Η Φανταστική Λογοτεχνία στην Ελλάδα (Μέρος 3ο)

[Nihilio]

Λέω λοιπόν με το φτωχό σκεπτικό μου. Έχουμε έναν συγγραφέα που θα καλυτερεύει με κάθε νέο μυθιστόρημα του. Αυτός ο συγκεκριμένος, αντί να καλυτερεύει στον δικό του ιδιωτικό χρόνο, γράφοντας τα και θάβοντας τα στο συρτάρι του, έχει μπάρμπα και εκδίδει τα έργα του. Ας μην τον μισήσουμε γι αυτό. Αν στο πέμπτο ή έκτο του βιβλίο θα μιλάμε για τον έλληνα Ασίμοβ, ας τον στηρίξουμε στο ξεκίνημα του.

Από την άλλη όμως, ας πάρουμε το παράδειγμα μιας μεγάλης Ελληνικής επιχείρησης (για την οποία μου έλεγαν χθες). Τα παλιά τα χρόνια λοιπόν, έπαιρναν πολύ κόσμο με "βύσμα", καθώς και κάποιους που ήταν καλοί στη δουλειά που έκαναν. Κάποια στιγμή λοιπόν αποφασίζουν να ανοίξουν μια θυγατρική. Έτσι, κρατάνε λίγους και καλούς και στέλνουν όλους τους υπόλοιπους στη θυγατρική. Έλα όμως που όσοι μπήκαν από την πίσω πόρτα σιγά μη τα έβγαζαν πέρα. Έβαλαν λοιπόν λυτούς και δεμένους για να γυρίσουν στη μητρική επιχείρηση. Αποτέλεσμα: πάει για κλείσιμο...

Κάνε τώρα τον παραλληλισμό και θα καταλάβεις ότι το βύσμα τρώει τη θέση κάποιου καλού που θα έβγαζε το βιβλίο του και ίσως αποκτούσε και κάποιο following.

 

Τώρα, για τους Έλληνες συγγραφείς του φανταστικού, θα συμφωνήσω με το Μιχάλη δυστυχώς. Η αλήθεια είναι ότι δεν έδωσα πολλές ευκαιρίες - μόνο την Υπερβορέα έχω διαβάσει και τις δικές σας ιστορίες εδώ - αλλά κάθε φορά που μπαίνω στον πειρασμό να διαβάσω κάτι συναντώ μπροστά μου απίστευτες βλακείες. Έκανε κάποιος εδώ παρουσίαση βιβλίου μιας πολύ γνωστής μας συγγραφέως. Δε θέλω να πω ονόματα προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Πολλοί της έπλεκαν το εγκώμιο, οι κριτικές ήταν απίστευτα καλές κι εγώ ψήθηκα να δω περί τίνος πρόκειται. Διάβασα το απόσπασμα του βιβλίου και τραβούσα τα μαλλιά μου! Σκεφτόμουν ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν καλά σχόλια γι'αυτό το "πράγμα"! Θα μου πείτε, δε το διάβασα τελικά το βιβλίο, αλλά μήπως φταίω; Είδα - μέσα σε λίγες παραγράφους - τόσα τραγικά λάθη αρχαρίων στη γραφή μιας "φτασμένης", υποτίθεται, υποτίθεται, συγγραφέως που απογοητεύτηκα πάρα πολύ. Και όλοι όσοι σχολίαζαν, την εκθείαζαν και το βιβλίο της βέβαια. Πώς μετά εγώ να εμπιστευτώ γνώμες και απόψεις; Καταλαβαίνω πως θέλετε να πετύχει αυτό το "κίνημα" στην Ελλάδα, αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να σεβαστούμε την ποιότητα. Αν δεν αξίζει, μη βάζετε μικρότερο πήχη στις προτιμήσεις επειδή "για Έλληνα είναι αρκετά καλό"! Τι θα πει αυτό; Είτε είναι καλό είτε όχι. Και για Έλληνα και για ξένο και για εξωγήινο!

Έχω βρεθεί στην κατάσταση να πρέπει να κάνω (δημόσια) παρουσίαση βιβλίου και ήταν μια δύσκολη θέση: το βιβλίο (το βασίλειο της Αράχνης του Arachnida πιο συγκεκριμένα) ήταν mixed eggs, είχε δηλαδή κάποια πολύ καλά στοιχεία αλλά και κάποια προβλήματα (νομίζω έχω αναφερθεί στο θέμα εκείνο για αυτά) και έπρεπε να βρω έναν τρόπο να "κουκουλώσω" όλα όσα δε μου άρεσαν σε αυτό. Αυτό είναι θέμα ψυχολογίας κατά τη διάρκεια της παρουσίασης (ή και σε ένα φόρουμ από φίλους του/της συγγραφέα) που σίγουρα δημιουργούν προβλήματα.

Από την άλλη όμως βλέπουμε και καθαρά ερασιτεχνικές δουλειές από τους εκδότες. Για παράδειγμα κοίταζα βιβλίο Ελληνικού φάνταζυ, που στο οπισθόφυλλο είχε απόσπασμα από το βιβλίο. Ε, δε θα πιστέψετε πως μου πετάχτηκαν τα μάτια έξω όταν, με τρόμο, διαπίστωσα ότι κάθε περίοδος έπιανε 3-5 σειρές και είχε μέσα τουλάχιστον 5 προτάσεις. Αν υποθέσουμε ότι ο διορθωτής δεν πρόσεξε αυτό το 'προβληματάκι' , ο εκδότης δεν παρατήρησε πόσο 'σιδηρόδρομοι' είναι ΟΛΕΣ οι προτάσεις που δείχνουν δείγμα γραφής στον υποψήφιο πελάτη του;

 

Στην εποχή του internet ο κόσμος μαθαίνει και εμπιστεύεται του φίλους του πχ. facebook friends και τα blogs και όχι τους διαφημιστές (δε μιλάω για εταιρικά blogs προφανώς ή βαλτούς, πράγμα σπάνιο). Έτσι γίνεται σήμερα η πληροφόρηση.

Η διαφήμιση βοηθάει πολύ στο να δημιουργηθεί ένα αρχικό fuzz. Το Word of mouth μπαίνει στη συνέχεια, όταν βρεθούν οι πρώτοι που θα διαβάσουν και θα πουν εντυπώσεις. Το πρόβλημα δεν είναι το θετικό word of mouth, αλλά το να γίνει σούσουρο.

[Παρατηρητής]

Μετά από όλα αυτά που συζητήθηκαν πήραμε μια γεύση για την περίοδο που διανύουμε. Κάποιοι την βλέπουν θετική οι περισσότεροι όμως αρνητική. Ίσως η ελληνική λογοετεχνία του φανταστικού να βρίσκεται ακόμη σε νηπιακό στάδιο (κάτι που οι δεκάδες τίτλοι που έχουν εκδοθεί όλα αυτά τα είκοσι χρόνια-οι περισσότεροι όχι τόσο γνωστοί- διαψεύδουν αυτή την γνώμη. Λοιπόν, το μέλλον είναι που θα δείξει το πραγματικό πρόσωπο της ΕΛΦ. Μετά από χρόνια θα δούμε πόσοι και ποιοι θα καταφέρουν να την κρατήσουν ζωντανη. Τότε θα δούμε αν κάποιοι θα μπορέσουν να ανοιχτούν, να εδραιωθούν στο χώρο, να αναγνωριστούν, να ξεπεράσουν τα σύνορα αυτής της χώρας, να βραβευτούν και να παραδώσουν τη σκυτάλη στους επόμενους. Φαντάζομαι μετά από χρόνια θα αντικρίσουμε την πραγματική ΕΛΦ και τους συντελεστές της.

Εμείς, μέχρι στιγμής απλώς ζούμε τα γεγονότα. Ιστορικά γεγονότα μπορείτε να πείτε. Είναι στο χέρι μας λοιπόν και πρέπει να το εκμεταλλευτούμε, αν όντως μας ενδιαφέρει. Το σίγουρο πάντως είναι ότι οι περισσότεροι από εδώ τρέφουμε την ΕΛΦ και της δίνουμε ύπαρξη.

Εγώ στην προκειμένη θα ζητούσά από εκείνους που ασχολούνται επαγγελματικά με το είδος (και φυσικά αναφέρομαι στους εκδότες, μικρούς και μεγάλους) να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους. Να αγαπήσουν αυτά που εκδίδουν και να μην τα θάβουν από μόνοι τους. Να κάνουν σωστή επιμέλεια στα βιβλία των συγγραφέων τους (σοβαρή επιμέλεια, όχι διόρθωσε τα συντακτικά και βάλε τόνους) και να μην είναι τόσο πρόχειροι με το καλλιτεχνικό τους στήσιμο. Να γίνουν πιο ανοιχτοί στις ιδέες των νέων και να μην περιμένουν το βιβλίο-μεσσία για να τους σώσει από τα χρέη των προηγούμενων λαθεμένων κινήσεων τους. Να προσπαθήσουν να μεγαλωσουν τα target groups και όχι να τα θεωρούν δεδομένα.

Και αν γίνεται...να διαβάζουν τα χειρόγραφα που τους στέλνουμε, είτε απορριφθούμε είτε εκδοθούμε. Στην πρώτη περιπτωση μπορέι να χάσουν κάτι καλό στη δεύτερη να βγάλουν ένα από τα πολλά που ήδη κυκλοφορούν προκαλώντας την αλεπάλληλη απογοήτευση μας.

[heiron]

Αυτά τα σχόλια για τις γυναίκες αναγνώστριες που πετάτε έτσι αδιάφορα, προσωπικά με εκνευρίζουν αφάνταστα! Και αλήθεια δεν έχω καμία ανοχή για εκφράσεις του τύπου "ο μέσος όρος". Ειδικά σε αυτό το φόρουμ - όπου ένας μεγάλος αριθμός μελών-συγγραφέων είναι γυναίκες που γράφουν και μάλιστα καλά - δε θα'πρεπε να ξετρυπώνουν τέτοιες αντιλήψεις. Υπάρχουν κι άλλοι αναγνώστες άλλωστε που δεν είναι ούτε παιδάκια που λιώνουν στα παιχνίδια ούτε αδαείς νοικοκυρούλες

 

Ερώβι,εγώ δε μίλησα για "αδαείς νοικοκυρούλες" αλλά για "μια μεσήλικη νοικοκυρά που θέλει ένα ανάλαφρο μυθιστόρημα να της κρατάει συντροφιά όταν είναι ο σύζυγος στη δουλειά και τα παιδιά στο φροντιστήριο" που δεν είναι ούτε κακό ούτε υποτιμητικό.Σε αντίθεση δηλαδή με το δικό σου φαλλοκρατικό σχόλιο το δικό μου είναι μάλλον φεμινιστικό.

Κι όσο κι αν σε ενοχλεί έτσι έχουν τα πράγματα.Τα ανάλαφρα μυθιστορήματα έχουν περισσότερο πέραση στο συγκεκριμένο κοινό.Αλλά προσωπικά δεν μίλησα μόνο για αυτό το κοινό αλλά και για τους υπερβολικά σοφιστικέ άντρες και για νεαρούς...Φυσικά μιλούσα γενικά και με δόση χιούμορ για αυτή τη γενίκευση(2.3 βιβλία το χρόνο,διαφήμιση...you know).Εννοείται ότι τόσο η αναφερθείσα νοικοκυρά όσο κι ο τύπος που διαβάζει τα δοκίμια και χαιδεύει το γένι του με υφος καρδιναλίου μπορεί να διαβάζουν ΚΑΙ φανταστική λογοτεχνία απλά είναι η εξαίρεση και οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους για αυτό.

 

Όσο για τον Μάρτιν να το πιστέψω ότι δεν πούλησε πολύ.Πόσοι από εμάς έχουν την έκδοση του anubis και πόσοι του bantam;Οι περισσότεροι έχουν την ξένη έκδοση νομίζω και δεν είναι παράλογο δεδομένης και της μεγάλης διαφοράς στην τιμή.

[Arachnida]

Έχω βρεθεί στην κατάσταση να πρέπει να κάνω (δημόσια) παρουσίαση βιβλίου και ήταν μια δύσκολη θέση: το βιβλίο (το βασίλειο της Αράχνης του Arachnida πιο συγκεκριμένα) ήταν mixed eggs, είχε δηλαδή κάποια πολύ καλά στοιχεία αλλά και κάποια προβλήματα (νομίζω έχω αναφερθεί στο θέμα εκείνο για αυτά) και έπρεπε να βρω έναν τρόπο να "κουκουλώσω" όλα όσα δε μου άρεσαν σε αυτό.

 

Σταμάτα να μου κάνεις αντιδιαφήμιση :Ρ

[Nihilio]

Σταμάτα να μου κάνεις αντιδιαφήμιση :Ρ

I am balancing my karma...

Επίσης, πώς σου ακούγεται αυτό:

Πρέπει να διαβάσετε το βασίλειο της Αράχνης για να καταλάβετε πόσο κακό βιβλίο είναι...

[joe]

Μου αρεσε η κοινωνικη προσεγγιση του θεματος. Γιατι συνηθως ολα τα προβληματα εχουν να κανουν με σαθρα θεμελια που εχουν τεθει. Η γενια των σημερινων τριανταρηδων, η πρωτη και απ οτι φαινεται τελευταια γενια ''καλομαθημενων'' παιδιων, αν σκεφτουμε με ποια γενια των προηγμενων δυτικων κρατων αντιστοιχει, θα διαπιστωσουμε οτι ειναι αυτη των 70's. Τα παιδια μας θα ειναι τα πρωτα που θα εχουν γονεις που σπουδασαν σε μεγαλο ποσοστο αυτο που ηθελαν χωρις να φτυσουν αιμα, που ειχαν εστω και στοιχειωδες χαρτζιλικι, που ειχαν χομπυ απο μουσικη εως μοντελισμο, που ειχαν συλλογη κομικς και βιβλιων περα απο τα κλασσικα λογοτεχνικα, που εκαναν κλαμπινγκ. Με λιγα λογια εχουμε χασει επεισοδια. Απο εδω και επειτα θα μπορουμε να μιλαμε με ισους ορρους οσον αφορα την υπαρξη κοινου για πολλες δραστηριοτητες, οχι μονο το γραψιμο ΛΦ.

 

Το κακο δυστυχως ειναι πως τα πραγματα οικονομικα ειναι πολυ σκουρα. Αυτο σε συνδιασμο με την παντα προβληματικη ελληνικη επιχειρηματικοτητα, δεν ειναι και πολυ καλος οιωνος για τις μελλοντικες εκδοτικες προσπαθειες. Ειναι πολυ μεγαλη κουβεντα και με πολλα παρακλαδια. Μπορουμε να συζηταμε ωρες γιατι τα πραγματα δεν ειναι οπως πρεπει. Εγω ενα θα πω. Η τεχνολογια πλεον εχει προχωρησει παρα πολυ, σε σημειο που να μπορει πια να σπασει το εμπαργκο των μεσαζοντων της τεχνης.

Πιστευω πως αντι να μιζεριαζει ο καθε ενας που εχει ενα αλφα ταλεντο και να τα παιρνει με τα διαφορα βυσματα, ας προσπαθησει να προβαλλει την δουλεια και τον εαυτο του μονος του. Βαλτε το στο μυαλο σας. Οι εκδοτες ετσι ειναι και ετσι θα ναι. Μην περιμενετε να δουν το φως, γιατι οι ανθρωποι ειναι τυφλοι σαν νυχτεριδες, κατευθυνομενοι απο τον ηχο που κανουν τα ψιλα οταν πεφτουν. Αν ακουσουν ψιλα, θα ερθουν.

Ετσι κι αλλιως γραφετε. Αντι να τα αφηνετε να σαπιζουν στα συρταρια και ακομα χειροτερα να τα παραχωρειτε σε λαμογια με την υποσχεση και καλα προωθησης, καντε κατι μονοι σας.

Ενα απλο αλλα ομορφο site/blog/myspace κτλ. Αναρτηστε τα κειμενα σας σε μορφη ενος καλοσελιδοποιημενου pdf. Aν συμπληρωνεται και απο ενα εξωφυλλο, ακομα καλυτερα. Δωστε την δυνατοτητα στο κοινο σας να τα κατεβασει δωρεαν ή και να τα εκτυπωσει. Θα μπορουσε να υπαρχει και μια λειτουργεια δωρεων προς τον συγγραφεα, αναλογα με την δυνατοτητα και διαθεση του κοινου. Αν η δουλεια σας ειναι καλη, θα κυκλοφορησει. Θα διαβαστει και θα γινει λογος για αυτη. Πιθανα αν γινει αρκετος ντορος, να εμφανιστουν προθυμοι εκδοτες για ενα ''δοκιμασμενο'' προιον, ή και την αποδειξη δυνατοτητας συγγραφης ενος τετοιου.

[Electroscribe]

Νομίζω αυτό που ήθελε να πεί είναι οτι συχνά σε κριτικές Ελλήνων συγγραφέων τείνουμε να ''συγχωρούμε'' περισσότερα λάθη. Ακόμα και εγώ το κάνω, ενώ πολλές φορές διαβάζω ένα βιβλίο που αν ήταν ενός ξένου θα το θεωρούσα μάπα, αν είναι Ελληνα το λέω ''αρκετά καλό''.

Το έχω πεί και σε άλλο τοπικ αυτό, οτι πρέπει δηλαδή να ξεφύγουμε απο το ''για Ελληνικό, καλό είναι''. Μόνο κακό κάνει αυτός ο τρόπος σκέψης. Δεν υπάρχει λόγος ότι γίνεται στην Ελλάδα να είναι αυτομάτως κατώτερο απο τα ξένα, προσπάθεια θέλει και λίγο προσοχή στα production values.

 

Τους τελευταίους 15 μήνες διαβάζω σχεδόν αποκλειστικά βιβλία φαντασίας γραμμένα από Έλληνες.

 

 

Τι βλέπω να τους διαφοροποιεί ένα εγχώριο ββιβλίο φαντασίας από ένα μεταφρασμένο;

 

Από άποψης υποστήριξης (με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως το Βασίλειο τη Αράχνης):

- Τα εξώφυλλα είναι κακίστης ποιότητας. Είτε πίνακες που ήδη έχουν χρησιμοποιηθεί σε 5-6 άλλα βιβλία, είτε "αριστουργήματα" καλλιτεχνών που ούτε παιδεία στο χώρο της φαντασίας έχουν ούτε ιδιαίτερο ταλέντο - αλλά γνωρίζουν τον εκδότη.

- Η επιμέλεια γίνεται από μαθητευόμενους ή με φοβερή βιασύνη. Και δε εννοώ να βρεθεί ένας άνθρωπος να πει στο συγγραφέα "το φινάλε σου είναι ασυνάρτητο" (αυτό μάλλον δε γίνεται ούτε για mainstream Έλληενς συγγραφείς). Αλλά ορθογραφικά λάθη; Γραμματικά λάθη; Τη στιγμή που δεν τα βλέπουμε ποτέ σε μεταφράσεις των ίδιων ακριβώς οίκων;

- Μηδενική ή λάθος προώθηση. "Φαντασία", "ΕΦ", "Τρόμος" δε μπαίνουν στο εξώφυλλο, οπότε το βιβλίο δεν καταλήγει στο σωστό ράφι. Η μπαίνουν, και δεν μπορείς να βρεις το βιβλίο ακόμη κι αν το παραγγείλεις, τη στιγμή που ο κάθε άχρηστος ξένος του ιδίου οίκου υπάρχει σε 10 αντίτυπα ως και στην Κωλοπετεινίτσα

 

 

Και τι διαφοροποεί τους ίδιους τους συγγραφείς της Ελλάδας από τους ξένους;

 

Η τεμπελιά.

 

Λόγω ανυπαρξίας ανταγωνισμού, οι περισσότεροι (ευτυχώς με πιο πολλές εξαιρέσεις απ' ότι στην πιο πάνω λίστα) δεν κάθονται να πουν:

- Τι γράφω; Ώριμο σιτάρι το Δεκέμβρη και χαρακτήρες που κυκλοφορούν ακάθεκτοι με διάτρηση σπλήνας; Τη στιγμή που δίπλα μου στο ράφι θα είναι ο Martin;

- Μήπως αυτήν την πλοκή την έχουν χρησιμοποιήσει αμέτρητοι τα τελευταία 100 χρόνια; Πώς θα κοντράρω το Barker;

- Μήπως ο λόγος μου είναι εντελώς ακατέργαστος; Τι ψάρια θα πιάσω απέναντι στο Gaiman;