ΣΚΕΨΕΙΣ πάνω στην ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ

[synodoiporos]

Το παρακάτω κείμενο περιλαμβάνει κάποιες γενικές σκέψεις μου πάνω στο φαινόμενο της συγγραφής..

 

 

"Κάτι που πραγματικά με απασχολεί αφορά στο πως περνά κανείς από την διαδικασία της ανάγνωσης στην διαδικασία της γραφής. Αλλά τα ερωτήματα είναι πολύ περισσότερα. Πώς ασχολείται κανείς με την διαδικασία της ανάγνωσης εξαρχής ; Τί είναι αυτό που κάνει κάποιον να αναγνωρίζει την ύπαρξη ενός άλλου κόσμου πέρα από την υλική πραγματικότητα που τον περιβάλλει ; Τί είναι αυτό που κάνει κάποιον να έχει άλλες αναζητήσεις ; Τί είναι αυτό που οδηγεί αποφασιστικά προς το αβέβαιο μονοπάτι της δημιουργικότητας ; Είναι μία απλή μίμηση ; Είναι μια περίεργη αίσθηση μοναχικότητας ; Είναι κάτι άλλο, πιο έμφυτο και γονιδιακό ;

 

Συγγραφέας δεν είναι ένας άνθρωπος που γράφει. Αληθινός συγγραφέας δεν είναι αυτός που αποφασίζει να γράψει ένα βιβλίο, απλώς καταλήγει σε αυτό. Ο αληθινός συγγραφέας θέλει να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα από το να μουτζουρώσει ορισμένες λευκές σελίδες. Πού να διοχετεύσει όλο αυτό που εκρύγνυται μέσα του ; Πώς να μιλήσει και να γίνει κατανοητός ; Η τέχνη της συγγραφής διαμορφώθηκε μέσα σε χιλιάδες χρόνια από ομοιδεάτες και συντρόφους του, από ανθρώπους που αισθάνονταν ακριβώς όπως και αυτός. Χρησιμοποιεί αυτήν την τέχνη, μιείται σε αυτήν και ακολουθεί το τυπικό της.

 

Ο αληθινός συγγραφέας είναι πρώτα από όλα αληθινός αναγνώστης. Και δεν χρειάζεται να πιέσει τον εαυτό του για να διαβάσει βιβλιοθήκες. Απλώς το κάνει... Συναντώ καμιά φορά ανθρώπους που κουβαλούν βιβλία. Ένας μεσήλικας κρατά περήφανα στο χέρι του τον Κώδικα Ντα Βίντσι. Ένας νεαρός έχει ακουμπισμένο στο τραπεζάκι ένα βιβλίο που δεν έχει τίποτα να του προσφέρει -κι όμως είναι τόσο μοδάτο ! Γιατί το κάνουν αυτό ; Τί νομίζουν πως θα κερδίσουν ; Τίποτα, τίποτα, απλώς ακολουθούν τον ρυθμό του συρμού. Ο αληθινός συγγραφέας ξέρει ακριβώς τί διαβάζει, τα βιβλία έρχονται και τον βρίσκουν από μόνα τους, έχει κάνει μια μυστική συμφωνία με το σύμπαν για αυτό, ο αληθινός συγγραφέας διαβάζει τα πάντα και ταυτόχρονα διαβάζει σα να υπάρχει ένα κρυφό νόημα πίσω από τις αναγνώσεις του (εννοώ πως επιλέγει βάσει ενός διαμορφωμένου εσωτερικού ρυθμού κι όχι τυχαία σα φτερό στον άνεμο). Κι όπως ο μεταξοσκώλικας υφαίνει το μετάξι και το κουκούλι του, όπως η αράχνη φτιάχνει τον ιστό της, η μέλισσα την κυψέλη και το μέλι της, έτσι και ο συγγραφέας διαβάζει συνεχώς, σε όλη του την ζωή. Αυτή είναι η φύση του.

 

Οι συγγραφείς είναι ευαίσθητοι άνθρωποι. Αυτό είναι που τους διαχωρίζει από όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους. Κι επειδή δεν ανήκουν εξ' ολοκλήρου σε αυτόν τον κόσμο, μοιάζουν με τα μικρά παιδιά. Άλλοτε ορμητικοί και άλλοτε ευαίσθητοι, άλλοτε αεικίνητοι και άλλοτε μαζεμένοι, έχουν ανάγκη από χάδια και υποστήριξη, και την ίδια στιγμή μπορούν να ξεκινήσουν για την πιο τρελή περιπέτεια αψηφώντας όλους τους κινδύνους.

 

Ο αληθινός συγγραφέας είναι ένα τραγικό πρόσωπο. «Ο τραγικός άνθρωπος είναι αντίθετος προς τον άνθρωπο τον ενταγμένο μέσα στην αρμονία του κόσμου και μέσα στην αναγκαιότητα της φύσεως. Πράγμα που σημαίνει πως ήδη ανεφάνη μέσα του μια άλλη ελευθερία. Όμως έτσι έχουμε πλέον όχι απλώς τον άνθρωπο στην βιολογική του εκδοχή, αλλά το πρόσωπο στην πνευματική του εκδοχή». Θέλει να αγγίξει το τέλειο, ενώ την ίδια στιγμή γνωρίζει ότι υπόκειται σε όλες τις ατέλειες της ανθρώπινης φύσης. Θέλει να δημιουργήσει κάτι ανώτερο, να ξεπεράσει τον εαυτό του, ενώ είναι εκείνος που βιώνει την πιο φρικτή και βάναυση μοίρα της ανθρώπινης φύσης. Ο αληθινός συγγραφέας είναι ένα τραγικό πρόσωπο.

 

Έχω μία φλόγα μέσα μου. Με καίει το πρόβλημα της συγγραφής. Και ακόμη περισσότερο, με καίει το πρόβλημα του συγγραφέα. Τί είναι ; Από πού έρχεται ; Πώς μπορεί να βρει ικανοποίηση ;

 

* * *

 

Μια τελευταία σκέψη μου λέει πως το εγχείρημα των ερωτημάτων που τέθηκαν παραπάνω ίσως είναι αρκετά ουτοπικό -όπως και το εγχείρημα των απαντήσεων. Πώς να μιλήσει κανείς για αυτά τα πράγματα ; Για τον πιο προσεκτικό αναγνώστη είναι φανερό πως τα ερωτήματα περικλείουν και υπονοούν πολύ περισσότερα πράγματα. Έτσι, όταν αναφερόμαστε στην φύση του συγγραφέα, στην περιπέτεια της συγγραφής και τα μυστικά της, εξετάζοντας αυτά τα θέματα εν τω γενάσθαι τους, θέτουμε πολύ περισσότερα ζητήματα απ' όσα φανταζόμαστε. Γιατί, αν θέλουμε να ξεκινήσουμε την ανάλυσή μας, θα πρέπει φυσικά να ξεκινήσουμε από την αρχή. Και η αρχή περιλαμβάνει καινούρια ερωτήματα του τύπου : τί είναι Ζωή και τί είναι Θάνατος ; Τί είναι Άνθρωπος ; Τί είναι Πνεύμα και τί είναι Ύλη ; Τί είναι φαντασία, όνειρο, αντίληψη ; Τί είναι ψέμα και τί είναι αλήθεια ; Τί είναι πραγματικότητα ; Τί είναι το είναι ;

 

Αν υποθέσουμε πως είχαμε στα χέρια μας ένα βιβλίο με τίτλο “Τα 100 μυστικά της συγγραφής” ή “Πώς να γράψετε ένα best-seller”, πόσο αυτό θα μας βοηθούσε ; Είναι φανερό πως η απάντηση είναι πολύ λίγο θα βοηθούσε, αν όχι καθόλου. Γιατί είναι φανερό πως το ζήτημα της συγγραφής δεν είναι απλώς ζήτημα συνταγών. Το μυστικό για να γράψεις ένα λογοτέχνημα δεν περιέχεται σε έναν κατάλογο ξερών κανόνων -πρέπει να είναι μία ζώσα πραγματικότητα (ζώσα μέσα στην ψυχή του δημιουργού).

 

Νομίζω πως αυτό που κάνει ένας συγγραφέας είναι να αφιερώνει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε μία περίοδο μαθητείας. Ο αληθινός συγγραφέας θητεύει για χρόνια σε κάποιον Δάσκαλο ή σε κάποιους Δασκάλους ή σε έναν συγκεκριμένο κύκλο συγγραφικής ατμόσφαιρας. Αυτό νομίζω είναι πολύ σημαντικό και αν το παρατηρήσουμε θα δούμε πως σχεδόν έτσι γινόταν πάντα. Ο συγγραφέας βγαίνει μέσα από μία μακρά περίοδο μαθητείας, μύησης, ασκητικής.. Ο πρώτος παράγοντας είναι αυτή η περίοδος της γοητευτικής μαθητείας, όπου ο συγγραφέας είναι γητεμένος από τον “Δάσκαλό” του, από τα μυστικά που του αποκαλύπτονται και που σταλάζουν, επίσης, μυστικά στην ψυχή του...

 

Ο Δεύτερος παράγοντας είναι η ιδιαίτερη φύση του συγγραφέα. Οι προσωπικές του προτιμήσεις, οι προσωπικές του τελικά κλίσεις, τα δικά του βιώματα, η δική του περιπέτεια μέσα στην ζωή. Αυτά τα προσωπικά βιώματα, οι χαρές και οι λύπες του, τα προβλήματα και οι επιλογές του, είναι ίσως αυτά που θα τον καθορίσουν και θα τον χαράξουν εξίσου δυνατά, ώστε ο αληθινός συγγραφέας να αρχίσει να διαμορφώνει την δική του θέση μέσα σε όλα αυτά.

 

«Ότι τα βιβλία γεννιούνται πάντα από άλλα βιβλία, είναι μια αλήθεια που μόνο φαινομενικά έρχεται σε σύγκρουση με την άλλη: ότι τα βιβλία γεννιούνται από την καθημερινή ζωή και από τις σχέσεις που έχουν οι άνθρωποι μεταξύ τους».

 

Η μαθητεία στον “Δάσκαλο” και η προσωπική του περιπέτεια μέσα στην ζωή... Αν ο συγγραφέας αντέξει, αν δεν παραιτηθεί, αν είναι λίγο τυχερός, ίσως τα καταφέρει...

 

* * *

 

Κάποτε ένας φίλος μου είχε πει πως, ενώ το προσπάθησε για μια περίοδο, τελικά τα παράτησε, «εμείς είμαστε άνθρωποι της ζωής» μου είχε πει «βιώνουμε την πραγματικότητα, την ζούμε, μου αρέσει να μιλώ κοιτώντας τον άλλον στα μάτια, νιώθωντας την ζεστασιά του σώματός του, αισθανόμενος ακόμη και την ανάσα μου να βγαίνει από τα χείλη. Μόνο τότε αισθάνομαι ότι λέω κάτι, όταν μπορώ να ακούσω τον εαυτό μου να το λέει και να δω τις αντιδράσεις στο βλέμμα του άλλου». Ο φίλος μου είχε δίκιο φυσικά, έτσι κάνουν οι ζωντανοί άνθρωποι και έγνεψα συγκατανεύοντας στα λόγια του. Την ίδια στιγμή όμως αισθανόμουν πως του φίλου μου, παρόλο που γνώριζε πολύ καλά την φευγαλέα εξαίσια ομορφιά της ζωής, του διέφευγε κάποια άλλη ομορφιά, αυτή που γεννιέται στο χώρο των ιδεών και της άπιαστης και εξαυλωμένης διανοητικής ενατένησης. Γι’ αυτό δεν ένιωθε ιδιαίτερη ευχαρίστηση με την αποτύπωση των σκέψεων του στο χαρτί. Ίσως βέβαια και να κάνω λάθος –πάντα αμφιβάλλω απέναντι σε τέτοιες κρίσεις μου. Ίσως το γράψιμο να είναι απλώς μια τέχνη, όπως είναι η ζωγραφική, η γλυπτική, το μαγείρεμα, το καλούπομα μιας οικοδομής –και άλλοι έχουν εξικοιωθεί με αυτήν την τέχνη ενώ κάποιοι άλλοι όχι.

 

Έχουμε μιλήσει αρκετές φορές για την μοναχικότητα του συγγραφέα, για το δύσκολο του έργου που καλείτε να φέρει σε πέρας. Στην ελληνική πραγματικότητα, τα πράγματα ίσως είναι ακόμη πιο δύσκολα και μοναχικά. Στην μικρή μας ελλαδούλα δεν είχαμε/έχουμε ούτε τους προστάτες των τεχνών, ούτε τους μεγάλους και προστατευτικούς εκδότες. Εδώ ο συγγραφέας -όπως και κάθε καλλιτέχνης και δημιουργός- καλείτε να τα κάνει όλα μόνος του. Πρέπει να είναι συγγραφέας, ερευνητής, επιμελητής, δημοσιοσχεσήτης, διαφημηστής, μάνατζερ του εαυτού του, όλα σε ένα. Αν μπορεί δε να είναι και εκδότης του εαυτού του τόσο το καλύτερο έτσι που έχουμε καταντήσει. Παρατηρείται έτσι το φαινόμενο, μέσα στην πραγματικότητα του κόσμου μας, κάποιος που υπερτερεί σε ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά, που μπορεί να μην σχετίζεται άμεσα με την ουσία της τέχνης του (να είναι πολύ συμπαθητικός ως άνθρωπος για παράδειγμα, καλός στις δημόσιες σχέσεις κτλ), να υπερσκελίζει κάποιον άλλον που μπορεί να μην έχει τις ίδιες προσωπικές αρετές αλλά είναι ίσως ικανότερος στην τέχνη του και πιο ταλαντούχος σε αυτήν. Ζούμε σε έναν κόσμο δημοσίων σχέσεων, όπου προτάσονται πράγματα υλικά, σε έναν κόσμο με κλίκες και αποκλεισμούς.. Φανταστείτε μία ρομαντική και ευαίσθητη ψυχή, που ακολουθεί νόμους τελείως διαφορετικούς, σε αυτόν τον κόσμο. Μοιάζει με αυτό που λέει ο Πόε πως θα πρέπει να ψάξουμε σε πολύ ασυνήθιστα μέρη για να βρούμε...

 

Κι έπειτα, ο επίδοξος συγγραφέας θα πρέπει να σφυρηλατήσει την ελευθερία του μέσα σε αυτόν τον κόσμο. Κατά τα φαινόμενα είναι και αυτός ένας φυσιολογικός άνθρωπος όπως όλοι οι άλλοι. Θα μεγαλώσει μέσα σε μία οικογένεια, θα πραγματοποιήσει σπουδές, θα ερωτευτεί, θα πρέπει να δουλέψει και να βιοποριστεί. Μέσα στην δεδομένη ροή της καθημερινότητας, σε όλα αυτά που έτσι πρέπει να γίνουν, πού θα βρεθεί ο χρόνος για την παραγωγή του μεγάλου έργου ; Πώς ο συγγραφέας θα καταφέρει να συνταιριάσει βιοπορισμό και συγγραφική ; Πού θα βρεθεί ο χρόνος για αυτήν την εξαιρετική πολυτέλεια ; (ουσιαστικά αυτός είναι ο λόγος που μεγάλοι συγγραφείς μας του παρελθόντος, ο Παπαδιαμάντης, ο Βυζιηνός κι άλλοι, δεν ασχολήθηκαν σχεδόν καθόλου με το μυθιστόρημα αλλά μόνο με το διήγημα - έπρεπε να γράφουν ιστοριούλες και να τις πουλούν σε εφημερίδες και περιοδικά για να ζήσουν). Ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, επιστρέφοντας από μεγάλο συνέδριο συγγραφέων στην Αμερική, λέει "έλεγα στους άλλους συγγραφείς πως έχω καταφέρει να ζω σχεδόν μόνο από τα βιβλία μου και με κοιτούσαν με ανοικτό το στόμα". Ο Γιάννης Ξανθούλης σε μία συνέντευξή του λέει "Κάθε απόγευμα πρέπει να πηγαίνω στο γραφείο μου και να γράφω. Αν περιμένω την έμπνευση, θα πεθάνω της πείνας".

 

Αλλά ο συγγραφέας, ο αληθινός συγγραφέας, χρειάζεται και την έμπνευση. Γράφει συνεπαρμένος. Γιατί ο αληθινός συγγραφέας γνωρίζει ένα μυστικό. Γνωρίζει πως δεν είναι συγγραφέας, είναι Ποιητής ! Δεν συν-γράφει απλώς, δεν συν-θέτει απλώς, αλλά δημιουργεί κάτι που πριν δεν υπήρχε, συνεργάζεται με το αόρατο και το φέρνει εδώ κάτω στον κόσμο μας, κατεβάζει αρχεία... κάποιας χαμένης γνώσης.. Θυμήθηκα τώρα ένα παλαιότερο κείμενο περί συγγραφικής, όπου έλεγε πως κι ο ίδιος ο συγγραφέας δεν ξέρει να μιλήσει για το έργο του, όταν γράφει δεν είναι ακριβώς εκεί.. Όταν ο συγγραφέας γράφει εμπνευσμένος βρίσκεται σε μία κατάσταση trans. Δεν είναι ούτε εδώ, ούτε εκεί. Δεν είναι ούτε ο εαυτός του, ούτε κάποιος άλλος (λες και βρίσκεται σε μία κβαντική κατάσταση αβεβαιότητας και διάχυσης). Μην ρωτάτε έναν συγγραφέα πως έγραψε το καλύτερο κομμάτι του.. Ούτε ο ίδιος δεν ξέρει να σας πει...

 

Άντε όμως και άντεξε ο συγγραφέας την τριβή του με τον κόσμο. Άντε και βρήκε την ισσοροπία του μέσα σε αυτόν. Μετά ; Τί θα κάνει με την συγγραφική του ; Με ποιόν τρόπο θα γράψει ; Υπάρχουν οι δεδομένες σχολές, υπάρχει η εύκολη λύση της μαζικής κατανάλωσης, υπάρχει το στενό μονοπάτι της πρωτοπορίας.. Τί να ακολουθήσει κανείς ; Πού και πώς να ξεχύσει το πνεύμα του πάνω στο χαρτί ;

 

Το έργο του συγγραφέα, ένα δύσκολο και πολύπλοκο έργο, ένα μακρύ ταξίδι που περνά από όλους τους ενδιάμεσους σταθμούς, μια μεγάλη περιπέτεια, που όμως "κανείς δεν την έχει μετανιώσει μέχρι σήμερα, όσο δύσκολη και περίπλοκη κι αν ήταν, όσες απογοητεύσεις και εμπόδια κι αν έφερε..". Μπορεί να είπαμε πολλά περίεργα και μεταφυσικά παραπάνω, όμως η εργασία του συγγραφέα είναι μια πολύ προσεκτική δουλειά. Απαιτεί πειθαρχία, υπευθυνότητα, οργάνωση και σύνεση, μεράκι και σταθερή προσήλωση στον τελικό σκοπό. Είναι μία λεπτή, ευαίσθητη εργασία που συνδυάζει πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Αυτή είναι η εργασία του συγγραφέα που μας καλεί να τον ακολουθήσουμε στα μοναχικά του ταξίδια..."

 

 

Θα το έβρισκα πολύ ενδιαφέρον να ξεκινούσαμε μια τέτοια συζήτηση, που θα στηρίζεται πάνω στην εμπειρία του καθενός, για το πως αντιλαμβανόμαστε την διαδικασία της συγγραφής και πως σχετιζόμαστε εμείς με αυτήν..

[RaspK]

Ενώ συμφωνώ με την τοποθέτησή σου ως προς το συγγραφέα ερασιτέχνη/καλλιτέχνη, οφείλουμε να ενθυμούμαστε ότι, πέραν από την αισθαντική και ψυχοτροπική διάσταση των πραγμάτων, είναι καλό να διατηρούμε και την πραγματογνωμοσυνική διάστασή τους: συγγραφέας, εν τέλει, είναι αυτός που γράφει σε πεζό λόγο. Ο λόγος και η ρίζα αυτής της πρακτικής είναι αδιάφορος απ' αυτήν την προοπτική, και μας επιτρέπει, όπως πάντα επιτρέπει ο ωμός ρεαλισμός, ν' αντισταθμίσουμε τον αισθητηριασμό, δίνοντάς του έτσι μιαν απροσδόκητη ισορροπία: πουθενά δεν υπάρχει αντίκρουση στις δύο έννοιες.

 

Ο λόγος είναι απλός: ο συγγραφέας δεν είναι κάποιος τιτλούχος, αλλά ένας άνθρωπος που διαθέτει μίαν ιδιότητα. Κι ενώ η αναζήτηση και προσέγγιση της αιτίας μας επιτρέπει να κατανοήσουμε το συγγραφέα, η αναζήτηση και προσέγγιση της ιδιότητας μας επιτρέπει να γειώσουμε στην πραγματικότητα το ρόλο του συγγραφέα και ν' αποσπάσουμε αυτήν την άλω που τόσο συχνά καταλήγει να είναι τροχοπέδη της συνειδητότητας.

 

Με απλά λόγια, ό,τι κι αν χρειάζεται να περάσει ή να κάνει κάποιος για να γίνει συγγραφέας, συγγραφέας είναι αυτός που γράφει σε πεζό λόγο. Το αν είναι καλός ή κακός είναι αδιάφορο στο πλαίσιο του χαρακτηρισμού.

[Deodonus]

Ήμουν και είμαι πάντα κάθετα αντίθετος προς αυτού του είδους την αντίληψη. Ο συγγραφέας (ο καλιτέχνης, ο ποιητής κλπ) δεν είναι σε τίποτα "καλύτερος"/"τραγικότερος"/κλπ από τον "κανονικό" άνθρωπο. Δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ "καλλιτεχνών" και των "άλλων".

 

Αποφεύγω εσκεμμένα τόσο ρομαντική προσέγγιση επί της τέχνης (βλ. "ο μοναχικός ποιητής στην σκοτεινή σοφίτα", "ο τραγικός μουσικός με την τραγική ζωή του" κλπ κλπ), γιατί πολύ απλά:

α) απέχει από την πραγματικότητα

β) είναι ένα πρότυπο ανθρώπινης συμπεριφοράς, και μάλιστα του (προ)περασμένου αιώνα.

Ο συγγραφέας και ο κάθε καλλιτέχνης είναι επίσης άνθρωπος, όπως και ο κάθε άνθρωπος είναι εν δυνάμει καλλιτέχνης. Θεωρώ πολύ ρατσιστικό να διακρίνουμε τους ανθρώπους σε καλλιτέχνες και μη. Όλοι οι άνθρωποι έχουν μέσα τους την σπίθα της τέχνης, απλά άλλοι την έχουν αναπτύξει και άλλοι όχι - αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα.

 

Μπορώ ίσως να δεχθώ ότι οι καλλιτέχνες είναι πιο ευαίσθητοι. Αλλά και πάλι: έχω συναντήσει τόσο αναίσθητους καλλιτέχνες και μουσικούς, που είναι απλά ψυχροί επαγγελματίες και τίποτα παραπάνω, όπως έχω συναντήσει και "απλούς ανθρώπους" που είναι κατά πολύ πιο καλλιτέχνες και από τους "καλλιτέχνες".

 

Με αυτόν τον τρόπο δεν προσπαθώ να μειώσω την τέχνη και την συγγραφή. Αλλά δεν δέχομαι την "θεοποίησή" της (και μαζί και την εξύψωση των "απεσταλμένων της στην γη"). Όλοι άνθρωποι είμαστε, απλά ο καθένας έχει διαλέξει διαφορετικό μονοπάτι.

 

Τώρα, για την δικιά μου όψη της συγγραφής (για την τέχνη γενικότερα είχα γράψει παλαιότερα ένα post). Όταν γράφω, το κάνω για το κέφι μου, γιατί μου αρέσει πιο πολύ. Στα μυθιστορήματα μου, τουλάχιστον. Στα πεζά/"εικόνες"/ιστοριούλες θέλω πάντα να πω κάτι, να μοιραστώ τον προβληματισμό μου, να φιλοσοφήσω κλπ. Ο λόγος που διαλέγω αυτόν τον δρόμο δεν μπορώ να πω πως μου είναι ξεκάθαρος. Ίσως γιατί μέσω της τέχνης υπάρχει μια πιο ειλικρινής επικοινωνία. Ή από την άλλη μέσω της τέχνης πείθει κανείς πιο εύκολα. Ιδέα δεν έχω...

 

Αυτά...

[synodoiporos]

Λοιπόν, παιδιά, καταρχήν σας ευχαριστώ που μπήκατε στον κόπο να απαντήσετε και να καταθέσετε την άποψή σας σε αυτό το topic. Αν κρίνω από το γεγονός πως μόνο εσείς οι δύο το κάνατε, θα πρέπει να προσέξω περισσότερο τις απόψεις και τις προθέσεις σας..

 

Βλέπω πως κυρίως εστιάζεστε στην ιδεοληπτική-συναισθηματική-ρομαντική πλευρά που φαίνεται να τονίζεται από το κείμενό μου σε σχέση με την σημασία που δίνεται στο πρόσωπο του συγγραφέα. Είναι αλήθεια πως κι εγώ, μέσα από τον ειλικρινή ενθουσιασμό μου όταν μιλώ για αυτήν την τέχνη, δεν είχα συνειδητοποιήσει πως θα μπορούσα να "κατηγορηθώ" για.. "θεοποίηση" του συγγραφέα. Δεν ήταν καθόλου κάτι τέτοιο μέσα στις προθέσεις μου.

 

Βλέπω πως κυρίως έχετε μία τάση να.. "γειώνετε" τα πράγματα, λέγοντας πως : συγγραφέας είναι απλά κάποιος που γράφει σε πεζό λόγο, όλοι είμαστε καλλιτέχνες, όλοι είναι εν δυνάμει συγγραφείς, γράφουμε για να κάνουμε το κέφι μας, κ.ο.κ.

 

Θα σας μιλήσω ειλικρινά και ελεύθερα.. Αυτή είναι μία διαφορά που υπάρχει μεταξύ μας.. και αυτή η διαφορά νομίζω πως οφείλετε στο γεγονός πως εσείς είστε κυρίως άνθρωποι της εποχής σας, ενώ εγώ είμαι άνθρωπος μιας άλλης εποχής... Δεν ξέρω αν καταλαβαίνετε τί ακριβώς θέλω να πω..

 

Τί σημαίνει πως συγγραφέας είναι κάποιος που απλώς γράφει σε πεζό λόγο ; Αυτό το κάνουν, πράγματι, όλοι στις μέρες μας. Μήπως θα έπρεπε να δεχτούμε πως κάθε εξυπνακίστικο και σχετικά καλογραμμένο κείμενο, που ακολουθεί δηλαδή σωστά τους κανόνες της γραμματικής, που γράφετε στα διάφορα δημοφιλή περιοδικά στις μέρες μας συνιστά και λογοτεχνία ; Μήπως οι διάφοροι δημοσιογράφοι, που γράφουν καθημερινά σε πεζό λόγο ό,τι τους κατεβάσει, είναι συγγραφείς ; Πάμε και αλλού, μήπως τα διάφορα άρλεκην της σειράς, που κυκλοφορούν σε χιλιάδες, συνιστούν λογοτεχνία ;

 

Μήπως επειδή στις μέρες μας πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων έχει έναν πανεπιστημιακό τίτλο, έχει κάνει ενδεχομένως και κάποιες μεταπτυχιακές σπουδές εδώ ή στο εξωτερικό, έχει δει άπειρες τηλεοπτικές ταινίες και σειρές, και έχει κάποια έντονη κοινωνικότητα, μήπως επείδη αυτός ο άνθρωπος θα βρεθεί μπροστά σε μία οθόνη και θα πατήσει τα πλήκτρα, θα πρέπει να θεωρηθεί και συγγραφέας ;

 

Ο Deodonus λέει πως ο "μοναχικός ποιητής στην σοφίτα", ο τραγικός καλλιτέχνης με το αδικαίωτο έργο του, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, πως δεν υπάρχουν τέτοιοι τύποι στον κόσμο -πού τους είδατε και που τους απαντήσατε ; -, μα αντίθετα, κάθε πραγματικός καλλιτέχνης, αγαπητέ φίλε, κάθε ποιητής και συγγραφέας, ή τουλάχιστον οι περισσότεροι που άξιζαν τον κόπο και τους γνωρίζουμε σήμερα, γιατί υπήρξαν και εκατομμύρια άλλοι, που χάθηκαν μαζί με τα όποια έργα τους στην λήθη του χρόνου, που σκόρπισαν όπως τα φύλλα του φθινοπόρου, που τελείωσαν όταν φθάρθηκε και το χαρτί στο οποίο έγραφαν γιατί έγραφαν απλώς στο χαρτί της εποχής τους, κάθε πραγματικός καλλιτέχνης, ποιητής και συγγραφέας όμως, υπήρξε μοναχικός, πρωτοπόρος, τραγικός, μέχρι τουλάχιστον να βρει την δικαίωση που του άξιζε..

 

Πρόσφατα διάβασα σε μία εφημερίδα την συνέντευξη ενός καθηγητή που έγραψε, κι αυτός, ένα μυθιστόρημα για την αρχαία Σπάρτη. Όταν ο δημοσιογράφος τον ρώτησε αν αισθάνεται συγγραφέας, εκείνος χαμογέλασε, "συγγραφέας ήταν ο Ντοστογιέφσκυ", απάντησε, "εγώ απλώς προσπαθώ να γράψω μια ιστορία σε μυθιστορηματική μορφή με βάση τις γνώσεις μου..".

 

Κάπως έτσι είναι, Dedonus.. Εμείς όλοι απλώς κάνουμε το κέφι μας, επειδή έτσι μας αρέσει, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως "πιάσαμε" και την αληθινή φύση του συγγραφέα, ούτε πως τα γραπτά μας αξίζουν κάτι περισσότερο από απλό χαρτί περιτυλίγματος..

 

Συγνώμη που δεν έχω περισσότερο χρόνο για να διατυπώσω καλύτερα την άποψή μου και να προβάλω περισσότερα επειχηρήματα. Νομίζω πως μπορείτε όμως να καταλάβετε τί θέλω να πω. Αυτή βεβαίως είναι η δική μου άποψη, βασισμένη στην δική μου εμπειρία. Την διατυπώνω καλοπροαίρετα, για να συμβάλλω και να βοηθήσω, νομίζω πως αξίζει να τα προσέξουμε όλα αυτά... Σας ευχαριστώ.

[RaspK]

Εξηγώ για να μην παρεξηγούμαι: ο συγγραφέας δεν είναι καλλιτέχνης· οι δύο αυτές λέξεις προσδίδουν ιδιότητες που δεν συμπίπτουν κάπου υποχρεωτικά. Έτσι, ένας δημοσιογράφος συγγράφει καθημερινά και συντάσσει λογοτεχνικό κείμενο, αλλά δεν είναι καλλιτέχνης σώνει και καλά. Ίσως κάνεις το λάθος να συγχέεις την έννοια της τέχνης με την καλλιτεχνεία, που είναι άλλο πράγμα, όπως και ο ερασιτέχνης και ο τεχνίτης από τον καλλιτέχνη.

[synodoiporos]

Δεν καταλαβαίνω.. και μένω άφωνος από την παρέμβασή σου RaspK FOG ! "Ο συγγραφέας δεν είναι καλλιτέχνης" ;... Ομολογώ πως είναι από τις πιο πρωτότυπες απόψεις που έχω ακούσει...

 

Για μένα δεν υπάρχει μη καλλιτεχνική λογοτεχνία !

 

Θα ήθελα να αναπτύξεις πιο πολύ αυτήν την άποψη, εσύ ή όποιος άλλος συμφωνεί με αυτήν...

[RaspK]

Λογοτεχνία, με την ακαδημαϊκή έννοια, είναι κι ένα δοκίμιο. Ενώ θεωρητικά μπορεί να είναι και καλλιτέχνημα, λεξιλογικά είναι έργο κάποιου λογοτέχνη και συγγραφέα.

 

Έχεις ακούσει που λένε: «Μάθε τέχνη κι άσ' τηνε.» Λοιπόν, τέχνη και καλλιτεχνία δεν είναι το ένα και το αυτό, και η λογοτεχνία είναι τέχνη. Κατάλαβες τι εννοώ;

Edited March 26, 2007 by RaspK FOG

[synodoiporos]

Τέλος πάντων, RaspK FOG. Σε ένα πρώτο επίπεδο η διαφωνία μας είναι μάλλον πρόβλημα ορολογίας. Είναι αλήθεια πως δεν έχω εμβαθύνει τόσο πολύ στην διαφορά τέχνης και καλλιτεχνίας.

 

Απ' την άλλη, θα είχα να προσθέσω πως το δοκιμίο αναφέρεται σε ένα άλλο πεδίο και το λογοτεχνικό έργο σε άλλο. Το δοκίμιο αναφέρεται περισσότερο στην λογική, περιλαμβάνει επιχειρήματα, δομείται κατά βάσιν με έναν ορθολογικό τρόπο σκέψης. Το λογοτέχνημα αναφέρεται στο συναίσθημα, μεταπλάθει δημιουργικά την πραγματικότητα, χρησιμοποιεί τον λόγο με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο..

 

Αλλά ας μην παρεξηγηθώ. Προσωπικά μου αρέσει να αντικρύζω την καλλιτεχνία σε όλο το φάσμα της πραγματικότητας. Ή όπως είπε και κάποιος φίλος : "Η παραδοσιακή (=μεταφυσική) αντίληψη βλέπει την καλλιτεχνία όχι μόνο στο γράψιμο αλλά σε κάθε δραστηριότητα. Εξού ο συμβολισμός δεν εφαρμόζεται μόνο σε κάποιο ιερό άβατο-κλουβί της τέχνης, όπως το θέλει η νεότερη ιδεαλιστική αντίληψη, αλλά και στην υλική σφαίρα, η οποία δεν θεωρείται ένα απλώς χρηστικό πεδίο, άσχετο με την εσωτερική ζωή".

 

Χαίρομαι πάντως που μπορούμε να συζητάμε για όλα αυτά και ίσως κάποτε μας δωθεί η ευκαιρία να εμβαθύνουμε και περισσότερο μέσα από το δαιδαλώδες των σκέψεών μας..

[RaspK]

Είναι ενδιαφέρουσες οι παρατηρήσεις σου, αλλά θα κάνω και πάλι μια λεξιλογική «σπόντα:» λογοτεχνία, με την ακριβολογική ερμηνεία, είναι κάθε τεχνική δραστηριότητα εφαρμογής του λόγου σε γραπτή μορφή, και όχι μόνο οι καλλιτεχνικές μορφές του έγγραφου λόγου.