Xαρακτηριστικά μιας καλής ιστορίας τρόμου

[northerain]

Όλοι έχουμε κάποια αγαπημένα θέματα ή ιδέες που μας αρέσει να βλέπουμε στην λογοτεχνία τρόμου ή ακόμα και αποψεις περι τι θα πρέπει να περιέχει μια ιστορία για να θεωρηθεί άρτια. Είτε μιλάμε για campfire stories είτε για μυθιστορήματα, υπάρχουν αρκετά ήδη λογοτεχνίας τρόμου που καλύπτουν τουλάχιστον κάποιες από τις απαιτήσεις μας.

 

Προσωπικά, αρχικά μου άρεσαν οποιαδήποτε βιβλία σε ύφος Σ. Κίνγκ ή Λαβκραφτ. Απο τον πρώτο, λεπτομερείς χαρακτήρες, fictional πόλεις με γερή δόση Americana και ελαφρώς κλασικές ιδέες (ή αρχετυπικές αν προτιμάτε).

 

Από τον δεύτερο, λίγο πολύ το σύνολο της δουλειάς του, που παραμένει αρκετά μοναδική ακόμα και σήμερα, αν και σίγουρα αφότου διαβάσεις ότι έχει γράψει, δεν έχει νόημα να διαβάσεις οτιδήποτε άλλο. Ποτέ δεν κατάφερα να απολαύσω ποιο σύγχρονες δουλειές στο Cthulhu Mythos (Ramsey Campbell κτλ). Λογοτεχνία που γράφτηκε όσο ο Λαβκραφτ ήταν εν ζωή (και λίγο μετά) δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτά. Αναφέρομαι κυρίως στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Mythos, δηλαδή ανώτερες οντόντητες εξωγήινης προεύλευσης που σε οδηγούν στην τρέλλα, μοναχικά χωριουδάκια στις ακτές της Νέας Αγγλίας και χαρακτήρες που είτε τρελένονται είτε γίνονται ψαρόμορφα τέρατα.

 

Τελευταία μπορώ να πώ οτι έχω βαρεθεί τους περισσότερους συγγραφείς και ενθουσιάζομαι μόνο με πιο ''φρέσκα'' πραγματα. Για παράδειγμα το βιβλιό του Τhomas Tessier απο τις εκδόσεις Οξύ, ''Εκρεμείς Υποθέσεις'' ήταν αναπάντεχα καλό, με πλοκή που δεν ακολουθούσε τα συνηθισμένα μονομάτια. Όπως και το ''Νεράιδα τον Δοντίων'' του Joyce. Λίγοι συγγραφείς γράφουν έτσι όμως.

 

Εσείς τι απαιτήσεις/προτιμήσεις έχετε?

Ως προς την πλοκή, θεματολογία, χαρακτήρες ή συγγραφική ικανότητα ίσως?

[greenmist]

Μεγάλο θέμα άνοιξες τώρα, αλλά πολύ εύστοχο! Πιστεύω ότι στην λογοτεχνία τρόμου ο συγγραφέας πρέπει, πάνω από όλα, να είναι εξαιρετικά δημιουργικός. Δεν έχει τόση μεγάλη σημασία η χρησιμοποίηση αρχέτυπων χαρακτήρων, κλισέ και τεχνικών. Αυτό που μετράει είναι να έχει την δυνατότητα ο συγγραφέας να δημιουργήσει μία ιστορία με μία πλοκή την ατμόσφαιρα της οποίας θα αισθάνεται ο αναγνώστης από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Το να φτιάξεις απλώς ένα μεταφυσικό τέρας, που είναι εξαιρετικά τρομακτικό και πρωτότυπο, δεν έχει καμία απολύτως αξία όταν δεν έχεις την ικανότητα, ή την διάθεση, να το εντάξεις σε μία ακολουθία γεγονότων που θα του δώσουν κύρος, υπόσταση, συναισθηματικά χαρακτηριστικά. Με απλά λόγια, δεν φτάνει το φάντασμα να κάνει "μπου" για να μας πείσει ότι η ιστορία είναι τρομακτική!

 

Εγώ απαιτώ από τους συγγραφείς του είδους να μπορούν να πλέξουν έντεχνα την πραγματικότητα με την φαντασία, το φυσικό με το μεταφυσικό, τους χαρακτήρες με τις καταστάσεις. Να δίνουν μορφή και υπόσταση στους χαρακτήρες τους, να μπορεί να τους αναγνωρίζει τέλεια ο αναγνώστης και όχι να ξεχνάει τα ονόματα τους όταν κλείνει το βιβλίο. Να μπορεί ο συγγραφέας να "μεταλλάξει" την απλή καθημερινότητα από ρουτίνα σε σασπένς, να είναι ευέλικτος στην θεματολογία του και όταν χρησιμοποιεί κλασικούς τύπους χαρακτήρων, να έχει κάνει την έρευνα του για ιστορίες και μύθους που τους ακολουθούν και τους χαρακτηρίζουν ώστε να δημιουργήσει νέες εκδοχές με συνέχεια και συνέπεια, όχι βιασμό της υπόστασης τους ή hi tech μεταμορφώσεις για να μας εντυπωσιάσει.

 

Η έμπνευση στην λογοτεχνία τρόμου προέρχεται από μία τεράστια γκάμα γεγονότων, ιδεών, χαρακτήρων. Άρα, ο συγγραφέας που θα ασχοληθεί με το είδος έχει και μεγάλη ελευθερία έκφρασης, κινήσεων, επιλογών. Όπως στην πραγματική ζωή, η ιστορία ενός ανθρώπου τον χαρακτηρίζει, έτσι και στην λογοτεχνία τρόμου κανείς δεν φοβήθηκε το τέρας μέχρι που άκουσε, ή διάβασε, την ιστορία του!

Edited December 8, 2008 by greenmist

[Glowleaf]

Δεν ειμαι σε καμια περιπτωση ειδικος στο θεμα τρομου, αλλα εμενα δεν μου αρεσει ο Λαβκραφτ. Ουτε ο Κινγκ. Ο πιο "ατμοσφαιρικος" και τρομακτικος ειναι για εμενα ο Ποε.

Ειναι λιγο το οτι αναφερεται σε μια παλιοτερη εποχη που σε ταξιδευει, λιγο οι γκοθικ περιγραφες, η απλοτητα των φοβων πανω στους οποιους παταει και το ταλεντο, δεν ξερω ακριβως.

Ο greenmist τα ειπε αρκετα ομορφα, δηλαδη δεν εχει τοσο σημασια το ποσο τρομακτικο ειναι το τερας, αλλα το πως μεταφερεται η ατμοσφαιρα και η ιστορια.

Το να φτιάξεις απλώς ένα υπερφυσικό τέρας, που είναι εξαιρετικά τρομακτικό και πρωτότυπο, δεν έχει καμία απολύτως αξία όταν δεν έχεις την ικανότητα, ή την διάθεση, να το εντάξεις σε μία ακολουθία γεγονότων που θα του δώσουν κύρος, υπόσταση, συναισθηματικά χαρακτηριστικά.

Δηλαδη, αμα προσπαθουσα να γραψω ιστορια τρομου, θα ηταν στο στυλ του Ποε. Να το αναλυσω σωστα δεν ξερω, ισως καποιο αλλο μελος να το κατεχει καλυτερα.

 

(Edit: Λιγο ασχετο, αλλα θεωρω οτι η σειρα twilight zone ειχε πετυχημενο το στοιχειο του τρομου, ειδικα μερικα επεισοδια ηταν φανταστικα. Επισης, το πρωτο Predator, ναι αυτο με τον Σβατζενεγκερ μεσα στην λασπη. Αν το δουμε μεσα απο το πρισμα του "τερατος" που κανει μπου, ηταν απο τα πιο καλογραμμενα. Συνεχιζω δηλαδη την ατακα πιο πανω, με το οτι μερικες φορες ακομα και το απλοικο μπου μπορει να πετυχει.)

Edited December 8, 2008 by Glowleaf

[greenmist]

(Edit: Λιγο ασχετο, αλλα θεωρω οτι η σειρα twilight zone ειχε πετυχημενο το στοιχειο του τρομου, ειδικα μερικα επεισοδια ηταν φανταστικα. Επισης, το πρωτο Predator, ναι αυτο με τον Σβατζενεγκερ μεσα στην λασπη. Αν το δουμε μεσα απο το πρισμα του "τερατος" που κανει μπου, ηταν απο τα πιο καλογραμμενα. Συνεχιζω δηλαδη την ατακα πιο πανω, με το οτι μερικες φορες ακομα και το απλοικο μπου μπορει να πετυχει.)

 

Κοίτα, ακόμα και στο Predator, δεν ήταν το "μπου" που πέτυχε, αλλά η πλοκή που στήθηκε γύρω από το πλάσμα. Εξωγήινος, κυνηγός που τα θηράματα του είναι κάτοικοι άλλων πλανητών, ιδεολόγος και οπαδός του fair play γιατί δεν σε σκοτώνει αν είσαι άοπλος και πάντα παλεύει μαζί σου με τα ίδια όπλα, αν χάσεις το όπλο σου στην μάχη πετάει τα δικά του και παλεύετε με τα χέρια. Αν βάλεις όλα αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα μαζί με μία στρατιωτική αποστολή διάσωσης, η οποία είναι η απόλυτη ρουτίνα κανονικά αλλά εξελίσσεται σε ένα εκπληκτικό θρίλερ στην ζούγκλα όπου δεν ξέρεις τι σε κυνηγά, έχεις πλέξει έντεχνα το πραγματικό με το φανταστικό, όπως έλεγα και πριν, οπότε δεν είναι ο κυνηγός που σε τρομάζει αλλά το κυνήγι! Αυτός είναι και ο σκοπός.

 

Στην λογοτεχνία τρόμου, ο Πόε, στον οποίο αναφέρθηκες, δημιουργεί την ατμόσφαιρα από το μυστήριο της πλοκής του και τους χαρακτήρες. Δεν χρειάζεται να χύσει τόνους αίμα, ούτε να ξεκοιλιάσει φρικιαστικά τα θύματα των ιστοριών του με περιγραφές του τύπου: ξεχύθηκαν τα έντερα από την κοιλιά του ενώ ο άνδρας ούρλιαζε από τον πόνο φτύνοντας αίμα! Αν διαβάσεις το Ρόουζ Μάντερ, του Κινγκ, θα διαπιστώσεις ότι και εκεί δεν παίζει τόσο ρόλο ούτε το πλάσμα, ούτε το αίμα, αλλά η ιστορία, η πλοκή και η ατμόσφαιρα της. Ναι, ο Κινγκ δεν μπορεί να μην έχει και αιματηρές σκηνές, αλλά θα τις βρεις στο background της ιστορίας. Θα δεις κυρίως πως συνδύασε μία καθημερινή ιστορία με την αγωνία, το σασπένς και το fantasy στοιχείο.

[Glowleaf]

Αρα, μου φαινεται οτι συμφωνουμε σε 2 πραγματα:

1ον, να υπαρχει μπολικο χτισιμο γυρω απο το τερας. Να παρουσιαζονται στοιχεια σιγα σιγα, και οι ιδιοτητες/αδυναμιες/χαρακτηριστικα του τερατος να ειναι αυστηρα καθορισμενα. (οπως ο κλασικος δρακουλας και ο νεωτερος predator)

2ον, να μην το κανεις γιαπωνεζικο σπλατερ, και να συνδιαζεις μια καθημερινη ιστορια ή ρουτινα, με το σασπενς και το φαντασι στοιχειο.

 

Νομιζω πως ειναι μια καλη αρχη για "λιστα με χαρακτηριστικα μιας καλης ιστοριας τρομου".

Edited December 8, 2008 by Glowleaf

[Glowleaf]

Μολις καταφερα να ξεθαψω το βιβλιο με τα διηγηματα του Ποε, για να φανταστεις, τα διαβασα πριν 10 χρονια και ακομα τα εχω στο μυαλο μου.

http://www.online-literature.com/poe/

 

Ξεχωριζω αυτα:

The Fall of the House of Usher

Απιστευτη ατμοσφαιρα, αλλα ειναι πασιγνωστο ετσι και αλλιως.

The Masque of the Red Death

Απο τα καλυτερα που εχω διαβασει

A Descent Into the Maelstrom

Ανατριχιαστικο και πανεμορφες περιγραφες. Ειναι αυτο που λεμε, οτι για να πετυχεις το "man vs nature" πρεπει να εισαι αυθεντια.

The Pit and the Pendulum

Το κορυφαιο διηγημα τρομου για εμενα.

 

Ναι, βεβαιως και δεν μπορεις να γραψεις σημερα σε αυτο το στυλ, εκεινος εζησε το 1800, αλλα μπορεις να μαθεις παρα πολλα για το χτισιμο ατμοσφαιρας. Για τον λογο του δεν το συζηταμε, ο ανθρωπος ηταν και ποιητης.

Edited December 8, 2008 by Glowleaf

[Electroscribe]

Εγώ θα κοπιάρω μια ατάκα που μου άρεσε:

 

Horror is a scene of gore, cruelty or perversion that stirs our most basic notions of disgust and revilement; Terror is defined by the lack of clearly defined horror and is 'terrifying' precisely because our imagination is forced to draw the outlines of horrors we only barely see.

 

Horror is witnessed suffering - a gory decapitation or the living dead. Terror is suggested suffering: trickles of blood on splintered glass, faint flashes of light over the horizon, undetectably quiet weeping.

 

- Dev Purkayastha

 

Υποθέτω πως θέλουμε οι περισσότεροι "Terror" κι όχι "Horror" από μια ιστορία τρόμου (ο άνθρωπος αναφέρεται στα συναισθήματα, όχι σε λογοτεχνικά είδη με αυτά τα ονόματα). Στα ελληνικά ίσως θα ήταν ορθότερο να πούμε πως θέλουμε ιστορίες τρόμου κι όχι ιστορίες φρίκης.

 

Για μένα, λειτουργούν πάρα πολύ καλά και οι ιστορίες οι οποίες έχουν μυστήριο, ανατροπή. Θέλω να δω το "τέρας" προς το τέλος της ταινίας και όταν το δω να νιώσω πως άξιζε η αναμονή. Αν είναι δυνατόν, να μου βγαίνει σε όλο το έργο (ταινία ή βιβλίο) μια αίσθηση ότι έχω να κάνω με κάτι πολύ φρικτό για να βγει στο προσκήνιο. Κι όμως, να είναι δοσμένο έτσι που να με ιντριγκάρει. Ώστε στο φινάλε να σκεφτώ "είχαν δίκιο ότι είναι φριχτό, θα ήθελα να μην το είχα δει αυτό, μα το ζήτησα μόνος μου". Όχι φριχτό σαν εικόνα, αλλά σαν σύλληψη (δε νομίζω να διαφωνεί κανείς πως η ασάφεια είναι η μητέρα του μεγάλου τρόμου). Π.χ. τα παρόμοιας θεματικής Ringu και Cigarette Burns είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα πάνω μου όταν τα είδα.

 

Όσο πιο πολλές λεπτομέρειες αφήνει στη φαντασία ένα έργο τρόμου, τόσο πιο επιτυχημένο θα είναι, ακριβώς γιατί ο καθένας μας θα τις συμπληρώσει με ψήγματα από τις δικές του προσωπικές φοβίες. Αλλά για να μας αναγκάσει να το κάνουμε αυτό, πρέπει να μας δώσει ένα σκελετό, μια κατεύθυνση, έστω και μόνο σαν φοβική ατμόσφαιρα, αλλεπάλληλες εικόνες, ήχους που θα μας θυμίσουν δυσάρεστα πράγματα (π.χ. το μοντάζ της συνειδητοποίησης στο τέλος του Lost Highway, από το οποίο δεν κατάλαβα σχεδόν τίποτε, αλλά μου προκάλεσε έντονη φρίκη)

 

Σε βιβλίο, καλό παράδειγμα θεωρώ το σύνολο του έργου του Thomas Ligotti (ένα μέρος έχει κυκλοφορήσει από το Οξύ στο Εργοστάσιο Εφιαλτών). Υπόδειγμα αυτού που προσπαθώ να περιγράψω, το διήγημα Teatro Grottesco.

 

 

Μου αρέσει και το Body Horror (μεταμορφώσεις/παραμορφώσεις) από την άλλη, και πιστεύω ότι είναι δυνατόν να συνδυαστεί με τα παραπάνω.

Edited December 8, 2008 by Electroscribe

[northerain]

Ο Thomas Liggotti είναι αρκετά καλός και unique αλλά πολλές φορές τον βρίσκω κουραστικό στην ανάγνωση. Χρειάζεται μάλλον πολλαπλές αναγνώσεις για να το ευχαριστηθείς.

[Adinol Doy]

Μεγάλο τὸ θέμα ποὺ ἄνοιξες, Northerain, καὶ θὰ μποροῦσε νὰ ἐπεκταθεῖ ποικιλοτρόπως. Κατ' ἀρχάς, μιὰ διαφωνία μου μὲ τὸν ὁρισμὸ τοῦ τρόμου καὶ τῆς φρίκης: Ὁ τρόμος (terror) ἀφορᾶ στὸν ἐγκόσμιο φόβο, ἐκεῖνον δηλαδὴ ποὺ προκαλεῖται ἀπὸ ἕνα φυσιολογικὸ παράγοντα (π.χ. ἕνας σχιζοφρενὴς δολοφόνος). Ἡ φρίκη (horror), ἀντίθετα, εἶναι ὁ φόβος ποὺ προκαλεῖται ἀπὸ κάποιο ὑπερφυσικὸ γεγονός (π.χ. βρικόλακες, τέρατα, δαίμονες κ.ἄ.).

 

Κάθε εἶδος λογοτεχνίας ἔχει τὶς τεχνικὲς καὶ τὶς συμβάσεις του. Συμβάσεις καὶ κλισὲ συγγενεύουν, ἀλλὰ δὲν ταὐτίζονται. Δὲν θὰ ἐπεκταθῶ ἐδῶ στὶς διαφορές τους, γιατὶ φοβᾶμαι πὼς θὰ ξεφύγει ἡ κουβέντα. Αὐτὸ ποὺ θέλω νὰ πῶ εἶναι ὅτι δὲν ἔχει σημασία, ὅπως σωστὰ εἰπώθηκε, ἂν τὸ τέρας τὸ ἔχουμε ξαναδεῖ (ἢ διαβάσει) ὅσο ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ὁ συγγραφέας θὰ μᾶς κάνει νὰ παγώσουμε ἀπ' τὸν φόβο. Γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ αὐτό, κατὰ τὴν ταπεινή μου ἄποψη, χρειάζονται δύο βασικὰ χαρακτηριστικά τεχνικῆς :α) καλὴ ἀπεικόνιση τῆς πραγματικότητας καὶ σωστὴ διάρθρωση χαρακτήρων, ὥστε νὰ πειστεῖ ὁ ἀναγνώστης πὼς αὐτὴ ἡ παράλογη ἱστορία θὰ μποροῦσε νὰ συμβεῖ πραγματικά (ὁ τρόμος γενικὰ προκύπτει ἀπὸ τὴν σύγκρουση μεταξὺ πραγματικότητας καὶ παραλόγου) καὶ β) σωστὴ ἐπεξεργασία τῶν ἀντιδράσεων τῶν χαρακτήρων (δὲν τρομάζουμε τόσο ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ συμβάν ὅσο ἀπὸ τὰ συναισθήματα τῶν χαρακτήρων). Ὅλ' αὐτά, φυσικά, γιὰ νὰ ἐπιτευχθοῦν, χρειάζονται μιὰ ἀπόλυτα λογικὴ διάρθρωση, ἡ μία παράγραφος νὰ γεννᾶ ἐννοιολογικὰ τὴν ἑπόμενη, διότι τίποτε δὲν ἐννοεῖται. Στὸ φάνταζυ, γιὰ παράδειγμα, δὲν χρειάζεται νὰ πείσουμε τοὺς ἀναγνῶστες ὅτι ὑπάρχουν ξωτικὰ καὶ μαγεία· τὸ γνωρίζει ἐκ τῶν προτέρων. Στὴν ἱστορία ὑπερφυσικοῦ φόβου, ὅμως, ποὺ λαμβάνει χώρα σὲ πραγματικὸ τόπο καὶ χρόνο, τὸ παράλογο πρέπει νὰ ἐξηγηθεῖ - ἤ, ἀκόμα καλύτερα, νὰ μὴν ἐξηγηθεῖ, ἀλλὰ οἱ χαρακτῆρες νὰ ἔχουν πάθει τὴν πλάκα τους ἐπειδὴ δὲν μπορεῖ ὁ ἐγκέφαλός τους νὰ δεχθεῖ κάτι τόσο παράλογο. Ἂν πέτυχαν ὁ Λάβκραφτ καὶ ὁ Κίνγκ, εἶναι γι' αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο.

 

Ὁπωσδήποτε, στὴν τεχνικὴ συνεπικουροῦν κι ἄλλα πράγματα, ὅπως ἡ ἐξαιρετικὴ χρήση τῶν λέξεων, πρᾶγμα ποὺ χρειάζεται νὰ ὑπάρχει, κατὰ τὴν γνώμη μου, σὲ κάθε λογοτεχνικὸ κείμενο ἐν γένει. Ἐδῶ ἔχουμε τὸ παράδειγμα τοῦ Πόου ἢ τῆς Σίρλεϋ Τζάκσον ("The haunting of Hill House", ὅπου στὴν οὐσία δὲν γίνεται τίποτε, ἀλλὰ τρῶς τὰ νύχια σου ἀπὸ τὴν ἀγωνία).

 

Πάνω ἀπ' ὅλα, ὡστόσο, ποὺ ἤδη εἰπώθηκε, χρειάζεται τὸ χτίσιμο μιᾶς ἀτμόσφαιρας ποὺ θὰ μᾶς εἰσαγάγει σὲ μιὰ διαφορετικὴ ὀπτικὴ τῆς πραγματικότητας. Τὸ αἷμα, τὰ ξεκοιλιάσματα καὶ τὰ συναφῆ εἶναι τεχνάσματα ποὺ ἐντείνουν ἕνα καλὸ ἔργο, τὸ γυαλίζουν, ἀλλὰ δὲν τὸ ἐξυψώνουν.

[Nihilio]

Πρώτα απ όλα χρειάζεται δυνατά set pieces. Έξυπνες σκηνές που οδηγούν σε κορυφώσεις τρόμου. Μπορώ να σκεφτώ ως παράδειγμα τον Γκράχαμ Μάστερτον. Μπορεί συνολικά να μην εντυπωσιάζει, αλλά πόσοι από εσάς που διαβάσατε τον "

Άρχοντα του Ψεύδους" μπορείτε να ξεχάσετε το πρώτο κεφάλαιο;

Έπειτα χρειάζονται πετυχημένες "γέφυρες" για τις σκηνές αυτές. Γέφυρες που δημιουργούν την ένταση ανάμεσα στα setpieces αυτά. Χαρακτηριστικός σε αυτό είναι ο Λάβκραφτ. Πάρτε για παράδειγμα την υπόθεση του Τσαρλς Ντέξτερ Γουόρντ, με την ένταση να χτίζει πριν τις διαδοχικές κορυφώσεις της ιστορίας. Δείτε και οποιαδήποτε έστω αξιοπρεπή ταινία του Κάρπεντερ για να καταλάβετε τι εννοώ.

Μετά, χρειάζονται και χαρακτήρες για να κρατήσουν το ενδιαφέρον. Αν είναι "σφαχτά" δεν δίνουν το ίδιο impact όσο αν πραγματικά ενδιαφέρεσαι για αυτούς. Χαρακτηριστικά αναφέρω τον Κινγκ.

Τέλος, χρειάζεται ένας συγγραφέας που θα τολμίσει να σε ενοχλήσει, να χώσει το μαχαίρι στο κόκκαλο και να συνεχίσει να το στριφογυρνά μέσα στην πληγή. Μόνο αν ο αναγνώστης ενοχξηθεί θα πάψει να αισθάνεται ασφαλής. Χαρακτηριστικά αναφέρω: Τζακ Κέτσαμ

[kitsos]

Θέλω την ιστορία τρόμου κοφτή, σκληρή και απότομη. Θέλω να μπω στην ιστορία μουδιασμένος. Να προσέχω σε κάθε μου βήμα. Να παίξω με το μυαλό μου. Να νιώθω τον τρόμο να με κυκλώνει χωρίς να τον βλέπω και στο τέλος να τρομάξω. Το αίμα δεν απαγορεύεται αλλά δεν είναι απαραίτητο. Απλά δεν πρέπει να είναι το κύριο συστατικό. Μου αρέσουν πολύ οι ιστορίες που τελειώνουν και μετά σε αφήνουν να ζήσεις στο μυαλό σου τον τρόμο που ακολουθεί.

[greenmist]

Αρα, μου φαινεται οτι συμφωνουμε σε 2 πραγματα:

1ον, να υπαρχει μπολικο χτισιμο γυρω απο το τερας. Να παρουσιαζονται στοιχεια σιγα σιγα, και οι ιδιοτητες/αδυναμιες/χαρακτηριστικα του τερατος να ειναι αυστηρα καθορισμενα. (οπως ο κλασικος δρακουλας και ο νεωτερος predator)

2ον, να μην το κανεις γιαπωνεζικο σπλατερ, και να συνδιαζεις μια καθημερινη ιστορια ή ρουτινα, με το σασπενς και το φαντασι στοιχειο.

 

Νομιζω πως ειναι μια καλη αρχη για "λιστα με χαρακτηριστικα μιας καλης ιστοριας τρομου".

 

Σαφώς, όπως λες, υπάρχουν οι απαραίτητες προσμίξεις διαφορετικών λογοτεχνικών στοιχείων σε πολλές ιστορίες τρόμου. Η ιστορία μπορεί να έχει γοτθικά, ή σύγχρονα στοιχεία, να είναι θρίλερ μυστηρίου με τρομακτική ατμόσφαιρα, να είναι επιστημονικής φαντασίας με πλοκή και ατμόσφαιρα τρόμου, να είναι φαντασίας dark fantasy, dark romance και πολλά άλλα είδη. Όπως είπα, ο συγγραφέας έχει στην διάθεση του όλες τις επιλογές. Ακόμα και ένα απλό γλυκανάλατο καθημερινό love story μπορεί να εξελιχθεί σε μία πολύ καλή ιστορία τρόμου με πρωτότυπες ανατροπές. Το βασικό συστατικό, κατά την άποψη μου πάντα, είναι το σκηνικό που στήνει ο εκάστοτε συγγραφέας. Το "που" παίζει σημαντικό ρόλο σε μία ιστορία τρόμου γιατί όταν πρέπει να φορτίσεις την ατμόσφαιρα δεν είναι τόσο σοφό να την διασκορπίσεις σε πολλά σημεία γιατί αδυνατίζει, χάνεται, όπως χάνεται η ζέστη του τζακιού σε ένα δωμάτιο όταν ανοίξεις την μπαλκονόπορτα! Συνήθως το σκηνικό στήνεται σε μία περιοχή, μία μικρή πόλη με ελάχιστα σημεία δράσης, ένα χωριό, ένα σπίτι.

 

Από την άλλη, πρέπει να έχεις δυνατή εισαγωγή με σκηνή, ή σκηνές, που θα αναγκάσουν τον αναγνώστη να παραμείνει με το βιβλίο ανοιχτό. Η εισαγωγική σκηνή είναι η ένεση που θα εθίσει τον αναγνώστη ώστε να "μπει στο κόλπο" της πλοκής. Αυτή η σκηνή μπορεί να προέρχεται και από την μέση, ή το τέλος της ιστορίας, αυτή η τεχνική είναι στην κρίση του συγγραφέα. Αν ο τελευταίος θέλει να δώσει πρώτα αναλυτικές περιγραφές του σκηνικού και των χαρακτήρων και μετά να μπει στο ψητό, κινδυνεύει να χάσει τον αναγνώστη του στην περίπτωση που αυτά τα στοιχεία δεν δίνονται με καλό ρυθμό και λίγα λόγια που δημιουργούν έντονες εικόνες. Το αίμα πρέπει να χρησιμοποιείται πάντα, όταν χρησιμοποιείται, σαν αποτέλεσμα και όχι σαν εφέ. Ας πούμε, η τεχνική μερικών σκηνοθετών που φτιάχνουν τους βρικόλακες τους ως ζώα που ξεσκίζουν βίαια τον λαιμό του θύματος για να αναδειχθεί το κόκκινο συντριβάνι, γελοιοποιεί τον χαρακτήρα βρικόλακα, την σκηνή και την ιστορία. Αυτός δεν είναι χαρακτήρας ιστορίας τρόμου, είναι μοντέλο επίδειξης των ειδικών εφέ. Πως να συγκριθεί με την περιγραφή της Λούσι Γουέστενρα, από τον Στόκερ, η οποία επιστρέφει στον τάφο της λευκοντυμένη, κρατώντας ένα μικρό παιδί στην αγκαλιά της, ενώ τα χείλη της είναι ματωμένα και το πρόσωπο της είναι έκφυλο, απόκοσμο, τρομακτικό. Εδώ, όποιος διαβάζει την σκηνή, νοιώθει την ανατριχίλα, τον φόβο, την αποστροφή, το κρύο του περιβάλλοντος χώρου χωρίς να χρειάζεται να "σκουπιστεί" από το αίμα που πετάγεται στα μάτια του!

[Glowleaf]

Μπραβο, αυτο με την τοπικοτητα δεν το ειχα συνειδητοποιησει, ασχετως του οτι το λαμβανα υποψιν.

 

3ον, να περιορισεις την δραση σε συγκεκριμενα σημεια μιας πολης, η ακομα και δωματια ενος κτιριου. (βλ 1408 και 30 μερες νυχτα)

4ον, να δωσεις μια δυνατη εισαγωγη που να κρατησει τον αναγνωστη κολλημενο, ακομα και αν η σκηνη προερχεται απο την μεση η το τελος της ιστοριας. (νομιζω πως τα X files το πετυχαιναν τελεια)

[mariposa]

Θα συμφωνήσω και γω: δεν έχει σημασία τι υλικά θα χρησιμοποιήσεις (πρωτότυπους χαρακτήρες ή κλισεδιάρικους), σημασία έχει η ατμόσφαιρα που θα φτιάξεις και πόσο θα παίξεις με το μυαλό του αναγνώστη, πως θα καταφέρεις να του δημιουργήσεις εικόνες τρόμου και ανατριχίλας.

Και θα επαυξήσω: το σπλάτερ δεν είναι φέρνει πάντα τον τρόμο. Τουλάχιστον εγώ τρομάζω με πράγματα που αφήνονται να εννοηθούν στο πίσω μέρος του μυαλού μου.

[kitsos]

Τρόμος είναι ακριβώς αυτό που βιώνει ο Ηλιόπουλος διαβάζοντας ένα βιβλίο στην ταινία οι κληρονόμοι.

[northerain]

4ον, να δωσεις μια δυνατη εισαγωγη που να κρατησει τον αναγνωστη κολλημενο, ακομα και αν η σκηνη προερχεται απο την μεση η το τελος της ιστοριας. (νομιζω πως τα X files το πετύχαιναν τελεια)

 

Ανάλογα. Υποτίθεται ότι είναι από τα πιο σημαντικά όταν γράφεις ένα βιβλίο, για να τραβήξεις τον αναγνώστη και να τον πείσεις να αγοράσει το βιβλίο σου. Να ξεκινάς δηλαδή δυνατά, ώστε να φανεί το βιβλίο ενδιαφέρον. Κάποια στιγμή όμως, άρχισε να χρησιμοποιείται για να πουληθούν άθλια βιβλία και από τότε είμαι πιο προσεκτικός.

 

Ένα πρόσφατο παράδειγμα, ''Οι αχυράνθρωποι'', που ξεκινά με δυο τύπους που μπαίνουν σε ένα εστιατόριο και καθαρίζουν τους πάντες, κάτι το οποίο δεν έχει καμία σχέση με το βιβλίο. Μερικές σελίδες μετά ασχολείται με τους γονείς κάποιου που πέθαναν, αλλά μετά έχει εναν χαμένο αδερφό, αργότερα αποκαλύπτεται οτι ο ήρωας ήταν κάποτε στην CIA, ανακατέβει εναν κατα συρρόη δολοφόνο και άλλες πολλές μαλακίες. Ο χειρότερος τρόπος να σπαταλήσεις 15 ευρω.

[Saruman]

Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον θέμα, το οποίο είναι πολύπλοκο κατά την γνώμη μου. Θα έλεγα, πως είναι δύσκολο κατ' αρχήν να συγκριθούν οι Πόε, Λάβκραφτ και Κίνγκ για τον λόγο της διαφοράς της εποχής στην οποία ζούσαν. Ακόμα και ο Στόκερ που έφτιαξε τον Δράκουλα, ή η Σέλλευ με τον Δρ. Φράνκενστάιν, ήταν σε μια διαφορετική εποχή που αυτό που περιέγραψαν (τέρας ο πρώτος, επιστημονική φαντασία η δεύτερη) θεωρούταν πολύ πιθανόν να συμβεί ή, να υπάρχει.

 

Ο τρόμος ή ο φόβος, είναι ένα θέμα ψυχολογίας, το οποίο βρίσκεται σε κάθε άνθρωπο. Είναι ένα θέμα, που αν κάποιος καταφέρει να το αγγίξει σωστά, θα είναι και πετυχημένος. Άρα, κατά την γνώμη μου, ένας πετυχημένος συγγραφέας τρόμου, θα πρέπει να έχει κατ' αρχήν δύο βασικά χαρακτηριστικά:

 

α) Να μπορεί να καταλάβει βαθύτερα την ανθρώπινη ψυχή, (διαχρονικά ή στο παρόν), ίσως έχοντας αρκετή εμπάθεια ή έχοντας περάσει κάποιες διαταραχές.

 

β) Να είναι αρκετά ευαίσθητος στον παλμό της εποχής του. Για παράδειγμα, τώρα οι βρυκόλακες που αποδεδειγμένα δεν υπάρχουν (εκτός άν κάποιος χτυπήσει τις συνομωσιολογικές θεωρίες "ζουν ανάμεσα μας") δεν θα βγάλουν την φρίκη που έβγαλε ο Στόκερ, γιατί δεν είναι τόσο το τέρας που θα τρομάξει τον αναγνώστη/θεατή, όσο το γεγονός ότι υπάρχει η συνωμοσία. Ο παράγοντας του τρόμου δεν είναι πια οι κυνόδοντες, όσο η άγνοια που έχει ό κόσμος για το μέρος που ζει. Με λίγα λόγια, αυτό που θα αγγίξει τον αναγνώστη, και κατά την γνώμη μου, θα "δουλέψει", είναι το γεγονός ότι ένα από τα βασικά συναισθήματα του μοντέρνου άνθρωπου δεν είναι ο φόβος του θανάτου (μια και σιγά σιγά μουδιάζουμε στην πράξη της δολοφονίας συνανθρώπων μας από την πληθώρα πληροφοριών από τα ΜΜΕ), αλλά το γεγονός ότι υπάρχουν κάποιοι, οι οποίοι κρυφίως επιβουλεύονται το status quo του κόσμου που αντιλαμβανόμαστε. Σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα των βρυκολάκων, θέλω να επισημάνω, πως πρόσφατα υπάρχει μεταστροφή από τρόμο σε ρομαντισμό, ακριβώς γιατί οι βρυκόλακες πλέον είναι ισχυρότεροι σε άλλα ψυχολογικά ταμπού από τον τρόμο, καθώς γίνονται όλο και πιό άνθρωποι από το αρχικό concept του τέρατος.

 

Αφού λοιπόν ο συγγραφέας έχει αυτά τα δυό χαρίσματα, γνώση της ανθρώπινης ψυχής και τον "παλμό" των καιρών, θα πρέπει να έχει και στοιχεία που ούτως ή αλλώς είναι κοινά και σε άλλα είδη συγγραφικών ταλέντων. Αρτιότητα, μεταδοτικότητα και φαντασία.

 

Τέλος, η επιτυχία βρίσκεται στο κομμάτι της ταύτισης. Βιβλίο ή ταινία, έχει σαν στόχο να μας δώσει εναλλακτικές πραγματικότητες που έχουμε ανάγκη να ζήσουμε. Από την λύτρωση σε μία τραγωδία, έως και το "happy end" ενός musical ο δέκτης χρειάζεται τα βασικά συναισθήματα που το έργο τέχνης προσφέρει. Πολλές φορές διδάσκεται και από αυτό, αν ο καλλιτέχνης είναι αρκετά προσεκτικός (χρειάζεται προσοχή όταν διδάσκει κάποιος) και υπεύθυνος. Παρ' όλα αυτά, η γνώμη μου, είναι πως η τέρψη, είναι ένα βασικό δείγμα πως το έργο αγγίζει την ψυχή κάποιου, είτε προσφέροντας όνειρα, είτε απαντήσεις σε ερωτήματα, είτε απλή εκτόνωση πίεσης από την πραγματικότητα.

 

Με λίγα λόγια: Διαχρονικό είναι κάτι το οποίο αγγίζει διαχρονικά στοιχεία της ανθρώπινης φύσης, όπως η ανατροπή της πραγματικότητας στον Λάβκραφτ, η απόλυτη συνομωσία στην ταινία του Matrix, ο γείτονας που είναι δολοφόνος στα slasher (τα οποία είναι ενδιαφέρον ότι σαν είδος είχαν τρομερή επιτυχία στην δεκαετία του 1980, προφανώς γιατί άγγιζαν βασικά συναισθήματα της μετάβασης από την δεκαετία του 60-70 -τιμωρία από την άκρατη ανηθικότητα-, την απομόνωση του ανθρώπου -είναι ενδιαφέρον πως πάντα κανείς δεν μπορούσε να βοηθήσει τον κόσμο που κομματιαζόταν από τον δολοφόνο- και φυσικά, το γεγονός ότι μπορεί να συμβεί μια κατάσταση, όσο τρελλή και να είναι αυτή, που μπορεί να κάνει τον γείτονα να τρελλαθεί και να αρχίσει να σκοτώνει -βασικό αίσθημα ανασφάλειας-).

 

Στα διηγήματα τρόμου, το τέρας δεν έχει πραγματικά σημασία. Ο στόχος είναι αυτός που έχει σημασία, ο οποίος είναι ο ψυχισμός του αναγνώστη. Όσο πιο πολλούς αγγίζει, τόσο πιο πετυχημένο είναι.

[northerain]

Γενικά συμφωνώ μαζί σου, στο ότι υπάρχουν κάποια themes που ανακυκλώνονται, είτε το τέρας είναι βρυκόλακας είτε μανιακός δολοφόνος.

Διαφωνώ όμως με το παράδειγμά σου, το οποίο δεν ακολουθεί την παραπάνω θεωρία. Εφόσον το τέρας δεν είναι σημαντικό, παρά μόνο η μάσκα που φοράει (απομόνωση, φόβος του θανάτου, συνωμοσία, κτλ), δεν πιστεύω ότι οι βρικόλακες δεν μπορούν να είναι τρομακτικοί σήμερα.

 

Για παράδειγμα το Σαλεμς Λοτ του Κίνγκ παραμένει τρομακτικό. Απλά η μάσκα που φοράει (αιώνιο κακό, τα πάντα μπορούν να συμβούν αρκεί να είσαι αρκετά απομονωμένος) είναι τρομακτική και σήμερα, ακόμα και αν το τέρας είναι ντεμοντέ.

[Saruman]

Γενικά συμφωνώ μαζί σου, στο ότι υπάρχουν κάποια themes που ανακυκλώνονται, είτε το τέρας είναι βρυκόλακας είτε μανιακός δολοφόνος.

Διαφωνώ όμως με το παράδειγμά σου, το οποίο δεν ακολουθεί την παραπάνω θεωρία. Εφόσον το τέρας δεν είναι σημαντικό, παρά μόνο η μάσκα που φοράει (απομόνωση, φόβος του θανάτου, συνωμοσία, κτλ), δεν πιστεύω ότι οι βρικόλακες δεν μπορούν να είναι τρομακτικοί σήμερα.

 

Για παράδειγμα το Σαλεμς Λοτ του Κίνγκ παραμένει τρομακτικό. Απλά η μάσκα που φοράει (αιώνιο κακό, τα πάντα μπορούν να συμβούν αρκεί να είσαι αρκετά απομονωμένος) είναι τρομακτική και σήμερα, ακόμα και αν το τέρας είναι ντεμοντέ.

 

Το Σάλεμς Λοτ γράφτηκε το 1975, οπότε ήταν και η εποχή των Hammer Films. Νομίζω πως όμως το βιβλίο, όπως είπες και εσύ, έχει την χροιά της απομόνωσης, αλλά το "αιώνιο κακό" θα μπορούσε να ήταν ο,τιδήποτε...

Αλλά σχετικά με το συγκεκριμένο, θα έλεγα πως έχει πολύ πράγμα σχετικά και με διαπροσωπικές σχέσεις... Οι βρυκόλακες, δεν ήταν απλά τέρατα (δες ζόμπι) που κάνουν το κακό, αλλά είχαν και άποψη.

 

Παρ' όλα αυτά, το παράδειγμα που έδωσα ήταν για την πρόσφατη μετατροπή του βρυκόλακα ως τέρας, και όχι για πριν 30 χρόνια...

[northerain]

Δεν έχει σχέση η χρονολογία με αυτό που είπα. Δηλαδή από το 1975 έως τώρα αποκαλύφθηκε οτι πράγματι δεν υπάρχουν βρικόλακες? Το παράδειγμά μου είναι αρκετά σύγχρονο για να στηρίξει την άποψή μου, ότι δηλαδή δεν έχει σημασία το τέρας στο αν ένα έργο είναι τρομακτικό, αλλά ο τρόπος που χρησιμοποιείται. Εκτός αν δεν κατάλαβα καθόλου τι θες να πεις και λέω κάτι άσχετο.

[Saruman]

Δεν έχει σχέση η χρονολογία με αυτό που είπα. Δηλαδή από το 1975 έως τώρα αποκαλύφθηκε οτι πράγματι δεν υπάρχουν βρικόλακες? Το παράδειγμά μου είναι αρκετά σύγχρονο για να στηρίξει την άποψή μου, ότι δηλαδή δεν έχει σημασία το τέρας στο αν ένα έργο είναι τρομακτικό, αλλά ο τρόπος που χρησιμοποιείται. Εκτός αν δεν κατάλαβα καθόλου τι θες να πεις και λέω κάτι άσχετο.

 

 

Αυτό που ήθελα να πώ είναι πως στην δεκαετία του 70-80 (ιδέ Hammer Films) οι βρυκόλακες ακόμα έστεκαν σαν τέρατα. (Δες Christopher Lee)... Μετά από κάμποσες δεκαετίες όμως, οι βρυκόλακες μεταστράφηκαν σε ρομαντικά "εξανθρωπισμένα" πλάσματα. Ακόμα και όταν η Ανν Ράις έγραψε τα Vampire Chronicles από το 1973, δεν υπήρχε τόσο "θετική" σκοπιά στους βρυκόλακες σαν κοινωνικά ενεργά πλάσματα όπου η δίψα τους για αίμα και οι φόνοι τους έπεσε σε δευτερεύουσα μοίρα. Φυσικά ο κόσμος το '75 ήξερε πως δεν υπάρχουν βρυκόλακες. Το 1800 βέβαια, (μιλώντας για Στόκερ) φυσικά ο κόσμος θα μπορούσε να πει πως υπάρχουν. Τώρα; υπάρχουν ολόκληρες ομάδες (με πολλά μέλη) ανθρώπων που παριστάνουν τους βρυκόλακες.

 

Τέλως πάντων, μάλλον ξεφεύγουμε από το θέμα. Το point στο αρχικό μου post ήταν ότι το τέρας δεν έχει σημασία, αλλά ο φόβος που επικρατεί ανά εποχή. Όσο πιο διαχρονικός ο φόβος, τόσο πιο πολύ υπάρχουν διαχρονικές ιστορίες τρόμου. Όταν κάποιοι ψυχολογικοί παράγοντες μέσα στους ανθρώπους εκλείπουν, οι ιστορίες τρόμου σταματούν να είναι ιστορίες τρόμου.

[northerain]

Άρα συμφωνούμε

 

Εγώ συγκεντρώθηκα στο αν οι βρυκόλακες μπορούν να είναι τρομακτικοί σήμερα. Ναι, σύμφωνα με μένα.

[pacpa]

Πρώτα από όλα ότι και είδος να είναι το βιβλίο είτε τρόμου είτε φαντασίας είτε οτιδήποτε άλλο ο συγγραφέας πρέπει να έχει ταλέντο να μπορεί να σου μεταφέρει αυτά που έχει στο μυαλό του στο χαρτί σωστά και δομημένα. Τώρα όσον αφορά μια καλή ιστορία τρόμου πρέπει να έχει πολύ σασπένς και ανατροπές που δεν περιμένεις έναν ήρωα που να ταυτιστείς μαζί του και να θες να τον δεις να επιβιώνει ως το τέλος, εννοείται ωραία ιστορία και όσο γίνεται πιο πρωτότυπη και βασισμένη στην σημερινή κοινωνία αν σου περνάει και ένα μήνυμα τόσο το καλύτερο. Εγώ είμαι οπαδός της φιλοσοφίας του Stephen King,τρελαίνομαι για τις λεπτομέρειες που δίνει, σε βάζει μέσα στην ιστορία κατευθείαν. .