ΓΚΟΛΕΜ ΚΑΙ ΤΖΙΝΙ

[Erekose]

Αγαπητοί φίλοι και φίλες του SFF.GR, σας γράφω μετά από καιρό (αν και παρακολουθώ συχνότατα τις ενδιαφέρουσες και άκρως αξιόλογες αναρτήσεις σας) για να σας ενημερώσω σχετικά με ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα (μόλις την προηγούμενη εβδομάδα), σε δική μου μετάφραση και σχόλια, από τις εκδόσεις SELINI. Πρόκειται για το βιβλίο της Helene Wecker  "Το Γκόλεμ και το Τζίνι" (The Golem and the Jinni) ένα μυθιστόρημα φαντασίας που διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη του 1899.

 Ο 19ος αιώνας τελειώνει, και ετοιμάζεται να δώσει τη θέση του στον 20ο. Στο μεγάλο χωνευτήρι λαών της Νέας Υόρκης οι καινούριοι μετανάστες καταφθάνουν κατά χιλιάδες, προσπαθώντας να βρουν τη θέση τους σε ένα κόσμο που αλλάζει, αλλά ταυτόχρονα μένοντας προσκολλημένοι στις φτωχογειτονιές των συμπατριωτών τους που έχουν δημιουργηθεί εκεί όπου μετά από μερικά χρόνια θα υψώνονται οι μεγάλοι ουρανοξύστες.

Η Τσάβα είναι ένα γκόλεμ, ένα πλάσμα από ζωντανό πηλό που κατασκεύασε ένας μυστηριώδης γέρος Γερμανο-εβραίος. Ο Άχμαντ είναι ένα τζίνι, ένα πλάσμα καμωμένο από φωτιά που γεννήθηκε στην έρημο της Συρίας και παρέμενε φυλακισμένο επί αιώνες μέσα σε ένα χάλκινο φλασκί. Η μοίρα πετά την πρώτη στην εβραϊκή συνοικία της Νέας Υόρκης και τον δεύτερο στη γειτονιά της Μικρής Συρίας. Προσπαθώντας να κρύψουν από τους άλλους την πραγματική τους ταυτότητα και να προχωρήσουν στην καινούρια και πρωτόγνωρη ζωή τους, τα δυο αταίριαστα όντα θα γνωριστούν τυχαία και θα βρουν παρηγοριά το ένα στη μοναδικότητα του άλλου. Σύντομα, όμως μια σκοτεινή απειλή από το παρελθόν θα εμφανιστεί για να ανατρέψει όνειρα και προσδοκίες, απειλώντας την ίδια τους την ύπαρξη.

Το πραγματικό μπλέκεται με το φανταστικό, και η ιστορική πραγματικότητα με την μυθοπλασία, για να δημιουργήσουν ένα αξέχαστο μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στην εποχή της Αμερικανικής Μπελ Επόκ, έχει γίνει διεθνές best seller και έχει ήδη κερδίσει πάμπολλα βραβεία και διακρίσεις.

 

Στον ιστότοπο των εκδόσεων SELINI, http://selini-books.blogspot.gr/ μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο κεφάλαιο ώστε να πάρετε μια πρώτη ιδέα για το περιεχόμενο του βιβλίου. Με χαρά θα απαντήσω από εδώ σε σχόλια και απορίες.

 

Θωμάς Μαστακούρης

Erekose

 

[Nargathrod]

Nα κάτι που πρέπει να μπει στη βιβλιοθήκη μου! Τι λέτε για ανάγνωση στο μήνα Φαντασίας στην ΛΑΦ; 

[elgalla]

Το τέλειωσα πριν μερικές βδομάδες και είναι εξαιρετικό βιβλίο. Ό,τι καλύτερο έχω διαβάσει σ' αυτό το στυλ μετά το American Gods, με έντονους συμβολισμούς και μεγάλη εστίαση στο θέμα της μετανάστευσης. Δεν ξέρω για τη μετάφραση, καθώς το διάβασα στα αγγλικά, πάντως το βρήκα εκπληκτικό. 

[wordsmith]

Nα κάτι που πρέπει να μπει στη βιβλιοθήκη μου! Τι λέτε για ανάγνωση στο μήνα Φαντασίας στην ΛΑΦ; 

Ναι, καλό φαίνεται.

[Nargathrod]

Γνωστός μου είπε ότι είναι αλληγορικό φάνταζυ. Ισχύει;

[elgalla]

Όπως είπα και πιο πάνω έχει πάμπολλους συμβολισμούς το βιβλίο, αλλά δεν ξέρω αν θα έλεγα πως είναι ολόκληρο μια αλληγορία, μιας και υπάρχουν στοιχεία της πλοκής τα οποία εξυπηρετούν αυτήν χωρίς να συμβολίζουν ξεκάθαρα κάτι. Εγώ θα έλεγα πως είναι ένα fantasy που καταπιάνεται με πολύ σοβαρά και ρεαλιστικά κοινωνικά ζητήματα. Σίγουρα, πάντως, έχει πολύ περισσότερα να πει απ' όσα αφήνει η περίληψη να φανούν.  

[BladeRunner]

Πολύ καλογραμμένο και ιδιαίτερο μυθιστόρημα, γεμάτο συμβολισμούς και αλληγορικά στοιχεία, που συνδυάζει εξαιρετικά την φαντασία με την ιστορική πραγματικότητα και το κοινωνικό δράμα. Με το πέρασμα των σελίδων, χώθηκα κυριολεκτικά στον κόσμο του βιβλίου και ήταν σαν να έβλεπα με τα ίδια μου τα μάτια την εποχή εκείνη και τα γεγονότα που διαδραματίζονταν. Βέβαια, θα πρέπει να περιμένετε ένα βιβλίο με αργούς ρυθμούς και σχετικά λίγη δράση, μιας και δεν είναι το κλασικό μυθιστόρημα φαντασίας με πετσοκόμματα και επικές μάχες. Καμία σχέση.

 

Βρισκόμαστε στο μεγάλο χωνευτήρι των λαών, στην πόλη της Νέας Υόρκης, το μακρινό 1899. Από την μια μεριά έχουμε την Τσάβα, ένα θηλυκό Γκόλεμ, που κατασκεύασε ένας μυστηριώδης ραβίνος από την Πολωνία, με σκοπό να υπηρετεί σαν γυναίκα έναν ιδιότροπο πελάτη του, που ήθελε να ταξιδέψει στην Νέα Υόρκη. Η Τσάβα βρέθηκε ολομόναχη στην μεγάλη αυτή πόλη, μιας και ο άντρας και αφέντης της πέθανε στο ταξίδι, και η μοίρα την οδήγησε στην εβραϊκή συνοικία. Από την άλλη μεριά, έχουμε τον Άχμαντ, ένα Τζίνι, που γεννήθηκε πολύ παλιά στην έρημο της Συρίας και για εκατοντάδες χρόνια βρισκόταν παγιδευμένο σ'ένα χάλκινο φλασκί, μέχρι που ελευθερώθηκε με ανθρώπινη μορφή στην γειτονιά της Μικρής Συρίας. Τα δυο ξεχωριστά αυτά πλάσματα θα προσπαθήσουν να κρύψουν την ταυτότητα τους και παράλληλα να προσαρμοστούν στην καινούργια και πρωτόγνωρη ζωή τους, ανάμεσα σε κανονικούς ανθρώπους. Κάποια στιγμή θα γνωρίσουν τυχαία το ένα το άλλο και παράλληλα θα αντιμετωπίσουν κοινούς κινδύνους.

 

Ένα από τα πιο δυνατά χαρτιά του βιβλίου είναι η εξαιρετική σκιαγράφηση της εποχής και των χαρακτήρων. Με τις περιγραφές της η συγγραφέας κατάφερε να με μεταφέρει σε μια άλλη, μακρινή εποχή, και να μου δείξει πως ήταν τότε η Νέα Υόρκη, με τις δεκάδες διαφορετικές φυλετικές συνοικίες, τις κοινωνικές αντιθέσεις και την φτώχεια. Από την άλλη, οι χαρακτήρες είναι εξαιρετικά σκιαγραφημένοι, νιώθεις στο πετσί σου τα διλήμματα και τις σκέψεις τους, ενδιαφέρεσαι για τα προβλήματα τους. Και δεν ήταν μόνο οι δυο κεντρικοί χαρακτήρες εξαιρετικά δοσμένοι, αλλά ακόμα και αυτοί που εμφανίζονται περιστασιακά. Η γραφή είναι, φυσικά, εξαιρετική, στρωτή και άνετη, ιδιαίτερα ευκολοδιάβαστη και ξεκούραστη, θα νόμιζε κανείς ότι η συγγραφέας είναι χρόνια στο κουρμπέτι και ότι το βιβλίο αυτό δεν είναι η πρώτη της συγγραφική προσπάθεια (αν είναι δυνατόν!). 

 

Πρόκειται για ένα πραγματικά ξεχωριστό και όμορφο βιβλίο αστικής φαντασίας, το οποίο καταπιάνεται με πολύ σοβαρά και ρεαλιστικά προβλήματα, όπως αυτά της μετανάστευσης και της προσαρμογής σε μια νέα τάξη πραγμάτων. Μέσω της πλοκής του μεταφερόμαστε σε μια μακρινή εποχή και μας δίνεται η ευκαιρία να δούμε μια διαφορετική Νέα Υόρκη. Όπως είπα, όμως, θα πρέπει να περιμένετε μια κοινωνική ιστορία φαντασίας με αργούς ρυθμούς και λίγες στιγμές έντασης και όχι μια ιστορία με ατελείωτες μάχες και καταιγιστική δράση. Πιστεύω ότι αξίζει τον χρόνο σας.

 

9.5/10

[wordsmith]

Το τελείωσα την προηγούμενη Παρασκευή, 29/7. Περίμενα να πάψω να βλέπω αστεράκια , να κοιμηθώ λίγο καλύτερα και τώρα γράφω την κριτική.

 

Μου άρεσε όσο του Χατζηγιώργη η Τζούλι Άντριους γιατί:

 

-Το γράψιμο είναι πάρα πολύ απλό, έως και tell, χωρίς όμως να περνάει τα όρια του απλοϊκού ή να υποτιμάει την αντίληψη του αναγνώστη. Ούτε βαρύγδουπες ατάκες, ούτε εντυπωσιακές παρομοιώσεις - σε κανένα σημείο η γλώσσα δεν τραβάει την προσοχή πάνω της. Είναι όσο περιγραφική χρειάζεται για να πει την ιστορία με ικανοποιητικό τρόπο, να δώσει στον αναγνώστη τις εντυπώσεις που πρέπει στα σημεία που πρέπει. Στη μετάφραση προσπάθησα αλλά δε βρήκα λάθη, ούτε αγγλισμούς, ούτε καν κανένα "κατένευσε". Μόνο που έχει κάποια μικρά τυπογραφικά, όπως, αρκετές φορές, εισαγωγικά που ανοίγουν μια φορά και κλείνουν 2-3 ή δεν κλείνουν καθόλου.

 

-Το υπερφυσικό στοιχείο είναι πολύ λίγο (το γκόλεμ και το τζίνι) και τέτοιο που η συγγραφέας προφανώς δεν το επινόησε η ίδια, αλλά έκανε έρευνα και το πήρε όσο μπορούσε πιο αυτούσιο από τη λαϊκή παράδοση από την οποία προέρχεται (το Γκόλεμ και το Τζίνι!). Επίσης το υπερφυσικό δε χρησιμοποιείται για να βουλώσει τρύπες ή να σκεπάσει συγγραφικές αδυναμίες, αλλά μόνο σαν αλληγορία (την οποία η συγγραφέας αφήνει ελεύθερο τον αναγνώστη να μην την καταλάβει, αν δε θέλει, όπως παρατηρεί και η elgalla εδώ http://nyctophilia.gr/helene-wecker-%CF%84%CE%BF-%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%B6%CE%AF%CE%BD%CE%B9/) για να προβληματίσει περί της θέσης της γυναίκας, των μεταναστών, των διαφορετικών ατόμων που προσπαθούν να γίνουν αποδεκτά από ένα σύνολο, των ελαττωμάτων της ανθρώπινης κοινωνίας και της νοοτροπίας της κλπ. Έτσι πρέπει να γράφεται το φανταστικό.

 

-Η ιστορία είναι πρωτότυπη, χωρίς να σου πετάει στα μούτρα την πρωτοτυπία της, χωρίς να προσπαθεί υπερβολικά. Ιδέες, ιδέες και ιδέες! Δε μπορώ να αποφασίσω ποιον από τους δύο πρωταγωνιστές θεωρώ πιο ενδιαφέροντα: το Γκόλεμ είναι πιο εύκολο να το παρακολουθήσεις και να ταυτιστείς μαζί του, επειδή την ιστορία του την πιάνουμε από την αρχή της ύπαρξής του και ακόμη νωρίτερα, από τη στιγμή που κάποιος κατέβασε την ιδέα να ζητήσει να του το κατασκευάσουν. Ενώ το Τζίνι έχει ήδη ηλικία και εμπειρίες καναδυό αιώνων τη στιγμή που μπαίνει στην ιστορία. Είναι δυο χαρακτήρες εντελώς διαφορετικοί, η μία πολύ άπειρη (σε εμπειρίες) και ο άλλος πολύ άπειρος (σε χρόνο), που προσπαθούν να περάσουν για άνθρωποι τόσο όσο χρειάζεται για να μην έχουν προβλήματα, αλλά όχι τόσο ώστε να ζουν ενάντια στη φύση τους. Η γυναίκα-γκόλεμ έχει έντονη την αίσθηση του καθήκοντος και της υποχρέωσης να συγκρατείται και να μην κάνει κακό σε κανέναν (για να μην την πάρουν χαμπάρι και την καταστρέψουν κιόλας), ενώ ο άντρας-τζίνι είναι ένα πλάσμα χωρίς ανάγκες, που έχει συνηθίσει να ζει κάνοντας τουρισμό και τσιμπολογώντας εμπειρίες από δω κι από κει, χωρίς τις συμβάσεις, τη στενομυαλιά και τις προκαταλήψεις των αντρών του 1899 (και των σημερινών, μη σας πω). Σεξ και βία έχει, αλλά ελάχιστα και καθόλου περιγραφικά, υποθέτω επειδή υπάρχουν υπερβολικά πολλές τέτοιες σκηνές πια στη λογοτεχνία και είναι πολύ δύσκολο πλέον να τις περιγράψεις με πρωτότυπο τρόπο, άσε που δε χρειάζεται και στην ιστορία. Εξερευνώντας επίσης το υπερφυσικό στοιχείο, η ιστορία περνάει ανατριχιαστικά κοντά από το γελοίο ("όχι! μη μου το κάνεις αυτό!" έλεγα από μέσα μου), αλλά ευτυχώς το αποφεύγει στο τσακ.

 

-Ο κόσμος γύρω από τους πρωταγωνιστές είναι πολύ πειστικά απεικονισμένος: η Νέα Υόρκη με τις γειτονιές χωρισμένες κατά εθνικότητες, η Μικρή Συρία από τη μία και η εβραϊκή συνοικία από την άλλη, γεμάτες με μετανάστες που, αν και είναι χρόνια εκεί, δεν ξέρουν αγγλικά (!), κάνουν παρέα μόνο με ομοεθνείς και ζουν ή προσπαθούν να ζήσουν όπως και στις πατρίδες τους. Ολίγη από τις πλούσιες, "αριστοκρατικές", συνοικίες, που μιμούνται τους Ευρωπαίους, και μια δόση από τις κακόφημες γειτονιές των κλεπταποδόχων και των ζητιάνων. Ούτε μια λέξη παραπάνω από όσες χρειάζεται για την περιγραφή τους δεν υπάρχει στο κείμενο, σε κανένα σημείο δε βαρέθηκα και δεν είπα "άντε, προχώρα, άσε τις σάλτσες και λέγε τι γίνεται παρακάτω".

 

Γιατί το θεωρώ ελάχιστα λιγότερο του γούστου μου από "Το Άρωμα" του Πάτρικ Ζίσκιντ (= ):

 

-Το "Άρωμα" έχει ακόμα λιγότερο υπερφυσικό στοιχείο. Η ιστορία με το τζίνι σε κάποια σημεία παραέμπαινε μέσα σε μαγικά, μετεμψυχώσεις, όνειρα και τέτοια που γενικώς με μπερδεύουν. Εδώ με πείθουν τελικά ότι έχουν σημασία και χρειάζονται στην ιστορία, αλλά μόνο στο τέλος.

 

-Το "Άρωμα" δεν ξεφεύγει καθόλου από την κεντρική ιστορία (καλά, εκτός από εκείνα με τον μαρκήσιο που τα έκοψαν στην ταινία). Στο "Γκόλεμ και το Τζίνι" έχουμε τουλάχιστον 2 δευτερεύουσες πλοκές που αργούν πολύ να συνδεθούν με τη βασική και με μερικές η σύνδεση είναι πολύ χαλαρή (ο Σάλεχ) ή ανύπαρκτη (η "αρρώστια" της Σοφίας Γουίνστον). Εκείνη που αποδεικνύεται πολύ σημαντική τελικά (αυτή που αρχίζει με το υπέροχο όνομα Φάντουα) αργεί τόσο πολύ να μπει στο ψητό που θα με νευρίαζε, αν όλες αυτές οι δευτερεύουσες πλοκές δεν ήταν πολύ ενδιαφέρουσες σαν διηγήματα από μόνες τους.

 

-Το "Άρωμα" έχει απείρως πιο εντυπωσιακό τέλος. Στο "Γκόλεμ και το Τζίνι" τα βασικά-μαγικά ζητήματα λύνονται με έναν τρόπο πολύ πρωτότυπο μεν, αλλά το τέλος μένει ανοιχτό για συνέχεια. Παρόλο που η αντίδρασή μου στην είδηση ότι θα βγει sequel το 2018 ήταν περίπου έτσι , το τέλος του Ζίσκιντ είναι κάτι που δεν ξεχνιέται με τίποτα.

 

-Τα βασικά ονόματα είναι άσχημα. Το "Τσάβα" για το γκόλεμ το βρίσκω απαίσιο και το "Άχμαντ" για το τζίνι μού φαίνεται απλώς ελάχιστα πιο πρωτότυπο από τα συνηθισμένα μεσανατολικά. Ενώ το "Γκρενούιγ" ακούγεται πολύ στυλάτο, τουλάχιστον μέχρι να μάθεις τι σημαίνει.

 

-Κάτι που θα χρεώσω στον κο Μαστακούρη: υπερβολικά πολλές και άχρηστες υποσημειώσεις. Σε κάθε εβραϊκό φαγητό/έθιμο/θρησκευτικό βιβλίο που τολμούσε η συγγραφέας να αναφέρει στο κείμενο, ναααα ένα κατεβατό εγκυκλοπαιδικών πληροφοριών κάτω κάτω στη σελίδα. Όχι, δε με ενδιαφέρει να μάθω τόσα πολλά για τους Εβραίους και τους Σύρους (Σύριους;) της Νέας Υόρκης το 1899. Κρατήστε μόνο όσα χρειάζονται για να μπορεί ο αναγνώστης να παρακολουθήσει την ιστορία.

 

 

 

Αλλά όλα αυτά είναι λεπτομέρειες και δε με ενόχλησαν καθόλου. Πρόσημο όχι απλώς θετικό, αλλά 6/5,   11/10,   αστεράκια , καρδούλες και χοροπηδητά ως το ταβάνι   για ένα βιβλίο που θα διαβάσω ξανά και ξανά. Ζήτω, ζήτω και ζήτω!

 

[KELAINO]

Το έχω ξεκινήσει, μ' αρέσει πάρα πολύ. 

Επανέρχομαι όταν το ολοκληρώσω, μέχρι τότε το μόνο που έχω να πω είναι

 

 

Η Τσάβα είναι ένα γκόλεμ

 

Χάβα. Χχχχχχάβα.

[wordsmith]

Το έχω ξεκινήσει, μ' αρέσει πάρα πολύ. 

Επανέρχομαι όταν το ολοκληρώσω, μέχρι τότε το μόνο που έχω να πω είναι

 

 

Η Τσάβα είναι ένα γκόλεμ

 

Χάβα. Χχχχχχάβα.

Ακόμα χειρότερα.

[wordsmith]

Και κάτι άλλο, που ξέχασα (ναι, παρόλο το σεντόνι από πάνω, έχω ΚΙ ΑΛΛΑ να πω): τόσο "Το Άρωμα" όσο και "Το γκόλεμ και το τζίνι" δεν έχουν αυτό που γνωστός συμφορουμίτης καλλιεργητής κοιλίτσας ονομάζει "διακύβευμα". Δεν ψάχνει κανείς να βρει τίποτα συγκεκριμένο εκεί μέσα, δεν προσπαθεί να καταφέρει κάτι σαν αυτά που έχουν οι αστυνομικές ιστορίες και γενικά οι περιπέτειες, να σώσει κάποιον, να αποκτήσει κάποιο σημαντικό αντικείμενο ή θέση κλπ. Απλώς παρακολουθούμε πώς περνάνε αυτά τα περίεργα πλάσματα μέσα σε μια ρεαλιστική κοινωνία, πώς ικανοποιούν τις όποιες ανάγκες τους και τι εντύπωση κάνουν στον κόσμο γύρω τους. Το θεωρώ μεγάλο πλεονέκτημα για ένα βιβλίο/ταινία/ιστορία γενικά να κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη χωρίς κάποιο πιο συγκεκριμένο αντικείμενο αναζήτησης, να είναι δηλαδή τόσο ενδιαφέροντες και ζωντανοί οι χαρακτήρες, ο κόσμος, οι καταστάσεις που περιγράφονται, ώστε να μη χρειάζεται να βάλει ο συγγραφέας εκεί μέσα και κάποια αναζήτηση πιο συγκεκριμένη και σπουδαία. Το "διακύβευμα" το κάνει να μοιάζει λίγο και με ντοκυμαντέρ, να είναι λίγο λιγότερο λογοτεχνικό, δηλαδή.

[elgalla]

To Χάβα είναι εβραϊκή μορφή του ονόματος "Εύα". Αχμάντ, στα αραβικά, σημαίνει "περισσότερο άξιος". Άσχημα ή όχι, δεν νομίζω πως τα επέλεξε τυχαία η συγγραφέας

[KELAINO]

Ωραία, το τελείωσα, το λάτρεψα, μπράβο μου που πήρα την απόφαση να το διαβάσω παρ' όλο που είναι μεγαλούτσικο. 

 

Δεν το διάβασα σαν αλληγορία, αλλά σαν μια ιστορία για ένα γκόλεμ και ένα τζίνι και ένα σωρό άλλο κόσμο. Μ' άρεσε ο όμορφος ρυθμός του, το πως κατάφερε να με κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον διατηρώντας έναν σχετικά χαμηλό τόνο ακόμα και στις πιο δραματικές του στιγμές. Ακόμα κι αν μερικές από τις δραματικές στιγμές με έβρισκαν να μασουλάω το γιακά της μπλούζας μου. 

 

Επίσης μ' άρεσε πολύ ο χειρισμός των χαρακτήρων , όλων των χαρακτήρων. Υπάρχει ένας σεβασμός και ένα είδος στοργής και φροντίδας από μεριάς συγγραφέα, που δεν παρατηρώ συχνά. Δεν ξέρω πως να το περιγράψω, σαν να τα νοιάζεται τα δημιουργήματά της, να τα αγαπάει κάπως. Αυτό με έκανε να απολαμβάνω την ιστορία τους ακόμα περισσότερο.

 

Επίσης ο τρόπος που έπλεξε όλα τα νήματα μαζί, χωρίς βιασύνες, χωρίς χασομέρια. Από νωρίς ένιωσα μια ασφάλεια στα χέρια της συγγραφέως και αφέθηκα στον όμορφο ρυθμό που λέγαμε πιο πάνω. Δεν το μετάνιωσα, με πήγε με χέρι απαλό και σταθερό ως το τέλος.

 

Το δε τέλος, τέλειο.

 

Δεν ξέρω αν θα με ενδιέφερε να διαβάσω κάποιο ενδεχόμενο σήκουελ, πάντως.

[Ιρμάντα]

Πάρα μα πάρα πολύ ενδιαφέρον. Περί πρωτοτυπίας δεν γνωρίζω καθόσον η ιστορία μου φάνηκε ότι πήγαινε εκεί που είχα μαντέψει ότι θα πήγαινε. Το μέλος Wordsmith αν έχετε υπόψη μου το δάνεισε και την ευγνωμονώ. Ένα ευκολοδιάβαστο βιβλίο με συμπαθείς χαρακτήρες και πολύ πετυχημένη ατμόσφαιρα εποχής, Ανυπομονώ να διαβάσω τη συνέχεια!