Χάινριχ Μπελ (Heinrich Böll)

[Φάντασμα]

Ο Χάινριχ Μπελ γεννήθηκε στην Κολωνία το 1917 και πέθανε στη Βόννη το 1985. Γόνος οικογένειας αστών καθολικών, μεγάλωσε με φιλελεύθερες ιδέες κι έμαθε να μισεί το ναζισμό. Όμως, το 1938 αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο για να καταταγεί στον στρατό. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε σε διάφορα μέτωπα, από τη Γαλλία ως τη Σοβιετική Ένωση, ώσπου τον συνέλαβαν αιχμάλωτο οι Αμερικανοί. Λόγω κρυοπαγημάτων έχασε τα δάχτυλα των ποδιών του με αποτέλεσμα να ταλανίζεται σε όλη του τη ζωή στα νοσοκομεία. Το 1945 επέστρεψε στην Κολωνία και σύντομα καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της μεταπολεμικής γενιάς και αναγνωρίστηκε ως μια από τις φωνές συνείδησης και τους οξυδερκέστερους παρατηρητές της γερμανικής κοινωνίας. Οι πρώτες του νουβέλες, "Το τρένο ήρθε στην ώρα του" και "Αδάμ, που ήσουν;" μιλούν για την απελπισία των ανθρώπων που έχουν εμπλακεί στον πόλεμο. Τα μεταγενέστερα έργα του, όπως το "Γνωριμία με τη νύχτα" και "Το αφύλαχτο σπίτι", μιλούν για το ηθικό κενό πίσω από το "οικονομικό θαύμα" της μεταπολεμικής Γερμανίας, ενώ "Το ψωμί των πρώτων χρόνων" απεικονίζει τη φτώχεια, το ζόφο και την πείνα των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Άλλα σημαντικά έργα του είναι: "Οι απόψεις ενός κλόουν", "Ομαδικό πορτραίτο με μια κυρία", "Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ", "Γυναίκες σε τοπίο με ποτάμι". Πολέμιος του ΝΑΤΟ αλλά και του σοβιετικού καθεστώτος, σοσιαλδημοκράτης και ειρηνιστής, επέσυρε δριμύτατες επικρίσεις από τους συντηρητικούς κύκλους, οι οποίες δεν κάμφθηκαν ούτε όταν τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1972.

Βραβεία:
Georg-Büchner-Preis 1967
Νόμπελ Λογοτεχνίας 1972

Δείτε τα βιβλία του και διαβάστε κριτικές γι' αυτά, στο Goodreads.

Βιβλία του συγγραφέα που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά:

01. Απόψεις ενός κλόουν (Πόλις, 2021), (Γράμματα, 1986)
02. Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ (Μεταίχμιο, 2019), (Ζάρβανος, 1980)
03. Billard um halb zehn - Μπιλιάρδο στις εννιάμισι (Πόλις, 2018)
04. Οι λύκοι επιστρέφουν. Διηγήματα της "Γενιάς των ερειπίων" (Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, 2018)
05. Ο γελωτοποιός και άλλες ιστορίες. Ο άλλος Γερμανός: Ένα πορτραίτο (Γράφημα, 2016)
06. Gruppenbild mit Dame - Ομαδικό πορτρέτο με μία κυρία (Πόλις, 2015)
07. Destroy Athens: μια αφήγηση. 1η Μπιενάλε της Αθήνας 2007 (Futura, 2007)
08. Die verlorene Ehre der Katharina Blum - Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ Ή πώς γεννιέται η βία και πού μπορεί να οδηγήσει (Άλτερ Εγκο Μ.Μ.Ε. Α.Ε., 2007), (Γράμματα, 1985)
09. Kreuz ohne Liebe - Σταυρός χωρίς αγάπη (Μεταίχμιο, 2005)
10. Ende einer Dienstfahrt - Το τέλος ενός υπηρεσιακού ταξιδιού (Μεταίχμιο, 2005)
11. Der Engel schwieg - Ο άγγελος σιωπούσε. Μυθιστόρημα (Πόλις, 1998)
12. Der blasse Hund - Ο χλωμός σκύλος. Διηγήματα (Πόλις, 1997)
13. Doktor Murkes gesammeltes schweigen und andere Satiren - Η συλλογή σιωπής του ντόκτορ Μούρκε Και άλλες σάτιρες (Εκδόσεις Πατάκη, 1996)
14. Fürsorgliche Belagerung - Ασφυκτική προστασία (Πόλις, 1994)
15. Frauen vor Flusslandschaft - Γυναίκες σε τοπίο με ποτάμι (Γράμματα, 1987)
16. Ο σύντροφος με τα μακριά μαλλιά (Γράμματα, 1985)
17. Der Zug war pünktlich - Το τρένο ήρθε στην ώρα του (Γράμματα, 1984)
18. Das Brot der frühen Jahre - Το ψωμί των πρώτων χρόνων (Γράμματα, 1983)
19. Ο κλόουν (Ζάρβανος, 1974)

Πηγή: biblionet

[yanni]

  

Οι απόψεις ενός κλόουν 

Δύσκολο βιβλίο και συνάμα γεμάτο νοήματα, όλη ή ανθρώπινη υποκρισία και μισαλλοδοξία πίσω από τη μάσκα του κλόουν!

Edited September 26, 2023 by Ghost
Προστέθηκαν τα εξώφυλλα του βιβλίου.

[yanni]

Ο σύντροφός με τα μακριά μαλλιά 

Μια συλλογή διηγημάτων της περιόδου 1947-50. Ο συγγραφέας μας περιγράφει τον πόλεμο και την μεταπολεμική εποχή με ρεαλιστικό τρόπο, μέσα από τις ζωές απλών ανθρώπων. Σίγουρα μας λέει πολλά και αφήνει μια αίσθηση θλίψης.

Edited September 26, 2023 by Ghost
Προστέθηκε το εξώφυλλο του βιβλίου.

[BladeRunner]

Έχω διαβάσει τα εξής βιβλία του Χάινριχ Μπελ:

Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ

(Το διάβασα τον Νοέμβριο του 2011)

Μόλις το πρώτο βιβλίο που διαβάζω από Χάινριχ Μπελ και το μοναδικό που έχω στη βιβλιοθήκη μου, σίγουρα θα πάω να αγοράσω τα δυο πιο γνωστά του έργα, τον Κλόουν και το Μπιλιάρδο στις εννιά και μισή, για να έχω και γι' αυτόν τον νομπελίστα μια πλήρη εικόνα. Το βιβλίο μου άρεσε πολύ, δεν ήταν αριστούργημα, αλλά πάρα πολύ καλό, ευκολοδιάβαστο, ενδιαφέρον, ευχάριστο, χιουμοριστικό, ειρωνικό, σατιρικό, με ωραίες περιγραφές και καλούς χαρακτήρες. Η ιστορία γνωστή, μια σεμνή και όμορφη κοπέλα που δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ σαν οικιακή βοηθός και άλλα συναφή, λοιδορείται μέχρι αηδίας από την κατακίτρινη ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ λόγω μιας απλής σχέσης με έναν υποτιθέμενο τρομοκράτη και εγκληματία, και τελικά καταφεύγει στην δολοφονία του υπεύθυνου και αηδιαστικού "κίτρινου" δημοσιογράφου. Ο Μπελ με το βιβλίο του κατακρίνει και ειρωνεύεται τον Τύπο και την παραπληροφόρηση που διαδίδει, καταστρέφοντας έτσι αξιοπρέπειες αθώων ανθρώπων. Φυσικά και το προτείνω!

8.5/10

-------------------------------------------------------------------------------------------

Το τρένο ήρθε στην ώρα του

(Το διάβασα τον Σεπτέμβριο του 2018)

Δεύτερο βιβλίο του Χάινριχ Μπελ που διαβάζω, μετά το πολύ καλό "Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ" που διάβασα τον Νοέμβριο του 2011. Μιας και πέρασαν τόσα χρόνια από τότε, ουσιαστικά είναι σαν να διαβάζω για πρώτη φορά βιβλίο του. Η όλη ιστορία διαδραματίζεται το 1944 και πρωταγωνιστής της είναι ο Αντρέας, ένας νεαρός στρατιώτης που ταξιδεύει με το τρένο από τη Γερμανία για το Ανατολικό Μέτωπο, όντας σίγουρος ότι θα πεθάνει σύντομα, κάπου στην Πολωνία, ανάμεσα σε δυο περιοχές. Εμείς γινόμαστε μάρτυρες όλων όσων σκέφτεται ο νεαρός για τη ζωή και το μέλλον του, με τον συγγραφέα να μας δίνει με δραματικό τρόπο να καταλάβουμε πως ήταν να είσαι στρατιώτης και να πηγαίνεις στο μέτωπο του πολέμου, από τη στιγμή κιόλας που δεν έχεις προλάβει ουσιαστικά να ζήσεις και να γευτείς όλες τις χαρές της ζωής. Πρόκειται για ένα μάλλον πεσιμιστικό έργο, καθόλου ευχάριστο, που δίνει όμως τροφή για σκέψη και προβληματισμό, ενώ φυσικά η γραφή είναι πραγματικά πάρα πολύ καλή, με μια αφήγηση χειμαρρώδη και εξαιρετικά εθιστική.

8.5/10

[Cassandra Gotha]

Κάποτε είχα γράψει αυτά, τα μεταφέρω εδώ τώρα που έχουμε τόπικ για τον Χάινριχ Μπελ.

Το ψωμί των πρώτων χρόνων

Ένας συγγραφέας που αγαπώ πολύ, αλλά έχω διαβάσει ελάχιστα πράγματα. Με μια τρυφερότητα που ταιριάζει σε παιδικούς φίλους, ανακάλυψα ότι αυτό το βιβλιαράκι δεν διαφέρει καθόλου από το αγαπημένο μου "Οι απόψεις ενός κλόουν", χωρίς να το φτάνει, βέβαια. Θα διαβάσω πάλι τις κυρίες στο ποτάμι, γιατί δεν θυμάμαι γρι, κι έπειτα θα βρω κι άλλα δικά του, γιατί είμαι πολύ περίεργη αν έγραφε πάντα την ίδια ιστορία, αυτή, υποθέτω, της ζωής του.
 

Edited October 3, 2023 by Ghost
Προστέθηκε το εξώφυλλο του βιβλίου.

[vaggelis]

Τα τρία παρακάτω βιβλία τα είχα διαβάσει μεταξύ του Μαΐου και του Αυγούστου του 2016 και πραγματικά τα απόλαυσα. Τις κριτικές τις μεταφέρω εδώ

Ομαδικό πορτρέτο με μία κυρία

Πρόκειται για το καλύτερο βιβλίο που έχω διαβάσει φέτος και ένα από τα καλύτερα που έχω διαβάσει ποτέ. Έχει όλα τα πλεονεκτήματα για να χαρακτηρίσεις ένα βιβλίο πραγματικά μεγάλο και κανένα απολύτως μειονέκτημα.

Ο συγγραφέας μας διηγείται την ιστορία της Λένι, μιας γυναίκας που γεννήθηκε στη Γερμανία πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μέσα από τις μαρτυρίες σχεδόν όλων όσων την συνάντησαν και επηρέασαν την ζωή της, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το επίτευγμα του συγγραφέα είναι ότι καθώς διαβάζεις την ιστορία της δεν παρακολουθείς μόνο την πορεία της Λένι μέσα στον χρόνο, αλλά και την πορεία μιας ολόκληρης χώρας πριν, κατά και μετά τον πόλεμο. Είναι σαν ο συγγραφέας να έχει γράψει την βιογραφία όχι μιας γυναίκας αλλά μιας ολόκληρης χώρας.

Το βιβλίο εντούτοις δεν είναι καθόλου βαρύ, έχει αρκετό χιούμορ και σαρκασμό, παρότι έχει αρκετές δραματικές στιγμές και γενικά είναι από τα βιβλία που τα διαβάζεις και αγαπάς την λογοτεχνία.  

10/10

 

 

Οι απόψεις ενός κλόουν

Το βιβλίο έχει ως πρωταγωνιστή τον Χανς Σνηρ ο οποίος είναι γιος μιας πλούσιας και πανίσχυρης γερμανικής οικογένειας που όταν ερωτεύεται την Μαρί φεύγει από το σπίτι του και αρχίζει να δουλεύει ως κλόουν σε περιοδείες σε όλη την Γερμανία. Μετά από έξι χρόνια η Μαρί τον εγκαταλείπει για να παντρευτεί έναν παιδικό της φίλο και τότε ο Χανς παίρνει την κάτω βόλτα για να καταλήξει να παίζει κιθάρα στον σιδηροδρομικό σταθμό της Βόννης.

Μπορεί η υπόθεση να μοιάζει μελό αλλά μόνο τέτοια δεν είναι μιας και ο Χάινριχ Μπελ βρίσκει αφορμή από την ιστορία αυτή για να παρουσιάσει την Γερμανία των αριστοκρατικών κύκλων της μεταπολεμικής Γερμανίας μέσα από τις απόψεις και την ζωή του Χανς.

Ο Χανς είναι το ακριβώς αντίθετο των πλούσιων προτεσταντών αριστοκρατικών Γερμανών στην τάξη των οποίων ανήκει. Είναι άθρησκος, σπάταλος, μισεί την εκπαίδευση, το στρατό, δεν έχει καμία όρεξη να πιάσει μια αξιοπρεπή δουλειά για να ζήσει, απεχθάνεται όσους υποκρίνονται ότι είχαν αντιστασιακή δράση στον πόλεμο και γι’ αυτό κάνει τα ακριβώς αντίθετα από αυτό που επιβάλει η κοινωνική του τάξη. Παρατάει την οικογένειά του, κλέβεται με την γυναίκα που αγαπάει και αρχίζει να εργάζεται ως κλόουν με αποτέλεσμα να τον αποκηρύξει η ίδια του η οικογένεια.

Στο τέλος φυσικά  νικιέται από όλους και χάνει και την Μαρί, το μόνο που αξίζει γι’ αυτόν. Παρά ταύτα το βιβλίο μόνο καταθλιπτικό και απαισιόδοξο δεν είναι, μιας και ο Χανς ξέρει από την πρώτη στιγμή τι κάνει και γιατί και που θα καταλήξει όλη αυτή η ιστορία και καμία στιγμή δεν μετανιώνει για την έως τώρα ζωή του.

10/10

 

 

Μπιλιάρδο στις εννιά και μισή

Το βιβλίο αφηγείται την πορεία της οικογένειας Φέμελ κατά την διάρκεια του εικοστού αιώνα αρχίζοντας από τον Χάινριχ που γίνεται γνωστός κτίζοντας το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου, περνώντας στον γιό του Ρόμπερτ που το ανατινάζει στον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και καταλήγοντας στον Γιόζεφ που το αναστηλώνει μετά τον πόλεμο.

Μαζί με την ιστορία της οικογένειας μας παρουσιάζει και την ιστορία όσων αντιστάθηκαν και καταστράφηκαν από τον ολοκληρωτισμό που κατέλαβε την Γερμανία στο Πρώτο και στον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι το πιο συγκινητικό και το πιο δύσκολο βιβλίο του Μπελ που έχω διαβάσει καθώς επικεντρώνεται στα βάσανα των απλών ανθρώπων της Γερμανίας εκείνης της εποχής και το πώς διαψεύστηκαν οι ελπίδες ολόκληρων γενιών απλών Γερμανών.   

Στο βιβλίο δεν υπάρχει κεντρικός πρωταγωνιστής ούτε κεντρικός αφηγητής της ιστορίας, καθώς αλλάζει ανάλογα με τον χαρακτήρα που παρουσιάζεται σε κάθε κεφάλαιο (και είναι αρκετοί σε όλο το βιβλίο), όπως αλλάζει και η χρονική αλληλουχία των γεγονότων καθώς κάθε χαρακτήρας θυμάται τα γεγονότα που τον σημάδεψαν ανάλογα με τις αφορμές που τους παρουσιάζονται. Στο τέλος σου μένει η ικανοποίηση ότι έχεις διαβάσει ένα υπέροχο βιβλίο.

10/10

Edited October 6, 2023 by Ghost
Προστέθηκαν τα εξώφυλλα των βιβλίων.

[BladeRunner]

Εσύ, Αδάμ, πού ήσουν;

Τρίτο βιβλίο του Χάινριχ Μπελ που διαβάζω μετά το πολύ καλό "Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ" που διάβασα τον Νοέμβριο του 2011 και το επίσης πολύ καλό "Το τρένο ήρθε στην ώρα του" που διάβασα τον Σεπτέμβριο του 2018, και αυτή τη φορά ήρθε η στιγμή να βάλω πέντε αστεράκια (τεσσεράμισι για την ακρίβεια, αλλά εντάξει) σε βιβλίο του, γιατί το "Εσύ, Αδάμ, πού ήσουν;" πραγματικά με εντυπωσίασε με τη δύναμή του, τις εικόνες του, το στιλ αφήγησης, την ατμόσφαιρά του... Ίσως σαν βιβλίο να μην είναι και για όλα τα γούστα, αλλά εμένα με κέρδισε από την πρώτη σελίδα και με κράτησε δέσμιό του μέχρι το μαύρο και κυνικό φινάλε. Ουσιαστικά ο Μπελ με ένα κολάζ ιστοριών, σκηνών και εικόνων αναδεικνύει με έντονο τρόπο την παράνοια και τη φρίκη του πολέμου. Βρισκόμαστε στα 1944 στο Ανατολικό Μέτωπο, ο πόλεμος για τους Γερμανούς πάει κατά διαόλου, τα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν και τα γερμανικά υποχωρούν τακτικά ή παντελώς άτακτα, και εμείς γινόμαστε μάρτυρες διαφόρων τραγικών καταστάσεων και παρακολουθούμε ανθρώπους που προσπαθούν να κάνουν το (όποιο) καθήκον τους παρά την τρέλα που επικρατεί, ή απλώς να επιζήσουν. Είναι ένα μάλλον στενάχωρο βιβλίο, δεν υπάρχει και πολύς χώρος για ευχάριστες καταστάσεις ή αισιοδοξία, καθώς επίσης και αφόρητα ρεαλιστικό, σίγουρα από τα πιο δυνατά που έχω διαβάσει σχετικά με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το σχετικά μικρό μέγεθός του. Πολύ δυνατός συγγραφέας ο Μπελ.

9/10