλους τους ήρωες της ιστορίας αυτής με τον σκληρότερο τρόπο. Αν υπάρχει τρίτο πρόσωπο, τότε αυτό συνιστά μια περαιτέρω δοκιμασία της αγάπης των πρωταγωνιστών μας.

10.   Σε μία σχέση δίδυμων φλογών είναι πιθανό να θέλουμε να βάλουμε τους ήρωές μας να ερωτευτούν από την αρχή (ακόμη και αν μετά πάρουν λάθος δρόμο και γυρίσουμε στην παράγραφο 7.) Ίσως συμβαίνει κάτι μαγικό με την πρώτη ματιά, κάτι σαν αναγνώριση. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μία ιδέα ανάλογη ως κομμάτι της μυθοπλασίας μας. Οι ψυχές έχουν κοινό παρελθόν, κοινή προέλευση (ίσως και από έναν άλλον κόσμο), κοινές πορείες. Έχουν έρθει ο ένας στο δρόμο του άλλου στη σωστή στιγμή, ακόμη και αν όλα γύρω τους φαντάζουν δύσκολα, λάθος, αδιέξοδα.

11.   Σε περίπτωση που μας ενδιαφέρει να γράψουμε μία ιστορία ιδεατού έρωτα είναι καλό να έχουμε υπόψη μας τα παραπάνω. Μπορεί ο έρωτας αυτός να μην είναι ο πρωταγωνιστικός, αλλά μία ιστορία που θα αναπτύξουμε ή θα αναφέρουμε ως κομμάτι της παράδοσης του κόσμου που φτιάχνουμε (λένε για τον Τάδε που αγάπησε την Δείνα και σκότωσε δώδεκα θεριά για να την κάνει δική του), ως κομμάτι της θρησκείας και της φιλοσοφίας του. Είναι προφανές, πιστεύω, πως δεν είναι δυνατόν όλες οι ρομαντικές ιστορίες να έχουν ανάλογη ποιότητα ή εξέλιξη.

Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει: Τραγικοί έρωτες της παγκόσμιας λογοτεχνίας

[εικόνες: Σερ Έντουαρντ Μπερν Τζόουνς, Ο Γάμος της Ψυχής, Θεόφιλος: Ερωτόκριτος και Αρετούσα, Φρανσουά Πασκάλ Σιμόν Ζεράρ, Η Ψυχή δέχεται το πρώτο φιλί του Έρωτα, Ντονάτο Τζανκόλα: Λάνσελοτ και Γκουίνεβιρ]

 

 

Edited May 3, 2023 by Ιρμάντα

[oimoderatorseinai]

On 5/3/2023 at 9:17 PM, Ιρμάντα said:

Η ιδέα των προσώπων που αγαπώνται απόλυτα, που η αγάπη τους διαρκεί ακόμη και αν δεν έχει ολοκληρωθεί, ο αγώνας τους να υπερνικήσουν σκοτάδια εσωτερικά και εξωτερικά προκειμένου να μπορέσουν να απολαύσουν την ένωσή τους είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της φιλοσοφίας των δίδυμων φλογών, βάσει της οποίας οι ψυχές υπήρξαν ακέραιες κατά τη δημιουργία τους, διαχωρίστηκαν κατόπιν σε αρσενικό και θηλυκό και σκορπίστηκαν στα πέρατα.

Να γιατί μου αρέσει η φανταστική λογοτεχνία. Αυτή την ρομαντική περιγραφή μόνο στο φανταστικό τη συναντάς ή σε πολύ παλιές ιστορίες τύπου Ρωμαίος και Ιουλιέτα.

Στη σύγχρονη λογοτεχνία απλά σεξ σεξ σεξ.