Ε. Λ. Ντοκτόροου (E. L. Doctorow)

[BladeRunner]

Ο Έντγκαρ Λόρενς Ντοκτόροου (Edgar Lawrence Doctorow) γεννήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1931 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης από ρωσοεβραίους γονείς δεύτερης γενιάς. Από πολύ μικρός - περίπου εννέα χρονών - άρχισε να ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία και να ταυτίζεται με τους συγγραφείς που διάβαζε. «Δεν διάβαζα μια ιστορία για να δω τι θα γίνει μετά, αλλά για να δω πώς είχε στηθεί. Διάβαζα οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια μου: Ντοστογιέφσκι, Θερβάντες, Τζακ Λόντον, μέχρι καουμπόικες ιστορίες και κόμικς». Πήγαινε στο δημοτικό όταν άρχισε να γράφει διηγήματα, μιμούμενος τον Έντγκαρ Άλαν Πόε. Η πρώτη του δημοσίευση έγινε στο λογοτεχνικό περιοδικό του γυμνασίου του.

Σπούδασε στο Κολέγιο Κένιον του Οχάιο και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, θέατρο και φιλοσοφία. Το 1954 κλήθηκε στα όπλα και ως δεκανέας διαβιβάσεων υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στην κατεχόμενη από τους συμμάχους Γερμανία.

Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Welcome to Hard Times» εκδόθηκε το 1960 και το δεύτερο «Big as Life» έξι χρόνια αργότερα. Το 1971 ακολούθησε το «Βιβλίο του Ντάνιελ» («The Book of Daniel»), το οποίο τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Του χάρισε το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου (National Book Award) και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Σίντνεϊ Λιούμετ το 1983. Το μυθιστόρημα αναφέρεται στην εποχή του μακαρθισμού και στην καταδίκη σε θάνατο του ζεύγους Ρόζμπεργκ, ως πράκτορες των Σοβιετικών.

Το 1975 εξέδωσε το «Ragtime», μία τοιχογραφία της Αμερικής των αρχών του 20ου αιώνα, που μετέφερε αριστουργηματικά στη μεγάλη οθόνη ο Μίλος Φόρμαν το 1981 και αποτέλεσε τη βάση του ομώνυμου μιούζικαλ. Το 1986 τιμήθηκε ξανά με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου για τη μαρτυρία «Παγκόσμια Έκθεση» («World's Fair»), που αφηγείται τη ζωή ενός μικρού αγοριού τη δεκαετία του ‘30 στη Νέα Υόρκη, ενώ το 1989 προστέθηκε μία ακόμα επιτυχία στο ενεργητικό του με το μυθιστόρημα «Μπίλι Μπάθγκεϊτ», στο οποίο πρωταγωνιστεί ένα 15χρονο φτωχό αγόρι, που υιοθετείται από τον μαφιόζο Ντατς Σουλτς. Το βιβλίο γυρίστηκε ταινία από τον Ρόμπερτ Μπέντον το 1991.

Ο Ντοκτόροου έγραψε δοκίμια, θεατρικά έργα, καθώς και το κείμενο «Lamentation: 9/11» («Θρήνος: 9/11»), που συνοδεύει τις φωτογραφίες του Ντέιβιντ Φιν με θέμα την 11η Σεπτεμβρίου. Εργάστηκε ως αναγνώστης σεναρίων και ως στέλεχος εκδοτικών οίκων. Δίδαξε σε γνωστά πανεπιστήμια των ΗΠΑ: Γέιλ, Πρίνστον, Καλιφόρνιας και Νέας Υόρκης. Το 1984 εξελέγη μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας και του Εθνικού Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών.

Ο Ε. Λ. Ντοκτόροου πέθανε στις 21 Ιουλίου 2015 στη Νέα Υόρκη, σε ηλικία 84 ετών, χτυπημένος από καρκίνο των πνευμόνων. Ήταν παντρεμένος με τη συμφοιτήτριά του Έλεν Σέτζερ με την οποία απέκτησε τρία παιδιά.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/1399

*Διαβάστε περισσότερα για τη ζωή και το έργο του, στην Wikipedia.

*Δείτε τα βιβλία του και διαβάστε κριτικές γι' αυτά, στο Goodreads.

Βιβλία του συγγραφέα που κυκλοφορούν στα ελληνικά:

*The Book of Daniel - Το βιβλίο του Ντάνιελ (Πόλις, 2006)
*Ragtime - Ragtime (Θύραθεν, 1993)
*World's Fair - Παγκόσμια Έκθεση (Νεφέλη, 1997)
*Billy Bathgate - Μπίλι Μπάθγκεϊτ (Bell, 1990)
*The March - Η στρατιά (Πόλις, 2010)
*Homer & Langley - Χόμερ & Λάνγκλεϋ (Πατάκης, 2013)

 

[BladeRunner]

Τον Ιανουάριο του 2011 είχα διαβάσει το καταπληκτικό Ράγκταϊμ, για το οποίο είχα γράψει τότε τα εξής:

Χτες το βράδυ ξεκίνησα το Ράγκταϊμ, του Ε.Λ. Ντόκτοροου, και αφού το έφτασα μέχρι τη διακοσιοστή σελίδα, περίπου, το άφησα αναγκαστικά γιατί είχε φτάσει κοντά δυο η ώρα το βράδυ, χωρίς καν να το καταλάβω! Μιλάμε για καταπληκτικό βιβλίο. Η γραφή πάρα μα πάρα πολύ καλή, και η ιστορία απλά απίθανη. Είναι μια οικογένεια, όπου δεν αναφέρονται τα ονόματα των μελών της, απλά η ιδιότητά τους. Πατέρας, Μητέρα, Παππούς, Μικρός Αδελφός της Μητέρας, Γιος του Πατέρα και της Μητέρας. Μέσα από ένα κάρο γεγονότα και τρελές ιστορίες, αυτά τα μέλη της οικογένειας, συνδέονται έμμεσα ή άμεσα, με πρόσωπα υπαρκτά και πολύ γνωστά σε όλους, αλλά και πρόσωπα που θα μπορούσαν να υπάρξουν, ή μπορεί και να υπήρξαν, αλλά δεν έγιναν πολύ γνωστά ή ο ρόλος τους ήταν μυστικός-ας πούμε. Χουντίνι, Γκόλντμαν, Φορντ, Τζ.Π. Μόργκαν, Φρόιντ, Ζαπάτα, είναι μερικά από τα ονόματα που συνδέονται με την οικογένεια αυτή, που προφανώς και είναι φανταστική. Με όλες αυτές τις ιστορίες, απεικονίζονται οι Ηνωμένες Πολιτείες των αρχών του 20ου Αιώνα. Η φτώχεια, η τεχνολογική ανάπτυξη, οι απεργίες, ο ρατσισμός, η μετανάστευση, ο πόλεμος. Πραγματικότητα και φανταστικά γεγονότα που θα μπορούσαν να είχαν συμβεί, γίνονται ένα, και ο συγγραφέας δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να καταλάβει την εποχή εκείνη, και με τις ωραίες περιγραφές, να δει κιόλας, τα μέρη και τους ανθρώπους, λες και είναι κάποια ταινία.

10/10

------------------------------------------------------------------------------------

Μπίλι Μπάθγκεϊτ

Μετά από δώδεκα χρόνια και οχτώ μήνες, επιτέλους ξαναδιαβάζω βιβλίο του Ε. Λ. Ντοκτόροου! Ήταν Ιανουάριος τους 2011 όταν διάβασα και απόλαυσα το καταπληκτικό "Ράγκταϊμ", και έπρεπε να περάσουν τόσα χρόνια για να ξαναπιάσω στα χέρια μου βιβλίο του εξαιρετικού αυτού συγγραφέα, ενώ εδώ και καιρό έχω στη βιβλιοθήκη μου όλα τα βιβλία του που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Λοιπόν, βρήκα και το "Μπίλι ΜπάθγκεΪτ" το ίδιο καταπληκτικό, ζουμερό, απολαυστικό, καθηλωτικό, συναρπαστικό, ατμοσφαιρικό, και όχι μόνο. Ο Ντοκτόροου με μοναδική ευκολία κατάφερε με τις περιγραφές του να με ταξιδέψει πίσω στον χρόνο, σε μια συναρπαστική εποχή, στην Αμερική της δεκαετίας του '30, και πιο συγκεκριμένα στο Μπρονξ και γενικά την πάντα τρομερή Νέα Υόρκη. Πρωταγωνιστής και αφηγητής της ιστορίας είναι ο 15χρονος Μπίλι Μπάθγκεϊτ, ένα φτωχόπαιδο και χωρίς πατέρα αγόρι, που ζει και αλητεύει στο Μπρονξ, προσπαθώντας να επιβιώσει. Είναι ένας έφηβος με καλό χαρακτήρα, που όμως ζει σε έναν σκληρό κόσμο και πρέπει κάπως να τα βγάλει πέρα. Κάποια στιγμή, θα γίνει μέλος της συμμορίας του Ντατς Σουλτς, αρχικά σαν παιδί για όλες τις δουλειές (πλην τις εκτελέσεις φυσικά) και μετέπειτα ένα μέλος που θα ξέρει πολλά για τον Σουλτς και το σινάφι του. Θα ζήσει πολλά γεγονότα από πρώτο χέρι, θα γίνει μάρτυρας δολοφονιών, θα συμμετάσχει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε διάφορες δουλειές, αν και βέβαια όλα αυτά θα γίνουν την εποχή που το άστρο του Ντατς Σουλτς αρχίζει να σβήνει, βρισκόμενος ουσιαστικά σε δυσμένεια από τους υπόλοιπους μαφιόζους και σε φάση παρακμής. Τέλος πάντων, ο Ντοκτόροου με τις γλαφυρές περιγραφές και τους ρεαλιστικούς διαλόγους ζωντανεύει μια ολόκληρη εποχή, φέρνει μπρος στα μάτια μας τον υπόκοσμο της Νέας Υόρκης της δεκαετίας του '30, και καταφέρνει να αποκόψει τον αναγνώστη από τη σημερινή πεζή πραγματικότητα. Βέβαια, ορισμένα στοιχεία όσον αφορά τον Μπίλι δεν με έπεισαν απόλυτα (παραήταν ώριμος για την ηλικία του για κάποια συγκεκριμένα πράγματα, κύριε Ντοκτόροου), όμως γενικά είναι ένας φοβερός χαρακτήρας τον οποίο συμπάθησα και τον οποίο δύσκολα θα ξεχάσω. Και γενικά πιστεύω ότι θα θυμάμαι για καιρό κομμάτια από την πλοκή του βιβλίου, την ατμόσφαιρα αλλά και την αίσθηση που μου άφησε στο τέλος. Υ.Γ. Κρίμα που αυτό το βιβλίο δεν κυκλοφορεί κανονικά στα ελληνικά βιβλιοπωλεία.

9.5/10

[Cassandra Gotha]

Homer & Langley

Ένα βιβλίο γεμάτο από τις αναμνήσεις δύο ανθρώπων, δύο αδερφών, του Χόμερ και του Λάνγκλεϋ Κόλλυερ. Αναμνήσεις παντού: στους τοίχους του σπιτιού τους, στα έπιπλα, στις στοίβες των εφημερίδων, στους διαδρόμους που σχημάτιζαν αντικείμενα κάθε είδους αλλά μίας, μόνο, χρησιμότητας: την προφητεία για τις επόμενες, εξωγήινες γενιές των ανθρώπων, μια προφητεία για τις επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις που επρόκειτο να κάνουν.
Ο Λάνκλεϋ γύρισε από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο με καμένα τα πνευμόνια από μια βόμβα αερίων και με το μυαλό του απελευθερωμένο από τη συμβατική λογική του μέσου Αμερικανού. Ο αδελφός του, ο Χόμερ, είναι τυφλός και χρησιμοποιεί τα αμέτρητα αντικείμενα στο σπίτι τους για να "βλέπει", με τις εναλλαγές του αέρα και της θερμότητας, σχήματα και να προσανατολίζεται μέσα στο χάος αυτού του σπιτιού που όλο και μεγαλώνει, ταυτόχρονα με το χάος του κόσμου και της Αμερικής. Ο Χόμερ παίζει μουσική και όταν δεν μπορεί πια, καταγράφει τη ζωή τους και τις σκέψεις του.
Σαν αναμνήσεις μοιάζουν τα γεγονότα, την ίδια τη στιγμή που συμβαίνουν, γιατί η ζωή αυτών των δύο ανδρών είναι και δεν είναι βαλμένη μέσα στον χρόνο. Σαν να έχει μια αφύσικη διάρκεια, ένα σύνολο πολλών στιγμιαίων φλας, κάτι σαν την άχρονη εφημερίδα-προφητεία του Λάνγκλεϋ.
Κλεισμένοι μέσα στο σπίτι τους, μέσα στο κέντρο της κοινωνίας, (ενώ η ίδια η κοινωνία πιστεύει ότι βρίσκονται απ' έξω), αφήνουν τη ζωή να κυλά. Παρατηρητές μια Αμερικής που αλλάζει, ενός κόσμου που συρρικνώνεται σε μία άχρονη αλήθεια, όπου ο χρόνος δεν ξετυλίγεται σε μία ευθεία αλλά σε σπείρες, τα δυο αδέρφια δέχονται επισκέπτες και όχι μόνο, σ' ένα σπίτι-ζωντανό μουσείο της Ιστορίας της Αμερικής του εικοστού αιώνα. Ένα μουσείο όπου τα ζωντανά εκθέματα περιφέρονται γύρω από τα αραχνιασμένα, φροντίζοντας να μην τα ενοχλούν.
Ιδιαίτερο, αξέχαστο, διαχρονικό βιβλίο.

Πρέπει να αναφέρω και την υπέροχη μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου. Αυτή η έκδοση (Πατάκης), γενικά, έχει κάτι απ' τα παλιά.

Edited December 6, 2023 by Ghost
Προστέθηκε το εξώφυλλο του βιβλίου.