Επαγγελματικές vs. Ερασιτεχνικές εκδόσεις

[Παρατηρητής]

Βρε παιδιά (Αραχνίδα και Ονειροψιθυριστή), πως γίνεται να είσαστε στον ίδιο εκδοτικό και να έχετε τόσο διαφορετικές απόψεις;

[tetartos]

Βρε παιδιά (Αραχνίδα και Ονειροψιθυριστή), πως γίνεται να είσαστε στον ίδιο εκδοτικό και να έχετε τόσο διαφορετικές απόψεις;

Εντυπωσιακή ερώτηση! Νομίζω έχουν διαφορετικό ζευγάρι μάτια...

[dreamwhisperer]

Βρε παιδιά (Αραχνίδα και Ονειροψιθυριστή), πως γίνεται να είσαστε στον ίδιο εκδοτικό και να έχετε τόσο διαφορετικές απόψεις;

 

Που βλέπεις τις φοβερές διαφορές;

 

Απλώς έχουμε εστιάσει σε διαφορετικά πράγματα.

[Παρατηρητής]

Σωστά, μάλλον ήταν θέμα οπτικής γωνίας.

[D'Ailleurs]

Στο εξωτερικό δεν γνωρίζω τι συμβαίνει. Θα μιλήσω για εδώ και για όσα ξέρω από πρώτο χέρι.

 

Το "υπάλληλος-συγγραφέας" είναι λίγο αόριστο και μου φαίνεται τραβηγμένο. Δεν νομίζω ότι έχει κανένας εκδοτικός οίκος "υπαλλήλους" που γράφουν. Δηλαδή να τους έχει δώσει ένα γραφείο, που απ' έξω να γράφει: "Συγγραφέας", να έχει ένα καρτελάκι στην πόρτα που να λέει: "Μην ενοχλείτε" και να περιμένει από αυτόν να γράψει ένα βιβλίο μέσα στους επόμενους τρεις μήνες, δεκατρείς ώρες και είκοσι λεπτά.

Ούτε έχει από πάνω του έναν επιμελητή με μαστίγιο, ο οποίος του έχει πει: "Θα γράψεις για την Κωνσταντινούπολη και την αγαπημένη σου πανακότα" και περιμένει πότε θα τελειώσει ο συγγραφέας για να πάρει το κείμενο και να του βγάλει τα μάτια.

 

Θα σου δώσω ενα παράδειγμα για να καταλάβεις τι εννοώ. Τον Robert Ludlum τον ξέρεις; Αν όχι μάθε οτι είναι συγγραφέας 22 κατασκοπικών θρίλλερ που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Ανάμεσα στα βιβλία ανοίκουν το "Bourne identity", "Bourne supremancy", "Bourne ultimatum", "The Osterman weekend" και το "The Holcroft covenant" που έγιναν επιτυχίες στον κινηματογράφο. Ο Ludlum πέθανε το 2006 και η εκδοτική εταιρία με την οποία συνεργαζόταν αποφάσησε να "διατηρήσει την μνήμη του και να συνεχίσει το έργο του". Αυτο το έκαναν εκδίδοντας (μέχρι στιγμής)

 

*Πέντε βιβλία που υποτίθεται οτι είχε αφήσει μισοτελειωμένα.

*Μια σειρά βιβλίων με ήρωες την "Ειδική ομάδα Σίγμα" που υποτίθεται οτι βασίζεται σε δικές του σημειώσεις και προσχέδια (μέχρι στιγμής μετράνε επτά βιβλία και πάνε για όγδοο που ανακοινώθηκε το 2008)

*Τρείς συνέχειες με ήρωα τον Jason Bourne

 

Και το ερώτημα είναι το εξής: προφανώς τα βιβλία αυτα δεν γράφτηκαν απο το φάντασμα του Ludlum αλλα απο συγγραφείς που το ανόητο και αφελές μυαλό μου πιστευει οτι μίσθωσε η εκδοτική για να βγάλουν βιβλία στα οποία θα υπάρχει το όνομα Robert Ludlum το οποίο θα αποτελέσει πόλο έλξης για αρκετό κόσμο κάθως και υποτιθέμενη εγγύηση για την δήθεν ποιότητα του γραπτού. Οι συγγραφείς αυτοί (που πληροφοριακά σε αρκετά βιβλία δεν αναφέρθηκε καν το όνομα τους) τι είναι; Καλλιτέχνες που προσπαθούν να εκφρασουν κάποιες ιδέες και να δημιουργήσουν ή απλα υπάλληλοι που εργάζονται για τον εκδότη;

 

Θα αναφέρω τι εννοώ ερασιτεχνικό:

 

1. Μη άμεση έκδοση (από τη στιγμή που έχει αποφασιστεί η έκδοση βεβαίως βεβαίως) και αυθαίρετη απόφαση για το πότε θα εκδοθεί.

 

2. Συμβόλαια άκρως δεσμευτικά για το συγγραφέα, χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν της προσωπικές ιδιαιτερότητες του.

 

3. Άκρως ερασιτεχνικός τρόπος παρουσίασης του βιβλίου. Κανένας δεν ξέρει ποτέ τίποτα για τίποτα. Συνήθως τρέχει ο ίδιος ο συγγραφέας για να κανονίσει το marketing και τις παρουσιάσεις.

 

Όσο περισσότερο το κυνηγάς τόσα περισσότερα θα λάβεις, με κίνδυνο βέβαια να γίνεις φορτικός. Όμως δεν υπάρχει καθεστώς προστασίας του συγγραφέα. Επαφίεται στην καλή θέληση του εκδοτικού οίκου και μόνο σ' αυτήν και ανά πάσα στιγμή είναι έρμαιό της.

Δεν μιλάω επί προσωπικού. Η συχνότερη συμβουλή που ακούω είναι "Υπομονή..." και από συγγραφείς πολύ καταξιωμένους που έχουν πραγματικά μεγάλη δυνατότητα να εκδόσουν τα βιβλία τους. Ακόμα και αυτοί κινούνται στα ίδια πλαίσια.

 

 

Θα σου απαντήσω σε αυτο, χωρίς ομως να γνωρίζω τι ακριβώς γίνεται αλλα όπως μπορώ να το σκευτώ. Υποθέτω οτι όταν υπογράφεις (δεν μιλάω συγκεκριμένα σε εσένα, αλλα γενικά οκ; ) με κάποιον εκδότη για την έκδοση ενος βιβλίου, τότε αυτος δεν θα αθετήσει την υπόσχεση του και ολα θα γίνουν με βάση τους όρους του συμβολαίου που υπογράψατε αμφότεροι. Σε περίπτωση που οι όροι είναι κάπως περίεργοι τι να πω, ας μήν υπέγραφες. Απο 'κεί και ύστερα σε περίπτωση που δεν σεβαστούν τους όρους του συμβολαίου μπορείς να κινηθείς νομικά. Η μόνη γκρίνια που μπορώ να δεχτώ είναι για αυτο ακριβως το λόγο: οτι συμφωνήσατε σε κάτι και δεν το κάνανε οπότε έχεις κάθε δίκιο να είσαι δυσαρεστημένος. Απο την άλλη ο εκδότης δεν είναι υποχρεωμένος να σου προσφέρει ένα χρυσό συμβόλαιο, και ειδικά μάλιστα στην Ελλάδα που η βιομηχανία του βιβλίου είναι σε πολύ μιρκό επίπεδο. Απλα κοιτάζει σε ποιό συμείο συναντιούνται τα δικά του συμφαίρονται με τα δικά σου.

[dreamwhisperer]

Θα σου απαντήσω σε αυτο, χωρίς ομως να γνωρίζω τι ακριβώς γίνεται αλλα όπως μπορώ να το σκευτώ. Υποθέτω οτι όταν υπογράφεις (δεν μιλάω συγκεκριμένα σε εσένα, αλλα γενικά οκ; ) με κάποιον εκδότη για την έκδοση ενος βιβλίου, τότε αυτος δεν θα αθετήσει την υπόσχεση του και ολα θα γίνουν με βάση τους όρους του συμβολαίου που υπογράψατε αμφότεροι. Σε περίπτωση που οι όροι είναι κάπως περίεργοι τι να πω, ας μήν υπέγραφες. Απο 'κεί και ύστερα σε περίπτωση που δεν σεβαστούν τους όρους του συμβολαίου μπορείς να κινηθείς νομικά. Η μόνη γκρίνια που μπορώ να δεχτώ είναι για αυτο ακριβως το λόγο: οτι συμφωνήσατε σε κάτι και δεν το κάνανε οπότε έχεις κάθε δίκιο να είσαι δυσαρεστημένος. Απο την άλλη ο εκδότης δεν είναι υποχρεωμένος να σου προσφέρει ένα χρυσό συμβόλαιο, και ειδικά μάλιστα στην Ελλάδα που η βιομηχανία του βιβλίου είναι σε πολύ μιρκό επίπεδο. Απλα κοιτάζει σε ποιό συμείο συναντιούνται τα δικά του συμφαίρονται με τα δικά σου.

 

Δεν είναι ακριβώς έτσι και δεν έχεις πιάσει ακριβώς το ζήτημα. (Λογικό, δεν το λέω προσβλητικά γιατί και εγώ στη θέση σου αυτά θα έλεγα, όπως και πριν από την προσωπική μου εμπειρία, υποστήριζα αυτά που υποστηρίζεις και εσύ).

 

Δεν έχω προσωπικό παράπονο. Απλώς θα προσπαθήσω να σου εξηγήσω πως έχουν τα πράγματα στην Ελλάδα (πρακτικά μιλώντας πάντα).

Σ' αυτό που έχεις απόλυτο δίκιο και αποτελεί και κύριος ρυθμιστικός παράγοντας είναι ότι υπάρχει μικρό αναγνωστικό κοινό και από την άλλη μεγάλη παραγωγή. Αυτό έχει προκαλέσει τα εξής:

 

Όσον αφορά το συγγραφέα:

 

1. Εξαρτάται πλήρως από την καλή προαίρεση του εκδότη. Ουσιαστικά οι περισσότεροι συγγραφείς παρακαλάν για να εκδοθεί το βιβλίο τους. Πληρώνουν. Μέχρι και μέσο χρησιμοποιείται πολλές φορές.

2. Τα συμβόλαια είναι τυποποιημένα και δεν μπορείς να τα βάλεις με κανέναν από τους μεγάλους εκδότες γιατί πολύ απλά θα μπεις στο περιθώριο. Δεν νομίζω ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει συγγραφέας στην Ελλάδα που μπορεί "να πουλήσει μαγκιά" στους εκδότες, όσο και αν έχει πουλήσει όσο ταλέντο και αν είναι. Και όσο για το να βρεις νομικά το δίκιο σου, ξέχνα το. Είναι σαν να χτυπάς ένα τοίχο μπετόν αρμέ. Ακόμα και αν αδικηθείς, πως θα διεκδικίσεις το δίκιο σου, όταν και δεν προστατεύεσαι και ο αντίπαλος μπορεί να σε καταστρέψει.

3. Για να ξεπεραστούν αυτά τα προβλήματα, οι συγγραφείς έχουν στραφεί σε μία συντεχνιακή λογική. Η πίτα είναι δεδομένη και ουσιαστικά φαγώνονται για το μέγεθος των κομματιών. Αυτό μπορείς να το μελετήσεις, βλέποντας τις συνδικαλιστικές κόντρες τους, τα μαλώματα, τον τρόπο που ορισμένοι στηρίζουν ορισμένους, παρέες κτλ.

 

Όσον αφορά τους εκδότες:

 

1. Ουσιαστικά μιλάμε για τα γνωστά καρτέλ. Και ως γνωστόν τα καρτέλ δεν ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αλλά συνεννοούνται. Το ότι δεν υπάρχει αναγνωστικό κοινό, δεν επηρεάζει άμεσα τα κέρδη, γιατί απλά στρέφονται και εκτός λογοτεχνίας (σχολικές εκδόσεις, επιστημονικές εκδόσεις, περιοδικά κτλ) ενό βγάζουν και ένα σκασμό λεφτά από τα ψώνια που πληρώνουν για να εκδοθούν.

2. Τα λογοτεχνικά βιβλία είναι πανάκριβα (πολυτελής εκδόσεις) κάτι που μαθηματικά επηρεάζει αν το ψάξεις το συγγραφέα και όχι τον εκδότη. (Το συγγραφέα το συμφέρει να πουλήσει πολύ. Το εκδότη το συμφέρει να πουλήσει ακριβά. Μπορεί βέβαια αυτά τα δύο να ταυτιστούν, αλλά μάλλον σπάνια). Αυτό τους δίνει και άλλα πλεονεκτήματα, που δεν είναι δύσκολο να τα σκεφτείς.

 

 

Μην φανταστείς ότι αυτά που σου λέω είναι "μυστικά". Λίγο να το ψάξεις, λίγο να μπεις στη λογική τους. Λίγο να διαβάσεις τα αφιερώματα των εφημερίδων θα δεις την κατάσταση.

 

Εγώ, θα μπορούσα να σου λέω, ότι όλα είναι τέλεια, όλα λειτουργούν άψογα, οι εκδοτικοί οίκοι είναι αδιάβλητοι και αξιοκρατικοί οργανισμοί (θα με σύμφερε κιόλας γιατί προσωπικά ευνοημένος είμαι και μάλλον κακό στον εαυτό μου κάνω και τα γράφω αυτά, γιατί πολύ εύκολα μπορεί να χαρακτηριστώ αχάριστος). Δεν το κάνω, γιατί και ανάποδος άνθρωπος είμαι, οπότε λειτουργώ σαν βλάκας, τα λέω έξω από τα δόντια και ας πλήτω τον εαυτό μου, και δεν σκοπεύω να ασχοληθώ επαγγελματικά με τη συγγραφή (οπότε τους έχω γραμμένους, το χόμπι μου κάνω και την πλάκα μου). Δεν χάνω ούτε την τσόχα ούτε τα ραπτικά.

 

Θα μπορούσα να κάνω Post και ξανά post και να σου εξηγώ πρόταση πρόταση που κάνεις λάθος (όχι θεωρητικά, εκεί έχεις δίκιο. Έτσι έπρεπε να είναι τα πράγματα), αλλά στο τέλος γίνομαι βαρετός.

 

Γράφω (προσωπικά) γιατί μ' αρέσει να γράφω και έχω ιδέες. Από εκεί και πέρα, όποιος σκοπεύει να γίνει επαγγελματίας, ίσως θα πρέπει να ξεπεράσει τα εμπόδια που ανέφερα. Υπάρχουν τρόποι και γι' αυτό.

[Arachnida]

Θα σου δώσω ενα παράδειγμα για να καταλάβεις τι εννοώ.

Οι συγγραφείς αυτοί (που πληροφοριακά σε αρκετά βιβλία δεν αναφέρθηκε καν το όνομα τους) τι είναι; Καλλιτέχνες που προσπαθούν να εκφρασουν κάποιες ιδέες και να δημιουργήσουν ή απλα υπάλληλοι που εργάζονται για τον εκδότη;

 

D' Ailleurs, δεν αμφισβητώ ότι γίνεται στο εξωτερικό αυτό. Για αυτό ακριβώς έγραψα ότι μιλάω για την Ελλάδα.

Ίσως δεν διατύπωσα καλά την πρώτη πρόταση. Εννοούσα ότι "μπορεί να γίνεται έτσι στο εξωτερικό, αλλά στην Ελλάδα νομίζω πως όχι."

[D'Ailleurs]

Δεν είναι ακριβώς έτσι και δεν έχεις πιάσει ακριβώς το ζήτημα. (Λογικό, δεν το λέω προσβλητικά γιατί και εγώ στη θέση σου αυτά θα έλεγα, όπως και πριν από την προσωπική μου εμπειρία, υποστήριζα αυτά που υποστηρίζεις και εσύ).

 

Δεν έχω προσωπικό παράπονο. Απλώς θα προσπαθήσω να σου εξηγήσω πως έχουν τα πράγματα στην Ελλάδα (πρακτικά μιλώντας πάντα).

Σ' αυτό που έχεις απόλυτο δίκιο και αποτελεί και κύριος ρυθμιστικός παράγοντας είναι ότι υπάρχει μικρό αναγνωστικό κοινό και από την άλλη μεγάλη παραγωγή. Αυτό έχει προκαλέσει τα εξής:

 

Όσον αφορά το συγγραφέα:

 

1. Εξαρτάται πλήρως από την καλή προαίρεση του εκδότη. Ουσιαστικά οι περισσότεροι συγγραφείς παρακαλάν για να εκδοθεί το βιβλίο τους. Πληρώνουν. Μέχρι και μέσο χρησιμοποιείται πολλές φορές.

2. Τα συμβόλαια είναι τυποποιημένα και δεν μπορείς να τα βάλεις με κανέναν από τους μεγάλους εκδότες γιατί πολύ απλά θα μπεις στο περιθώριο. Δεν νομίζω ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει συγγραφέας στην Ελλάδα που μπορεί "να πουλήσει μαγκιά" στους εκδότες, όσο και αν έχει πουλήσει όσο ταλέντο και αν είναι. Και όσο για το να βρεις νομικά το δίκιο σου, ξέχνα το. Είναι σαν να χτυπάς ένα τοίχο μπετόν αρμέ. Ακόμα και αν αδικηθείς, πως θα διεκδικίσεις το δίκιο σου, όταν και δεν προστατεύεσαι και ο αντίπαλος μπορεί να σε καταστρέψει.

3. Για να ξεπεραστούν αυτά τα προβλήματα, οι συγγραφείς έχουν στραφεί σε μία συντεχνιακή λογική. Η πίτα είναι δεδομένη και ουσιαστικά φαγώνονται για το μέγεθος των κομματιών. Αυτό μπορείς να το μελετήσεις, βλέποντας τις συνδικαλιστικές κόντρες τους, τα μαλώματα, τον τρόπο που ορισμένοι στηρίζουν ορισμένους, παρέες κτλ.

 

Όσον αφορά τους εκδότες:

 

1. Ουσιαστικά μιλάμε για τα γνωστά καρτέλ. Και ως γνωστόν τα καρτέλ δεν ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αλλά συνεννοούνται. Το ότι δεν υπάρχει αναγνωστικό κοινό, δεν επηρεάζει άμεσα τα κέρδη, γιατί απλά στρέφονται και εκτός λογοτεχνίας (σχολικές εκδόσεις, επιστημονικές εκδόσεις, περιοδικά κτλ) ενό βγάζουν και ένα σκασμό λεφτά από τα ψώνια που πληρώνουν για να εκδοθούν.

2. Τα λογοτεχνικά βιβλία είναι πανάκριβα (πολυτελής εκδόσεις) κάτι που μαθηματικά επηρεάζει αν το ψάξεις το συγγραφέα και όχι τον εκδότη. (Το συγγραφέα το συμφέρει να πουλήσει πολύ. Το εκδότη το συμφέρει να πουλήσει ακριβά. Μπορεί βέβαια αυτά τα δύο να ταυτιστούν, αλλά μάλλον σπάνια). Αυτό τους δίνει και άλλα πλεονεκτήματα, που δεν είναι δύσκολο να τα σκεφτείς.

 

 

Μην φανταστείς ότι αυτά που σου λέω είναι "μυστικά". Λίγο να το ψάξεις, λίγο να μπεις στη λογική τους. Λίγο να διαβάσεις τα αφιερώματα των εφημερίδων θα δεις την κατάσταση.

 

Εγώ, θα μπορούσα να σου λέω, ότι όλα είναι τέλεια, όλα λειτουργούν άψογα, οι εκδοτικοί οίκοι είναι αδιάβλητοι και αξιοκρατικοί οργανισμοί (θα με σύμφερε κιόλας γιατί προσωπικά ευνοημένος είμαι και μάλλον κακό στον εαυτό μου κάνω και τα γράφω αυτά, γιατί πολύ εύκολα μπορεί να χαρακτηριστώ αχάριστος). Δεν το κάνω, γιατί και ανάποδος άνθρωπος είμαι, οπότε λειτουργώ σαν βλάκας, τα λέω έξω από τα δόντια και ας πλήτω τον εαυτό μου, και δεν σκοπεύω να ασχοληθώ επαγγελματικά με τη συγγραφή (οπότε τους έχω γραμμένους, το χόμπι μου κάνω και την πλάκα μου). Δεν χάνω ούτε την τσόχα ούτε τα ραπτικά.

 

Θα μπορούσα να κάνω Post και ξανά post και να σου εξηγώ πρόταση πρόταση που κάνεις λάθος (όχι θεωρητικά, εκεί έχεις δίκιο. Έτσι έπρεπε να είναι τα πράγματα), αλλά στο τέλος γίνομαι βαρετός.

 

Γράφω (προσωπικά) γιατί μ' αρέσει να γράφω και έχω ιδέες. Από εκεί και πέρα, όποιος σκοπεύει να γίνει επαγγελματίας, ίσως θα πρέπει να ξεπεράσει τα εμπόδια που ανέφερα. Υπάρχουν τρόποι και γι' αυτό.

 

εχω την εντύπωση οτι κάπου συμφωνούμε. Η γνώμη μου πάνω στο θέμα όμως δεν άλλαζει. Τα πράγματα έχουν, έτσι όπως έχουν, δηλαδή να εξυπηρετούν τα συμφαίροντα του κάθε εκδότη εις βάρος πολλές φορές του συγγραφέα. Απο 'κεί και ύστερα ο καθένας είναι ελευθερος να αποφασίσει τι θέλει να κάνει για αυτο. Αν θέλεις απλά και μόνο να δείς το όνομα σου τυπωμένο πάνω σε ένα εξώφυλλο βιβλίου (άσχετα με αν το περιεχόμενο του είναι παραγγελιά του εκδότη -γιατι αυτη ήταν η αρχική συζήτηση-), τότε θα πρέπει να είσαι έτοιμος να κάνεις οτι σου λένε. Αντίθετα κοιτάς μόνος σου πως θα τα καταφέρεις (βεβαια πολλές φορές αυτο σημαίνει οτι είσαι περίφανος και χωρίς συμβόλαιο...)

 

D' Ailleurs, δεν αμφισβητώ ότι γίνεται στο εξωτερικό αυτό. Για αυτό ακριβώς έγραψα ότι μιλάω για την Ελλάδα.

Ίσως δεν διατύπωσα καλά την πρώτη πρόταση. Εννοούσα ότι "μπορεί να γίνεται έτσι στο εξωτερικό, αλλά στην Ελλάδα νομίζω πως όχι."

 

το ξέρω οτι δεν συμβαίνει στην Ελλάδα αυτο. Αλλωστε είναι λογικό με την εγχώρια βιβλιοπαραγωγή και βιβλιοκατανάλωση. Βέβαια αυτο δεν σημαίνει οτι δεν πρόκειται να γινεί και στο μέλλον.