Δύο φαντάροι συζητούν ή Το παιχνίδι της γραφής..

[synodoiporos]

Πριν λίγες μέρες, κατά την διάρκεια της τελευταίας μας εξόδου, έπινα καφέ με έναν συνάδελφο φαντάρο. Η συζήτηση ξεκίνησε από τον κινηματογράφο για να καταλήξει στις ιδιαίτερες ατμόσφαιρες του νουάρ, στα μισοσκότεινα καμπαρέ, στις μοιραίες γυναίκες που ξεχυλίζουν ερωτισμό και τους καταραμένους παρακμιακούς παρίες που μουλιάζουν την ξεχωριστή τους ποιότητα στο άφθονο ποτό.

 

Σκέψου τον καπνό να αιωρείται σα ονειρώδη αχλή παντού στον αέρα, άρχισε να μου εξηγεί, εκείνος σκυμμένος πάνω από το μπαρ να πίνει ένα ακόμη ποτό, χωρίς να ξέρουμε αν πίσω από αυτό κρύβεται η τελευταία του ελπίδα ή η πρώτη του ονειροπόληση, και ξαφνικά να εμφανίζεται εκείνη, πανέμορφη, γοητευτική, εξωτική, μοιραία... Αυτός, ένας καταραμένος συγγραφέας, ένας περιθωριακός ντετέκτιβ, που μένει σε ένα μικρό σκοτεινό δωμάτιο, με μόνο μια παλιά γραφομηχανή πάνω στο τραπέζι και ένα κρυμμένο ρεβόλβερ στο συλτάρι, την βλέπει... την βλέπει και ξαναβρίσκει την ζωή και την ελπίδα.. τον ξεσηκώνει, του προκαλεί ξεχωριστές εμπνεύσεις, δραστηριοποιεί ξανά το σώμα και το πνεύμα του... Φυσικά, συνεχίζει, τέτοια δυνατά συναισθήματα μπορεί να προκαλέσει μόνο μια γυναίκα ξεχωριστή, που να φέρει κάτι το διαφορετικό, το εξωτικό, μια γυναίκα της Ανατολής για παράδειγμα.

 

Κι αυτή η τελευταία φράση του συνομιλητή μου του δίνει την ευκαιρία να αναπτύξει τις θεωρητικές του απόψεις. Πιστεύουμε, λέει, πως όλος ο πολιτισμός και η ανάπτυξη βρίσκεται στην Δύση, ενώ η Ανατολή είναι οπισθοδρομική και υπανάπτυκτη. Αλλά δεν είναι έτσι. Ο πολιτισμός βρίσκεται στην Ανατολή, ενώ ο δυτικός κόσμος βουλιάζει ολοένα και περισσότερο στην παρακμή και την κρίση.. Έτσι και τα πρόσωπα που φαντάζομαι, συνεχίζει αμείωτος, εκφράζουν αυτόν τον πολιτισμό και την παρακμή αντίστοιχα. Εκείνη, μια χαριτωμένη σχισομάτα, εκπροσωπεί τον λυρισμό και τα υψηλά ιδεώδη. Εκείνος, ξεπεσμένος εκπρόσωπος της δυτικής κουλτούρας, μας υπενθυμίζει όλο το βρώμικο και σάπιο κατακάθι του κόσμου μας. Έτσι είναι εκείνοι οι δύο και γύρω τους ένας κόσμος σκοτεινός, επικίνδυνος, γεμάτος παγίδες και ίντριγκες, υπονοούμενα και διαψεύσεις..

 

Ένα μικρό διάλειμα σιωπής διαδέχεται τον καταρακτώδη λόγο του. Πίνουμε λίγο από τον καφέ μας, πριν ο φίλος μου επανέλθει πάλι στην συζήτηση.

 

Σου αρέσουν όλα αυτά, σου αρέσουν, με ρωτά, αν σου αρέσουν δες αυτό. Βγάζει από την τσέπη του το κινητό του και μου το δίνει. Με την μορφή ενός αποθηκευμένου μηνύματος, υπάρχει ένα κείμενο. Διαβάζω τον τίτλο, που είναι γραμμένος στα αγγλικά : the brutal noise of sadness...

 

Έχω εντυπωσιασθεί από τα λόγια του φίλου μου, από την αιφνίδια και απρόσμενη αποκάλυψη.. Δεν το περίμενα καθόλου όλο αυτό, ούτε μπορούσα να τον φανταστώ να γράφει έτσι -κι όμως, θα μπορούσα να το είχα μαντέψει... Εγώ, κρυμμένος πίσω από την επίπλαστη εικόνα του φυσιολογικού ανθρώπου, δεν ξεδιπλώνω καθόλου τις λογοτεχνικές μου ανησυχίες. Ακούω μοναχά την χειμαρώδη αποκάλυψη των δικών του. Βέβαια, όσο κι αν δεν εκδηλώνομαι, μπορώ να καταλάβω τι σημαίνει εκείνο το βλέμμα του καθώς μου μιλά, η σιωπηλή ένταση της αναζήτησης μιας συμφωνίας... Ο φίλος μου υποψιάζεται σωστά...

 

* * *

 

Ο συνομιλητής μου δεν είναι άνθρωπος ιδιαίτερης μόρφωσης. Απόφοιτος τεχνικού λυκείου και αιώνιος φοιτητής ενός ΤΕΙ στο Μεσολόγγι. Δεν διαβάζει τόσο λογοτεχνικά βιβλία, δεν γνωρίζει την λογοτεχνική παράδοση, αγνοεί την φιλολογία. Κι εγώ αποφεύγω να τα αναφέρω όλα αυτά, μήπως και τον δυσαρεστήσω, μήπως και διαταράξω το ανέμελο παιχνίδι της γραφής του... Γέρνω πίσω στην καρέκλα μου και τον κοιτάζω χαμογελώντας, ενώ ταυτόχρονα παρατηρώ το χαριτωμένο παιχνίδι των συμπτώσεων. Συμπτώσεις μέσα σε συμπτώσεις μέσα σε συμπτώσεις. Δύο άτομα που δεν γνωρίζονται καλά-καλά μεταξύ τους κι όμως συναντιούνται, κάθονται κάτω και συζητούν για πράγματα που τους ενδιαφέρουν εξίσου, κι ακόμη η αντιδιαστολή Ανατολής-Δύσης, το κλειστό κουτί του δυτικού πολιτισμού, σκέψεις για την συγγραφική, the brutal noise of sadness...

 

(μία άλλη σύμπτωση-ομοιότητα με τον συνομιλητή μου είναι πως κι εκείνος, όπως κι εγώ, περνά μερικές από τις άπειρες και άσκοπες ώρες της σκοπιάς με δημιουργικές εμπνεύσεις. Εκείνος για να αποτυπώνει τις ιδιαίτερες ατμόσφαιρες των ονειροπολήσεών του, κι εγώ για να στέλνω αυτά τα κείμενα στο antidogma.. Όπως είχα σκεφτεί και παλαιότερα, όλα αυτά θα μπορούσαν να φέρουν τον τίτλο : τί κάνει κανείς κατά την διάρκεια της σκοπιάς.. )

 

Ανάμεσα σε όλα αυτά ένα ερώτημα γεννιέται μέσα μου : τί είναι αυτό που κάνει ο φίλος μου ; γιατί το κάνει ; τί σημαίνουν όλα αυτά ; Συνιστούν λογοτεχνία ; Είναι ένα απλό και ανέμελο παιχνίδι με κλέφτες και αστυνόμους και με τον λόγο ; Όμως, γιατί με τον λόγο ; Μου θυμίζουν βέβαια κάτι δικό μου, οικείο μα και μακρινό, τον τρόπο που έπαιζα κι εγώ, χρόνια πριν, όταν ήμουν δέκα ετών, γράφοντας ακαταπαύστως ιστορίες, ένα παιχνίδι με κλέφτες και αστυνόμους και με τον λόγο.. Και τώρα ; Έχω άραγε προχωρήσει, έχω ωριμάσει, μπορώ να πως πως γνωρίζω περισσότερα, είναι άραγε κάτι όλα αυτά ή ένα αφέλες και ανόητο παιχνίδι.. Γίνομαι συγγραφέας ή παίζω ακόμη μέσα στην άγνοια ; Ποιός είναι ο σωστός δρόμος και πότε φτάνεις ; Τί είναι αυτό που κάνει ο φίλος μου ;

 

Παρόλο που το ήθελα, δεν του ζήτησα να μου στείλει το κείμενο -θα ήταν ίσως μια τολμηρή κίνηση, που θα σήμαινε πως θα έπρεπε να αποκαλυφτώ. Δεν θα ήθελα να κρίνω την λογοτεχνική αξία του κειμένου, διέκρινα μόνο ένα χαρακτηριστικό στον συνομιλητή μου, μια ιδιαίτερη τάση για λογοπλαστική ικανότητα, του άρεσε να συνθέτει πολύπλοκες και ατμοσφαιρικές λέξεις, και μια αναφορά στις ερινύες μου έκανε εντύπωση...

 

Έβαλε το κινητό πίσω στην τσέπη του και ανακάθισε στην πολυθρόνα του. Ήπιαμε και την τελευταία ρουφιξιά από τον καφέ μας. Απέναντί μας διαγραφόταν το μικρό λιμανάκι της Λήμνου, η σειρά με τις ψαρόβαρκες και η απέραντη θάλασσα. Για μια στιγμή, νόμισα πως διέκρινα δυο γλάρους να πετούν μαζί πάνω από τα κύματα, να βουτούν ξαφνικά αγγίζοντας το νερό κι έπειτα να χάνονται μέσα στο σούρουπο.. Η μικρή μας έξοδο είχε τελειώσει, έπρεπε να γυρίσουμε πίσω. Αφήσαμε τα χρήματα στο τραπέζι και σηκωθήκαμε. Η σερβιτόρα με το χαρούμενο πρόσωπο μας έριξε μια λοξή ματιά.

 

-Ναι, έλεγε ο φίλος μου, σκοπεύω να μείνω μόνιμα στην Πάτρα. Αυτή είναι η πόλη μου, εκεί γεννήθηκα και μεγάλωσα, γέννημα-θρέμμα πατρινός.. Μου φαίνεται απίστευτο πως σε λίγες μέρες θα είμαι πάλι εκεί, οχταήμερη άδεια μόνο βέβαια αλλά τί πειράζει.. Ναι, η Πάτρα είναι η πόλη μου, η πόλη του καρναβαλιού....