Φαντασία και παιδιά

[Sonya]

Θεωρώ ότι κάνεις χιούμορ, γι αυτό και δεν θ' ανεβάσω πίεση να σου εξηγήσω ΠΟΣΟ αντιπαιδαγωγικό είναι αυτό που μόλις είπες... :Ρ

[Drake Ramore]

Ε φυσικά κάνει χιούμορ!

Εναλλακτικός διάλογος:

-Το διάβασες;

-Ναι.

-Και τι κατάλαβες;

-Οτι το σύμπαν συνωμοτεί μόνο για τους γαύρους και τους βάζελους!

ΜΠΑΟΚ ολε ολε ολε ολεέ!

[Guest Anime_Overlord]

Υπάρχει και το κλασικό "Δούλεψε και βγάλε λεφτά να το αγοράσεις μόνος σου. Αλλά αν είναι βιβλίο που εγκρίνω σου το κάνω δώρο."

[heiron]

Πάντως πιστεύω ότι στη σημερινή εποχή τα παιδια έρχονται σε επαφή με το φανταστικό συνεχώς κι όχι από κάποια παραμύθια παπουδων-γονιων.Ειναι στην τηλεοραση,στα παιχνιδια ειναι παντου.Ουσιαστικα εξαρταται από το πόσο αρέσει το διαβασμα στα παιδια.Πάντως κι αυτό ακόμη μπορεί να αλλάξει.Πχ έχω καλό φιλο που δεν διαβαζε βιβλια μεχρι που τον εκαψα εγώ.Το σκεπτικο μου ήταν το εξης.Μιλουσαμε για ώρες-ξενυχτούσαμε-για παιχνιδια με φανταστικο περιεχομενο καθώς και για αναλογες ταινίες.Και όταν τον ρωτούσα για βιβλια μου έλεγε ότι δεν διαβαζε.Αλλά ευτυχως ηταν ανοικτόμυαλος και έκατσε να διαβάσει αυτά που του δανεισα και τελικα...μυήθηκε.Κι όλα αυτά σε ηλικία 18-19 ξερω γω που ναι μεν ψαχνεσαι για νεα πράγματα αλλά δύσκολα αρχιζεις το διαβασμα ή αλλάζεις πια καποιες αποψεις.Για ένα παιδι νομίζω θα είναι ακόμη πιο εύκολο.Περιμένω να το τεστάρω σε κάτι γειτονόπουλα στην πρωτη ευκαιρία.

 

Τωρα που το σκεφτόμουν το τελος του παραμυθιου στη ζωή ενός παιδιού έχει να κάνει με το...childhood's end του.Δηλαδή από ενα σημείο και μετά αποφασιζουν κατα κύριο λόγο οι γονείς αλλά και η κοινωνία-ισως και το ίδιο το παιδί-ότι μεγάλωσε πια για παραμύθια και τα αφηνει στην άκρη όπως κλείνουμε για παντα(?) τα παιχνιδια μας στα ντουλάπια του παιδικού μας δωματίου.Προσωπική μου αναμνηση η τελευταία φορά που έπαιξα με τα toys(στρατιωτακια,τουβλάκια,πλεημομπιλ,κτλ) στο γυμνάσιο πλεον...είχα αποφασίσει ότι μεγάλωσα πια και έστησα μια τελική μάχη έναν Αρμαγγεδωνα.Λιγο καιρό μετά σκέφτηκα απλά να φτιαξω ένα σουπερ ντουπερ διαστημόπλοιο με τα τουβλάκια αλλά ξενέρωσα και τα καταχώνιασα(το θυμήθηκα προσφατα όταν τα ξαναβγαλα για τον ανηψιο μου).

Αλλά για τη φανταστική λογοτεχνία δεν είναι αναγκη να γινει αυτό.Σταματάνε τα παιδια να παιζουν pc games ή playstation?Οκ,ίσως το περιορίζουν όταν του πνίξει η οικογενειακή ζωή με τα 3 πιτσιρικια ξερω γω αλλά απο την άλλη δεν σταματάνε να βλέπουν πχ φανταστικο κινηματογράφο.Γιατί το παιδί που έπαιζε με φιγουρες πολέμου των άστρων να μην διαβαζει βιβλια space opera τη στιγμή που μέχρι να γεράσει θα βλέπει αναλογες ταινίες;Είναι η λογοτεχνία πιο παιδιαστικη από το σινεμά;

[deadend]

Η φαντασία είναι μια κατάσταση φυγής που σκοπό έχει να επαναδιαπραγματευθεί ένα θέμα για επιλέξει μια στάση ζωής. Ένας ενήλικας θα τραβήξει το φανταστικό μονοπάτι για αποφύγει τις δυσάρεστες συνέπειες του παρόντος ή για εξετάσει τις πιθανότητες του μέλλοντος για τις επιθυμίες του. Προσοχή, το μονοπάτι είναι πονηρό! Δηλαδή, περιέχει πειραματικά στοιχεία που επιτρέπουν σ’ αυτόν που φαντασιώνεται να απορρίψει το ποθούμενο και να καταλήξει στο εφικτό ή να ξεστρατίσει στην προσωπική του ματαιοδοξία και να χαθεί μέσα σε αυτό.

Τα παιδιά λόγω έλλειψης πληροφοριών δεν έχουν την δυνατότητα να καταλήξουν πάντα στο εφικτό. Είναι ευκολότερο από τους ενήλικες να πέσουν σε παγίδες χειραγώγησης μέσω της φαντασίας.

 

Οι κοινωνία μας έχει στηθεί πάνω σε ηθικές φαντασιώσεις θρησκευτικού χαρακτήρα που έχουμε μάθει από παιδιά να μην αμφισβητούμε. Αυτές οι φαντασιώσεις έχουν, όπως η επιστήμη έχει ανακαλύψει, αρχετυπική γλώσσα.

 

Αν λοιπόν θέλουμε να μάθουμε κάτι για την φαντασία πρέπει να ακούμε τις απόψεις των παιδιών και να τα ρωτάμε πως αντιλαμβάνονται κάθε εμπειρία τους. Η καθαρή τους ματιά στα άδυτα της νόησης περιέχει την πηγή της γνώσης.

Θα αναφέρω μια όμορφη άποψη της κόρης μου για να καταλάβετε. Όταν η Άρτεμη ήταν τριών χρονών είχε συζητήσει με τον ξάδελφό της και είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το διάστημα είναι γεμάτο με μπαλόνια από ήλιο. Τα χαμένα μπαλόνια πήγαιναν κάπου έξω από τη γη και αν μπορούσε να ταξιδέψει με ένα πύραυλο προς το φεγγάρι τότε θα τα έβλεπε να είναι εκεί όλα μαζεμένα μακριά από τα παιδιά που τα έχασαν.

Λείπουν οι πληροφορίες, έχει καταλήξει σε ένα συμπέρασμα λογικό σε σχέση με τις γνώσεις της, το συμπέρασμα έχει μια λογική ποθούμενη κατάληξη, οι πληροφορίες που έχει μέχρι εκείνη την στιγμή έχουν φτιάξει μια νέα αρχετυπική εικόνα.

Για μένα το ζητούμενο είναι αν μπορώ να μιλήσω με την φαντασία την ίδια και να διαπραγματευτώ τον εαυτό μου χωρίς να πω ψέματα. Για τα παιδιά νομίζω ότι είναι ένας τρόπος να δοκιμάσουν εμπειρίες και το στοίχημα τους είναι να μην επιβεβαιώσουν τις πλάνες των ενηλίκων. Κάτι στο οποίο είναι έκθετα.

Το συμπέρασμα μου, ακούτε τα παιδιά, αν δεν έχετε θυμηθείτε πως σκεφτόσασταν σαν παιδιά.

[demiraval]

Γιατί το παιδί που έπαιζε με φιγουρες πολέμου των άστρων να μην διαβαζει βιβλια space opera τη στιγμή που μέχρι να γεράσει θα βλέπει αναλογες ταινίες;Είναι η λογοτεχνία πιο παιδιαστικη από το σινεμά;

 

Σίγουρα όχι. Παρεμπιμπτόντως το γεγονός του ότι θεωρούμε τα παιχνίδια μια ενασχόληση αποκλειστικά παιδική είναι μια βικτωριανή επινόηση. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως κοινωνιολογικό/ψυχολογικό/ξέρωγωτιάλλο αίτιο για το οποίο τα παιδιά επιτρέπεται να παίζουν με παιχνίδια ενώ οι ενήλικες όχι. Απλώς είναι ένα (ανόητο) μιμίδιο που επικράτησε σε κάποια φάση και ακόμα το λουζόμαστε. Όποτε go for it, φτιάξε το υπερδιαστημόπλοιο!

[heiron]

Μπα,όχι δεν είναι αποκλειστικά βικτωριανη επινόηση.Και στα αρχαια χρονια γινόταν κάτι παρόμοιο με τα σύγχρονα.Πχ θυμαμαι ότι οι γυναίκες όταν ήταν να παντρευτούν καναν μια τελετή και μαζευανε(πετούσανε?χαλούσανε?) τις κούκλες τους σαν δειγμα ότι τελειωσε αυτή η φάση της ζωής του.Καλά για τους άντρες δεν το συζητώ,υπάρχουν 800 000 τελετες ενηλικιωσης κτλ και πχ παιχνίδια βρισκουμε σε τάφους παιδιών όχι όμως σε ενηλίκων.Επι του θέματος μπορώ να βρω μεγάλο υλικο καθώς στο γραφειο μου η αρχαιολογος εχει κάνει μια σχετικη εργασία.

Φυσικά αν εννοήσεις παιχνιδια και τα αθλήματα και άλλα πιο σοβαρα επιτραπεζια κλπ οκ,είσαι σαφές ότι οι άντρες και μπαλα παιζουν και ταβλι κτλ.Αλλά είναι προφανέστατο ότι δεν μιλούσα για αυτό.

[KELAINO]

1.Ποτέ, μα ποτέ, δεν ασκούμε βία.

2.Είμαστε συνεπείς στους κανόνες και στα όρια που έχουμε θέσει και συμφωνήσει με το παιδί.

3.Ποτέ, μα ποτέ δεν λέμε ψέματα στο παιδί. Και σίγουρα όχι «για να το προστατεύσουμε».

4.Απαντάμε σ’ αυτά που ρωτάει το παιδί και μόνο σ’ αυτά. Για ό,τι δεν ρωτάει, δεν είναι έτοιμο για τις απαντήσεις.]

 

Αυτή είναι και η δική μου γραμμή, θα έλεγα. Συμφωνώ σε όλα, συν του ότι

 

5. Πλήρης αδιαφορία στην ανεπιθύμητη συμπεριφορά και θετικό φίντμπακ με τους τόνους στην επιθυμητή (δουλεύει!)

 

 

Θα ήθελα να σταθώ στο σημείο 3 του Μμαν.

 

ήταν από την αρχή πολύ σημαντικό για μένα να μη λέω ψέμματα, όπως και να μην κάνω όπως έβλεπα άλλους (μπαμπάδες κυρίως, για κάποιο λόγο) να απαντάνε με "χιούμορ" διάφορες μπαρούφες σε σοβαρές ερωτήσεις των παιδιών. Το έβρισκα αισχρό. Έβλεπα την κόρη μου να έρχεται σε μένα και να με εμπιστεύεται με τον πολύτιμο θησαυρό των ερωτήσεών της, τις έβλεπα σαν πολύτιμα διαμάντια στα χέρια μου, είναι δυνατόν να μην τους φερθώ με τον δέοντα σεβασμό; Να τις παραμερίσω αδιάφορα ή να τις πετάξω στη σκόνη, μόνο και μόνο για χαβαλέ;

Τώρα όμως, κάθε φορά που ακούει κάτι περίεργο, γυρνάει σε μένα για επιβεβαίωση. Αρκεί ένα βλέμμα, κουνάω ελαφρά το κεφάλι και συνενοούμαστε. Μια χαρά.

 

Τώρα, το να λες την αλήθεια είναι μια κουβέντα. Ξεκινάει από τον ορισμό του τί ακριβώς είναι ή αλήθεια.

Οπότε έλυσα πρόβλημα με τη διατύπωση "δε θα πω συνειδητά ψέμματα. Θα λέω τη δική μου αλήθεια".

Επίσης, καθότι ο αγνωστικισμός με τρέχει από τα μπατζάκια, πολλές απαντήσεις μου έχουν αναπόφευκτα τη μορφή "δεν ξέρω, αγάπη μου, άλλοι λένε ότι υπάρχει, άλλοι ότι δεν υπάρχει. Εσύ τί νομίζεις;"

 

Από φανταστικούς φίλους γίνεται της κακομοίρας. Δε μας χωράει το κρεβάτι. Παπάκια, ψαράκια, μωβ λιονταράκια, κανγκουροειδή πλασματάκια, "φιομπάκια", "μπιρμπιλόνια", γιου νέιμ ιτ. Χώρια που μέχρι πρόσφατα όλα, ΜΑ ΟΛΑ τα άψυχα είχαν κάτι να πουν. Μάζευε ένα κλαδάκι από κάτω, μαμά τί λέει το κλαδάκι; Άντε τώρα εσύ, τί λέει το κλαδάκι;

 

Καταπληκτικό σκηνικό πριν 3-4 χρόνια. Πρωί, χαράματα, σηκωθήκαμε για να πάμε σχολείο, τσίμπλα στο μάτι και μπρίκι στο χέρι, γυρνάει το αστέρι μου και ρωτάει έτσι χαλαρά

- Μαμά, που ακριβώς στο σώμα μας είναι η ψυχή;

 

Εδώ σε θέλω κάβουρα...

[Nienor]

Δεν έχω να καταθέσω συγκλονιστικά πράγματα καθότι οι δικοί μου γονείς, παρόλο που οι ίδιοι δεν είχαν ιδιαίτερα μεγάλη σχέση με το φανταστικό (ο φάδερ είναι πολύ πιθανό το μόνο παραμύθι που θυμάται πλέον να είναι ο κυρ Σταύρος του Νιονιου ) ήταν πολύ ανοιχτοί, πάντα μου έπαιρναν παραμύθια που τα διαβάζαμε πρώτα μαζί και αργότερα μόνη μου, κινούμενα σχέδια άπειρα και γενικά φρόντιζαν να έχουν συναίσθηση του τι αρέσει στα παιδιά γενικά αλλά προτίστως τι θα εκτιμήσει το δικό τους. Έτσι, είχα το Χόμπιτ από πολύ μικρούλα και την πρώτη φορά που η τηλεόραση έπαιξε το Willow η μαμά μου μου το έγραψε για να το δω το σκ Φυσικά, με τις ιστορίες μου πολλές φορές η μαμά μου με κοιτάει με φρίκη (ειδικά στις τρόμου) και μου λέει "τώρα γιατί μου το έκανες αυτό βραδιάτικα?" κι ο μπαμπάς μου με ρωτάει "τώρα όλο αυτό δηλαδή δε θα μπορούσε να έχει γίνει στην Ικαρία, τι τα θες όλα αυτά τα φεγγάρια?" αλλά κατά τα άλλα άμα τους δώσω να διαβάσουνε, διαβάζουνε, διορθώνουνε, μιλάνε και δεν είναι πάντα καλοί μαζί μου, ανεκτίμητο.

 

Τώρα από την άλλη, παιδιά δεν έχω κι ούτε το επιθυμώ, αλλά έχω ένα κάτι μαζί τους ή έχουνε αυτά ένα κάτι μαζί μου, δεν ξέρω τι από τα δύο συμβαίνει. Το τελευταίο κρούσμα ήταν την περασμένη Πέμπτη καθόταν λίγο παραδίπλα μια υπέροχη πιτσιρίκα, άντε 4 χρονών το πολύ, η οποία κατά γενική ομολογία δε μίλησε σε κανέναν άλλο από το πλήθος, γενικά δε μιλάει σε κανέναν και είναι ντροπαλή όπως με ενημέρωσαν οι δικοί της, αλλά μέσα σε πέντε λεπτά και χωρίς να της μιλήσω εγώ, είχε έρθει και είχε σκαρφαλώσει στην αγκαλιά μου μόνη της... Το αποτέλεσμα της γνωριμίας ήταν εποικοδομητικότατο και για τις δυο μας. Εκείνη έμαθε να ζωγραφίζει πεταλούδες, γατάκια και κάτι άλλο που μου διαφεύγει κι εγώ έμαθα ότι στην πραγματικότητα τα πουλάκια με τις γατούλες είναι πολύ καλοί φίλοι, όπως ακριβώς είναι κι εκείνη με τις κοτούλες της γιαγιάς της, αλλά όπως κι εκείνη πρέπει να φάει που και που έτσι και η γατούλα, δεν το κάνει επίτηδες. Ενημερώθηκα επίσης ότι κάτω από το κρεββάτι της κατοικεί ένα φρικαλέο ον (δική μου λέξη, εκείνη το συμπαθεί πολύ από όσο μπορώ να υποθέσω) που είναι μεγάλο και μαλλιαρό και στραβό γιατί οι τρίχες του πέφτουνε στα μούτρα του και δε βλέπει και δεν το φοβάται γιατί είναι κι αυτό φίλος της και το χειμώνα βγαίνει και τη ζεσταίνει αλλά το καλοκαίρι κοιμάται εκεί κάτω γιατί ζεσταίνεται. Α, και δεν έχουνε σκύλο, είναι κάτι που το βλέπει μόνο εκείνη γιατί τους μεγάλους τους φοβάται παρόλο που είναι πιο μεγάλο από αυτούς. Ε, κι άμα τύχει να πεινάσει μπορεί να έχει την τύχη των κοτούλων της γιαγιάς της... Ας μου πει τώρα εμένα κάποιος: όσο εκπαιδευμένος κι αν είσαι στον τρόμο όταν σου περιγράφει τέτοια πράγματα ένα τετράχρονο δε σκιάζεσαι λιγουλάκι, μόνο λιγουλάκι ρε παιδί μου??? Κάπως το λένε επίσης, αλλά δεν το συγκράτησα.

 

Well, δεν ήταν η πρώτη φορά που σκιάχτηκα, έχω την αίσθηση ότι τα παιδιά πολλές φορές είναι εξαιρετικά πιο σκληρά από μένα, αλλά η παρέα μαζί τους είναι πάντα πιο απλή, πιο άμεση, πιο ανάλαφρη. Μπορείς να μιλήσεις μαζί τους χωρίς να πρέπει να σκεφτείς τι λες, μπορώ απλά να τους λέω αλήθεια, τόσο όσο στην λένε κι αυτά, και να είμαι σίγουρη πως δε θα τα προσβάλλει αυτό όπως ένα μεγάλο. Και είναι εγκάρδιες σχέσεις, σχέσεις που δεν τις ξεχνάς ακόμα κι όταν η επαφή ήταν μόνο για λίγες ώρες.

[mman]

[...]

Επίσης, καθότι ο αγνωστικισμός με τρέχει από τα μπατζάκια, πολλές απαντήσεις μου έχουν αναπόφευκτα τη μορφή "δεν ξέρω, αγάπη μου, άλλοι λένε ότι υπάρχει, άλλοι ότι δεν υπάρχει. Εσύ τί νομίζεις;"

[...]

 

Νομίζω ότι όταν δεν λες (εν γνώσει σου) ψέμματα, τα πράγματα απλοποιούνται πάρα πολύ. Σχετικά με τα ζητήματα πίστης, προσπαθώ να μην αφήνω καμία άποψη απ' έξω, αλλά δεν βρίσκω λάθος να αναφέρω και ποια είναι η δική μου και γιατί. Πάει κάπως έτσι:

"Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι ισχύει το Α. Άλλοι πιστεύουν ότι ισχύει το Β. Η δική μου γνώμη είναι ότι ισχύει το Γ, γι' αυτό και γι' αυτό το λόγο".

Θεώρω πολύ σημαντικό να μεγαλώνει το παιδί γνωρίζοντας ότι το δόγμα δεν είναι ένα, αλλά πολλά, και επίσης ότι υπάρχουν άνθρωποι που ζουν χωρίς κανένα απ' αυτά. Είναι η πληροφόρηση που είχε λείψει από μένα σε τέτοιες ηλικίες.

Το ζήτημα του Θεού σχετίζεται άμεσα μ' εκείνο των φανταστικών φίλων. Σαν παράδειγμα, δείτε την εξής διαφορά στην ευκολία απάντησης:

 

"Υπάρχει Άι-Βασίλης;"

 

Ψέμματα: Φυσικά και υπάρχει! Φέρνει τα δώρα σε όλα τα παιδάκια του κόσμου (κάτι δις!), αλλά το κάνει την ώρα που κοιμούνται... Κι όταν τον είδες στο πολυκατάστημα είχε παρκάρει το έλκυθρο παραπέρα, και όχι, ήταν ο ίδιος που είδαμε και προχθές στο δρόμο, νομίζεις ότι ήταν πιο λεπτός. Μα φυσικά και είχε πάρει το γράμμα σου και θα θυμόταν τι είχες ζητήσει αν δεν ήταν τόσα πολλά τα παιδάκια, και... και... και...

 

Αλήθεια: Τα δώρα τα φέρνουν οι γονείς και οι υπόλοιποι συγγενείς γιατί σ' αγαπούν πολύ. Δεν χρειάζεται να γράψεις κανένα γράμμα γιατί ο Άι-Βασίλης δεν υπάρχει. Αλλά υπήρξε! (Ακολουθεί η ιστορία του πραγματικού Βασιλείου του Μέγα με το κρύψιμο των χρυσαφικών στις πίτες και το τυχαίο μοίρασμα κλπ.) Ήταν μάλιστα τόσο καλός άνθρωπος που θα θέλαμε ακόμα να υπάρχει γι' αυτό και βλέπεις τόσους 'Αι-Βασίληδες. Φυσικά, στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο χοντρός, ούτε φορούσε τα κόκκινα (της Coca-Cola), αλλά δεν τον έχουν φανταστεί και πετύχει τέλειο/γραφικό/συμπαθητικό; Το ότι αυτοί δεν είναι πραγματικοί και το ότι δεν υπάρχει, δεν μας εμποδίζει να διασκεδάζουμε μαζί τους, να απολαμβάνουμε ταινίες/καρτούνς μ' αυτή την υπόθεση κλπ.

 

Σταράτα πράγματα. Το παιδί καταλαβαίνει θαυμάσια από πολύ-πολύ μικρό και εκτιμά βαθύτατα το γεγονός ότι του εμπιστευόμαστε την αλήθεια.

Όταν δεν ξέρουμε, το λέμε. Είναι σημαντικό το παιδί να καταλαβαίνει ότι οι γονείς δεν είναι παντογνώστες: "Δεν ξέρω, αλλά μπορούμε να το ψάξουμε. Ας ανοίξουμε μια εγκυκλοπαίδεια, ή τουλάχιστον το internet. Ή ας πάρουμε τηλέφωνο αυτόν που μάλλον ξέρει".

[Naroualis]

Παρεμπιμπτόντως το γεγονός του ότι θεωρούμε τα παιχνίδια μια ενασχόληση αποκλειστικά παιδική είναι μια βικτωριανή επινόηση. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως κοινωνιολογικό/ψυχολογικό/ξέρωγωτιάλλο αίτιο για το οποίο τα παιδιά επιτρέπεται να παίζουν με παιχνίδια ενώ οι ενήλικες όχι. Απλώς είναι ένα (ανόητο) μιμίδιο που επικράτησε σε κάποια φάση και ακόμα το λουζόμαστε. Όποτε go for it, φτιάξε το υπερδιαστημόπλοιο!

 

 

Μπα,όχι δεν είναι αποκλειστικά βικτωριανη επινόηση.Και στα αρχαια χρονια γινόταν κάτι παρόμοιο με τα σύγχρονα.Πχ θυμαμαι ότι οι γυναίκες όταν ήταν να παντρευτούν καναν μια τελετή και μαζευανε(πετούσανε?χαλούσανε?) τις κούκλες τους σαν δειγμα ότι τελειωσε αυτή η φάση της ζωής του.

 

Ακριβώς, ήταν αθηναϊκό έθιμο των κλασσικών χρόνων. Όχι όμως τη μέρα της ενηλικίωσης, αλλά τη μέρα του γάμου (μιας και ο γάμος γινόταν συχνά σε μικρές ηλικίες). Αφιέρωναν τις κούκλες και τα υπόλοιπα παιχνίδια τους (όπως τα κουζινικά τους ας πούμε) στη θεά Αθηνά. Το θέμα είναι ότι τότε δεν είχες ενήλικη ζωή εκτός γάμου, παντρευόσουν γύρω στα 13-15 τα κορίτσια και 17-18 τα αγόρια. Οπότε το τέλος των παιχνιδιών ήταν ένα είδος τέλους της παιδικής ηλικίας.

 

Προσωπικά, δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι υπάρχει παιδάκι χωρίς φαντασία. Ακόμη κι η κόρες της νονάς μου που είναι οι τέλειες ρεαλίστριες businesswomen -κυριολεκτικά, αν τις δείτε, μόνο με αυτές τις λέξεις μπορείςτε να τις χαρακτηρίσετε-, όταν ήμασταν μικρές και κλεινόμασταν στο δωμάτιο να παίξουμε, μας έλεγαν ιστορίες από το χωριό τους, με τα ξωτικά και τα στοιχειά και το διάβολο που να σας φύγει το καφάσι. Όπως λέει κι η Νίενορ, σκιαζόμουν τρελά κι ας ήμουν 5 χρόνια μεγαλύτερη από τη μεγαλύτερή τους.

[Guest Anime_Overlord]

Μπαμπά, υπάρχει ο Θεούλης;

 

... Φαντασία και παιδιά... ή μήπως πραγματικότητα και μεγάλοι... ή κάτσε...

Παιδί μου δεν είμαι σίγουρος οπότε θα σου πω μόνο τι πιστεύω και μετά κάνε ότι νομίζεις.

[northerain]

Προσωπικά, δεν έχω πρόβλημα με το να πεις ''ψέμματα'' σε ένα παιδί περί Άγιο Βασίλη κτλ. Αρκεί να μην φτάσεις σε γελοίο επίπεδο (να είσαι π.χ 15 χρονών και να πιστεύεις ότι υπάρχει). Νομίζω τα περισσότερα παιδιά καταλαβαίνουν μόνα τους μια μέρα πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης και δεν είναι και καμία αποκάλυψη.

[Sonya]

Λοιπόν, αυτό το ζήτημα (παιδί και θεός/θρησκεία) παρουσιάζει πολύ έντονο ενδιαφέρον...

 

Απ' την μια, δεν γίνεται ν' αποκοπεί το παιδί απ' την πραγματικότητα γύρω του: θα κάνει θρησκευτικά στο σχολείο, θα κάνει προσευχή, θα πάει στον εκκλησιασμό, θα κάνει αγιασμό ο παπάς κλπ κλπ κλπ. Απ' την άλλη, τα περισσότερα έθιμα/αργείες είναι συνυφασμένα με την θρησκεία. 25 Δεκεμβρίου γεννήθηκε ο Χριστούλης, κάπου την άνοιξη πέθανε κι αναστήθηκε. Στη μία περίπτωση έχουμε το δέντρο και τα δώρα, στην άλλη τ' αυγά και το αρνάκι (κοκορέτσι, γιαμ γιαμ). Εις πάσα περίπτωση, αναπόφευκτα θα 'ρθει η ερώτηση: "μαμά/μπαμπά, υπάρχει θεός και τι είναι όλα αυτά που μου λένε στο σχολείο" και γιατί το ένα και πώς το άλλο. Τώρα, το θέμα είναι λεπτό. Απ' τη μια δεν μπορείς (=δεν έχεις το δικαίωμα) να επιβάλλεις την δική σου προσωπική γνώμη και άποψη στο παιδί, απ' την άλλη κάπως πρέπει ν' απαντήσεις και δεν γίνεται, εκ των πραγμάτων, η απάντηση να στερείται της προσωπικής σου γνώμης και άποψης.

 

Οι δικοί μου γονείς (δεν είναι και θρησκόπληκτοι, αλλά μια ελαφριά δόση πίστης την έχουν), ευτυχώς ήταν αρκετά εντάξει σ' αυτό το θέμα: απ' τη μια η μάνα μου, πραγματίστρια και ορθολογίστρια, ήταν της λογικής "δεν ξέρω, αλλά εγώ πράττω σαν να υπάρχει κι είμαι καλυμμένη εις πάσα περίπτωση" (αλλά πρέπει να την ακούτε να το λέει με το κυνικό ύφος της καβάτζας, όλα τα λεφτά) κι απ' την άλλη ο πατέρας μου, με μεγαλύτερη φιλοσοφική διάθεση, έκανε μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση: κουβαλήσαμε ένα κάρο βιβλία για αρκετές θρησκείες (ο σατανισμός ήταν ανάμεσα σ' αυτές, μιας κι ο πατέρας μου δεν έχει τέτοιου είδους κολλήματα), τα διαβάσαμε και τα συζητούσαμε για τρία-τέσσερα χρόνια πάνω από μια παρτίδα σκάκι. Το δικό του σκεπτικό διαχωρίζει την θρησκεία σε τρία σκέλη: το ένα είναι το εθιμοτυπικό (αρνιά, γαλοπούλες, συγκέντρωση της οικογένειας και χαβαλές), το δεύτερο είναι το φιλοσοφικό (ποια βαθύτερα νοήματα κρύβονται στην κάθε θρησκεία) και το τρίτο είναι το κοινωνικό (πώς επιδρά η εκάστοτε θρησκεία στην κοινωνία, τους νόμους, τους πολίτες και την μεταξύ τους σχέση). Νομίζω πως αυτή η προσέγγιση, σε μένα τουλάχιστον, έκανε καλό. Ποτέ δεν μου είπε κανείς απ' τους δύο αν υπάρχει ή δεν υπάρχει θεός. Ήταν στην διακριτική μου ευχέρεια να πιστέψω ή να μην πιστέψω και σε οτιδήποτε εγώ θα επέλεγα.

 

Νομίζω πως κι η δική μου προσέγγιση θα είναι παρόμοια, αν κι έχω μια φυσική απέχθεια προς το μάθημα των θρησκευτικών (με τον τρόπο που γίνεται) και τον παραδοσιακό εκκλησιασμό των μαθητών. Μέχρι λίγο καιρό πριν ισχυριζόμουν ότι δεν πρόκειται ν' αφήσω το παιδί μου να υποστεί τίποτα απ' τα δύο, αν και πλέον νομίζω πως, όταν έρθει εκείνη η ώρα (κι εφόσον δεν έχει αλλάξει η κατάσταση), μάλλον δεν θα το διαχωρίσω έτσι απότομα κι άνευ λόγου και αιτίας απ' τους συμμαθητές του, ούτε θα το στιγματίσω στους δασκάλους του.

Edited April 15, 2010 by Sonya

[Guest Anime_Overlord]

Προσωπικά, δεν έχω πρόβλημα με το να πεις ''ψέμματα'' σε ένα παιδί περί Άγιο Βασίλη κτλ. Αρκεί να μην φτάσεις σε γελοίο επίπεδο (να είσαι π.χ 15 χρονών και να πιστεύεις ότι υπάρχει). Νομίζω τα περισσότερα παιδιά καταλαβαίνουν μόνα τους μια μέρα πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης και δεν είναι και καμία αποκάλυψη.

Εγώ έκλαψα και κρατούσα κακία για χρόνια...

 

....................

 

Όσο για την θρησκεία, στο χαζοχώρι μου είχα φάει στην μάπα πολύ όλα τα κλασικά προπαγανδιστικά και το κουφέτο "είσαι σατανιστής ή άθεος ή κομουνιστής" όταν ρωτούσα κάτι ήταν πολύ της μόδας. Αλλά πιστεύω στον Θεό παρόλα αυτά. Στην θρησκεία είναι που κρατάω αμανάτι έτσι που μου συμπεριφέρθηκε. Αλλά το ακόμα χειρότερο είναι το πόσο χαλάρωσε η πίστη μέσα σε μια γενιά. Θυμάμαι τον σεβασμό (ίσως από φόβο περισσότερο) που δείχναμε για τα θρησκευτικά και τώρα τα μικρότερα παιδιά το βλέπουν εντελώς σαν άλλο ένα παπαγαλιστικό μάθημα. Δεν υπάρχει σεβασμός στα θεια όπως τον είχαμε στα δικά μου σχολικά χρόνια.

Edited April 15, 2010 by Anime_Overlord

[mman]

Νομίζω τα περισσότερα παιδιά καταλαβαίνουν μόνα τους μια μέρα πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης και δεν είναι και καμία αποκάλυψη.

Δεν είναι τόσο θέμα αποκάλυψης (δηλαδή πόσο θα"σοκαριστεί" το παιδί) όσο θέμα εμπιστοσύνης του παιδιού προς τον γονιό. Το να ξέρει το παιδί ότι μπορεί να ρωτήσει οτιδήποτε και ότι θα πάρει ειλικρινή απάντηση, είναι ανεκτίμητο γιατί τότε επιστρέφει ρωτώντας και, κυρίως, δεν κρύβει πράγματα και καταστάσεις που αργότερα θα μπορούσαν να αποδειχτούν επικίνδυνα.

[Tiessa]

Προσωπικά, δεν έχω πρόβλημα με το να πεις ''ψέμματα'' σε ένα παιδί περί Άγιο Βασίλη κτλ. ...

 

Εγώ έκλαψα και κρατούσα κακία για χρόνια...

 

Λοιπόν κι εγώ θυμάμαι ότι είχα στενοχωρηθεί πολύ. Και μάλιστα δεν είμαι σίγουρη αν αυτό που με στενοχώρησε ήταν η "αλήθεια" ή το "ψέμα" της ιστορίας.

[Guest Anime_Overlord]

^ Μου είπατε ψέματα! Σας μισώ! ΟΥΑΑΑ!

 

Η αντίδραση μου σχεδόν σε όλες αυτές τις απλές αποκαλύψεις που δεν παίζουν μεγάλο ρόλο... Είδα πρόσφατα όλη την σειρά South Park που το χτυπάει αρκετά το θέμα φαντασία και παιδιά-γονείς και μπορώ να πω ότι το έχουνε φιλοσοφίσει αρκετά... αν και ισοπεδωτικά σε σημείο αηδίας.

[Sonya]

Εγώ δεν είχα ιδιαίτερο θέμα. Το διά ταύτα ήταν το δωράκι κάτω απ' το δέντρο ή μέσα στην καλτσούλα. Το ποιος το έβαζε εκεί δεν θυμάμαι να μ' απασχόλησε ποτέ. :Ρ

 

 

[manstredin]

Στον Άγιο Βασίλη δεν θυμάμαι να πίστευα ποτέ, αλλά υπήρξε ενα παρόμοιο περιστατικό που τώρα το θυμάμαι και λύνομαι στα γέλια, αλλά τότε με είχε πληγώσει πάρα πολύ.

Λοιπόν, όταν ήμουν περίπου εννιά χρονών (ήμουν και σχετικά μεγάλη), το καναρίνι που είχαμε πέθανε. Όταν γύρισα σπίτι από το σχολείο και δεν το είδα, η μαμά μου είπε πως επειδή είχε γεράσει πολύ, το πήγε σε γηροκομείο πουλιών. Όλα καλά, εγώ στεναχωρέθηκα γιατί θα μου έλειπε, αλλά το πίστεψα. Έτσι κι αλλιώς, πριν από μερικά χρόνια, το ψαράκι μου είχε βαρεθεί την γυάλα του και ήθελε να πάει στο ποτάμι να ζήσει ελεύθερο, οπότε οι γονείς μου το είχαν πάει στο ποτάμι, πάλι ενώ εγώ έλειπα.

Το πρόβλημα ήταν, όταν λίγες μέρες μετά, σε ένα μάθημα αγγλικών στο φροντιστήριο, συζητούσαμε για τα κατοικίδιά μας. Σηκώνω και εγώ που λέτε το χέρι και λέω με απόλυτη βεβαιότητα ότι το δικό μου καναρίνι είναι σε γηροκομείο πουλιών. Όπως καταλαβαίνετε έγινε πανικός από τα γέλια-συμπεριλαμβανομένης κι της καθηγήτριας. Όταν γύρισα σπίτι, έκλαψα με μαύρο δάκρυ, όχι επειδή είχε πεθάνει το καναρίνι, αλλά γιατί ένιωθα απίστευτα προδομένη που με είχανε στείλει γυμνή στα αγκάθια. Φυσικά έγινε τρικούβερτος καβγάς με τους δικούς μου, οι οποίοι είχαν μείνει έκπληκτοι πως εγώ πράγματι είχα πιστέψει κάτι τέτοιο. Το αποτέλεσμα ήταν να νιώθω και χαζή και προδομένη που με είχανε παραπλανήσει.

Γενικώς, θεωρώ ότι οι γονείς πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με το παιδί. Για μένα, ίσως θα έπρεπε να παίρνω πιο ώριμες απαντήσεις στις ερωτήσεις μου, διότι, όπως φαίνεται, κάποια στιγμή η φαντασία παρα-ησήλθε στα χωράφια της πραγματικότητας. Από τώρα τρέμω την περίπτωση να κάνω κάποια στιγμή παιδί, γιατί καταλαβαίνω ότι δεν μπορεί-όλο και κάποια λάθη θα κάνω που ποιος ξέρει τι επίδραση θα έχουν πάνω του. Είναι μια γενναία απόφαση που χρειάζεται κότσια...

[demiraval]

Νομίζω πως αυτή η προσέγγιση, σε μένα τουλάχιστον, έκανε καλό. Ποτέ δεν μου είπε κανείς απ' τους δύο αν υπάρχει ή δεν υπάρχει θεός. Ήταν στην διακριτική μου ευχέρεια να πιστέψω ή να μην πιστέψω και σε οτιδήποτε εγώ θα επέλεγα.

 

Νομίζω πως κι η δική μου προσέγγιση θα είναι παρόμοια, αν κι έχω μια φυσική απέχθεια προς το μάθημα των θρησκευτικών (με τον τρόπο που γίνεται) και τον παραδοσιακό εκκλησιασμό των μαθητών. Μέχρι λίγο καιρό πριν ισχυριζόμουν ότι δεν πρόκειται ν' αφήσω το παιδί μου να υποστεί τίποτα απ' τα δύο, αν και πλέον νομίζω πως, όταν έρθει εκείνη η ώρα (κι εφόσον δεν έχει αλλάξει η κατάσταση), μάλλον δεν θα το διαχωρίσω έτσι απότομα κι άνευ λόγου και αιτίας απ' τους συμμαθητές του, ούτε θα το στιγματίσω στους δασκάλους του.

 

Το μάθημα των θρησκευτικών είναι ένα χουντικό κατάλοιπο παιδιά δυστυχώς... όπως και οι πανελλήνιες εξετάσεις, το βιβλίο ύλης και διάφορα άλλα πράγματα. Αν κανείς θέλει να μάθει πότε γιορτάζουμε και γιατί τον άγιο Γεράσιμο (μεγάλη η χάρη του) μπορεί να πάρει κι ένα εορτολόγιο. Το σύνταγμα μας πρέπει να τροποποιήθει πλήρως και να αφαιρεθούν οι δογματικές ρυθμίσεις περι θρησκεύματος, όπως έχει γίνει και στη Γαλλία με τα ουδετερόθρησκα σχολεία και σε τόσες άλλες χώρες. Δυστυχώς είμαστε πολύ πίσω ακόμα στο θέμα. Βέβαια όχι και τόσο πίσω, γιατί εδώ στην επαρχία που κατοικοεδρεύω τα τελευταία δύο χρόνια, παρατηρώ ότι οι περισσότερες χειροτονήσεις ιερέων γίνονται με σκοπό την αποκομιδή χρημάτων. Πράγμα το οποίο είναι λογικό αν το καλοσκεφτείς, γιατί ειμαστε άνθρωποι και ως εκτούτου και λίγο άπληστοι. Και μάλιστα αυτο ίσχυε απο πάντα. Η μηχανή της πίστης ξεκινά απ' τον θεό, (όποιος κι αν είναι στην εκάστοτε κουλτούρα) και καταλήγει στο πουγκί του πιστού. Κάπου εκεί ανάμεσα πληρώνονται και τα φερέφωνα του μυστικισμού που σιγουρεύουν τη διατήρηση της διαδικασίας μέσω του δόγματος. Και ο φόβος φυσικά. του θανάτου, της κακοτυχίας, των εμποδίων, του κακού, (με μια λέξη του διαβόλου).

Γνωρίζοντας επίσης ότι α) ο διάβολος είναι επινοηση των ύστερων χριστιανικών χρόνων β) οτι το Δευτερονόμιο είναι ολότελα πλαστό, γ) οτι η ανάληψη της παρθένου είναι μια φανταστική ιστορία που σκέφτηκε κατ'ιδίαν ένας εκ των παπών. Θεωρώ ότι δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για μη αμφισβήτηση όλου αυτού του στερώματος που ονομάζεται θεϊσμός.

Προσωπικά το βρίσκω πολύ πιο πιθανό η απαρχή του είδους μας να έγινε με εξωγήινη παρέμβαση, δηλαδή απο όντα τα οποία πέρασαν απο κάποια εξελικτική διαδικασία και προόδευσαν αρκετά ούτως ωστε να δημιουργήσουν ζωή. Οι υπόλοιποι μύθοι είναι μεν ποιητικοί και όμορφοι και παρέχουν στον ακροατή παρηγοριά και λυρισμό, δεν μπορούν όμως να θεωρούνται αλήθεια. Σκεφτείτε έναν ασθενή με terminal καρκίνο, είναι σωστό άραγε να του πούμε την αλήθεια ή είναι σωστό να του λέμε ψέμματα ωσότου πεθάνει;

Όσον αφορά τα παιδιά, ναι, θα προτιμήσω απ' τη στιγμή που έχουν εξελιχτεί σωστά ψυχολογικά και είναι έτοιμα να δεχτούν και να ελέγξουν τέτοιες ιδέες με γνώμονα τον ορθολογισμό ν' απορρίψουν ευθύς εξαρχής τον θεϊσμό. Εν τοιάυτει περιπτώσει θα ήθελα τα παιδιά μου να μπορούν να καταλάβουν το γιατί η εβραϊκή θρησκεία έστω με ελληνικά στοιχεια, στο σχολειο διδάσκεται ως θρησκευτικά, ενώ ο δωδεκαθεισμός διδάσκεται ως μυθολογία. Θα ήθελα να αντιληφθούν ότι στη βάση τους και τα δύο είναι μυθολογίες στον ίδιο ακριβώς βαθμό και να μην καλλιεργούν αυταπάτες.

[Guest Anime_Overlord]

Οι νικητές γράφουν την ιστορία και αποκαλούν μυθολογία και θρησκεία ότι γουστάρουν. In other news, we have never been to the moon in the 60s...

[demiraval]

Οι νικητές γράφουν την ιστορία και αποκαλούν μυθολογία και θρησκεία ότι γουστάρουν. In other news, we have never been to the moon in the 60s...

 

?????

[Naurgul]

...Φυσικά, στην πραγματικότητα δεν ήταν τόσο χοντρός, ούτε φορούσε τα κόκκινα (της Coca-Cola), αλλά...

 

Βασικά η αλήθεια είναι ότι η κόκκινη ένδυση του Αη Βασίλη δεν προέρχεται από την Coca-Cola. Το οποίο φέρνει ένα επιπλέον ζήτημα στο τραπέζι: Ξέρουμε ποια πράγματα ξέρουμε; Ο κόσμος μας είναι ένα πολύπλοκο σύστημα και πράγματα που θεωρούμε δεδομένα μπορεί να περιέχουν κρυφή πολυπλοκότητα ή να τα ξέρουμε τελείως λάθος, παρόλο που είμαστε σίγουροι ότι τα ξέρουμε. Και η περίπτωση του Αη Βασίλη και της κόκα κόλας είναι η απλή: Κάποιος πολύ συστηματικός γονιός θα έλεγχε κάθε του απάντηση και θα έβρισκε ότι έκανε λάθος.

 

Αλλά τι γίνεται με τις απαντήσεις που δεν είναι γνωστές συνολικά στην ανθρωπότητα; Ή στα θέματα που η επιστήμη βρίσκεται ακόμα στα πρώτα της βήματα; Αρκεί πραγματικά να πεις "Κάποιοι πιστεύουν το Χ, κάποιοι άλλο το το Υ και εγώ το Ζ για του α.β.γ λόγους"; Τι γίνεται αν δεν υπάρχει λογική στους λόγους που πιστεύεις κάτι; Μαθαίνεις το παιδί να κάνει παράλογους συλλογισμούς. Τι γίνεται όταν του λες ότι υπάρχουν πολλές απόψεις; Μαθαίνεις στο παιδί να βλέπει τον κόσμο με έναν τελείως υποκειμενικό τρόπο, αυτό που λένε οι Άγγλοι "to each his own". Αλλά και αυτό λάθος δεν είναι; Στο τέλος ένα πράγμα θα ισχύει, το οποίο μπορεί να είναι μια άποψη που υπάρχει ήδη, μπορεί και όχι.

 

Πώς τα εξηγείς όλα αυτά σε ένα παιδί όμως; Αν δεν έχει τη νοητική ικανότητα να τα καταλάβει και απλώς γυρεύει μια απλή απάντηση για να του φύγει η απορία (το οποίο δυστυχώς δεν είναι κάτι που κάνουν μόνο τα παιδιά), τι κάνεις;

Edited April 15, 2010 by Naurgul

[Tiessa]

 

Πώς τα εξηγείς όλα αυτά σε ένα παιδί όμως; Αν δεν έχει τη νοητική ικανότητα να τα καταλάβει και απλώς γυρεύει μια απλή απάντηση για να του φύγει η απορία (το οποίο δυστυχώς δεν είναι κάτι που κάνουν μόνο τα παιδιά), τι κάνεις;

 

Δεν ξέρω αν είναι πάντοτε χρήσιμο, σε κάποιες περιπτώσεις λειτούργησε πολύ καλά με την κόρη μου πάντως, μια άποψη που είχα διαβάσει σ' ένα βιβλίο ότι είναι καλά να μην δίνουμε πολύ περισσότερη πληροφορία απ' όση μας έχει ζητήσει το παιδί σε μια ερώτηση.

Για το θεό είναι λίγο πολύπλοκα τα πράγματα, επειδή δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ίδια άποψη, αλλά η τεχνική λειτουργεί πολύ καλά σε άλλα δύσκολα θέματα, όπως π.χ. ο θάνατος.