Jump to content
Ο σχολιασμός και η ψηφοφορία για τον 62ο Γενικό Διαγωνισμό Σύντομης Ιστορίας βρίσκεται σε εξέλιξη. Κάντε κλικ εδώ για να μάθετε περισσότερα. ×

Φλασάκια Λογοτεχνικής Θεωρίας


RObiN-HoOD

Recommended Posts

  • Management

Φλασάκια Λογοτεχνικής Θεωρίας
της Βιβής Κανάρη για λογαριασμό του SFF.gr

 

Ιστορία της λογοτεχνίας

1.      Προφορική παράδοση

Η ανάγνωση είναι μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη της ανθρώπινης ιστορίας, μιας και τα πρώτα δείγματα εγγραματισμού τα συναντάμε περίπου 6000 χρόνια πριν. Αντίθετα, η προφορική αφήγηση είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη συνείδηση. Η λογοτεχνία ξεκίνησε και εξελίχθηκε από προφορικές παραδόσεις που πήγαιναν από γενιά σε γενιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις όχι μόνο το περιεχόμενο αλλά και το στυλ της αφήγησης διατηρήθηκε από στόμα σε στόμα. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις ενθαρρυνόταν ο αυτοσχεδιασμός, επιτρέποντας προσωπικές προσθήκες και βελτιώσεις. Οι ποιητές της προφορικής παράδοσης χρησιμοποιούν επαναλήψεις και άλλες τεχνικές για να βοηθήσουν την απομνημόνευση.

Η απαγγελία ποίησης στη σύγχρονη εποχή σχετίζεται στενά με τη ραπ, δίνοντας έτσι φωνή σε κοινωνικές ομάδες που μέχρι πρόσφατα δεν εκπροσωπούνταν συχνά στη λογοτεχνία.

Προτάσεις ανάγνωσης : Ιλιάδα και Οδύσσεια, Τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ.

 

2.      Πρώιμη λογοτεχνία

Καλυμμένη από το πέπλο μυστηρίου που περιβάλλει τους αρχαίους πολιτισμούς, η πρώιμη λογοτεχνία σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει κάποιο σίγουρο όνομα συγγραφέα, ούτε επιβεβαιωμένη χρονολογία.

Ο πρώτος γνωστός λαός που χρησιμοποίησε τη γραφή ήταν οι Σουμέριοι, γύρω στο 2300 π.Χ. Τα πρώτα γραπτά κείμενα ήταν ύμνοι αλλά και περιγραφές μαχών. Το πρώτο γνωστό έργο της Μεσοποταμίας ήταν το έπος του Γκιλγκαμές, γύρω στο 2100 π.Χ., γραμμένο σε πηλό. Η λογοτεχνία που βοηθούσε τους νεκρούς να περάσουν στην απέναντι πλευρά ήταν άλλη μια μορφή πρώιμης λογοτεχνίας, με πιο γνωστό παράδειγμα το βιβλίο των Νεκρών, γραμμένο αρχικά στους τοίχους των τάφων, γύρω στο 1240 με 1250 π.Χ.

Αναγνωστικές προτάσεις : 

Θεογονία, (περίπου 700 π.Χ.), Η Τέχνη του Πολέμου, (5ος αιώνας π.Χ.)

 

3.      Σανσκριτική λογοτεχνία

Η Σανσκριτική λογοτεχνία για αιώνες μεταδιδόταν μέσω της προφορικής παράδοσης. Ξεκίνησε περίπου το 1500 π.Χ. με την εποχή των Βεδών (συλλογές από ύμνους) και η κλασσική εποχή της ξεκίνησε το 500 π.Χ. και τελείωσε το 1000 μ.Χ. Η λέξη Σανσκριτικά σημαίνει «τελειοποιημένο» και ήταν μια γλωσσολογική εξέλιξη του Βέδας, που σημαίνει γνώση. Σχεδόν όλη η σανσκριτική λογοτεχνία είναι σε στίχους, με ορισμένα μόνο μέρη σε μορφή διαλόγου. Οι σανσκριτικοί στίχοι χρησιμοποιούνται ευρέως στα ινδουιστικά τελετουργικά ως τις μέρες μας, όπως στις προσευχές. Τα σανσκριτικά δε θεωρούνται ζωντανή γλώσσα, αλλά χρησιμοποιείται από τους ινδουιστές ιερείς σε θρησκευτικές τελετές και έχει ταξινομηθεί ως μια από τις 22 επίσημες ινδικές γλώσσες. Ένας από τους πιο γνωστούς σύγχρονους συγγραφείς στη σανσκριτική γλώσσα είναι ο Satya Vrat Shastri.

 

4.      Μεσαιωνική λογοτεχνία

Η Μεσαιωνική λογοτεχνία είναι συνδεδεμένη συνήθως με θρησκευτικά κείμενα σε μια εποχή που η εκκλησία κυριαρχούσε στην κοσμική ζωή, αλλά έχουν γραφτεί και τολμηρά έργα εκείνη την εποχή, όπως οι Ιστορίες του Καντέρμπερυ του Geoffrey Chaucer με περιγραφές ερωτικών σκηνών (γύρω στο 1400 μ.Χ.).

Σε όλη την Ευρώπη υπάρχει μια μεγάλη παραγωγή θρησκευτικών βιβλίων με εικονογράφηση, που όμως προορίζεται κυρίως για τις βιβλιοθήκες των πλουσίων. Πιο δημοφιλείς μορφές μεσαιωνικές λογοτεχνίας είναι η επική ποίηση, όπως το Beowulf (1000 μ.Χ) το πιο παλιό διασωσμένο έργο της αγγλικής λογοτεχνίας. Υπάρχουν επίσης φιλοσοφικές πραγματείες όπως το Summa Theologica του Θωμά Ακινάτη και ταξιδιωτικά απομνημονεύματα, όπως Το βιβλίο των Θαυμάτων του Κόσμου, του Μάρκο Πόλο. Μια άλλη δημοφιλής μορφή λογοτεχνίας είναι η περιγραφή ονείρων με αλληγορική χροιά. Άλλωστε, στη Μεσαιωνική λογοτεχνία τα σύνορα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας δεν είναι πάντοτε διακριτά.

Αναγνωστικές προτάσεις : Η Θεία Κωμωδία, Δάντης.

 

5.      Πρώιμη σύγχρονη λογοτεχνία

Η πρώιμη σύγχρονη λογοτεχνία καλύπτει την περίοδο μεταξύ του 16ου και του 18ου αιώνα, μια εποχή κατά τη διάρκεια της οποίας η επιστήμη και η τεχνολογία στην Ευρώπη εγκαινίασαν νέους τρόπους κατανόησης του υλικού σύμπαντος. Με το τυπωμένο βιβλίο, έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες για δημοφιλείς αφηγηματικές φόρμες όπως το μυθιστόρημα, που πρωτοεμφανίστηκε εκείνη την περίοδο, καθώς και τα παραμύθια, ένα είδος διδακτικής λαϊκής αφήγησης, που ξεκίνησε με τα παραμύθια του Perrault το 1967. Αλλά ίσως η πιο κυρίαρχη μορφή λογοτεχνίας εκείνη την περίοδο είναι το θέατρο. Γραμμένο καθαρά για να ψυχαγωγεί, σε αυτή τη χρυσή εποχή, το θέατρο είδε να γεννιούνται τα έργα του Σαίξπηρ, του Μάρλοου, του Μολιέρου, του Ρακίνα και του Κορνήλιου. Η επική ποίηση όπως ο Χαμένος Παράδεισος του Milton (1726) ασχολείται τόσο με θρησκευτικά θέματα όσο και με κοινωνική σάτιρα, ενώ καθαρά σατιρικά έργα όπως τα Ταξίδια του Γκιούλιβερ του Jonathan Swift (1726) διακωμωδούν άλλα λογοτεχνικά είδη.

 

6.      Σύγχρονη λογοτεχνία

Στα τέλη του 18ου αιώνα το κίνημα Sturm und Drang ενέπνευσε τον Goethe να γράψει τις Θλίψεις του νεαρού Βέρθερου, που αποτέλεσε μια κρίσιμη επιρροή των Ρομαντικών. Στην Αγγλία, στην αυγή της Βιομηχανικής Επανάστασης, οι Άγγλοι Ρομαντικοί όπως ο John Keats αντέδρασαν στη βιομηχανοποίηση της αγροτικής ζωής και στις απάνθρωπες συνθήκες της βιομηχανίας υφασμάτων, καθώς οι άνθρωποι εγκατέλειπαν την ύπαιθρο και μετακόμιζαν στις πόλεις. Η προφητική ποίηση του William Blake ασκούσε κριτική στην σκλαβιά και στην παιδική εργασία. Ο Ρεαλισμός και ο Νατουραλισμός που εμφανίστηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα, απέρριψαν τον ρομαντισμό κι επιχείρησαν να αντικατοπτρίσουν την καθημερινή ζωή. Τα ρεύματα αυτά ξεκίνησαν από τη Γαλλία με το έργο των Balzac και Stendhal και επεκτάθηκαν σε άλλες χώρες επηρεάζοντας συγγραφείς όπως ο Dickens, ο Eliot, ο Zola και ο H. James. Η ρεαλιστική επιρροή έδωσε νέο ψυχολογικό βάθος στη ρωσική λογοτεχνία και στα έργα των Tolstoy, Chekhov, Dostoevsky, δημιουργώντας έτσι γόνιμο έδαφος για την μοντερνιστική επανάσταση του 20ου αιώνα.

Προτάσεις : Νεκρές ψυχές, Ν. Gogol

 

7.      Μοντερνιστική λογοτεχνία

Η μοντερνιστική λογοτεχνία προήλθε μέσα από τον τρόμο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από μια αίσθηση απόγνωσης, απώλειας και αποξένωσης, και από την ανάγκη μιας ουσιαστικής λογοτεχνικής απάντησης σε ένα παρόν χωρίς θεό, χαοτικό και βάναυσο. Οι μοντερνιστές απορρίπτουν την πρωτοκαθεδρία του χαρακτήρα, του τόπου και του χρόνου, που ήταν οι θεμέλιοι λίθοι της ρεαλιστικής λογοτεχνίας του περασμένου αιώνα και εκφράζουν ένα αίσθημα εγκατάλειψης, σύγχυσης και αβεβαιότητας. Το έργο του Eliot, The Waste Land (1922) αντικατοπτρίζει όχι μόνο μια απώλεια πίστης σε παραδοσιακά συστήματα, αλλά και μια νέα κατανόηση της επιρροής του ασυνείδητου μυαλού στις συνειδητές πράξεις, όπως αποτυπώνεται στο έργο του Φρόιντ. Τα έργα Καθώς Ψυχορραγώ του Faulkner και Κυρία Ντάλαγουέι της Woolf εκφράζουν τη νέα ψυχολογική περιπλοκότητα.

Αναγνωστικές προτάσεις : Η Δίκη, Kafka.

 

8.      Μετααποικιακή λογοτεχνία

Η μετααποικιακή λογοτεχνία είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για έργα μη-ευρωπαίων συγγραφέων από χώρες - πρώην αποικίες ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών, υπονοώντας πως αυτά τα έργα επηρεάστηκαν κυρίως από την εμπειρία ή την ιστορική κληρονομιά της αποικιοκρατίας. Η μετααποικιοκρατία είναι ένας όρος τόσο ιστορικός, όπως για παράδειγμα το έργο Midnights Children, του Salman Rushdie, που γεννήθηκε τη στιγμή που η Ινδία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1947, όσο και μια ευρύτερη έννοια που καλύπτει μια τεράστια ποικιλία από συγγραφείς και έργα. Για παράδειγμα το έργο Omeros, του Derek Walkotts (1990) μεταφέρει την Ιλιάδα του Ομήρου στην Καραϊβική, χρησιμοποιώντας συχνά κρεόλικη διάλεκτο και εντάσσει την αρχαία ιστορία της Ευρώπης στη διαδικασία της αποικιοκρατίας.

  • Like 3
  • Thanks 1
Link to comment
Share on other sites

  • Management

Προσθήκη 2ου μέρους

Link to comment
Share on other sites

  • Management

Προσθήκη 3ου μέρους

Link to comment
Share on other sites

  • Management

Προσθήκη 4ου μέρους

Link to comment
Share on other sites

  • Management

Προσθήκη 5ου μέρους

Link to comment
Share on other sites

  • Management

Προσθήκη 6ου μέρους

Link to comment
Share on other sites

  • Management

Προσθήκη 7ου μέρους

Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
×
×
  • Create New...

Important Information

You agree to the Terms of Use, Privacy Policy and Guidelines. We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue..