Ρεαλισμός, Ρομαντισμός, Σουρεαλισμός

[Βάρδος]

Προς αποφύγη παρεξήγησης, όταν λέω εδώ ρεαλισμό, δεν εννοώ συμβατική λογοτεχνία (όπως σε αυτό το θέμα που είχε ανοίξει η Nienor).

 

Ας δώσω πρώτα κάποιους ορισμούς, λοιπόν...

 

Ρεαλισμός. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τους ανθρώπους και τις καταστάσεις όπως είναι στην πραγματικότητα. Δεν τα ωραιοποιεί, δεν τα εξιδανικεύει. Ο ρεαλισμός δεν έχει να κάνει με το αν γράφει κανείς φαντασία ή όχι. Μπορεί να γράφει φαντασία και να παρουσιάζει τους ανθρώπους όπως είναι (πχ, G.R.R. Martin στο Song of Ice and Fire), ή μπορεί να μην το κάνει αυτό (πχ, J.R.R. Tolkien στο The Lord of the Rings).

 

Ρομαντισμός. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τους ανθρώπους και τις καταστάσεις όπως θα ήθελε να είναι, ή, απλά, εξιδανικευμένα. Πχ, το The Lord of the Rings ρέπει προς το ρομαντισμό, ή ο Ερωτόκριτος. Και πάλι, ένα ρομαντικό έργο μπορεί να εντάσσεται στο είδος της φαντασίας ή όχι.

 

Σουρεαλισμός. Ο συγγραφέας παρουσιάζει την πραγματικότητα μέσα από φίλτρο, ή από ένα διαστρεβλωτικό καθρέφτη. Μιλάει για πράγματα χωρίς να μας λέει ξεκαθαρά για τι ακριβώς μιλάει. (Εδώ, μάλλον, ο Μελδόκιος πρέπει να μας φέρει κάποιο παράδειγμα συγγραφέα. Ο Κάφκα μάς κάνει;)

 

Το θέμα, κυρίως, απευθύνεται σε συγγραφείς, αλλά όχι μόνο, γιατί έχει πολλές προεκτάσεις. Κατά πρώτον, μπορεί να γίνει ελεύθερη συζήτηση γι'αυτά τα τρία ρεύματα από όλους.

 

Εκτός απ'αυτό, όμως, θα ήθελα ν'ακούσω και εσείς, ως συγγραφείς, τι ρεύμα ακολουθείτε, και γιατί. Ρεαλισμό, ρομαντισμό, ή σουρεαλισμό; Ή, μήπως, τα χρησιμοποιείτε όλα κατά περίσταση;

 

Επίσης, σε τι είδους ιστορίες πιστεύετε ότι θα ήταν πιο αποδοτικό (ελλείψει καλύτερης λέξης) το κάθε ρεύμα; Τι είδους ιστορίες θα έλεγε καλύτερα ένα ρεαλιστικά γραμμένο βιβλίο; Τι είδους ιστορίες ένα ρομαντικά γραμμένο βιβλίο; Και τι είδους ιστορίες ένα σουρεαλιστικά γραμμένο βιβλίο;

[Nihilio]

Προτιμώ να κινούμαι κάπου ανάμεσα σε ρεαλισμό και ρομαντισμό, με διαφορετικές αναλογίες κάθε φορά ανάλογα με την ιστορία. Πιστεύω ότι και τα δύο είδη από μόνα τους είναι πολύ ακραία, ο ρεαλισμός γιατί είναι πολύ πεζός, ο ρομαντισμός γιατί δεν έχει και πολύ σχέση με την πραγματικότητα.

Με τον σουρεαλισμό γενικά δεν τα πάω καλά.

[Μελδόκιος]

Σουρεαλισμός. Ο συγγραφέας παρουσιάζει την πραγματικότητα μέσα από φίλτρο, ή από ένα διαστρεβλωτικό καθρέφτη. Μιλάει για πράγματα χωρίς να μας λέει ξεκαθαρά για τι ακριβώς μιλάει. (Εδώ, μάλλον, ο Μελδόκιος πρέπει να μας φέρει κάποιο παράδειγμα συγγραφέα. Ο Κάφκα μάς κάνει;)

 

Ο ορισμός σου δε ταιριάζει και πολύ στον σουρεαλισμό. Ίσως περισσότερο στον συμβολισμό. Ο σουρρεάλης έχει να κάνει με το υποσυνείδητο, το ονειρικό, το συνειρμικό, το μη λογικό. Ο Κάφκας δε θα ‘λεγα ότι είναι σουρεαλιστής, άλλα έχει αρκετά ψήγματα σουρεαλισμού (πχ στη μεταμόρφωση, και σε άλλα μικρά διηγήματά του) . Σε γενικές γραμμές πάντως το έργο του, θεωρείται «μαγικός ρεαλισμός».

Παραδείγματα γνωστών σουρεαλιστών είναι φυσικά ο Μπρετόν που τον θεμελίωσε, κι o αγαπητός κύριος Εμπειρίκος εδώ στην Ελλάδα, πιστός εκφραστής του Μπρετόν.

 

 

Εκτός απ'αυτό, όμως, θα ήθελα ν'ακούσω και εσείς, ως συγγραφείς, τι ρεύμα ακολουθείτε, και γιατί. Ρεαλισμό, ρομαντισμό, ή σουρεαλισμό; Ή, μήπως, τα χρησιμοποιείτε όλα κατά περίσταση;

 

Το να ακολουθεί κάποιος σήμερα ένα ρεύμα δε νομίζω να στέκει και πολύ… Τα ρεύματα ήταν κάτι σαν «οργανωμένες καλλιτεχνικές επαναστάσεις», ή τουλάχιστον «σχολές» που υποστήριζαν μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική θεωρία. Από αυτή την άποψη λέμε πχ ότι ο σουρεαλισμός έχει πάψει να υφίσταται σαν κίνημα, αν και δεν έχει πάψει να χρησιμοποιείται. Πάντως, από την άλλη, είναι ένας τρόπος να προσδιορίσουμε κάπως το έργο κάποιου, αν και δε παύει να είναι ελλιπής.

[King_Volsung]

Πολύ ωραίο τόπικ Βάρδε

 

Τελευταία το σκεφτόμουν πολύ το θέμα και νομίζω πως βρήκα άκρη. Νομίζω ότι χρησιμοποιώ και τις τρεις "σχολές". Όσα γράφω είναι κατά βάση του ρομαντισμού περισσότερο. Από κει και πέρα, άλλοτε είναι τελείως ρομαντικό, άλλοτε ρεαλιστικό. Άλλοτε αυτά τα δύο μαζί με λίγα στοιχεία σουρεαλισμού (αν και αυτό είναι κάπως σπάνιο... νομίζω το έχω χρησιμοποιήσει μόνο στο τελευταίο μου, για το διαγωνισμό των ΣΔ). [Σκέτο σουρεαλισμό δεν έχω δοκιμάσει να γράψω ποτέ]. Αλλά όπως και να έχει, πάντα όλα αυτά πάνω σε ρομαντική βάση.

 

Πιστεύω ο ρομαντισμός είναι πιο "κατάλληλος" για τη λογοτεχνία φαντασίας, γιατί δε βλέπω το λόγο να παρουσιάζεις σε ένα διαφορετικό, φανταστικό κόσμο τους ίδιους, πραγματικούς ανθρώπους.. Ή χρησιμοποιείς φαντασία ή όχι :-P Δηλαδή, τον βλέπω, αλλά δε μου κάνει.

Επίσης με το ρομαντισμό μου είναι πιο εύκολο να δημιουργήσω. Ο λόγος είναι απλός: δημιουργώ για να "παρηγορήσω" τον εαυτό μου επειδή θέλω κάτι αλλά δε (μπορώ να) το έχω και έτσι γράφω γι'αυτό το "κάτι". Ή έστω, παίρνω το ερέθισμα να γράψω για κάτι άλλο.

 

Εντάξει, όχι πως δε θα διαβάσω ή δε γράψω ποτέ κάτι ρεαλιστικό, απλά προτμώ το ρομαντισμό.

 

Τώρα για το σουρεαλσιμό... χμμ... δε τον έχω ψάξει και πολύ αν και θα ήθελα.

[darky]

Ο Μελδόκιος τα είπε καλύτερα από ότι θα τα 'λεγα. Αλλά ας προσπαθήσω:

 

Ίσως... και με κάθε επιφύλαξη η εντύπωσή μου είναι ότι τα ΕΦ και Φ είναι πιο ρομαντικά και το H πιο ρεαλιστικό.

Και πιστεύω ότι ο σουρεαλισμός και άλλες παρόμοιες μορφές δεν μπορούν να είναι κραταιές στην πεζογραφία και δη στη μυθιστορηματογραφία. Απ' την άλλη... είναι τα μπαχαρικά που δεν αφήνουν ένα πεζό κείμενο να γίνει υπερβολικά πεζό. Και ανοίγω παρένθεση

(Εϊμαι της γνώμης -από τις παρατηρήσεις που έχω κάνει- ότι ένας νέος συγγραφέας λογοτεχνίας κάνει τα εξείς τρια λάθη ανεξάρτητα με το πόσο καλός και ταλαντούχος είναι.

1. Νοιώθει την ανάγκη να τα γράψει όλα.

2. Νοιώθει την ανάγκη να τα γράψει όπως είναι.

3. Νοιώθει την ανάγκη να τα γράψει όλα το ίδιο.

Θερμή παράκληση: μη ζητήσετε διευκρινήσεις για τα παραπάνω. Είναι απλά η γνώμη μου και στην τελική ποιός χέστηκε; -χωρίς καμιά χολή, απλά έτσι είναι

 

 

 

 

 

 

 

 

Μ' αυτά και μ' αυτά θα ξέχναγα και να κλείσω την παρένθεση. Ορίστε )

[Βάρδος]

Ο ορισμός σου δε ταιριάζει και πολύ στον σουρεαλισμό. Ίσως περισσότερο στον συμβολισμό. Ο σουρρεάλης έχει να κάνει με το υποσυνείδητο, το ονειρικό, το συνειρμικό, το μη λογικό. Ο Κάφκας δε θα ‘λεγα ότι είναι σουρεαλιστής, άλλα έχει αρκετά ψήγματα σουρεαλισμού (πχ στη μεταμόρφωση, και σε άλλα μικρά διηγήματά του) . Σε γενικές γραμμές πάντως το έργο του, θεωρείται «μαγικός ρεαλισμός».

Παραδείγματα γνωστών σουρεαλιστών είναι φυσικά ο Μπρετόν που τον θεμελίωσε, κι o αγαπητός κύριος Εμπειρίκος εδώ στην Ελλάδα, πιστός εκφραστής του Μπρετόν.

 

Σίγουρα, έχεις περισσότερο δίκιο από εμένα, γιατί δεν έχω ασχοληθεί και τόσο με σουρεαλισμό. Αλλά έχω μια απορία.

 

Όταν έγραψα τον ορισμό μου για το σουρεαλισμό, εννοούσα ότι μπορεί κάποιος να γράψει ένα λογοτέχνημα σαν κι αυτό: να παρουσιάσει μια σκηνή/ιστορία, όπου ψαριά αιωρούνται πάνω από μια πεδιάδα. Στην πεδιάδα κυκλοφορούν λύκοι. Πού και πού, κανένας λύκος πηδά και τρώει ένα ψάρι από τον αέρα. Και με αυτό, ο συγγραφέας θέλει να δείξει ότι κάποιοι άνθρωποι είναι αιθεροβάμονες και ψάρια, ενώ κάποιοι άλλοι επιτήδιοι και λύκοι, μέσα στην κοινωνία που είναι η πεδιάδα. Υπό τούτη την έννοια, ο σουρεαλισμός δεν είναι κάτι μασκαρεμένο ως κάτι άλλο; Ή αυτό δεν είναι καν σουρελιασμός και λέω μπαρούφες (το οποίο δεν αποκλείεται καθόλου);

 

 

Το να ακολουθεί κάποιος σήμερα ένα ρεύμα δε νομίζω να στέκει και πολύ… Τα ρεύματα ήταν κάτι σαν «οργανωμένες καλλιτεχνικές επαναστάσεις», ή τουλάχιστον «σχολές» που υποστήριζαν μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική θεωρία. Από αυτή την άποψη λέμε πχ ότι ο σουρεαλισμός έχει πάψει να υφίσταται σαν κίνημα, αν και δεν έχει πάψει να χρησιμοποιείται. Πάντως, από την άλλη, είναι ένας τρόπος να προσδιορίσουμε κάπως το έργο κάποιου, αν και δε παύει να είναι ελλιπής.

 

Χμ. Νομίζεις, όμως, ότι έχουν εξαφανιστεί τελείως αυτά τα ρεύματα; Εγώ, προσωπικά, πιστεύω ότι σήμερα οι περισσότεροι συγγραφείς κινούνται στα πλαίσια του ρεαλισμού, ενώ υπάρχουν και κάποιοι που ψάχνονται με τον σουρεαλισμό (πχ, Τομ Ρόμπινς). Ρομαντισμό βλέπεις ελάχιστο, δυστυχώς.

 

(Εϊμαι της γνώμης -από τις παρατηρήσεις που έχω κάνει- ότι ένας νέος συγγραφέας λογοτεχνίας κάνει τα εξείς τρια λάθη ανεξάρτητα με το πόσο καλός και ταλαντούχος είναι.

1. Νοιώθει την ανάγκη να τα γράψει όλα.

2. Νοιώθει την ανάγκη να τα γράψει όπως είναι.

3. Νοιώθει την ανάγκη να τα γράψει όλα το ίδιο.

Θερμή παράκληση: μη ζητήσετε διευκρινήσεις για τα παραπάνω. Είναι απλά η γνώμη μου και στην τελική ποιός χέστηκε; -χωρίς καμιά χολή, απλά έτσι είναι

 

ΟΚ, αν θέλεις μου απαντάς. Ήθελα να ρωτήσω πώς συνδέεις αυτό το συμπέρασμά σου για τους νέους συγγραφείς με τις σχολές;

 

*

 

Όσο για το πού κινούμαι εγώ... βασικά, βρίσκομαι ίσως στην αντίθετη μεριά από τον Βασιλέα Βολσούνγκιο. Όταν διάβαζα την καταχώρησή του, νόμιζα ότι διάβαζα το αρνητικό αντίγραφο της δικής μου άποψης. Παλιότερα, είχα πειραματιστεί με ρομαντισμό, και αυτό που έβγαλα δε μου άρεσει. Κι όταν κάτι δε μου αρέσει, δεν το γράφω. Ο ρεαλισμός μού ταιριάζει περισσότερο, κι εδώ θα διαφωνήσω σ'αυτό που είπε ο Βόλσουνγκ, ότι ο ρομαντισμός ταιριάζει καλύτερα στη φαντασία, διότι θεωρώ πως ο άνθρωπος είναι πάντα άνθρωπος και πάντα θα είναι ο ίδιος, και πάντα θα κάνει τις ίδιες βαλκείες που έκανε ανέκαθεν. Πάντως, το θέμα παραμένει πως, όποτε γράφω ρομαντικά, μου φαίνεται κάτι πολύ cheesy. Απλά, δεν είναι για μένα.

 

Τον σουρεαλισμό τον παλεύω, αλλά όχι και υπερβολικά. Πχ, στα Ρουμπινένια Μάτια πρέπει --αν δεν κάνω λάθος!-- να έχω μέσα και κάμποσο σουρεαλισμό. Κάποια στιγμή, θέλω να ασχοληθώ περισσότερο μαζί του.

[Μελδόκιος]

Όταν έγραψα τον ορισμό μου για το σουρεαλισμό, εννοούσα ότι μπορεί κάποιος να γράψει ένα λογοτέχνημα σαν κι αυτό: να παρουσιάσει μια σκηνή/ιστορία, όπου ψαριά αιωρούνται πάνω από μια πεδιάδα. Στην πεδιάδα κυκλοφορούν λύκοι. Πού και πού, κανένας λύκος πηδά και τρώει ένα ψάρι από τον αέρα. Και με αυτό, ο συγγραφέας θέλει να δείξει ότι κάποιοι άνθρωποι είναι αιθεροβάμονες και ψάρια, ενώ κάποιοι άλλοι επιτήδιοι και λύκοι, μέσα στην κοινωνία που είναι η πεδιάδα. Υπό τούτη την έννοια, ο σουρεαλισμός δεν είναι κάτι μασκαρεμένο ως κάτι άλλο; Ή αυτό δεν είναι καν σουρελιασμός και λέω μπαρούφες (το οποίο δεν αποκλείεται καθόλου);

 

Πάλι σε συμβολισμό το φέρνεις, αλλά με ότι να ναι σύμβολα που φαίνονται σα σουρεαλιστικά Δηλαδή, νομίζω ότι ο σουρεαλισμός δεν στηρίζεται τόσο σε πράγματα που θα χρησιμοποιήσεις ως σύμβολα για να πεις κάτι, αλλά θα προσπαθήσει να πετύχει κάτι με μέσα που βρίσκονται εκτός της «λογικής διαδικασίας», βαθιά συνειρμικά, φαινομενικά ασύνδετα. Εκεί είναι η διαφοροποίησή του. Δηλαδή ορισμένοι κοιτούνε έναν πίνακα του Νταλί, τρίβουν το μούσι τους, στρίβουν το μουστάκι τους, και μουρμουρίζουν: "Τι θέλει να πεί ο καλλιτέχνης με αυτόν τον ελέφαντα με τα τεράστια πόδια; Μήπως συμβολίζει την αρχετυπική θηλυκότητα;"

Ε όχι λοιπόν! Δε συμβολίζει τίποτα! Είναι απλώς ένα εντελώς παράλογο μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας, που εν τέλει δημιουργεί κάποιο συγκεκριμένο συναίσθημα σ’ αυτόν που το βλέπ’. Το δύσκολο στον σουρεαλισμό έγκειται στο να χρησιμοποιήσεις αυτά τα περίεργα μέσα για να πετύχεις το αποτέλεσμα που θέλεις. Είναι δύσκολ’ μάλλον αλλά σου επιτρέπει να πετυχαίνεις πράγματα που δε θα πετύχαινες αλλιώς. Ή το κάνεις απλώς για ποζεριά.

Edited February 16, 2006 by Μελδόκιος

[Nienna]

Θα συμφωνήσω με όλα τα post του Μελδόκιου. Τα διάφορα ρεύματα ισχύουν ως ρεύματα κυρίως στην εποχή τους, μετά είναι αντικείμενο μελέτης, ή εργαλεία για περεταίρω δημιουργία [συνδυασμούς, συγκρούσεις, γέννηση άλλων ρευμάτων κτλ.]. Κάτι ορίζεται ως ρεύμα την εποχή στην οποία είναι επίκαιρο, ή λίγο μετά - και συνήθως ξεκινά ως αντίδραση στις τρέχουσες τάσεις.

 

Στην ποίηση χρησιμοποιώ κατα κόρον συμβολισμό και ρομαντισμό, λιγότερο σουρρεαλισμό. Παλιά συνέβαινε το αντίθετο διότι δεν με ενδιέφερε το κοινό ούτε στο ελάχιστο. Όταν γράφω πεζά δεν ξέρω τι ακριβώς συμβαίνει. Μου φαίνεται πως συμβαίνει το ίδιο, εκτός κι αν γράφω κάτι μεγάλο - τότε συγκεντρώνομαι στην ιστορία και οι χαρακτήρες έχουν μια μίξη ρεαλιστικών και ρομαντικών στοιχείων για να υπάρχει ισορροπία. Μάλιστα μερικές φορές συνυπάρχουν χαρακτήρες σκιαγραφημένοι με καθαρά ρομαντικό τρόπο με εντελώς ρεαλιστικούς χαρακτήρες. Δεν έχω πείρα στο πεζό, πάντως.

 

Ουσιαστικά χρησιμοποιώ ό,τι μέσο νοιώθω πως είναι πιο ειλικρινές την δεδομένη στιγμή. Τις περισσότερες φορές έχω ανάγκη τον συμβολισμό, τον ρομαντισμό και τον σουρρεαλισμό, έχω πει και σ' άλλο topic πως νοιώθω ότι η 'κυριολεξία' χρειάζεται τρομερά φίλτρα κατά τη γνώμη μου, το μυαλό μου δεν κάνει γραμμικούς συνειρμούς αν δεν το υποχρεώσω, δεν ξέρω γιατί. Όσο λιγότερο έλεγχο έχω πάνω στον εαυτό μου και στον τρόπο που εκφράζομαι, τόσο πιο αφηρημένες γίνονται οι έννοιες. Γίνονται υποκειμενικές, στριφογυρίζουν γύρω απ' τις εμμονές μου [τα σύμβολά μου] και η κάθε προσπάθεια 'απλοποίησής' τους, φαντάζει υποκριτική - σε μένα τουλάχιστον, κι εκεί χρειάζομαι τον συμβολισμο, ακόμα και τον σουρρεαλισμό για ιδιαίτερα 'εσωτερικές' καταστάσεις. Όσο για το θέμα του ρομαντισμού, μάλλον έχω διαποτιστεί μ' αυτόν από πολύ μικρή ηλικία, γιατί έτσι βιώνω τα συναισθήματα, την επαφή μου με τους άλλους ανθρώπους κτλ. - με μεγάλη ένταση, με ακρότητες, συχνά με 'πιάνω' να κρατάω ένα φωτογραφικό φακό στο μυαλό μου, βάζω πλαίσια γύρω από καταστάσεις και ανθρώπους, είτε κάνω zoom in είτε κάνω zoom out, νοιώθω πως έχω πάντα κάτι μεγάλο, κάτι σημαντικό να πω, αυτό μπορεί κανείς να το εκλάβει και ως ρομαντισμό. Έχω amplifiers στην προσωπικότητά μου, boosters συναισθημάτων, μάλλον. Ένα τεράστιο ποσοστό των συναισθημάτων που θέλω να νοιώσει ο αναγνώστης, δεν έχουν συγκεκριμένα ονόματα, είναι ένα μείγμα διαφόρων σκέψεων και αισθήσεων [εξ' ου κι ο σουρρεαλισμός όπως είπα και πριν]. Μπορώ μόνο να ελπίζω πως περνάει κάτι σε αυτούς που δεν έχουν τα ίδια σύμβολα στο κεφάλι τους επειδή είμαστε όλοι άνθρωποι, και πως κάποιοι άλλοι τυχαίνει να βιώνουν την ταύτιση.

 

Υ.Γ. Το ξαναδιάβασα αυτό που μόλις έγραψα, είναι κακογραμμένο, αλλά βιάζομαι. You get the point, though.

Edited February 16, 2006 by Nienna

[Throgos]

Βασικά πραγματικός ρεαλισμός δεν υπάρχει. Εάν κάποιος συγγραφέας ήθελε να γράψει για τον κόσμο έτσι όπως ακριβώς είναι θα κατέληγε να γράψει κάτι απελπιστικά βαρετό με λίγες αναλαμπές ενδιαφέροντος. Θα ήταν σαν ριάλιτι, θα διαβάζαμε όλη την ώρα για κάποιον που πάει στη δουλειά, τρώει, αφοδεύει, γυρίζει σπίτι, κοιμάται.

 

Τα πάντα έχουν μια μορφή "εξιδανίκευσης" στη λογοτεχνία, γιατί ο συγγραφέας συνήθως περιγράφει μια κατάσταση η οποία δεν είναι καθημερινή, ρεαλιστική, αλλά είναι μια κατάσταση που δε συμβαίνει συνήθως. Άσχετα από το αν είναι δυσάρεστη ή ευχάριστη (έτσι όπως θα έπρεπε να είναι), είναι κάτι το μη ρεαλιστικό. Άρα μπορούμε να πούμε ότι ο ρομαντισμός εισχωρεί σχεδόν στα πάντα, αν δεχτούμε ότι ο ρομαντισμός παρουσιάζει μια εξιδανικευμένη κατάσταση.

 

Ο σουρρεαλισμός πάλι μ' ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Όχι, δεν έχει κάποια σχέση με το συμβολισμό, ο Μελδόκιος τα λέει πολύ σωστά. Δεν είναι τόσο λογοτεχνικό ρεύμα όσο φιλοσοφία, και το λογοτεχνικό ρεύμα είναι απλά μια έκφραση αυτής της φιλοσοφίας. Μπορεί κάποιοι να τον χρησιμοποιούν άσκοπα, όπως εγώ (οπότε πλησιάζει τον ντανταϊσμό) ή μπορεί να τον χρησιμοποιούν με βάση τη φιλοσοφία. Η χρήση του παράδοξου και του μη-λογικού είναι μέρος της φιλοσοφίας, και δεν γίνεται απλά για να προκαλέσει.

 

Εγώ όταν γράφω συμβατικά (με χαρακτήρες, πλοκή κτλ) χρησιμοποιώ ένα μίγμα ρεαλισμού-ρομαντισμού όπως οι περισσότεροι. Μπορεί να βάζω και συμβολικά στοιχεία, αλλά σπάνια. Όταν γράφω μη-συμβατικά χρησιμοποιώ έναν σουρρεαλισμό μπλεγμένο με συμβολισμό, ή απλά ντανταϊσμό, όταν δεν έχω όρεξη το κείμενό μου να έχει κάποιο νόημα, και θέλω απλά να παίξω με τις λέξεις.

[darky]

Συμφωνώ απόλυτα με το Throgo(Το οποίο εξηγεί και την ερώτηση του Bardou στην πρώτη κιόλας πρόταση). Αλλά όπως πάντα θα γράψω και κάτι ακόμα.

 

Τίτλος(ναι έχει και τίτλο) : Το κτήνος με τις θαλασσιές μπούκλες.

 

Στο σουρεαλισμό δεν είναι όλοι οι συσχετισμοί έγκυροι, αντίθετα με το dada που κάνεις ότι σου καβλώσει. Μπορείς όμως μερικές φορές να ντανταίζεις καταλάθος. Αλλά αν οι αστοχίες είναι λίγες πες πώς είσαι κέντρο.

 

Αλλά για κάτσε μια στιγμή ρε μάγκα. Πού μπορεί να είναι ο σουρεαλισμός σε ένα μη-αμιγώς σουρεαλιστικό κείμενο;

 

-Φυσικά και πρωτίστως και πάνω από όλα στην εξήγηση των κινήτρων και στις σκέψεις των ηρώων. Όχι για το θεό, δεν εννοώ να ξεσηκώσεις το Φρόυντ. Όχι εξωτερική προσέγγιση με φιλοσοφία. Εσωτερικά με συγκεκριμένες λεξούλες στο κείμενο. Με σουρεαλισμό.

 

-Στα όνειρα των ηρώων(αν θες να ασχοληθείς με αυτά) και όταν λέμε όνειρα εννοούμε και τους εφιάλτες.

 

-Στις ακραίες μεταφορές. Τα επίθετα στη λογοτεχνία δε φτιάχτηκαν για να ομορφαίνουν ή να δίνουν ιδιότητες απλά στα ουσιαστικά κ.α. πιό σύνθετα.

 

-Στις παρομοιώσεις. Είναι σαν... σαν τι ρε γαμώτο, χρησιμοποίησε τη φαντασία σου, μετά στείλε στο διάολο το "σαν" και τη φαντασία σου και ψάξε πιο βαθιά.

 

-Σε περιγραφές, αλλά και πάλι όχι στις απλές περιγραφές.

 

-Στη σειρά. Από το με τι σειρά θα πεις την ιστορία μέχρι με τι σειρά θα μπουν οι λέξεις σε μια πρόταση.

 

-Τα spotakia. Αυτό είναι δύσκολο να το περιγράψω. Είναι από λέξη ώς πρόταση που βρίσκεται σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο του κειμένου(συνήθως ανάμεσα σε δυο τελείες).

 

Και τι στον κόρακα κάνει αυτός ο σουρεαλισμός;

 

Μα τι άλλο; Μεταφέρει συναισθήματα. Ναι, ωραίο το συναίσθημα της περιέργειας για το τι γίνεται μετά και μπορείς να κάνεις πολλά χιλιόμετρα με αυτό το καύσιμο, μέχρι να ανακαλύψεις την ομορφιά του νίτρου.

 

Και όταν λέω συναισθήματα δεν εννοώ να κάνεις μια τον αναγνώστη να νοιώθει ερωτευμένος, μια στενοχωρημένος, μια τρομαγμένος κτλ μόνο γιατί αυτό είναι σχετικά εύκολο(με την έννοια ότι υπάρχει συγκεκριμένη φόρμα και μπορείς να τα μάθεις να τα πατάς αυτά τα κουμπιά -όπως και ο ανανγνώστης να μάθει και να γίνει αναίσθητος).

 

Όταν π.χ. ένας ήρωας βρίσκεται μπροστά σε ένα τεράστιο κτίριο που τον κάνει να νοιώθει μικροσκοπικός και ίσως τσιγκλίζει μέσα του την ασημαντότητά του θα πεις ότι ο τάδε ένοιωσε [τα παραπάνω] και περιμένεις και τον αναγνώστη να το νοιώσει; Έτσι απλά; Έ όχι πρέπει να κάνεις και τον κατάλληλο συσχετισμό που θα λειτουργήσει στο υποσυνείδητο.

 

Και τι αξίζουν όλα αυτά τελικά;

 

Τίποτα. Αέρας κοπανιστός. Οι αναγνώστες δε θα καταλάβουν τη διαφορά, οι κριτικοί θα πουν ότι γράφεις μαλακίες(με ωραίο τρόπο), οι εκδότες θα σου δείξουν για ακόμα μια φορά την πόρτα και η ζωή συνεχίζεται.

 

Τι τα θέλεις όλα αυτά παιδάκι μου; Γράψε με φόρμα που πουλάει.

 

Υ.Γ. παρα(ή μετά)φράζοντας το Throgo ο ρεαλισμός στη λογοτεχνία είναι ο σκοτεινός ρομαντισμός. Η ιδανική αντιεξιδανίκευση.

Υ.Γ.2 Κάλυψα νομίζω το κτήνος. Οι θαλασιές μπούκλες στο επόμενο επισόδειο. Ή μήπως κάλυψα τις μπούκλες.

Υ.Γ.3 Καταλαβαίνω ότι λείπουν παραδείγματα ή καλύτερες εξηγήσεις για τα πιο πάνω, όπως και ότι δεν είναι όλα σουρεαλισμός, αλλά... ήθελα τόσο πολύ να τα γράψω "λες και ο ήλιος δε θα ξημέρωνε αύριο αν δεν τα έγραφες."

Υ.Γ.4 Αν το διαβάζεις αυτό χωρίς να έχεις διαβάσει τίποτα από τα παραπάνω έκανες τη σωστή κίνηση.

[Βάρδος]

Σωστά τα λες, darky, και καταλαβαίνω τι θέλεις να πεις. Αλλά... είναι πρακτικά όλα αυτά; Είναι εφαρμόσιμα; Ή είναι σαν να συζητάς για μια φιλοσοφική έννοια που για κάποιον μπορεί να σημαίνει κάτι ενώ για κάποιον άλλο τίποτα;

 

Τι εννοώ. Εννοώ πως, έστω ότι γράφεις το τέλειο (για σένα) σουρεαλιστικό κείμενο, με τις λέξεις έτσι τοποθετημένες, τις παρομοιώσεις έτσι γραμμένες κτλ κτλ, που υποτίθεται ότι θα κάνουν το σωστό κλικ και θα μας μεταδώσουν το συναίσθημα που επιθυμείς... ποιος σου λέει ότι ο άλλος θα τα καταλάβει όλα αυτά; Το Αιώνιο Πρόβλημα της Λογοτεχνίας είναι, ίσως, το ίδιο με το Αιώνιο Πρόβλημα της Επικοινωνίας: η απιθανότητα τού να μεταδώσεις στον αποδέκτη εκείνο που ακριβώς θέλεις. Μπορεί να του δίνεις στο περίπου να καταλάβει, αλλά αποκλείεται ποτέ να του το περάσεις πλήρως, γιατί δεν μεταφέρεις τη νόησή του μέσα στη δική σου' δημιουργείς έναν πλαστό κόσμο (το κείμενο), πλήρως ελλειπές του οράματός σου, και ο άλλος έρχεται σε επαφή με αυτό, όχι με το ίδιο σου το όραμα.

 

Πρόκειται για το ίδιο ακριβώς που συμβαίνει και με την ποίηση (καθώς και το λόγο που προσωπικά δεν τα πάω τόσο καλά με αυτήν): ο ποιητής γράφει κάποιες λέξεις που υποτίθεται ότι πρέπει να χτυπήσουν μέσα σου τις σωστές χορδές και να νιώσεις κάτι. Έλα, όμως, που αυτό σχεδόν ποτέ δεν επιτυγχάνεται, παρά μόνο αν προσποιηθούμε ότι έχει επιτευχθεί, ή μόνο σε πολύ ξεχωριστές περιπτώσεις.

 

Τώρα, θα μου πεις, τι νόημα έχει που τα λέω αυτά. Η αλήθεια είναι πως κανένα απολύτως, και τώρα που τα ξαναδιαβάζω, μοιάζουν και με αφορισμό, έτσι όπως τα έχω γράψει. That's fucking great. Το αιώνιο πρόβλημα της επικοινωνίας.

 

Θα σχολιάσω κάτι ψιλά ακόμα, γιατί μ'αρέσει αυτή η κουβέντα. Είναι γαμάτη στις 3 η ώρα το πρωί, που αισθάνομαι τον εγκέφαλό μου ελαφρύ και βαμβακερό.

 

 

Βασικά πραγματικός ρεαλισμός δεν υπάρχει.

 

Συμφωνώ, κατ΄ουσίαν' αλλά η προσπάθεια είναι που μετράει.

 

Συμφωνώ απόλυτα με το Throgo(Το οποίο εξηγεί και την ερώτηση του Bardou στην πρώτη κιόλας πρόταση).

 

Για να είμαι ειλικρινής, δεν κατάλαβα πώς ακριβώς την απαντάει. Αλλά μάλλον φταίω εγώ γι'αυτό, και η ώρα.

 

Τι τα θέλεις όλα αυτά παιδάκι μου; Γράψε με φόρμα που πουλάει.

 

Μπα, ποτέ δε βγάζει κάτι που θα μείνει στο χρόνο. Ή σχεδόν ποτέ.

 

Ντάξει, υπάρχει και το ανάποδο. Αν γράφεις επίτηδες κάτι αντιεμπορικό, μπορεί να γίνεις εμπορικός, γιατί όλοι θα σε αγοράζουν για να δουν "πώς γράφει αυτός ο παράξενος τύπος".

 

Υ.Γ. παρα(ή μετά)φράζοντας το Throgo ο ρεαλισμός στη λογοτεχνία είναι ο σκοτεινός ρομαντισμός. Η ιδανική αντιεξιδανίκευση.

 

Δε θα μπορούσα να το είχα πει καλύτερα.

 

Υ.Γ.4 Αν το διαβάζεις αυτό χωρίς να έχεις διαβάσει τίποτα από τα παραπάνω έκανες τη σωστή κίνηση.

 

Με ξεγέλασες. Πρέπει να πεθάνεις σαν να μην υπάρχει αύριο.

[RaspK]

Ανασταίνω αυτό το θέμα μετά από ψάξιμο για το θέμα των ονείρων, επειδή είχε διαφύγει της αντίληψής μου («Της ποιάς;» ακούω μερικούς να λένε)...

 

Λοιπόν, θα συμφωνήσω στα περί σουρρεαλισμού εκ μέρους του φίλτατου Μελδόκιου και σε αρκετά που λένε, γενικά, αυτός και η Νιέννα, αλλά θα συμπληρώσω κάποια πράγματα σαν παρατηρήσεις:

1. Ο σουρρεαλισμός δεν είναι, στην πραγματικότητα, τίποτ' άλλο από την υπέρβαση της πραγματικότητας με βάση τη χρήση εικόνων που συνειρμικά, υποσυνείδητα ή όπως αλλιώς προκύψουν γνέθονται στο κεφάλι μας και τα μεταφέρουμε, αναλλίωτα ή με κάποια επεξεργασία ή ό,τι άλλο στο χαρτί. Αυτό που τον διαφοροποιεί, όμως, από άλλα ρεύματα είναι αυτή η υπέρβαση, αυτό το «πέραν του πραγματικού» (<-- surrealism --> υπέρ + ρεαλισμός). Ο σουρρεαλισμός διαφοροποιείται από το fantasy, το sci-fi και τις μορφές τους από το γεγονός ότι πέρνει στοιχεία τις πραγματικότητάς μας και τα στρεβλώνει σε μια νέα, αλλόκοτη πραγματικότητα, αναγνωρίζοντας και μην προσπαθώντας να κρύψει ότι είναι αλλόκοτα, αν και απολύτως φυσικά υπό τη σκοπιά που παρουσιάζονται (αν έχουμε ψάρια που ρέουν μέσα σε βουνά από ζελέ, τα ψάρια μπορούν να το κάνουν υπό τη σκοπιά του έργου).
   
2. Ο ρομαντισμός, από την άλλη, είναι, θα έπρεπε να πούμε, το ρεύμα που τόνισε το μαγευτικό με όλες του τις διαστάσεις. Δεν προσπαθεί να δείξει κάτι όπως θα ήταν όμορφο ή επιθυμητό να είναι - κλασσική, άλλωστε, παρεξήγηση... Ο ρομαντισμός απλά ασχολείται με την αποτύπωση συναισθημάτων και την εμπειρία των αισθήσεων, κάνοντας τον να συγγενεύει εν μέρει με τον ιμπρεσσιονισμό. Τονίζει τη γοητεία και το πόσο υπέροχη και τρομερή είναι η φύση αντί να προσπαθεί να την αποδώσει λογικά (ρεαλισμός) ή να την παρουσιάσει ως ανώτερη της κατάστασης του ανθρώπου (νατουραλισμός), ανάμεσα σ' άλλα. Για αποσαφήνιση του όρου, προκύπτει από το ρομάντσο του Μεσαίωνα, είδος αφηγηματικού κειμένου που δεν έχει καμία αποκλειστικά άμεση σύνδεση με τον έρωτα ή την αγάπη, αλλά με τις ιστορίες ηρώων όπως ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Beowulf, ο paladin του Charlemagne, Roland, και οι Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης.
   

Παραδείγματα σουρρεαλισμού, φυσικά, μας έδωσε ο Salvador Dali, ενώ ο πλέον χαρακτηριστικός ρομαντικός συγγραφέας είναι ο Samuel Taylor Coleridge (Kubla Khan, Rime of the Ancient Mariner - συνιστώ να τα διαβάσετε ανεπιφύλακτα).

Edited September 7, 2006 by RaspK FOG

[Deodonus]

Χμμ..ο "ρεαλισμός" θα έλεγα ότι είναι πιο πολύ "πεσσιμισμός", πιο σκληρός και από την ίδια την "σκληρή πραγματικότητα". Το δικαιολογώ, καθ'ότι όταν εμφανίστικε ήθελε να ισορροπήσει τον τεράστειο ρομαντισμό/εξιδανίκευση που υπήρχε την εποχή εκείνη.

 

Εγώ γράφω σε ένα στύλ ρομαντικό-ρεαλιστικό ("ρομαντικός ρεαλισμός" είχε πει η nienna): παρουσιάζω την καθημερηνή μου πραγματικότητα, ενώ μέσα από το γράψημο δίνω στίγματα για το πώς θά'θελα να ήταν τα πράγματα. Και το κάνω αυτό γιατί απλά νιώθω την τέχνη σαν το μέσω με το οποίο μπορώ να εκφράσω τους προβληματισμούς μου και τις σκέψεις μου.

 

Αυτά...