Πέρα από τη Γη των Θεών - Αντώνης Πάσχος

[Tiessa]

Λοιπόν, ναι. Κατ' αρχήν το βιβλίο είναι ό,τι λέει η περιγραφή του τόπικ. "Κοσμοπλασία και Ταξίδι".

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

Το μυθιστόρημα Πέρα από τη Γη των Θεών κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες του 2009 από τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές και είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Αντώνη Πάσχου (Solonor), ο οποίος ωστόσο μας έχει δώσει αρκετά δείγματα γραφής στα διηγήματά του.

 

Η Θλίβια, στην οποία πρωτοβλέπει το φως ο πρωταγωνιστής του έργου, ο Ερού, είναι η Γη των Θεών.

Το ταξίδι στο οποίο μας παίρνει ο Αντώνης Πάσχος, πρώτα στην ίδια τη Γη των Θεών και αργότερα πολύ πέρα απ' αυτήν είναι και περιπετειώδες και μακρινό. Ωστόσο, παρόλο που η περιπέτεια είναι συνυφασμένη με όλο το έργο, δεν είναι σε καμία περίπτωση, το κεντρικό του θέμα.

Το Πέρα από τη Γη των Θεών είναι ένα κείμενο με πολλά επίπεδα. Κινούμενος ανάμεσα στον Έρωτα και στο Θάνατο, ο Ερού ωριμάζει σ' ένα μακρύ ταξίδι ενηλικίωσης. Το ταξίδι άλλοτε είναι θαυμαστό: Ο ήρωας καβαλάει ανέμελα ένα μεγάλο δρακόπτερο και βλέπει τις ομορφιές του κόσμου του. Άλλοτε είναι γεμάτο κακουχίες, όταν ο πόλεμος γίνεται ανάγκη και τρόπος ζωής. Άλλοτε πάλι είναι ένα ταξίδι οδύνης, ή ένα ταξίδι αέναης αναζήτησης, κάποιες φορές ένα ταξίδι ανέλπιδο, χωρίς σαφή προορισμό.

 

(Αποφεύγω να επεκταθώ στην πλοκή και την κοσμοπλασία, επειδή το βιβλίο είναι ακόμα πολύ καινούργιο και εκκρεμούν παρουσιάσεις και πάω άμεσα στον συμψηφισμό)

 

Στα (λίγα ευτυχώς) αρνητικά του έργου:

Μια κάποια έλλειψη περιγραφών -κυρίως τοπίου- σε ορισμένα σημεία κάπου γύρω στη μέση του βιβλίου.

Η πρωτοπρόσωπη γραφή, που αναγκαστικά κάποιες φορές κάνει spoilers. (Αλλά επειδή ουδέν κακόν αμιγές καλού, επανέρχομαι άμεσα στα θετικά σ' αυτήν).

 

Στα (πολλά ευτυχώς) θετικά του έργου:

Η πρωτοπρόσωπη γραφή, που αγγίζει άμεσα τους περισσότερους αναγνώστες.

Εξαιρετική ευκολία ανάγνωσης. Παρά το μέγεθός του, το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί σε ελάχιστο χρόνο.

Ιδιάζουσα σε πολλά σημεία γραφή: άλλοτε επική, άλλοτε λυρική, κάποιες φορές κοφτή και σε αρκετά σημεία ανατρεπτική.

Δυνατά συναισθήματα και συμπαθής ήρωας.

Πολλοί αρκετά γκρίζοι και επαρκώς δουλεμένοι χαρακτήρες.

Η ενηλικίωση, που έρχεται με πολλούς τρόπους: μέσα από την απομυθοποίηση, μέσα από τον έρωτα, μέσα από το θάνατο, μέσα από τις κακουχίες, και εν τέλει μέσα από τη σύγκρουση αλλά και το συμβιβασμό.

Μεγάλη γκάμα ερωτημάτων και προβληματισμών για το καλό και το κακό, για το Θεό και τη δημιουργία, για το κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση. Το ισχυρότερο σημείο του έργου είναι η παράθεση όλων αυτών των προβληματισμών, μ' ένα τρόπο που δεν εκβιάζει τον αναγνώστη να πάρει θέση ούτε τον βαραίνει. Ό,τι καλό, κακό ή ποταπό, δένει άμεσα με την πλοκή, χωρίς να χτυπάει διδακτικά.

 

Προφανώς, για μένα προσωπικά, ο συμψηφισμός έχει θετικό πρόσημο και το Πέρα από τη Γη των Θεών ένα βιβλίο που με ικανοποίησε.

 

(Edit: Typo)

[mman]

ΟΚ, κατέφθασα.

Τα κακά νέα:

-Έχουν ξεφύγει εδώ κι εκεί κάποιες ασάφειες στην έκφραση. Εντάξει, τις χρεώνω στον tetartos (σύμφωνα με δική του απαίτηση) αλλά οφείλω να τις χρεώσω.

-Υπάρχουν μερικές αναληθοφάνειες στην κοινωνία των μάγων της Θλίβια, τις οποίες δεν θέλω να παραθέσω εδώ γιατί θα γεμίσω τον κόσμο spoiler tags, οπότε θα της στείλω σούμπιτες στον συγγραφέα.

-Δεν με έπεισε η (πιο ισότιμη απ' ότι περίμενα) σχέση του πρωταγωνιστικού ζευγαριού. Μετά την παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, έμαθα μία εξήγηση γι' αυτό η οποία μετρίασε αυτή την αρνητική εντύπωση, αλλά δεν την εξάλειψε καθώς αυτή (η εξήγηση) δεν μου έγινε αρκετά σαφής διαβάζοντας το βιβλίο.

-Αρκετά από τα πάρα πολλά γεγονότα του βιβλίου αναγκαστικά αποδίδονται / αναφέρονται σε πολύ περιληπτικές περιγραφές. Αυτό προφανώς ρίχνει τη ζωντάνια των αντίστοιχων κομματιών και λειτουργεί σαν ένα ανεπιθύμητο fast forward, ωστε να προλάβει η ιστορία να φτάσει στο τέλος πριν τελειώσουν οι σελίδες. Η αντίθεση με τα επεισόδια που περιγράφονται κανονικά είναι μεγάλη.

-Χάθηκαν ευκαιρίες να γίνει οικονομία χαρκατήρων και καλύτερη εκμετάλλευση κάποιων δευτερευόντων από αυτούς (π.χ. Οξυλάντε αντί Όκαχαλ).

-Δεν γνωρίσαμε από όσο κοντά θα ήθελα κάποιους από τους κακούς.

-Δεν εξηγήθηκαν μερικά βασικά και κινητήρια για την όλη υπόθεση γεγονότα και αιτίες. Σίγουρα ήταν πολύ αληθοφανές αυτό, αλλά επειδή ήταν πολύ βασικά θα προτιμούσα να ήξερα (έστω και λαθραία) τι είχε γίνει.

 

Τα καλά νέα: Τίποτα απ' τα παραπάνω δεν μετριάζει τα παρακάτω:

+Γρήγορο, ελαφρύ, απολύτα κατανοητό γράψιμο που κάνει την ανάγνωση παιχνιδάκι. Αν δεν ήταν όλη αυτή η ατελείωτη δράση και οι περιληπτικές περιγραφές της, θα είχα τελειώσει το βιβλίο σε προσωπικό χρόνο ρεκόρ.

+Οι πολύ μικρές ενότητες / κεφάλαια που επίσης βοηθούν στη γρήγορη ανάγνωση.

+Δράση, δράση, δράση. Χορτάσαμε περιπέτειες, μάχες, πολέμους, σκοτωμούς, εκδίκηση, ειδύλλια, έρωτες, σεξ (ώπα! ειδικά γι αυτό το τελευταίο να διευκρινίσω ότι ο ήρωας χόρτασε, όχι εμείς ). Ζήσαμε μια γεμάτη ζωή!

+Η προοικονομία. Μου άρεσε γιατί κέντριζε συνεχώς το ενδιαφέρον μου. Ήταν σαν να λέει "κοίτα τι σου 'χω παρακάτω!".

+Η ροη του κεντρικού χαρακτήρα στο χρόνο. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Ο Ερού που γνωρίσαμε στην αρχή δεν είναι ο ίδιος που μας άφησε στο τέλος κι αυτό τον έκανε πολύ πραγματικό άνθρωπο (παρόλο που δεν είναι) στα μάτια μου.

+Η υφή του κεντρικού χαρακτήρα. Έχει φοβερές (και ζηλευτές καμιά φορά ) ικανότητες αλλά έχει και αδυναμίες. Τα κάνει συχνά θάλασσα αλλά του το συγχωρώ εύκολα, γιατί αν δεν ήταν τόσο ξεροκέφαλος και παρορμητικός δεν θα έμπλεκε σε όλ' αυτά και τότε για ποιο βιβλίο θα μιλάγαμε;

+Οι ατάκες και το ύφος του κεντρικού χαρκακτήρα. Κοφτό. Πολεμικό όπου χρειαζόταν. Περήφανο όπου έπρεπε και με την ουρά στα σκέλια όπου δεν τον έπαιρνε. Με μια λέξη ταιριαστό.

+Ο συγγραφέας κάνει μια πολύ φιλότιμη προσπάθεια να κλείνει όλα τα (πολλά και μικρά όπως είπα) κεφάλαια με cliffhanger. Καμιά φορά είναι μια μικρή λεκτική η εκφραστική ανατροπή, άλλες φορές όμως είναι μικρές βόμβες ("Σ' αγαπώ, Ιρόνια"!). Και μερικές από αυτές είναι πραγματικά επικές. Επειδή τυχαίνει να γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι αυτό, μου άρεσε ιδιαίτερα και ομολογώ ότι έφτανα στο τέλος κάθε ενότητας με την προσμονή να εισπράξω το δωράκι που ήξερα ότι με περιμένει εκεί.

+Η επιμονή του κεντρικού χαρακτήρα να ελπίζει σε κάτι που ήταν εμφανώς τελειωμένη υπόθεση. Στην αρχή με ξένισε ("ρε φίλε, ξεκόλλα!", σκεφτόμουν) μετά όμως με κέρδισε και στο τέλος παραδέχομαι ότι δούλεψε καλά.

+Όμορφο τέλος. Δεν λέω (ούε αποκλείω να είναι) καλό, ούτε ευτυχές. Αλλά σίγουρα όμορφο.

 

Λογοδιάρροια.

Bottomline: Θα συστήνατε κύριε mman το "Πέρα από τη Γη των Θεών" και σε άλλους αναγνώστες;

Όχι.

Δεν θα το συνέστηνα σε όσους δεν έχουν μια μίνιμουμ τριβή με τη Φανταστική Λογοτεχνία. Ούτε στους αναγνώστες του Φανταστικού που διαβάζουν αποκλειστικά Ε.Φ. ή Τρόμο.

Αλλά ναι. Θα το συνέστηνα σε όλους τους υπόλοιπους. Όποιος έχει κατάπιαστεί έστω και λίγο με τη Φάνταζυ (όπως εγώ) πραγματικά θα περάσει καλά.

Θα είμαι τόσο έντιμος όσο και το ίδιο το βιβλίο: Δεν είναι το αριστούργημα της αναγνωστικής σας ζωής. Σέβεται όμως τον χρόνο σας και τον τιμά με το παραπάνω.

[Naroualis]

Σειρά μου να πω κι εγώ δυο πράγματα για το βιβλίο του Αντώνη. Και πολύ άργησα, μεταξύ μας.

 

Καταρχήν να δηλώσω ότι αυτό το βιβλίο δύσκολα θα καταφέρω να το κρίνω αντικειμενικά, κυρίως γιατί μέσα στο μυαλό μου έχω μπλέξει την πρώτη του εικόνα (το διάβασα πριν τις τελικές διορθώσεις του από τον Αντώνη) και την τελική του μορφή. Γι’ αυτό αντί για οποιαδήποτε άλλη κριτική θα σας μεταφέρω ένα μέρος από τα λόγια που έγραψα το συγγραφέα του όταν διάβασα το πρώτο του σχεδίασμα.

 

 

 

1) Ένα αξιοπρεπέστατο βιβλίο, αν και όχι ΤΟ αριστούργημα. Ήθελε λίγο περισσότερο προσοχή σε μερικά σημεία, αλλά και το σκοπό που θέλει να εξυπηρετήσει, τον εξυπηρετεί με κάθε ειλικρίνεια.

 

 

 

2) Γενικά η ιδέα του εραστή που γίνεται όλα όσα γίνεται είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Προσωπικά με κέρδισε με αυτό. Συνήθως εκείνοι που ξεκινούν για το «μεγάλο ταξίδι της ενηλικίωσης» (όπως ο Φρόντο στον Άρχοντα ας πούμε) είναι κάτι αθώοι, που πιπιλάνε το δάχτυλο. Η αλλαγή με έναν έμπειρο και γκομενιάρη είναι μια κάποια ξεκούραση από το συνηθισμένο μοτίβο.

 

 

 

3) Κάποια πράγματα ήταν ελάχιστα εξηγημένα, όπως ας πούμε το πώς αντέχει ο Ερού να γράφει τρεις μέρες συνεχώς (εγώ θα τα είχα φτύσει. Μια εβδομάδα είναι αρκετή, αλλά τρεις μέρες ούτε κατά διάνοια. Δεν αντέχει το χέρι σου να γράφεις τόσο πολύ.) ή το πώς καταφέρνουν τα χρυσά πλοία να επιπλέουν. Οι εξηγήσεις αυτών των ενοχλητικών σημείων είναι πολύ μικρές, σχεδόν κρυμμένες στο κείμενο και αν δεν προσέξεις μπορεί και να τις χάσεις.

 

 

 

4) Η τρίτη φορά που

 

 

χάνει τη Νόβα είναι και εκείνη που άρχισα να σκέφτομαι «τι θα γίνει, όλα θα τη χάνει κι όλο θα τη βρίσκει;» Εντάξει το έσωσες μέχρι το τέλος, αλλά εκείνη τη στιγμή εισέπραξες ένα ουφ δυσφορίας.

 

 

 

Και φυσικά την πάτησα, όταν ο πατέρας της Νόβα είπε στον Ερού ότι η Νόβα πέθανε. Ήμουν στο λεωφορείο όταν διάβασα ότι τελικά ήταν ζωντανή. Μόνο που δεν έβαλα τις φωνές «ά, τον μπαγάσα!». Και δεν ξέρω αν αναφερόμουν στον πατέρα της Νόβα ή στον Αντώνη, J

 

 

 

 

 

 

 

[D'Ailleurs]

για να καταλάβω, το βιβλίο είναι φαντασυ με φυλές κ.α. ή μόνο με ανθρώπους. Τι ακριβώς στύλ είναι; Ηρωϊκή φαντασία;

[Tiessa]

για να καταλάβω, το βιβλίο είναι φαντασυ με φυλές κ.α. ή μόνο με ανθρώπους. Τι ακριβώς στύλ είναι; Ηρωϊκή φαντασία;

 

Είναι φάντασυ και έχει και ανθρώπους. Υπάρχουν φυλές, αλλά όχι με την κλασική έννοια των νάνων, ξωτικών κλπ. Τα πλάσματα των μάγων είναι δικά τους δημιουργήματα που εξυπηρετούν κάποιο σκοπό, και επομένως είναι πλασμένα για τις ανάγκες του σκοπού αυτού. Κάποια είναι ανθρωπόμορφα ή σχεδόν ανθρωπόμορφα, άλλα όχι.

Δυστυχώς δεν μπορώ να πω περισσότερα γιατί θα κάνω σπόιλερς.

[Παρατηρητής]

Το ξεκίνησα πρόσφατα, έχω φτάσει στο έβδομο κεφάλαιο και μέχρι στιγμής μου αρέσει πολύ. Ηρωική φαντασία/sword and sorchery είναι (δεδομένου πως ο αγαπημένος συγγραφέας του Πάσχου είναι ο Howard) με έντονο το ερωτικό στοιχείο. Δυνατά στοιχεία ο λόγος και η αφήγηση (που είναι σε πρώτο πρόσωπο) η οποία προσωπικά με πείθει λες και όντως μου μιλάει ο ίδιος ο Ερού, καθώς επίσης και ο ρόλος των μάγων στον κόσμο. Οι μάγοι εδώ δεν είναι κάνουν απλά ξόρκια αλλά έχουν την απόλυτη κυριαρχία, είναι πραγματικοί θεοί που καθορίζουν τις μοίρες των θνητών/δημιουργημάτων τους. Από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο (η αφήγηση μιας επικής μάχης) το βιβλίο υπόσχεται μια συναρπαστική περιπέτεια.

Ελπίζω μόνο ο Ερού να κάνει και τίποτα άλλο εκτός από αυτό που μέχρι στιγμής ξέρει καλύτερα να κάνει...;)

[mman]

Ελπίζω μόνο ο Ερού να κάνει και τίποτα άλλο εκτός από αυτό που μέχρι στιγμής ξέρει καλύτερα να κάνει...;)

Τα πάντα όλα!

[BladeRunner]

Όσοι το έχετε διαβάσει,και όσοι το διαβάζετε αυτοί τη στιγμή,θα το προτείνατε άνετα το βιβλίο;Θέλω να παίρνω και κάνα ελληνικό,έχω πήξει στα ξένα !Γενικά απο φάνταζυ δεν έχω διαβάσει πολλά,μόνο τη τριλογία του Τόλκιν πριν δυο χρόνια.Αν και Μιχάλης εκεί που αναφέρει τα καλά,λέει για μάχες,δράση,σκοτωμούς,γρήγορη γραφή κλπ.Αυτό με έπεισε...

[Solonor]

Η σιωπή τους προς απάντησή σου! ;)

[Tiessa]

Η σιωπή τους προς απάντησή σου!

 

Μα, θεωρούσα ότι είναι αυτονόητο πως συνιστώ ένα βιβλίο για το οποίο γράφω καλά λόγια.

[Naroualis]

1) Ένα αξιοπρεπέστατο βιβλίο, αν και όχι ΤΟ αριστούργημα. Ήθελε λίγο περισσότερο προσοχή σε μερικά σημεία, αλλά και το σκοπό που θέλει να εξυπηρετήσει, τον εξυπηρετεί με κάθε ειλικρίνεια.

 

 

 

2) Γενικά η ιδέα του εραστή που γίνεται όλα όσα γίνεται είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Προσωπικά με κέρδισε με αυτό. Συνήθως εκείνοι που ξεκινούν για το «μεγάλο ταξίδι της ενηλικίωσης» (όπως ο Φρόντο στον Άρχοντα ας πούμε) είναι κάτι αθώοι, που πιπιλάνε το δάχτυλο. Η αλλαγή με έναν έμπειρο και γκομενιάρη είναι μια κάποια ξεκούραση από το συνηθισμένο μοτίβο.

 

 

E, εντάξει, τι άλλο να πούμε;

[mman]

Τα καλά νέα:

[...]

Αν δεν ήταν όλη αυτή η ατελείωτη δράση [...]

+Δράση, δράση, δράση. Χορτάσαμε περιπέτειες, μάχες, πολέμους, σκοτωμούς, εκδίκηση, ειδύλλια, έρωτες, σεξ (ώπα! ειδικά γι αυτό το τελευταίο να διευκρινίσω ότι ο ήρωας χόρτασε, όχι εμείς ). Ζήσαμε μια γεμάτη ζωή!

[...]

Αλλά ναι. Θα το συνέστηνα σε όλους τους υπόλοιπους. Όποιος έχει κατάπιαστεί έστω και λίγο με τη Φάνταζυ (όπως εγώ) πραγματικά θα περάσει καλά.

Φαντάζομαι ότι ως αναγνώστης, εμπίπτεις στις παραπάνω κατηγορίες, οπότε απλώς τρέχα!

[Spock]

Ως φαν του βιβλίου, προσωπικά το συνιστώ ανεπιφύλακτα!

[BladeRunner]

ΟΚ παιδιά θα το αγοράσω(σε καμιά βδομάδα,στην επόμενη εξόρμηση στα βιβλιοπωλεία).Άντε solonor σου κάνω τη τιμή.Θα είναι το πρώτο βιβλίο Έλληνα συγγραφέα που θα αγοράσω και θα διαβάσω φέτος.Και πρώτο φάνταζυ απο Έλληνα.Τι άλλο θες;

[Solonor]

Τελικά με λίγη γκρίνια σ' αυτήν τη χώρα όλα γίνονται!

[Electroscribe]

(Η κριτική αυτή βασίζεται σ’ εκείνη που είχα στείλει στον συγγραφέα όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο)

 

 

 

Το θέμα

 

Η αυτοβιογραφία ενός πλάσματος που κατασκευάστηκε από μια μάγισσα. Μια ιδιαιτερότητα του πρωταγωνιστή (με τα μέτρα του κόσμου στον οποίο ζει), είναι η ομοιότητά του, εμφανισιακή και διανοητική, με άνθρωπο. Έτσι, τοποθετείται στο μικροσκόπιο κάτι που θεωρούμε δεδομένο (η ανθρώπινη φύση και ψυχολογία), αντιπαραβαλλόμενο με εναλλακτικές που θα μπορούσαν να υπάρχουν, ώστε να φανεί καθαρότερα το μεγαλείο και η μικρότητα του όπου υπάρχoυν.

 

 

Κι επειδή ακούγονται πολύ βαθυστόχαστα αυτά και πιθανώς βαρετά, πρέπει να αναφερθεί πως ο Ερού, ο κεντρικός χαρακτήρας, δημιουργείται για να είναι ο ιδανικός εραστής (σε συμπεριφορά αλλά και… προσόντα). Αυτό εξασφαλίζει το άφθονο σεξ στην πλοκή. Η επιθυμία του να αυτοπροσδιοριστεί και να επιλέξει μόνος του το ρόλο του στη ζωή, αντί να συμβιβαστεί με την έτοιμη λύση, τον ωθεί να δοκιμαστεί σε διάφορα άλλα πράγματα, όπως πολεμιστής, ηγέτης, πειρατής, επαναστάτης. Άρα, και επαρκή ποσότητα βίας θα βρει ο αναγνώστης.

 

 

Γραφή

 

Το κείμενο είναι γραμμένο παλιότερα, πριν ο Αντώνης κατακτήσει το τωρινό του επίπεδο γραφής (μπορεί κανείς να το θαυμάσει στα πιο πρόσφατα διηγήματα του στο sff). Στο «Πέρα από τη Γη των Θεών», η τεχνική είναι από απλή ως απλοίκή. Επίσης, υπάρχουν κάποια ελαττώματα στην αρχή, τα οποία σταδιακά εξομαλύνται όσο περνούν τα κεφάλαια, αλλά είναι πανταχού παρόντα σε κάποιο βαθμό:

 

 

Τα ίδια πράγματα αναφέρονται ξανά και ξανά, ακριβώς με τις ίδιες εκφράσεις. Τα κεφάλαια είναι μικρά και έχουν ως επί το πλείστον την ίδια δομή, κλείνοντας με μια παράγραφο ανάλυσης και μια ξεχωριστή γραμμή που την ανατρέπει

 

 

(π.χ.

 

Νόμιζα πως… μπλα, μπα, μπλα.

 

Έκανα λάθος.

 

)

 

 

Όχι ότι δεν είναι επιτυχημένη η δομή, αλλά μετά τη δέκατη συνεχόμενη εμφάνισή της, ξεπερνά το προβλέψιμο και φτάνει στο κουραστικό. Αργότερα γίνονται κάποιες απόπειρες πρωτοτυπίας, όπως το να ενσωματώνεται αυτή η δομή στο μέσο του κεφαλαίου κι όχι στο τέλος του, αλλά το ζήτημα δεν ξεπερνιέται εντελώς.

 

 

Οι διάλογοι απουσιάζουν σχεδόν τελείως. Είναι ρεαλιστικό να μην τους θυμάται ο Ερού για να τους μεταφέρει αυτούσιους έναν αιώνα μετά, αλλά αυτό θα έπρεπε να συμβαίνει συνολικά, χωρίς τις εξαιρέσεις που υπάρχουν (δεν αποκόμισα την εντύπωση πως όσοι διάλογοι υπάρχουν στο βιβλίο ήταν οι σημαντικότεροι, εκείνοι που χαράχτηκαν στη μνήμη του αφηγητή. Συχνά κρατούν πολύ, με υπερβολικά καθημερινές ατάκες μέσα τους για να έχει σημασία αν ειπώθηκαν όλες ή όχι, ή αν ειπώθηκαν με διαφορετική σειρά).

 

 

Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν αρκετές πρωθύστερες πληροφορίες (του τύπου «την αιτία δεν τη μάθαμε ποτέ»), πότε ως προτάσεις-κατακλείδες και πότε μέσα στο κείμενο. Αποτελούν ειλικρινή προσπάθεια να μη δημιουργηθούν ψευδείς εντυπώσεις στον αναγνώστη, να μην περιμένει πράγματα με τα οποία το κείμενο δε σκοπεύει να καταπιαστεί ή απαντήσεις που δε θα του δοθούν. Αλλά δίνονται υπερβολικά νωρίς και ισοδυναμούν συχνά με ψυχρολουσία. Στο ίδιο μήκος κύματος,

 

δεν έχει απολύτως κανένα νόημα η συχνή φράση «αλλά ας μην προτρέχω». Καθώς έχουμε να κάνουμε με γραπτό λόγο, αν κάτι τελικά μετάνιωσε που το έγραψε ο αφηγητής, δε θα έκανε τέτοια λεκτικά πισωγυρίσματα. Απλά θα το έσβηνε.

 

 

Γνωρίζοντας τον συγγραφέα κι έχοντας διαβάσει παλιότερα έργα του, έχω υπόψη μου πως συνήθιζε να κάνει αρκετά ορθογραφικά και γραμματικά λάθη. Δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν και να διορθωθούν όλα, ειδικά σε ένα τόσο μεγάλο κείμενο. Αλλά έχουν ξεφύγει κάμποσα στην εκδοχή που κυκλοφόρησε και άλλοι αναγνώστες δε θα λάβουν υπόψη τους τα ίδια ελαφρυντικά για τον επιμελητή, μιας και δεν είναι υποχρεωμένοι να τα ξέρουν. Αλλά και σε λεπτότερα σημεία που απαιτούν συγγραφικό αισθητήριο πέρα από φιλολογικές γνώσεις, κατά τη γνώμη μου δεν έγινε το καλύτερο δυνατό.

 

 

Σύλληψη

 

Το πρώτο μέρος του βιβλίου περιγράφει τη δημιουργία του Ερού και τη σταδιακή γνωριμία του με τη Θλίβια, την ηπείρο στην οποία ζει. Πρόκειται για έναν τόπο εξωτικό, κατοικημένο από παράξενα πλάσματα, ελεγχόμενος από παντοδύναμους Μάγους (φυλή με εγγενείς μαγικές ικανότητες σε όλα τα μέλη της). Από τις νοήμονες φυλές ως το μικρότερο έντομο, όλα τα έμβια όντα της Θλίβια προέρχονται από τα εργαστήρια των Μάγων με στόχο να ικανοποιήσουν μια ανάγκη – ή ένα καπρίτσιο. Οι Μάγοι αντιμετωπίζονται ως θεοί από τα πλάσματά τους: δεν τους λατρεύουν, αλλά γνωρίζουν πως είναι οι απόλυτοι ρυθμιστές της ζωής τους και τους θεωρούν αλάνθαστους. Όμως, αν και είναι χιλιάδων ετών ο καθένας και ιδιοφυΐες, οι Μάγοι έχουν πάθη που δεν κάνουν το παραμικρό για να τα τιθασεύσουν.

 

 

Στο δεύτερο μέρος, ένας απρόσμενος κίνδυνος εμφανίζεται κι ένας πόλεμος σαρώνει κάθε γωνιά της Θλίβια έτσι που κανένα πλάσμα της δε μένει ανεπηρέαστο. Ο Ερού, από πρωτοβουλία και τύχη, βρίσκεται σχεδόν από την πρώτη στιγμή στο επίκεντρο της δράσης, στο μέτωπο αλλά και στα παρασκήνια. Η κλίμακα ανεβαίνει σε επικά επίπεδα κι η πλοκή εστιάζει στη δράση.

 

 

Το τρίτο μέρος αφηγείται τις περιπέτειες του Ερού έξω από τη Θλίβια, στην ήπειρο που ζουν οι άνθρωποι, έναν τόπο που θυμίζει την ύστερη αρχαιότητα της Ευρώπης και δεν χαρακτηριστικό του είναι η αβεβαιότητα. Δεν αποφασίζουν άλλοι για κάθε πλάσμα, αλλά και δε φροντίζουν για τις ανάγκες του. Η μαγεία είναι κάτι το μυθικό εκεί, όχι μέρος της καθημερινότητας. Ο Ερού παύει να είναι ο μόνος απρόβλεπτος παράγοντας και πρέπει πια να μάθει να θεωρεί δεδομένη την ελεύθερη βούληση σε όσους συναναστρέφεται. Εδώ κορυφώνεται και ο προβληματισμός του βιβλίου, για το ποιοι είμαστε, ποια η σχέση μας με τους άλλους – ειδικά με τους ανώτερους κάθε είδους – και ποιο το βάρος των επιλογών μας.

 

 

Το τελευταίο μέρος έχει περίπου το μισό μέγεθος απ’ ότι το καθένα από τα προηγούμενα και είναι μια συνοπτική αναφορά των γεγονότων του λυκόφωτος του Ερού, όταν δεν μπλέκει πια με «περιπέτειες», αλλά ακολουθεί μια όσο το δυνατόν συνηθισμένη ζωή.

 

 

Εκτέλεση

 

Υπάρχουν πολλές καλές και πρωτότυπες ιδέες στο βιβλίο. Ο Ερού από μόνος του αποτελεί καινοτομία. Αν και σωματικά ώριμος «εκ γενετής», κανείς δεν κάνει τον κόπο να του διδάξει τις έννοιες της αρμονικής συμβίωσης. Ούτε και διαθέτει το κλισέ ένστικτο του άπειρου νεαρού πρωταγωνιστή για να αποφεύγει κάθε κακοτοπιά. Μαθαίνει κάνοντας το ένα λάθος μετά το άλλο. Επίσης, η Θλίβια είναι ενδιαφέρον σκηνικό για να ειπωθούν νέα πράγματα σε κάθε επίπεδο, αντίθετα από το τετριμμένο ψευδομεσαιωνικό βασίλειο. Τέλος, ο Αντώνης δείχνει πως κατανοεί το ανθρώπινο είδος και λέει πολλές αλήθειες, ορισμένες ενοχλητικές, δύσκολες να τις δεχτούμε, αλλά αδιαμφισβήτητες.

 

 

Δυστυχώς, το κείμενο δεν είναι παντού αντίστοιχης ποιότητας με τις ιδέες στις οποίες βασίστηκε. Ο Ερού δεν πείθει πάντα με τις ψυχολογικές του μεταπτώσεις. Συχνά, τα συμπεράσματα του είναι γενικής φύσεως, του τύπου «σιγά-σιγά, συνειδητοποίησα πως…», αντί να προκύπτουν μέσα από την πλοκή και τα συγκεκριμένα γεγονότα της (show, don’t tell κτλ.). Επίσης, κάποιες από τις σκέψεις που παρουσιάζονται, (κατά τη γνώμη μου) στερούνται βάθους, τείνοντας προς τη θυμοσοφία, ή δίνονται με δογματισμό.

 

 

Μια άλλη αδυναμία του βιβλίου είναι η σπονδυλωτή του δομή. Τα τέσσερα μέρη έχουν εντελώς διαφορετικό ύφος το καθένα, με δικά του προτερήματα και ελαττώματα. Στην ουσία, σε 500 σελίδες στριμώχνεται μια εξαιρετικά μεγαλεπήβολη ιστορία που θα μπορούσε/έπρεπε να ειπωθεί σε πολύ περισσότερες. Κάθε μέρος του βιβλίου θα μπορούσε να είναι ένα αξιοπρεπέστατο μυθιστόρημα από μόνο του, όχι συμπληρωμένο από φλυαρίες, αλλά έχοντας χώρο για να αναπτυχθεί πλήρως σε χαρακτήρες και εικόνες. Έτσι, δε θα ήταν τόσο χτυπητές και οι εναλλαγές στο ύφος.

 

 

Πιο συγκεκριμένα:

 

 

Στο πρώτο μέρος, όσον αφορά τα ελαττώματα, υπάρχει μια έλλειψη ειρμού. Τα γεγονότα δεν έχουν κάποια λογική σειρά που θα οδηγούσε σε κορυφώσεις του δράματος και του ενδιαφέροντος. Μοιάζουν αταξινόμητα, όπως τα σκεφτόταν ο συγγραφέας. Επίσης, υπάρχει και μια ψυχρότητα, μια αποστασιοποίηση. Ακόμη και τα πιο δυνατά περιστατικά περιγράφονται ελλειπτικά, σαν να μην ένιωσε τίποτε ο Ερού ή να μην τον σημάδεψαν τα έντονα συναισθήματα που προκάλεσε ο ίδιος. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για να ταυτιστεί ο αναγνώστης με κάποιον χαρακτήρα, αλλά οι περισσότερες περνούν ανεκμετάλλευτες. Η Θλίβια είναι γεμάτη εντυπωσιακές εικόνες και ήχους, αλλά γίνεται επίπεδη και άοσμη σαν εικόνα σε οθόνη τηλεόρασης. Γιατί οι περισσότεροι χαρακτήρες παραμένουν ανώνυμοι (Ένας από τους πολεμιστές… Ένας από τους εργάτες… Ένας από τους υπηρέτες…) και χωρίς ανάλυση σε βάθος. Και πολλές φορές η κοινωνική και η «οικονομική» δομή της ηπείρου κάνουν τον αναγνώστη να αναρωτιέται όχι μόνο αν ήταν το καλύτερο/πρακτικότερο πράγμα που μπόρεσαν να σκεφτούν όντα πολύ πιο έξυπνα από τον ίδιο, αλλά και αν όντως θα άντεχε χιλιάδες χρόνια χωρίς να καταρρεύσει.

 

 

Στο δεύτερο μέρος έχουμε πολύ περισσότερα ουσιώδη πρόσωπα και μια πλοκή με δράση και αγωνία, η οποία αρπάζει τον αναγνώστη και τον παρασέρνει. Δυστυχώς, οι διάλογοι παραμένουν λίγοι, οι περιγραφές γίνονται ακόμη πιο σπάνιες και αφαιρετικές, ενώ η επαναληψιμότητα φτάνει στα άκρα: έχασα το λογαριασμό πόσες πανομοιότυπες μάχες διάβασα, εναλλάξ με πανομοιότυπες προετοιμασίες-συνεδριάσεις. Ακόμη χειρότερα, στα πλαίσια της τιμιότητας που ασπάζεται ο συγγραφέας, γίνεται σαφές από νωρίς όχι μόνο ποια θα είναι η έκβαση του πολέμου, μα και ότι δε θα δοθούν καθόλου εξηγήσεις για τη φύση της απειλής ή για τη φύση του κόσμου, για τα θεμέλια και το παρελθόν του που έχουν αναφερθεί δεκάδες φορές στην πορεία. Εν ολίγοις, στο δεύτερο μέρος συχνά ήθελα να δω τι θα γίνει παρακάτω, την ίδια στιγμή που δεν ήθελα να δω τι θα γίνει στο κεφάλαιο που διάβαζα εκείνη τη στιγμή.

 

 

Στο τρίτο μέρος εξαφανίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά το μαγικό και το επικό στοιχείο που είχαν αναπτυχθεί στα δυο προηγούμενα. Οι χαρακτήρες ελαττώνονται σημαντικά, σε πλήθος που ο συγγραφέας να μπορεί να το χειριστεί πολύ πιο άνετα. Αλλά κάποιες από τις σκηνές και τα γεγονότα θα μπορούσαν να λείπουν εντελώς δίχως να αλλάξει η ουσία της πλοκής, ενώ οι χαρακτήρες δεν είναι ιδιαίτερα πρωτότυποι. Επίσης, ο Ερού εντυπωσιάζεται επιτηδευμένα από κάποια πράγματα που συναντά, ενώ σε άλλα που θα έπρεπε να του φαντάζουν πρωτοφανή και παράλογα (όπως το χρήμα), δεν κάνει την παραμικρή αναφορά. Προς το τέλος του τρίτου μέρους, το υπερφυσικό επιστρέφει στο κείμενο, αλλά έχει χάσει τη «μαγικότητά» του, με τους Μάγους να σκορπάνε ξόρκια χωρίς ουσιώδη λόγο πέρα από τον εντυπωσιασμό και την τέρψη του αναγνώστη.

 

 

Έχω και κάποιες, υποκειμενικές πιθανώς, ενστάσεις στο ρεαλισμό του κόσμου των ανθρώπων και σε «λογοτεχνικές ευκολίες» συνηθισμένες στο φάνταζυ. Ένα σημείο που προσωπικά με δυσαρέστησε, ήταν ο Ερού κατέληξε δούλος για ένα διάστημα. Οι εμπειρίες του θυμίζουν περισσότερο τις κατασκευασμένες, κλισαρισμένες και ρετουσαρισμένες «σκληρές» καταστάσεις της «Καλύβας του μπάρμπα-Θωμά», παρά την πραγματική ωμότητα της ζωής ενός σκλάβου σε αρχαίο/μεσαιωνικό κόσμο. Κατά τα άλλα, δε νομίζω, όμως, ότι θα χτυπήσουν άσχημα σε πολλούς άλλους αυτά που εμένα με ενόχλησαν.

 

 

Το τέταρτο μέρος του βιβλίου είναι το λιγότερο φανταστικό. Θα μπορούσε, σχεδόν δίχως καμιά αλλαγή, να είναι το τελευταίο μέρος ενός μυθιστορήματος που να αναφέρεται στον δικό μας κόσμο, σε οποιαδήποτε εποχή. Σκόρπια γεγονότα από διάφορες δεκαετίες, μέσα σε λίγες σελίδες. Κατά τη γνώμη, μου θα μπορούσε να προχωρήσει η πλοκή απευθείας στο φινάλε, ειδικά εφόσον ο Ερού μοιάζει να επιστρέφει στην ανεύθυνη συμπεριφορά που είχε στην αρχή του βιβλίου, λες και δε διδάχτηκε απολύτως τίποτε απ’ όσα πέρασε και έπραξε.

 

 

Ετυμηγορία

 

Μέσα στην υπερπληθώρα του φάνταζυ που κυκλοφορεί, το «Πέρα από τη Γη των Θεών» δεν πάει στον πάτο, αλλά δε βγαίνει και στον αφρό. Αν και το ταλέντο γίνεται ορατό, το βιβλίο είναι πρωτόλειο και εύκολα το καταλαβαίνει κανείς από τις τεχνικές αδυναμίες. Βέβαια, είναι καλύτερο από πολλά ελληνικά που έχω διαβάσει, αλλά ο Αντώνης έχει προχωρήσει πολύ σαν συγγραφέας από την εποχή που το έγραψε.

 

 

Αν κάποιος δε διαβάζει καθόλου φάνταζυ, αλλά τον ενδιαφέρει η προβληματική του βιβλίου, ας το τιμήσει. Ο συγγραφέας λέει πως δεν υπάρχει «μέσος αναγνώστης φάνταζυ». Αν υπήρχε, πάντως, το συγκεκριμένο βιβλίο δεν θα ήταν γι’ αυτόν. Αν κάποιος διαβάζει πολύ φάνταζυ, ας βρει ένα κενό στο πρόγραμμά του για το «Πέρα από τη Γη των Θεών». Κι αν κάποιος γράφει φάνταζυ, επιβάλλεται να του ρίξει μια ματιά, έστω κι αν κουραστεί προς το τέλος ή αν δε διδαχτεί έτσι πολλά για το πώς να γράψει. Γιατί το βιβλίο αποτελεί άριστο οδοδείκτη προς το τι άλλο μπορεί να γραφτεί πέρα από ιππότες και Μαύρους Άρχοντες, αρκεί να αφήσουμε τη φαντασία μας ελεύθερη όταν πλάθουμε τους κόσμους μας, με μόνο περιορισμό τη συνέπεια και τη συνοχή.

 

 

 

[Solonor]

Και κάπου εδώ νομίζω πως πρέπει να ευχαριστήσω όλους όσους διάβασαν το βιβλίο μου και το τίμησαν με τα σχόλιά τους!

Κι ένα γύρο έξτρα ευχαριστώ τον Λευτέρη, όχι για τις καμιά 200.000 λέξεις δημιουργικής επιμέλειας (αυτό θα το χρωστάω) αλλά για μια ακόμη αναλυτική κι εποικοδομητική κριτική!

[Παρατηρητής]

Μόλις λίγες μέρες πριν ολοκλήρωσα το πρώτο μέρος του βιβλίου (είναι χωρισμένο στα τρία) και μπορώ να πω ότι μέχρι στιγμής είμαι ικανοποιημένος. Μου άρεσε πολύ, η αφήγηση με συνεπήρε στον κόσμο της Θλίβια αφήνοντας μου όμορφες αναμνήσεις, εικόνες και διαφορετικά συναισθήματα, και τώρα περιμένω από τον "ώριμο" πια από τις πρώτες δοκιμασίες Ερού να ξεκινήσει το μεγάλο του ταξίδι. Οι ανατροπές στα τελευταία κεφάλαια του πρώτου μέρους, σε ορισμένα σημεία με έκαναν να βουρκώσω. Ελπίζω ο ήρωας (ΣΠΟΙΛ!!!!)να πάρει εκδίκηση για τα δυο αγαπημένα πρόσωπα που έχασε.

Μια παρατήρηση μοναχά: Που και που γίνεται κουραστικό εξαιτίας του υπερβολικού μπλαμπλα, ώρες-ώρες σε σημεία να λες "άντε, μπες στο θέμα!" Για σκεφτείτε να τα πίνετε σε ένα μπαρ μαζί με έναν τύπο που σας λέει την ιστορία της ζωής του (μια συναρπαστική ομολογουμένως ιστορία), κι ενώ κρέμεστε από τα χείλη του για τη συνέχεια, να ξεχνιέται και να επαναλμβάνει τα ίδια ή να αλλάζει θέμα. "Μου είπες εκατό φορές πως ένιωθες τότε αλλά με εκείνον τον π @$*η τον μάγο, τι έγινε τελικά;;; Και όχι, δεν με νοιάζει με πόσες πήγες για να ξεχάσεις τον πόνο σου!!! Τι έγινε παρακάτω;;;"

 

Επίσης, θα διαφωνήσω με την Ευθυμία σχετικά με το θέμα του ήρωα. Ο Ερού είναι κι αυτός ένα άβγαλτο αγόρι που έχει να μάθει πολλά στην πορεία του Ταξιδιού και να ωριμάσει βήμα προς βήμα. Σίγουρα δεν είναι το συνηθισμένο χωριατόπαιδο της εξοχής αλλά ένα καλοθρεμμένο αρχοντόπουλο που ζει στα κάλη και τις απολαύσεις. Όμως, όπως και ο ίδιος συνηδητοποιεί από νωρίς, δεν έχει ούτε δυνάμεις ούτε και γνώσεις, τις οποίες μάλιστα αρχίζει να αποζητά με πείσμα. Για μένα ο Ερού πλησιάζει τον φοιτητή του σήμερα που ζει με ξεγνοιασια και καλοπέραση, μέχρι που η ζωή ξεκινά να του αποκαλύπτει σιγά σιγά την αναπάντεχη αλήθεια πως τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο τώρα που τα καλά χρονάκια πέρασαν. Άλλωστε το σημείο όπου ο Ερού επισκέπτεται τους Νάβδεν, θυμίζει την ξεφνική μετάβαση του άντρα που από φοιτητής γίνεται φαντάρος.

 

Για να δούμε στο δεύτερο μέρος τι γίνεται...

Edited April 21, 2010 by Παρατηρητής

[Naroualis]

Μα δεν αναφερόμουν στην ψυχολογία του! Στις ορέξεις του αναφερόμουν! Και στις δυνατότητές του βεβαίως-βεβαίως...

[Παρατηρητής]

Στις ορέξεις του αναφερόμουν!

 

είναι επειδή δεν μάθαμε ποτέ για τις ορέξεις του κύριου Μπάγκινς και λοιπών, γι΄αυτό!:w00t:

[Electroscribe]

Παρωδήστε (τον Αντώνη Πάσχο)

και κερδίστε!

 

Οι εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές διοργανώνουν διαγωνισμό μικρού διηγήματος (ως 1500 λέξεις), βασισμένου "στον κόσμο του βιβλίου «Πέρα από τη Γη των Θεών» του Αντώνη Πάσχου. Δηλαδή το διήγημα πρέπει να εμπεριέχει χαρακτηριστικά της κοινωνίας της Θλίβια, της κοινωνικής διάρθρωσης, της θρησκείας και όλα γενικά τα στοιχεία που συνθέτουν τον κόσμο του βιβλίου «Πέρα από τη Γη των Θεών»."

 

Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ. Η ημερομηνία λήξης είναι η 1/11/2010, οπότε έχουν χρόνο ακόμη κι αυτοί που δεν έχουν ακόμη διαβάσει το βιβλίο.

 

Εγώ έχω ήδη πάρει μέρος (με δελέασε η ύπαρξη ενός αντιτύπου υπογεγραμμένου από τον Αντώνη ανάμεσα στα δώρα, γιατί αρνείται να υπογράψει το δικό μου).

 

 

Πέρα από την πλάκα, δεν έγραψα παρωδία. Το βιβλίο έχει τόσες καλές ιδέες στριμωγμένες μέσα που θα έπρεπε να είναι δεκαπλάσιο για να τις αναπτύξει όλες. Αν σας άρεσε, αρπάξτε μια από τις αδικημένες, κάν' τε τη εσείς διήγημα και στείλ' τε το. Θα το ευχαριστηθείτε.

[Nienor]

Δε διαβάζω τίποτα από όσα λέτε, αλλά το ξεκίνησα προχτές

Για την αρχή (καμιά εξηνταριά σελίδες μέχρι στιγμής) έχω να πω ότι έχει μια εξαιρετική ιδέα και είναι κολληματικό.

Περισσότερα όταν θα προχωρήσω.

 

 

[helena]

Και μονο η περιγραφη φτανει για να με τραβηξει, το ειδα τυχαια σε μια σελιδα με τετοια βιβλια.

αξιζει λοιπον;;;

 

 

 

 

[KELAINO]

Ναι.

[Spock]

Και με το παραπάνω!