Jump to content

Φιλολογική ορολογία


Nihilio

Recommended Posts

Έχω την εντύπωση ότι μιλάτε για διαφορετικά πράγματα, αλλά μπορεί να κάνω και λάθος. Ας πούμε το παράδειγμα του Dain αφορά ανάλυση κειμένου στην οποία είναι απαραίτητη η χρήση ορολογίας. Απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό και δεν αποτελεί κριτική του έργου που εσύ διάβασες. Μία κριτική που χρησιμοποιεί ως δέκτη το μέσο αναγνώστη, φυσικά και δεν θα πρέπει να έχει υπερβολική ορολογία.

Link to comment
Share on other sites

Περιέργως γενικά συμφωνούμε σε αυτό το τόπικ (αυτό είναι πρωτοφανές). tongue.gif

Όμως για να κάνω και λίγο το δικηγόρο του οξαποδώ, θέλω να ρωτήσω το εξής: Όταν κάποιος μιλά με μια εξειδικευμένη ορολογία, προφανώς απευθύνεται σε άτομα που γνωρίζουν λίγο ως πολύ αυτή την ορολογία, και τα νοήματα, τη γνώση εν γένει, που κρύβεται πίσω από αυτή.

Δεν είναι εφικτό να πρέπει να εξηγεί κάθε πιθανό όρο, για όσους δεν τον γνωρίζουν.

Και δεν πάω πολύ μακριά. Να ένα παράδειγμα:

 

"O Tόλκιεν πήρε το μοτίβο του μαγεμένου δαχτυλιδιού, του οποίου η σημασία ήταν τεράστια, ένα μοτίβο που βλέπουμε και στους αδελφούς Γκρίμ, χρησιμοποιώντας επίσης το μοτίβο της αθωότητας, στο πρόσωπο του Φρόντο. Ο συνδυασμός του αθώου και αδύναμου που η μοίρα έφερε αντιμέτωπο με μια ανυπέρβλητη δύναμη είναι ένας πανάρχαιος μηχανισμός που παραπέμπει ακόμα και στην ιστορία του Δαβίδ και του Γολιάθ".

 

Χωρίς το παραπάνω να έχει κάποια ιδιαίτερη ορολογία, ούτε να αποτελεί φιλολογική ανάλυση, αν ο αναγνώστης δεν ξέρει τι είναι το "μοτίβο", ούτε έχει διαβάσει ποτέ Τόλκιν ή τα παραμύθια των Γκριμ, δε θα μπορέσει να αντιληφθεί τι θέλει να πει το κείμενο αυτό.

Αλλά δε θα μπορούσα βέβαια να παραθέσω όλο το κείμενο του Τόλκιεν, των Γκριμ, την ιστορία του Δαβίδ και του Γολιάθ, ούτε ένα γλωσσάριο με ορισμούς και επεξηγήσεις. Για να γίνει κατανοητό το παραπάνω, *πρέπει* κάποιος να έχει διαβάσει! Στην καλύτερη περίπτωση να γράψω σε κάποια υποσημείωση τι είναι το "μοτίβο" αλλά και πάλι μάλλον θα θεωρούσα δεδομένο πως όσοι διάβαζαν το ποστ μου, θα το ήξεραν ήδη.

 

Αν και καταλαβαίνω τι λες, δε συμφωνώ με το παράδειγμα που φέρνεις. Αν κάποιος δεν ξέρει τι θα πει "μοτίβο", μάλλον δε θα έχει πάει καν σχολείο. Κι αν δεν ξέρει τον Τόλκιν, τους Αδελφούς Γκρίμ, και τον Δαβίδ και το Γολιάθ θα πρέπει να είναι από άλλο Γαλαξία. Ίσως και Ελ. :D

 

Πάντως, συμφωνώ μ'αυτό που λες.

Link to comment
Share on other sites

Οι Ελ τα ξέρουν όλα. Έχουν μεγάλα μάτια: :eek:

 

Διαφωνώ πάντως. Το να χρησιμοποιήσει κανείς ορολογία είναι χρήσιμο μόνο για να αφήσει το κοινό του άναυδο, και αυτή η χρισημότητα αχρηστεύεται με τη χρήση επεξηγήσεων. Έτσι και με τα λατινικά: Vox altera sed jocosa. ( Ποιος δεν ψάρωσε τώρα, ας πούμε; Ε; )

Link to comment
Share on other sites

Έτσι και με τα λατινικά: Vox altera sed jocosa. ( Ποιος δεν ψάρωσε τώρα, ας πούμε; Ε; )

 

Δεν ψάρωσα. :tease:

 

Αλλά ξέρω τι λες. Είναι όπως αυτό που λέγανε παλιά στα χωριά για τους μορφωμένους: "Κοίτα πώς μιλάει αυτός! Δεν καταλαβαίνεις τι λέει. Πρέπει να είναι μορφωμένος..."

 

Το ίδιο και με τα λατινικά. Έχουν μια... αίγλη. Σου προκαλούν ένα δέος, κατά κάποιο τρόπο, επειδή είναι λατινικά και μας έχει περάσει έτσι στο μυαλό.

 

Αλλά η ορολογία δεν είναι αυτό το πράγμα. Είναι ένα εργαλείο (όπως, άλλωστε, και τα λατινικά είναι ένα εργαλείο, και όλες οι γλώσσες). Μπορείς να τη χρησιμοποιήσεις είτε για ποζεριά (και καλά, για να αφήσεις τους άλλους άναυδους ότι είσαι πολύ "μορφωμένος") είτε για ουσιαστικό λόγο: για να διακρίνεις κάποια πράγματα, ή για να κάνεις μια κουβέντα πιο απλή, κατανοητή, και εύκολη.

Link to comment
Share on other sites

Δεν είμαι σίγουρος ακριβώς για το τι θα πει "μέσος αναγνώστης" και αν υπάρχει τέτοιο είδος στο ζωικό βασίλειο. Εκτός αν εννοούμε π.χ. τις κριτικές κινηματογράφου που βάζουν οι διάφορες φυλλάδες. Ε, ναι εκεί η όποια "προχωρημένη" ορολογία είναι άχρηστη.

Από την άλλη συμφωνώ πως η γνώση της φιλολογικής ορολογίας ή η ανάγνωση μιας κριτικής τέτοιου είδους σίγουρα δεν είναι απαραίτητη για να απολάυσει κανείς ένα βιβλίο.

Το παράδειγμα που έβαλα Βάρδε ήταν φτιαγμένο για άτομα που ΔΕΝ έχουν διαβάσει ποτέ βιβλίο του φανταστικού και δε θα τους ενδιέφερε. Ένα άτομο που δεν ενδιαφέρεται φυσικά δεν θα καταλάβει για ποιο πράγμα μιλάει ο "συγγραφέας" της ανάλυσης (χωρίς να είμαι απόλυτος βέβαια). Όσο για το Δαβίδ και Γολιάθ ίσως τους ξέρει λόγω των θρησκευτικών, τους Γκριμ και τον Τόλκιεν όμως? Οοοοοοοh you'd be SO surprised! :p

Το μόνο πρόβλημα που έχω με τον "άκρατο" διανοουμενισμό είναι πως συχνά λειτουργεί σαν τροχοπέδη στην άμεση εμπειρία. Έτσι ποτέ, μα ποτέ δε θα διάβαζα μια φιλολογική ανάλυση/κριτική ενός βιβλίου ή ποιήματος προτού διαβάσω το ίδιο το βιβλίο/ποίημα.

Ίσως γι'αυτό με εκνευρίζει κάπως όταν ακούω φράσεις του στυλ "αυτό που ήθελε να πει ο σκηνοθέτης σε αυτή την ταινία ήταν....". Δε θέλω να μπω στο μυαλό του σκηνοθέτη, δε με ενδιαφέρει τι θέλει να πει ο σκηνοθέτης, με ενδιαφέρει να "ζήσω" την ταινία/βιβλίο/κλπ. Αν μ'αρέσει, τότε μετά ίσως εμβαθύνω περισσότερο διαβάζοντας μια ανάλυση του τι θέλει να πει ο σκηνοθέτης και αν έχει επιρροές από το Ινδονησιακό θέατρο σκιών, όπου ο χαρακτήρας/μαριονέτα είναι σιλουέτα που ανάγεται στη "σκιά του Καρλ Γιούνγκ, με ένα αδιέξοδο Παζολινικό κλπ. :D :D

Link to comment
Share on other sites

Ίσως γι'αυτό με εκνευρίζει κάπως όταν ακούω φράσεις του στυλ "αυτό που ήθελε να πει ο σκηνοθέτης σε αυτή την ταινία ήταν....". Δε θέλω να μπω στο μυαλό του σκηνοθέτη, δε με ενδιαφέρει τι θέλει να πει ο σκηνοθέτης, με ενδιαφέρει να "ζήσω" την ταινία/βιβλίο/κλπ. Αν μ'αρέσει, τότε μετά ίσως εμβαθύνω περισσότερο διαβάζοντας μια ανάλυση του τι θέλει να πει ο σκηνοθέτης και αν έχει επιρροές από το Ινδονησιακό θέατρο σκιών, όπου ο χαρακτήρας/μαριονέτα είναι σιλουέτα που ανάγεται στη "σκιά του Καρλ Γιούνγκ, με ένα αδιέξοδο Παζολινικό κλπ. :D :D

 

Συμφωνούμε. Είδες που σ'το έλεγα ότι συμφωνούμε κι εσύ δεν μπορούσες να το πιστέψεις; :p Ναι, συμφωνούμε, λοιπόν. Συμφωνούμε. :o

Link to comment
Share on other sites

Όπως και να το κάνουμε, παίδες, το να λέμε ότι η ορολογία είναι για ψάρωμα μου θυμίζει τη σκηνή από την οντισιώνα (πς!) από την ειδική έκδοση του Star Wars, που λένε κάτι μούφες για να δούνε πως θα παίζανε και τελικά ποτέ δεν ειπώθηκαν οι ατάκες...

 

Εν προκειμένω, το πρόβλημα είναι: κάνει τον έξυπνο και μεγαλοστομείς ή μήπως λες, όντως, κάτι; Γιατί στη σχολή μου, ας πούμε, έχουμε κάνει και «Παρατήρηση κυττάρων επιδερμίδας φυλλιδίου του βολβού του φυτού Allium Cepa,» και θα με ρωτήσετ' εύλογα: «Και τι, στον κόρακα, είναι αυτό που μας τσαμπουνάς, ρε Νεάντερνταλ;»

 

Ε λοιπόν, ξέρετε τη λεπτή μεμβράνη που καλύπτει το εσωτερικό των «στρώσεων» του κρεμμυδιού; Αυτό είναι το φυλλίδιο, και Allium Cepa είναι το ταπεινόν κρόμμυον, με την ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια ότι το λένε, οι καθηγήτες μας! «Άλλιουμ Σέπα.»

 

Και θα μου πείτε τώρα, που το κουλό; Στ' ότι είναι «Κέπα,» κι ανάθεμά με αν ξέρω 5 θετικούς επιστήμονες που δεν κάνουν τέτοια λάθη!

Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
×
×
  • Create New...

Important Information

You agree to the Terms of Use, Privacy Policy and Guidelines. We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue..