Ίαν Μπανκς (Iain M. Banks)

[Oberon]

Δεν το ήξερα πως έφυγε ο Banks.... Κρίμα, κρίμα, κρίμα, κρίμα! Και ήταν από μια χούφτα πιο σύγχρονων συγγραφέων ε.φ. των οποίων τη δουλειά αγάπησα πραγματικά. Πολύ κρίμα....

[aScannerDarkly]

Δεν έφυγε ακόμα. Αλλά φεύγει.

[Oberon]

Δεν έφυγε ακόμα. Αλλά φεύγει.

 

Oh. Εξ ίσου θλιβερό... ποτέ δεν ξέρεις βέβαια αλλά.... τι να πω. Και πάλι κρίμα.

[dreamecho]

Εχμ μόνο αυτό δεν περίμενα να διαβάσω ! Θεωρώ πως είναι πρόκειται για ένα συγγραφέα με εξαιρετική αίσθηση του χιούμορ
και το Player of Games είναι ένα απο τα αγαπημένα μου βιβλία.Κρίμα.

[Διγέλαδος]

Author Iain Banks has died aged 59

 

[BladeRunner]

 Τι να πει κανείς...

[heiron]

Κιόλας; Κρίμα, τι να πει κανείς... Είχα την εντύπωση ότι θα ζούσε λίγο ακόμη αν και νομίζω είχε πει ότι δεν θα το παλέψει γιατί οι γιατροί είπαν ότι ήταν ανώφελο και προτιμούσε να φύγει γρήγορα παρά αργά και βασανιστικά.

[DinMacXanthi]

[Nirgal]

Μόλις σήμερα -πριν λίγες ώρες- διάβαζα το τελευταίο σημείωμα που ανέβασε στο http://friends.banksophilia.com/28-2/ στις 20 Μαΐου. Εκεί αναφέρει ότι είχε καταφέρει να διαβάσει τα μηνύματα που του είχαν γράψει οι αναγνώστες και φίλοι του, μέχρι τη σελίδα 60. Αναρωτιόμουν αν θα προλάβαινε να τα διαβάσει όλα, καθώς είχαν ξεπεράσει τις 200 σελίδες.

[gregacm]

Καταπληκτικο το Εργοστασιο Σφηκων, που μολις τελειωσα. Ψαχνω μια λεξη να το χαρακτηρισω και η πρωτη που μου ερχεται στο μυαλο, ειναι "νοσηρο"!

[volyros]

Μολις τελειωσα κι εγω με την σειρα μου το "Εργοστασιο σφηκων".Με 3 λεξεις θα μπορουσα να το περιγραψω:Παραξενο,περιεργο,ιδιαιτερο..Καθε σελιδα(καλα κοψε κατι)ειχε και μια σκηνη που σε αφηνε με το στομα ανοιχτο και με μια αισθηση φρικης.

 

Το τελος δεν το περιμενα με τιποτα και η τελευταια σελιδα του βιβλιου εχει τοσους συμβολισμους που αλλοι θα θελαν ολοκληρες παραγραφους για να τους εκφρασουν!!

 

9/10

Edited June 18, 2015 by volyros

[Blacksword]

Consider Phlebas

Μέσα από την ζωή του και την ευρέως γνωστή λογοτεχνική του καριέρα μέχρι τον λυπητερό χαμό του, ο σκωτσέζος Iain M. Banks - ερχόμενος στο προσκήνιο μετά από το μυθιστορηματικό ντεμπούτο του, το The Wasp Factory, στις αρχές του ‘80 - ήταν ένας συγγραφέας που αγαπήθηκε και θαυμάστηκε από πολλούς, γινόμενος γρήγορα ένας από τους πιο διακεκριμένους και σημαντικούς συγγραφείς της γενιάς του, κερδίζοντας μέσα από τα έργα του διθυραμβικές κριτικές, και αφήνοντας πίσω μια σπουδαία κληρονομιά.

Και, αν και καλύτερα γνωστός στην γενική μυθοπλασία, στο Consider Phlebas - το πρώτο μέρος σε μια σειρά χαλαρά συνδεδεμένων ιστοριών τοποθετημένες στο σύμπαν του Culture - φέρνει στο φως για πρώτη φορά την άλλη πλευρά της φαντασίας του, αυτή που αγάπησε από μικρό παιδί και τον έκανε λάτρη του είδους· ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που μας ταξιδεύει μέσα σε ένα γαλαξία γεμάτο με πολέμους και διαφθορά, κόσμους και αρχαίους πολιτισμούς, εξωγήινες φυλές και τεχνητές νοημοσύνες, αλλά πηγαίνοντάς μας επίσης και σε μια γρήγορη σε ρυθμό περιπέτεια στο άγνωστο του διαστήματος, σε μια ιστορία που παραδίδει ακαταμάχητο χιούμορ, ασταμάτητη δράση, και βαθιές επιστημονικές περιγραφές.

 

Για χιλιετίες, ο γαλαξίας ήταν ένα ανήσυχο μέρος· ένα μέρος όπου, διεφθαρμένο από την απληστία για εξουσία, πολιτισμοί σηκώθηκαν και έπεσαν, και το Culture - μια ανθρώπινη κοινωνία που έχει αφήσει την κυβέρνησή της στα χέρια των μηχανών τους - έχει προσπαθήσει μέσω των καλοηθών, μη πολεμικών πιστεύω του να ενώσει τους κόσμους κάτω από μια φαινομενικά τέλεια ουτοπία - μέχρι, προκαλούμενοι από την συνεχώς αυξανόμενη επιρροή τους, οι Idiran - μια τρίποδη εξωγήινη φυλή - επιδίωξαν να το αλλάξουν αυτό, θέλοντας να εξαπλώσουν την υπεροχή τους σε όλο το σύμπαν.

Σήμερα, ο πόλεμος μεταξύ των δύο πλευρών μαίνεται, απειλώντας κόσμους και δισεκατομμύρια ζωές με την καταστροφή τους, αλλά για τον Horza - έναν Changer με την ικανότητα να μεταμορφώνεται κατά βούληση, υπηρετώντας στο τμήμα πληροφοριών κάτω από τον Querl Xoralundra - η τελευταία του αποστολή, στέλνοντάς τον βαθιά μέσα στη βάση του Sorpen σε μια προσπάθεια για να διεισδύσει και να υποδυθεί ένα μέλος της Γεροντοκρατίας, τον έχει φέρει αιχμάλωτο στα χέρια των Culture, περιμένοντας την θανατική ποινή του.

Μακριά, ωστόσο, στον Κόσμο του Schar - ένα Πλανήτη των Νεκρών - ένα πανίσχυρο Μυαλό των Culture δραπέτευσε μετά από μια αναπάντεχη σύγκρουση, ένα όπλο που θα μπορούσε να τελειώσει τον πόλεμο μια και καλή, και όταν μετά από μια ανέλπιστη διάσωση του ανατεθεί να πάει εκεί, ο Horza θα πρέπει βρει ένα τρόπο για να φέρει την αποστολή στην εκπλήρωσή της όπως μόνο αυτός μπορεί.

Κι όμως, όταν μέσα από ένα ατύχημα ή κάποιο άλλο ανεξήγητο συμβάν αφεθεί μόνος στο διάστημα, ο Horza θα βρεθεί σύντομα μέσα σε ένα πειρατικό πλοίο, και ένα άγνωστο πλήρωμα, φέρνοντάς τον από πλανήτη σε τροχιακό, και σε μια περιπέτεια που, καθώς ασυνήθιστες καταστάσεις θα μπουν στον παιχνίδι, θα κάνει την επιβίωσή του ακόμα πιο δύσκολη· μια περιπέτεια μέσα από τον γαλαξία που, αν δεν καταφέρει να βρει ένα τρόπο για να φέρει πίσω το Μυαλό πριν τους εχθρούς τους, μπορεί να μειώσει τις ελπίδες τους για έναν νικηφόρο πόλεμο, καταστρέφοντας όλα όσα αυτός και οι Idiran έχουν επιτύχει μέχρι τώρα.

 

Τοποθετημένο σε ένα μυθοπλαστικό γαλαξία του Milky Way, ο Iain M. Banks μας πηγαίνει σε ένα σύμπαν πολύ διαφορετικό από τον δικό μας· ένα σύμπαν πλανητών και τροχιακών, θαλασσοπόρων ανθρωποειδών και εξωγήινων ειδών, διαστημικών βιώσιμων πολιτισμών και κοινωνιών, αποτελούμενο από παλιούς πολέμους και αρχαίες ιστορίες που δημιουργεί ένα απίστευτο νέο, αλλά βαθύ κόσμο με ζωντανούς οργανισμούς, τεχνητούς ή όχι, που δίνουν την δικιά τους πνοή.

 

Και πράγματι, πατώντας πάνω στα δεδομένα του δικού μας συστήματος, ο Banks χτίζει ένα απίστευτα τεράστιο σύμπαν το οποίο, καθώς μας βυθίζει μέσα σε ένα μεγάλο πόλεμο μεταξύ μιας κοινωνίας που - χαμένη για πολύ καιρό στα ουτοπικά ιδανικά της - πολεμά για την ίδια της την ύπαρξη και μιας εξωγήινης δύναμης που αναζητά την κυριαρχία της, μας αποκαλύπτει άγνωστους κόσμους και πολιτισμούς, δείχνοντάς μας καθ’ όλη την ιστορία ματιές από τις ζωές τους και τα πιστεύω τους, και φτιάχνοντας τελικά κάτι υπέροχα μοναδικό.

Ωστόσο, αν και σίγουρα η γραφή του Banks μπορεί να είναι και το πιο αδύναμο χαρακτηριστικό του εδώ, έχοντας σημεία που δίνουν μια αταίριαστη και υπερεξηγητική αίσθηση, αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί στο βιβλίο είναι η εκπληκτική φαντασία του· μια φαντασία που, μέσα από χαοτικές αλλά επιστημονικά αληθοφανείς περιγραφές, μας ταξιδεύει μέσα σε μια τρελή περιπέτεια γεμάτη με χιούμορ και γρήγορη σε ρυθμό δράση, δημιουργώντας δυνατούς και συναρπαστικούς χαρακτήρες, αλλά και μια ιστορία που καταφέρνει να σε καθηλώσει από την πρώτη στιγμή όπως μόνο λίγες μπορούν.

Τέλος, σαν μια τελευταία σημείωση, το βιβλίο περιέχει στο τέλος τρία παραρτήματα, μια λίστα χαρακτήρων, όπως επίσης και έναν μικρό επίλογο, σε σύντομες, περιληπτικές περιγραφές για τον πόλεμο, την διάρκεια και τις επιπτώσεις του, αλλά και για τις ζωές των επιζώντων χαρακτήρων - όλα προσφέροντας κάτι παραπάνω στην κεντρική ιστορία και στο σύμπαν του Culture.

 

Κλείνοντας, το Consider Phlebas είναι μια καλή, πρώτη εισαγωγή στο σύμπαν του Culture, με τον Iain M. Banks - μέσα από την μοναδική φαντασία του - να μας ταξιδεύει στον δικό του γαλαξία· έναν γαλαξία με πολλά νέα θαύματα, κόσμους και φυλές, πολιτισμούς και κοινωνίες, αλλά και σε μια ιστορία που, ακολουθώντας τις δυσκολίες του πρωταγωνιστή, μας πηγαίνει μέσα σε μια τρελή περιπέτεια γεμάτη δράση και χιούμορ, καταφέρνοντας πολύ εύκολα να μας καθηλώσει από τις απίστευτες ιδέες και τις βαθιές περιγραφές του.

[Blacksword]

The Player of Games

Με το πρώτο του μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας να έχει κερδίσει τους λάτρεις του είδους, φέρνοντας μια σαρωτική επιτυχία που άνοιξε τον δρόμο για μια μεγάλη καριέρα, ο Iain M. Banks έρχεται στο The Player of Games, το δεύτερο μέρος στο ουτοπικό σύμπαν του Culture, με μια διαφορετική, λιγότερο μεγαλειώδης ιστορία, βυθίζοντάς μας μέσα σε δύο αντίθετες κοινωνίες - βλέποντας τους κανόνες και τα πιστεύω με τα οποία ζουν - και σε ένα σύστημα παιχνιδιών τύχης, επιδεξιότητας και πανουργίας που μας ταξιδεύει μέσα από τον γαλαξία σε μια ιδιαίτερη, και μοναδική περιπέτεια.

 

Από την δημιουργία της, χιλιάδες χρόνια πριν, η κοινωνία του Culture έχει ζήσει κάτω από τα δικά της ουτοπικά πιστεύω· μια κοινωνία η οποία, χωρίς την ανάγκη μιας οικονομίας, φτιάχνοντας τα πάντα εν αφθονία από άλλες πηγές, έχει οδηγήσει τους ανθρώπους της να αναζητήσουν άλλους τρόπους για να περάσουν την καθημερινότητά τους, εφευρίσκοντας ένα σύστημα παιχνιδιών - και για τον Jernau Gurgeh, έναν από τους κορυφαίους παίχτες στον Τροχιακό Chiark, η μεγάλη επιδεξιότητά του τον έχει κάνει έναν από τους πιο τρομερούς και θαυμαστούς αντιπάλους.

Βυθισμένος, όμως, στην επιτυχία - και την βαρεμάρα - ο Gurgeh, θέλοντας να θυμηθεί ξανά τον ενθουσιασμό και τον φόβο της πρόκλησης που έκαναν αυτά τα παιχνίδια σπουδαία, θα αρχίσει να αναζητά για νέους τρόπους για να επαναφέρει τις μακρά ξεχασμένες πρώτες αισθήσεις του, δεχόμενος από άλλους να κάνει πράγματα που αλλιώς δεν θα είχε ποτέ καν λάβει υπ’ όψιν.

Ωστόσο, πέφτοντας μέσα σε έναν ανεκδιήγητο εκβιασμό - απειλώντας να ντροπιάσει την ευρέως διαδομένη φήμη του - όταν λάβει μια πρόσκληση να συμμετάσχει σε ένα νέο παιχνίδι στην Αυτοκρατορία του Azad, ο Gurgeh θα αναγκαστεί να αποδεχτεί την ευκαιρία και να ταξιδέψει εκεί· ένα ταξίδι μακριά σε ένα ανεξερεύνητο μέρος του γαλαξία που θα τον βάλει βαθιά μέσα σε μια βάρβαρη κοινωνία, και σε ένα διεφθαρμένο σύστημα παιχνιδιού γεμάτο με ίντριγκες και δολοπλοκίες που θα κάνει την μεγάλη πείρα του ασήμαντη, και αν δεν καταφέρει να προσαρμοστεί στους κανόνες του, μπορεί κάλλιστα να τον οδηγήσει σε κινδύνους που δεν επιδίωξε, αλλά και να του κοστίσει ακόμη και την ίδια του την ζωή.

 

Στο δεύτερο μυθιστόρημα του σύμπαντος του Culture, σε αντίθεση με την μεγαλειώδη διαστημική όπερα του Consider Phlebas, ο Iain M. Banks παίρνει την ευκαιρία της επιτυχίας του προηγούμενου βιβλίου για να φέρει μια διαφορετική, αλλά αρκετά ιδιαίτερη ιστορία· μια ιστορία που επικεντρώνεται μονάχα σε δύο κοινωνίες: του Culture, χτισμένη για χιλιάδες χρόνια πάνω στην ισότητα της συνύπαρξης μεταξύ των ανθρώπων και αισθανόμενων μηχανών της, και της Αυτοκρατορίας του Azad, δημιουργημένη στην ανισότητα των σκληρών και βάρβαρων κανόνων της - δύο κοινωνίες τελείως αντίθετες η μία με την άλλη.

Και σε αυτή την ιστορία, ο Banks μας βυθίζει μέσα στις δύο κοινωνίες του Culture και του Azad, δημιουργώντας ένα σύστημα παιχνιδιών που - μέσα από την τύχη ή την πανουργία των παιχτών τους - μπορεί να κρίνει όχι μόνο την επιτυχία μέσα από τις ζωές των χαρακτήρων, αλλά και να καθορίσει τα πολιτικά και θρησκευτικά πιστεύω· ένα σύστημα παιχνιδιών που, στα χέρια ιδιοτελών ατόμων, μπορεί να φτάσει τόσο σε τρομαχτικό όσο και σε καταστροφικό επίπεδο.

Αλλά, πέρα από την τεράστια επίπτωση αυτών των παιχνιδιών, ο Banks καταφέρνει να περάσει ακόμη και πολλά μηνύματα - ξαναθυμίζοντας το στυλ των παλιών, κλασικών συγγραφέων της επιστημονικής φαντασίας - χρησιμοποιώντας τις ιδέες του με ένα έξυπνο τρόπο καθώς δημιουργεί φυλές και κόσμους που δεν έχουμε ξαναδεί, και παραδίδοντας στο τέλος μέσα από μια καλύτερα χειριζόμενη γραφή μια δυνατή και βαθιά στο νόημά της περιπέτεια.

 

Συνολικά, το The Player of Games είναι μια καλή συνέχεια στο σύμπαν του Culture, με τον Iain M. Banks να μας βυθίζει μέσα σε δύο αντίθετες κοινωνίες, αποκαλύπτοντας τα πιστεύω που τις αποτελούν, αλλά και σε μια βαθιά ιστορία με πολλά νοήματα που δείχνει το μεγάλο του ταλέντο, όπως επίσης και σε μια ιδιαίτερη περιπέτεια που δεν αποτυγχάνει να περάσει το μήνυμά της και να παραδώσει κάτι δυνατό.

 

Use of Weapons

Μετά την ευρέως κερδισμένη αναγνώριση των επιδεξιοτήτων του και της φαντασίας του από τα πρώτα του δύο του βιβλία επιστημονικής φαντασίας, κάνοντάς τον γρήγορα έναν από τους πιο εκτιμημένους συγγραφείς της γενιάς του, ο Iain M. Banks φέρνει στο Use of Weapons, το τρίτο μέρος τοποθετημένο στο σύμπαν του Culture, ένα από τα πιο φιλόδοξα μυθιστόρημα της νεαρής συγγραφικής του πορείας, πηγαίνοντάς μας μέσω μιας ασυνήθιστης δομημένης πλοκής βαθιά μέσα σε μια ψυχολογική ιστορία πολεμικών επιχειρήσεων και αναζήτησης της ψυχής, πεπρωμένου και εξιλέωσης, αποκαλύπτοντας ένα ξεχασμένο, σκοτεινό παρελθόν, αλλά επίσης και σε μια περιπέτεια που μας ταξιδεύει καθ’ όλο το γαλαξία σε κόσμους και πολιτισμούς, διεφθαρμένους από την ανάγκη για έλεγχο και εξουσία, και δημιουργώντας κάτι τόσο προκλητικά πολύπλοκο όσο και παράξενα μοναδικό.

 

Στην εξερεύνησή της για νέους πολιτισμούς, με τις χιλιετίες των διαστημικών ταξιδιών τους σε όλο το γαλαξία, η κοινωνία του Culture έχει έρθει σε επαφή με πολλούς κόσμους· κόσμους που, στην προσπάθεια τους να βοηθήσουν τους τεχνολογικά κατώτερους από αρρώστιες και δυσκολίες μακρά απαρχαιωμένες - ανοίγοντας μελλοντικές φιλίες για την επέκταση του εμπορίου τους - έχουν δώσει το έναυσμα για πολέμους για τον έλεγχο και την εξουσία πάνω από τους πιο αδύναμους - και για τον Cheradenine Zakalwe, ένας από τους πρώτιστους μισθοφόρους στην υπηρεσία των Ειδικών Περιστάσεων, η δουλειά του ήταν να εισβάλει σε στρατιωτικά προχωρημένες ιεραρχίες και ηγεμονίες, αναλαμβάνοντας να αλλάξει το πεπρωμένο των κυβερνήσεων - μέσα από βρώμικα κόλπα ή άλλες απαραίτητες δράσεις - εκεί που η απόλυτη διακριτικότητα χρειαζόταν περισσότερο. Μέχρι που, μια μέρα, εγκατέλειψε αυτή τη ζωή για πάντα, επιλέγοντας να αναζητήσει ένα διαφορετικό μονοπάτι και να προσπαθήσει να διορθώσει τα σφάλματα του παρελθόντος του.

Μακριά, ωστόσο, στο σύμπλεγμα του Voerenhutz - μετά από χρόνια ειρήνης - ένας πόλεμος φαίνεται να είναι έτοιμος να ξεσπάσει ξανά, απειλώντας να φέρει στη καταστροφή όλη την σκληρή δουλειά τους, και η Sma Diziet, μια υψηλόβαθμη πράκτορας των Ειδικών Περιστάσεων, μαζί με το drone Skaffen-Amtiskaw θα πρέπει κάνουν το αδύνατο δυνατό και να τον φέρουν πίσω από την αφάνειά του, ξεκινώντας σε ένα ταξίδι μέσα από τον γαλαξία με την ελπίδα να τον πείσουν να επιστρέψει για μία τελευταία φορά, και να βάλουν ένα τέλος σε αυτή την απειλή πριν να είναι πολύ αργά.

Όμως, αναλαμβάνοντας αυτή την αποστολή για χάρη των παλιών καιρών, όταν ο Zakalwe αρχίσει να θέτει τα σχέδιά του σε κίνηση - προσαρμόζοντας ξανά στους μισθοφορικούς τρόπους του - θα βρεθεί σύντομα βαθιά μέσα στις ίντριγκες και τις δολοπλοκίες του συστήματος, βάζοντάς τον εν μέσω ενός μεγάλου πολέμου και, καθώς οι πράξεις της μακράς ζωής του θα αναδυθούν από τα βάθη των αναμνήσεών του, αν δεν καταφέρει να βρει ένα τρόπο για να συμφιλιωθεί με τον εαυτό του και το παρελθόν του, μπορεί να καταστρέψει όχι μόνο αυτόν αλλά και τις τελευταίες ελπίδες του για εξιλέωση.

 

Αρχικά γραμμένο στην αρκετά μακρύτερη μορφή του στις αρχές του ’70 - πολύ πριν οποιοδήποτε από τα δημοσιευμένα βιβλία του, επιστημονικής φαντασίας ή όχι - ο Iain M. Banks πήρε την ευκαιρία για το τρίτο του μέρος στη σειρά του Culture για να ξεθάψει από το συρτάρι, μετά από μια παρότρυνση του καλού του φίλου και συγγραφέα Ken MacLeod, ένα από τα παλιότερα μυθιστόρημά του· ένα μυθιστόρημα που, δομικά, σπάει τα πρότυπα των βιβλίων αλλά και τα όρια της φαντασίας, χρησιμοποιώντας για την ανάπτυξη της πλοκής και του κύριου πρωταγωνιστή του δύο αφηγήσεις: η πρώτη, σε μια ανάποδα κινούμενη ροή, να μας πηγαίνει μέσα από τις αναμνήσεις και τα όνειρά του από την αναχώρηση του από τις Ειδικές Περιστάσεις μέχρι στις πρώτες του περιπέτειες, και ακόμη και πολύ πιο πίσω στην παιδική ηλικία του, και η δεύτερη, σε μια προς τα εμπρός κινούμενη ροή, να μας ταξιδεύει από την πολύ αλλαγμένη ζωή του μέχρι την νέα αποστολή του και τις τελευταίες περιπέτειές του - δύο αφηγήσεις που κάνουν την ιστορία πολύ πιο πολύπλοκη και δύσκολη στην κατανόησή της απ’ ότι είναι.

 

Και, μέσα από αυτή την ασυνήθιστη δομή, ο Banks μας πηγαίνει από τις πλευρές των χαρακτήρων του μέσα σε κόσμους και πολιτισμούς βαθιά διεφθαρμένους που, ενάντια στην ανάγκη των πιο άπληστων για έλεγχο και εξουσία, πολεμούν για τα πιστεύω τους, για την ελευθερία και την δικαιοσύνη, δείχνοντάς μας την άλλη πλευρά του νομίσματος και των επιπτώσεων - κάτι που πάντα εντυπωσιάζει ο τρόπος που χειρίζεται αυτές τις καταστάσεις μέσα τις περιπέτειές του.

Ωστόσο, ακόμη κι αν το βιβλίο δεν αγγίζει ποτέ την τελειότητα, κρατώντας τα μυστικά του μέχρι το πολύ τέλος, αυτό που πραγματικά το κάνει μια από τις πιο αξιέπαινες δουλειές του είναι η τεράστια φιλοδοξία του καθώς, χειριζόμενος τις δύο αφηγήσεις με μια πολύ μεγαλύτερη επιδεξιότητα στην γραφή και την φαντασία του από τα προηγούμενα, κινείται μέσα από τις αναμνήσεις και τα όνειρα του πρωταγωνιστή, τις σκέψεις του και τις ενδοσκοπήσεις του, υφαίνοντας πάνω από παρελθόν του σε μια συνεχόμενα αυξανόμενη κορύφωση, και παραδίδοντας κάτι τόσο ανατρεπτικά απρόβλεπτο όσο και φοβερά διεστραμμένο, αφήνοντάς μας αποσβολωμένους να περιμένουμε για την επόμενη γραμμή, την επόμενη παράγραφο, το επόμενο κεφάλαιο, αλλάζοντας όλα όσα ξέραμε μέχρι τώρα.

 

Τέλος, ακολουθούμενη από την βασική ιστορία, ο Banks πηδάει αμέσως μετά στο States of War και έναν δεύτερο πρόλογο, παρουσιάζοντάς μας - μέσα από μια αναπάντεχη επιλογή ή απλά μια ειρωνεία της ζωής - τον επόμενο πράκτορα των Ειδικών Περιστάσεων, δίνοντάς μας μια πρώτη ματιά στο πεπρωμένο που τον περιμένει - μια σκηνή που αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτήματα όπως επίσης και δημιουργώντας και μεγάλες προσδοκίες.

 

Εν κατακλείδι, το Use of Weapons είναι ένα βιβλίο που δείχνει ότι δεν φοβάται τις προκλήσεις, με τον Iain M. Bans - ξεθάβοντας έναν «παλιό πολεμιστή» - να φέρνει μια βαθυστόχαστη, πολύπλοκη ψυχολογική ιστορία, ταξιδεύοντάς μας καθ’ όλο το γαλαξία μέσα σε διεφθαρμένους κόσμους και πολιτισμούς, αποκαλύπτοντας άλλες πλευρές του σύμπαντος, αλλά και σε μια ασυνήθιστα δομημένη ιστορία που, μέσα από την γραφή και φαντασία του, δημιουργεί κάτι πραγματικά φιλόδοξο και αξιέπαινο.

[Blacksword]

Excession

Μετά από πέντε χρόνια απουσίας από το σύμπαν του Culture, παίρνοντας το χρόνο για να αναπτύξει ιδέες και ιστορίες και σε άλλα μυθιστορήματα, ο Iain M. Banks επιστρέφει με το Excession, το πέμπτο ακολουθούμενο μέρος στη σειρά, με μια ιστορία μεγαλειώδης βλέψης και φαντασίας· μια διαστημική όπερα που μας πηγαίνει βαθιά μέσα στο άγνωστο του γαλαξία - αποκαλύπτοντας θαύματα και διαστάσεις μέσα από την απεραντοσύνη του - αλλά και σε μια επική περιπέτεια συνομωσίας και πολέμου, παράνοιας και βαναυσότητας, και αγάπης και προδοσίας, χρησιμοποιώντας τις επιστημονικά αληθοφανείς περιγραφές του για να μας αφήσει τίποτα περισσότερο παρά απλά χαμένους με δέος.

 

Στην απέραντη κενότητα του γαλαξία, από την δημιουργία του μέχρι την συνεχόμενη ανάπτυξή της, η κοινωνία του Culture έχει ταξιδέψει προς νέα, ανεξερεύνητα θαύματα· θαύματα που, μέσα από την επιθυμία τους για να εξερευνήσουν τα όριά τους και τα μυστικά τους - και κατά συνέπεια για να κατευνάσουν την ακαταμάχητη περιέργειά τους - τους έχει φέρει στο προσκήνιο πολλών διαστρικών κόσμων και πολιτισμών - και ο Byr Genar-Hofoen, σαν ένας πρεσβευτής στον οικότοπο God’shole των Affront - ενός αυξανόμενου σε δύναμη εξωγήινου είδους - το κομμάτι της δουλειάς του είναι να βάλει τα θεμέλια που θα θέσουν μια μακρά και αμοιβαία σχέση μεταξύ των δύο πολιτισμών.

Μακριά, ωστόσο, στο σύστημα του Esperi - μετά από δυόμισι χιλιάδες χρόνια εξαφάνισης - ένα τεχνούργημα έχει εμφανιστεί ξανά, προκαλώντας ερωτήματα μακρά αφημένα αναπάντητα, και όταν του ανατεθεί να βρει το Εκκεντρικό πλοίο Sleeper Service και το μοναδικό άτομο επάνω του που κατάφερε να επιβιώσει μετά από μια προσπάθεια για να ανακαλύψουν τα μυστήριά του - κατέχοντας πληροφορίες που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να το κατανοήσουν - ο Genar-Hofoen θα πρέπει να αφήσει πίσω την εύκολη ζωή του και να ξεκινήσει σε μια αναζήτηση για την εύρεση αυτού του πλοίου, του επιβάτη του και των απαντήσεων που κρατάει· μια περιπέτεια που, καθώς ένα μακρά ξεχασμένο παρελθόν θα αναδυθεί ξανά, θα τον βάλει εν μέσω δυσκολιών και κινδύνων που, αν δεν ξεπεράσει, θα μπορούσαν να του κοστίσουν όλα όσα έχει επιτύχει μέχρι τώρα.

 

Εν τω μεταξύ, στον Βράχο Phage, η Ulver Seich - μια φημισμένη σχολαστικός υπερκατορθωτής στα με τα βίας είκοσι δύο της χρόνια - περνάει το χρόνο ραγίζοντας νεαρές καρδιές μέσα από την ακαταμάχητη γλυκύτητά της, περιμένοντας για την μέρα που θα φέρει στην εκπλήρωσή του το μεγαλύτερο όνειρό της: να ενταχθεί στις Ειδικές Περιστάσεις και να ταξιδέψει καθ’ όλο το γαλαξία.

Όταν, όμως, μια μέρα το drone Churt Lyne - ο πιστός της ακόλουθος και της οικογένειάς της - την ενημερώσει για ένα ερχόμενο μήνυμα, ζητώντας την προσωπικά να αναλάβει μια αποστολή ύψιστης μυστικότητας στον οικότοπο Tier - δίνοντάς της την δυνατότητα, και την ευκαιρία, για να φέρει το όνειρό της στην πραγματικότητα - η Ulver θα βρεθεί σύντομα να κυνηγά ένα άτομο που εχθές δεν είχε ακούσει καν, φέρνοντάς την μέσα σε μια περιπέτεια όπως δεν θα είχε φανταστεί ποτέ της που θα αλλάξει την ζωή της για πάντα.

Ενώ η Dajeil Gelian, αυτοεξωρισμένη επάνω στο Εκκεντρικό πλοίο Sleeper Service για σαράντα χρόνια - παγιδευμένη μέσα στις αναμνήσεις της - όταν συναντήσει έναν παλιό έρωτα που είχε προσπαθήσει να ξεχάσει, θα βρεθεί αντιμέτωπη με το παρελθόν της αλλά και με δύσκολες επιλογές που θα αποδειχθούν κρίσιμες για το μέλλον αυτής και του αγέννητου παιδιού της.

 

Όμως τώρα, με τα Μυαλά των πλοίων του Culture να προσπαθούν πολύ σκληρά να κατανοήσουν τον σκοπό του και τις δυνατότητές του, όταν αυτό το τεχνούργημα γίνει το επίκεντρο της προσοχής του γαλαξία - τραβώντας το ενδιαφέρον εξωγήινων ειδών και αισθανόμενων νοημοσυνών - θα αποκαλύψει μια βαθιά συνομωσία που θα δώσει λόγο για ένα νέο, μεγάλο πόλεμο· μια συνομωσία που, αν αποτύχουν να της βάλουν ένα τέλος, μπορεί κάλλιστα να απειλήσει με την καταστροφή όχι μόνο τον Genar-Hofoen, την Dajeil και την Ulver, αλλά ακόμη και κάθε ζωντανό οργανισμό και νοημοσύνη σε όλο το σύμπαν.

 

Αποτελούμενο από δώδεκα μέρη, με το κάθε ένα να είναι χωρισμένο σε μικρότερης διάρκειας κεφάλαια, o Iain M. Banks φέρνει στο Excession, το τέταρτο μυθιστόρημα τοποθετημένο στο σύμπαν του Culture, μια διαστημική όπερα μεγαλειώδης βλέψης - θυμίζοντας ξανά το στυλ του πρώτου βιβλίου, το Consider Phlebas - αλλά χρησιμοποιώντας πολλαπλές αφηγήσεις και οπτικές γωνίες για την ανάπτυξη της πλοκής, δίνοντας μια δυνατότερη αίσθηση πολυπλοκότητας απ’ ότι στα προηγούμενα, και φέρνοντας επίσης και ένα μεγάλο σύνολο χαρακτήρων - ανθρωποειδών, εξωγήινων, drones και Μυαλών - που δημιουργούν μια ιστορία επικής κλίμακας, αποδεικνύοντας το πόσο μεγαλύτερο επίπεδο είχε φτάσει η γραφή του και η φαντασία του με τα χρόνια.

 

Και, μέσα από αυτό το βιβλίο, ο Banks χτίζει για άλλη μια φορά μια ιστορία που μας ταξιδεύει καθ’ όλο τον γαλαξία, δείχνοντάς μας άγνωστους κόσμους και πολιτισμούς, και εξωγήινα είδη και αισθανόμενες νοημοσύνες, φέρνοντας στο προσκήνιο δύο νέες κοινωνίες: τους Zetetic Elench οι οποίοι, σαν κάποτε μέρος του συστήματος του Culture, έχουν διαφορετικά ιδανικά από τα αδέρφια τους, θέλοντας στις εξερευνήσεις προς το άγνωστο όχι να προσπαθήσουν να αλλάξουν τους άλλους μέσω των πιστεύω τους αλλά να αλλαχτούν από τους άλλους, προσαρμόζοντας και αναπτύσσοντας τις προσωπικότητές τους μέρα με τη μέρα σε κάτι άλλο· και τους Affront, μια αυξανόμενη εξωγήινη δύναμη, που - μέσα από την ανάγκη της για να υποτάξει αυτούς που θεωρεί κατώτερους - παραληρεί μέσα στην βαναυσότητα και τον συστηματικό σαδισμό της πάνω από τους αδύναμους. Δύο κοινωνίες που - σε σύγκριση με του Culture - δείχνουν το πόσο ευρέως αντίθετες είναι μέσα από τους κανόνες και τα πιστεύω με τα οποία ζουν.

 

Εκεί, ωστόσο, που ο Banks υπερέχει περισσότερο είναι στους πρωταγωνιστές του καθώς, δίνοντας το μεγαλύτερο χρόνο του βιβλίου στα Μυαλά των πλοίων - μια πλευρά την οποία δεν είχε αναπτύξει ξανά πριν - μας πηγαίνει βαθιά μέσα στον πυρήνα της ύπαρξής τους και της ψυχής τους, αποκαλύπτοντας τους εσωτερικούς πολέμους τους και συγκρούσεις τους, τις σκέψεις τους και λόγους των πράξεών τους· πράξεις που, πράττοντας σαν θεοί εκ μέρους των κοινωνιών τους, φέρνουν μέσα από την ακαταμάχητη ανάγκη τους για να κατανοήσουν αυτό το μυστηριώδες, αγνώστου προελεύσεως τεχνούργημα μεγάλες συνέπειες για αυτά, τους λαούς τους, τους κόσμους τους, και ακόμη τον ίδιο τον γαλαξία - ένα ακριβό τίμημα που δείχνει τις τεράστιες επιπτώσεις της περιέργειάς τους αλλά και των δυνατοτήτων του άγνωστου.

 

Όλα για όλα, το Excession είναι ένα σπουδαία βιβλίο πολλών επιπέδων, με τον Iain M. Banks να επιστρέφει στο σύμπαν του Culture με μια ιστορία μεγαλειώδης βλέψης, ταξιδεύοντάς μας μέσα από το γαλαξία σε κόσμους και πολιτισμούς, και σε εξωγήινα είδη και αισθανόμενες νοημοσύνες, αλλά και σε μια επική περιπέτεια διαστημικής όπερας συνωμοσιών, πολέμων και θαυμάτων του άγνωστου, δείχνοντας μέσα από την μεγάλη του γραφή και φαντασία ένα βαθύ, εκπληκτικό σύμπαν απέραντων δυνατοτήτων.