Αρχαίο Ελληνικό θέατρο

[yanni]

Αντιγόνη - Σοφοκλή 

Ο βασιλιάς των Θηβών Κρέων απαγορεύει την ταφή του Πολυνείκη που είχε οδηγήσει ξένο στρατό εναντίον της γενέτειράς του. Η Αντιγόνη, αδελφή του νεκρού και νύφη του Κρέοντα, παραβαίνει την εντολή, προχωρά στην ταφή του αδελφού της και έρχεται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τον Κρέοντα.

Παρά τις ικεσίες του γιου του, ο Κρέων την καταδικάζει σε θάνατο και η Αντιγόνη «χτίζεται» ζωντανή στον τάφο της. Ο μάντης Τειρεσίας μαζί με τον χορό προειδοποιούν τον Κρέοντα πως η άδικη συμπεριφορά του τόσο απέναντι στον νεκρό όσο και απέναντι στην Αντιγόνη θα τιμωρηθεί από τους θεούς. Ωστόσο, όταν τελικά ο Κρέων πείθεται να συγχωρέσει την Αντιγόνη, είναι πλέον αργά… Ο γιος και η γυναίκα του Κρέοντα αυτοκτονούν και ο Κρέων, έχοντας πληρώσει βαρύ τίμημα για τη σκληρή στάση του, ζητά να βρει και ο ίδιος τον θάνατο.  

Η πολιτική χρειά είναι εμφανής στην τραγωδία, η αντίσταση της Αντιγόνης στον Κρέοντα είναι η αντίσταση του όπλου πολίτη στην πολιτική εξουσία που υπερβαίνει τις δικαιοδοσίες της και καταστρατηγεί τα δικαιώματά του. 

"Ζω για ν' αγαπώ και ν' αγαπιέμαι κι όχι για να μισώ."

[yanni]

Ηλέκτρα - Σοφοκλή 

Ο Ορέστης επιστρέφει κρυφά στις Μυκήνες με σκοπό να εκδικηθεί τη δολοφονία του πατέρα του από τη μητέρα του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο.

Ταυτόχρονα, η αδελφή του Ηλέκτρα ζει βυθισμένη στο πένθος και με την βαθιά επιθυμία να εκδικηθεί τους φονιάδες. Όταν ο Ορέστης επιστρέφει χωρίς να αποκαλύψει την πραγματική του ταυτότητα, τα δυο αδέλφια αναγνωρίζονται, θέτοντας σε κίνδυνο τα σχέδια του Ορέστη. Εκδικούμενος τον φόνο του Αγαμέμνονα με τη βοήθεια της αδελφής του, ο Ορέστης σκοτώνει την Κλυταιμνήστρα, αποκαλύπτεται και οδηγεί τον Αίγισθο στον θάνατο.

Κορυφαίο έργο του Σοφοκλή, η Ηλέκτρα πραγματεύεται το θέμα της εκδίκησης των παιδιών του δολοφονημένου Αγαμέμνονα, και της τιμωρίας των φονιάδων, Κλυταιμνήστρας και Αίγισθου. Η εκδοχή του Σοφοκλή εστιάζει στα ακραία συναισθήματα της Ηλέκτρας, ρόλος ο οποίος θεωρείται ακόμη ως σήμερα κορυφαίος και με ιδιαίτερα επιβλητική παρουσία στη σκηνή.

[yanni]

Τραχίνιαι - Σοφοκλή 

Το θέμα της τραγωδίας αυτής είναι αντλημένο από την μυθοπλασία γύρω από τον Ηρακλή. Οι γυναίκες της Τραχίνος παρηγορούν τη Δηιάνειρα, σύζυγο του Ηρακλή, όταν ο τελευταίος ερωτεύεται την Ιόλη. Επιθυμόντας να κρατήσει τον Ηρακλή πιστό, η Δηιάνειρα στέλνει στον ήρωα έναν χιτώνα εμβαπτισμένο στο αίμα του Κένταυρου Νέσσου. Ωστόσο ο χιτώνας δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, αντίθετα προκαλεί στον Ηρακλή θανάσιμους πόνους.

Η Δηιάνειρα αυτοκτονεί υπό το βάρος των ενοχών, ενώ ο Ηρακλής ζητά από τον γιο του Ύλλο να τον σκοτώσει για να γλιτώσει από το μαρτύριο.

Στο έργο αυτό ο Σοφοκλής μας παρουσιάζει μία διπολική λειτουργία στον κόσμο. Από τη μια είναι η βούληση των θεών, που φανερώνεται με τους χρησμούς, και από την άλλη η δραστηριότητα των ανθρώπων, ανάμεσα σε αυτήν και σε εκείνην παίζεται το δράμα της ζωής, όπου η πρόθεση για καλό μπλεγμένη μέσα στις απρόβλεπτες συνθήκες οδηγεί στο κακό.

[yanni]

Ηλέκτρα - Ευριπίδη 

Η Ηλέκτρα, σύμβολο ανά τους αιώνες της αγάπης προς τον πατέρα και της αντιζηλίας προς τη μητέρα, είναι πρωταγωνίστρια μυθολογικών αρχαίων ελληνικών παραδόσεων, θεατρικών και άλλων λογοτεχνικών έργων. Η ιστορία της εκδίκησης της Ηλέκτρας και του Ορέστη, των δυο παιδιών του Αγαμέμνωνα και της Κλυταιμνήστρας, όπως την διηγήθηκε ο Ευριπίδης.

Ο Ορέστης κατευθύνεται προς τις Μυκήνες για να εκδικηθεί τον φόνο του πατέρα του, Αγαμέμνωνα από τον Αίγισθο και την Κλυταιμνήστρα. Περνά από μια φτωχική καλύβα όπου ζει η αδελφή του Ηλέκτρα με τον σύζυγό της Αυτουργό, με τον οποίο την έχει παντρέψει ο Αίγισθος. Με τη μεσολάβηση του χορού των Μυκηναίων γυναικών, τα δυο αδέλφια αναγνωρίζονται και συμπράττουν στον φόνο της Κλυταιμνήστρας και του Αίγισθου. Με την παρέμβαση των Διόσκουρων η Ηλέκτρα παντρεύεται τον Πυλάδη, ενώ ο Ορέστης πηγαίνει στην Αθήνα για να δικαστεί.

[yanni]

Οιδίπους τύραννος - Σοφοκλή 

Προσπαθώντας να απαλλάξει τη Θήβα από τον λοιμό, ο Οιδίπους λαμβάνει από το Μαντείο των Δελφών χρησμό πως μόνο αν αποκαλυπτεί ο δολοφόνος του προηγούμενου βασιλιά της Θήβας, του Λάιου, θα γλυτώσει η πόλη.

Στην προσπάθειά του να ανακαλύψει τους δολοφόνους, ο Οιδίπους ανακαλύπτει ότι ο ίδιος είναι δράστης πατροκτονίας, καθώς ο Λάιος ήταν ο πραγματικός του πατέρας. Εφόσον μάλιστα στη συνέχεια παντρεύτηκε την σύζυγο του Λάιου, την Ιοκάστη, που είναι στην πραγματικότητα η μητέρα του, είναι επίσης ένοχος αιμομειξίας.

Η αποκάλυψη οδηγεί τη μητέρα του Οιδίποδα στην αυτοκτονία, ενώ ο ίδιος, στην απελπισία του, τυφλώνεται.

Έτσι βγαίνει αληθινός ο χρησμός που είχε λάβει ο Λάιος πως ο γιος του θα τον σκότωνε, εξαιτίας του οποίου ο νεκρός βασιλιάς της Θήβας είχε εγκαταλείψει τον γιο του μωρό, στο βουνό, για να πεθάνει…

[yanni]

Οιδίπους επί Κολωνώ - Σοφοκλή 

Ο Οιδίπους, ο τυφλός και εξόριστος πρώην βασιλιάς της Θήβας, φτάνει μετά από περιπλάνηση στον Αθηναϊκό δήμο του Ίππιου Κολωνού, οδηγούμενος από την κόρη του Αντιγόνη. Κάθεται σ’ ένα βράχο μέσα στο ιερό άλσος των Ευμενίδων και ανακαλύπτεται από κάποιο κάτοικο, που τον διώχνει. Ο Οιδίπους αρνείται να φύγει επικαλούμενος χρησμό, σύμφωνα με τον οποίο το μέρος αυτό θα είναι ο τόπος της τελικής του ανάπαυσης. Στο μεταξύ έρχεται εκεί και η άλλη κόρη του Οιδίποδα, η Ισμήνη.

Ο Κολωνιάτης συγκεντρώνει τους γέροντες του τόπου. Αυτοί λυπούνται τον αδύναμο γέροντα και την κόρη του, αλλά, μόλις πληροφορούνται το όνομά του, τρομοκρατούνται και τον διατάζουν να φύγει. Ο Οιδίπους επικαλείται την Αθηναϊκή φιλοξενία και ζητά να συναντήσει τον βασιλιά της πόλης. Ο Θησέας φτάνει και ο Οιδίπους του ζητά προστασία όσο ζει και ταφή, όταν πεθάνει. Ο Θησέας του τα υπόσχεται.

Έρχεται ο Κρέων και μετά την αποτυχία του να πείσει τον Οιδίποδα να τον ακολουθήσει στη Θήβα, απαγάγει τις κόρες του και είναι έτοιμος να πιάσει και τον Οιδίποδα. Τη στιγμή εκείνη επεμβαίνει ο Θησέας, κατακρίνει τις πράξεις του Κρέοντα και τον αναγκάζει να τον οδηγήσει στις κοπέλες. Πραγματικά σε λίγο επιστρέφει φέρνοντας μαζί του την Αντιγόνη και την Ισμήνη. Στην Αθήνα φτάνει ως ικέτης ο γιος του Οιδίποδα, Πολυνείκης, και επιθυμεί να δει τον πατέρα του και να του ζητήσει την βοήθειά του. Ο Οιδίπους αρνείται και τον διώχνει ρίχνοντάς του φοβερή κατάρα.

Τότε ακούγεται κεραυνός και ο Οιδίπους καταλαβαίνει πως το τέλος του πλησιάζει. Ξεκινά για εκεί όπου θα συναντήσει τον θάνατο, ακολουθούμενος από τον Θησέα και τις κόρες του. Αποχαιρετά τα παιδιά του και προχωρά μαζί με τον Θησέα, που είναι ο μόνος που πρέπει να ξέρει τον τόπο ταφής του. Οι κόρες του θρηνούν τον χαμό του πατέρα τους, αλλά ο βασιλιάς της Αθήνας τους υπόσχεται κάθε φροντίδα για το μέλλον.

[yanni]

Φιλοκτήτης - Σοφοκλή 

Ο Φιλοκτήτης εκστρατεύει μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες εναντίον των Τρώων, επικεφαλής επτά πλοίων με Θεσσαλούς πολεμιστές. Στη Λήμνο, όπου κάνουν στάση, ο Φιλοκτήτης πλησιάζει πολύ κοντά σε ένα ναό της Αθηνάς και μια ύδρα, δηλητηριώδες ερπετό, τον δαγκώνει στο πόδι. Η πληγή του δε θεραπευόταν και ο ίδιος υπέφερε φοβίζοντας το στρατό, οπότε με προτροπή του Οδυσσέα και των Ατρειδών τον εγκαταλείπουν στο νησί.

Εκεί, παραμένει δέκα χρόνια, καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου που δεν έχει λήξει ακόμα. Ωστόσο, βγαίνει χρησμός ότι οι Αχαιοί δε θα κυριεύσουν το Ίλιον, αν δε βοηθήσει το ανίκητο τόξο του Ηρακλή, ο οποίος πεθαίνοντας το είχε χαρίσει στο Φιλοκτήτη, που ήταν ο μόνος που τον λύτρωσε στην πυρά που είχε ριφθεί, επειδή δεν μπορούσε να απαλλαγεί από το δηλητηριώδη χιτώνα που κατέτρωγε την σάρκα του. Στέλνονται, λοιπόν, ο Οδυσσέας και ο Νεοπτόλεμος, ώστε να αποσπάσουν, ακόμα και με δόλο, το τόξο και τα βέλη του Ηρακλή. Ο Φιλοκτήτης όμως αρνείται να τα δώσει, μη θέλοντας να συμφιλιωθεί με τους ανθρώπους που του είχαν δείξει σκληρότητα και τον είχαν εγκαταλείψει πριν δέκα χρόνια.

Ο Οδυσσέας προσπαθεί να πείσει το Νεοπτόλεμο να ξεγελάσει το Φιλοκτήτη και να του πει πως κι αυτός εξαπατήθηκε από τον Οδυσσέα, που κατακράτησε τα όπλα του πατέρα του, Αχιλλέα, και γι ΄αυτό θύμωσε και έφυγε από την Τροία για να γυρίσει στη Σκύρο. Ο Νεοπτόλεμος αρνείται στην αρχή να μετάσχει στην απάτη, αλλά πείθεται, όταν του μιλά για τη δόξα που θα αποκτήσει όταν θα εκπορθήσει την Τροία με τα βέλη του Φιλοκτήτη. Ο Νεοπτόλεμος, αφού ξεγελά το Φιλοκτήτη, πάει να το μετανιώσει την τελευταία στιγμή και αρχίζει να το συζητά μαζί του. Εμφανίζεται όμως ο Οδυσσέας και γίνεται έντονη συζήτηση μεταξύ του και του Νεοπτόλεμου.

Τελικά, ο Νεοπτόλεμος ακούει τη συνείδησή του και επιστρέφει το τόξο και τα βέλη στο Φιλοκτήτη, και ο Οδυσσέας φεύγει θυμωμένος. Ως από μηχανής θεός εμφανίζεται τότε ο Ηρακλής, ο οποίος πείθει το Φιλοκτήτη να πάει στην Τροία και να φέρει τη νίκη στους Αχαιούς. Ο Φιλοκτήτης πηγαίνει στην Τροία σκοτώνει με τα βέλη του τον Πάρι και είναι μέρος της ομάδας που κρύβεται μέσα στον Δούρειο Ίππο στην τελική επίθεση κατά της Τροίας.

Το έργο πραγματεύεται το θέμα της σύγκρουσης του συναισθήματος του πατριωτισμού με τον ανθρωπισμό