ARTICLE Μυθολογία και Μυθοπλασία

[Ιρμάντα]

Μυθολογία και μυθοπλασία

Το έχουμε δοκιμάσει όλοι και δεν είναι μεμπτό ούτε μυστικό: γράφουμε ιστορίες για μυθολογικούς ήρωες. Είναι σύνηθες. Συμβαίνει εντός και εκτός των τειχών, τειχών γεωγραφικών ή λογοτεχνικών. Έχουμε καταπιαστεί με τον Οδυσσέα, με τη Φρέγια, με τη Σίτα, με τα βιβλικά πρόσωπα. Θεατρικοί συγγραφείς, ιστορικοί συγγραφείς, συγγραφείς ε.φ., φάντασυ, weird, τρόμου, δημιουργοί κάθε χώρου, παιδείας και καταβολών μπαίνουν στον πειρασμό να βουτήξουν τα δάχτυλα στο μέλι της μυθολογίας. Κατά μία άποψη, η ενασχόληση μοιάζει πολύ με fanfiction. Κάπως πιο απενοχοποιημένο, αν θέλετε, μια και δεν έχουμε να λογοδοτήσουμε σε συγκεκριμένο δημιουργό. Άλλο να πρωταγωνιστεί ο Αίας και άλλο ο Λουκ Σκάιγουωκερ. Άλλο μια ιστορία για την ύβρη της Νιόβης, την υπεροψία της Αράχνης, τα ψυχοπαθολογικά του Λόκι και την ψυχρή καρδιά του Ράμα και άλλο το κρυφό ημερολόγιο της Ερμιόνης Γκρέιντζερ, που τόσο θα θέλαμε ωστόσο να διαβάσουμε (ή και να γράψουμε.)

Όσο εύκολο και όσο δύσκολο είναι να ασχοληθεί κανείς με παραμύθια, (το λεγόμενο fairy tales retold) άλλο τόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να καταπιαστεί κάποιος με μύθους. Στα παραμύθια και τους μύθους υπάρχει έτοιμος ένας καμβάς και αυτό είναι το εύκολο κομμάτι. Το δύσκολο κομμάτι είναι το πώς και το τί θα κεντήσεις επάνω στον καμβά σου, προκειμένου:

Α. να είσαι αρκετά πρωτότυπος ώστε να αξίζει τον κόπο να σε διαβάσουν

Β. να είσαι αρκετά πιστός στην αρχική σου πηγή, ώστε να μην χάνεται ολοκληρωτικά το πρωτογενές μοτίβο.

Μύθοι

Οι μύθοι προσφέρουν πλούσιο υλικό. Αποτελούν αντικείμενο μελέτης λαογράφων, φιλολόγων, ιστορικών, αρχαιολόγων και πάσης φύσεως ερευνητών, ακόμη και αυτών που ενδεχομένως προσπαθούν να ξεκολλήσουν από μια πλατωνική αφήγηση την τοποθεσία της χαμένης Ατλαντίδας. Όπως είναι φυσικό, έχουν γραφτεί άπειρα κείμενα είτε βασισμένα σε μύθους, είτε ταξινομώντας τους μύθους, είτε αποκωδικοποιώντας, λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένα, τα μυθικά κείμενα σε ένα υπόβαθρο ιστορίας, θρησκείας και αποκρυφισμού. Ένας συγγραφέας είδους όμως τι έχει να κερδίσει από όλο αυτό το πανηγύρι;

Εδώ να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές εκδοχές για κάθε μύθο. Γνωρίζουμε τις εκδοχές που σώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Για παράδειγμα, ο Οιδίπους πεθαίνει στον Κολωνό (ή θεοποιείται) στην εκδοχή του Σοφοκλή (Οιδίπους επί Κολωνώ). Κατά τον Ευριπίδη, στο έργο του Φοίνισσαι, ο Οιδίπους  παραμένει στη Θήβα για καιρό μετά την τύφλωσή του, και μάλιστα τον φροντίζει η μητέρα και γυναίκα του Ιοκάστη, που τη θυμόμαστε απαγχονισμένη στην εκδοχή του Σοφοκλή (Οιδίπους Τύραννος). Κατά τον Όμηρο η μητέρα του Οιδίποδα λεγόταν Επικάστη. Σε αρχαιότερες πηγές απαντάται η Ευρυγάνη, μία γυναίκα που παντρεύτηκε ο Οιδίπους μετά τον απαγχονισμό της Ιοκάστης, και με την οποία απέκτησε τα τέσσερα παιδιά του. Αλλού, η Ευρυγάνη αναφέρεται ως μητέρα ή μητριά του και όχι η Ιοκάστη. Και ποιος ξέρει πόσες άλλες εκδοχές δεν γνωρίζουμε, επειδή δεν σώθηκαν ώστε να φτάσουν σε εμάς.

Όταν λοιπόν μας ενδιαφέρει ένας ήρωας, καλό είναι να βρούμε πληροφορίες για αυτόν. Για όλες τις εκδοχές, τις εμφανίσεις και τις πορείες του.  Μπορούμε να επιλέξουμε αν θα ταυτίσουμε την ιστορία μας με κάποια από τις υπαρκτές πορείες ή αν θα χαράξουμε νέα πορεία για τον μυθικό μας ήρωα. Θα κρατήσουμε κάποια στοιχεία, θα αφήσουμε στην άκρη κάποια άλλα. Το βέβαιο είναι πως, κατά παράδοξο τρόπο, θα έχουμε πράξει ακριβώς όπως έκαναν οι δημιουργοί πριν από μας. Ο Οιδίπους, αν υποθέσουμε πως τέτοιο πρόσωπο είχε ποτέ την ατυχία να υπάρξει, πλάστηκε κατόπιν όπως συνέφερε τον Σοφοκλή. Επειδή πλάστηκε τόσο καλά και επειδή πάνω στο έργο αυτό βασίζεται εν πολλοίς η Ποιητική του Αριστοτέλη, θυμόμαστε ευκολότερα αυτή την εκδοχή. Όμως ο δικός μας Οιδίπους μπορεί να νικηθεί, για παράδειγμα, από τη Σφίγγα και η ιστορία του να τελειώνει εκεί. Μπορεί να παντρεύεται τη Σφίγγα τελικά. Μπορεί να μην ενδιαφέρεται να βγάλει τα μάτια του για ένα παράπτωμα που έγινε εν αγνοία του. Η Ιοκάστη μπορεί να μην έχει καμία διάθεση να κρεμαστεί και να αφήσει ορφανά και απροστάτευτα τα τέσσερα παιδιά της. Ο Ζαν Κοκτώ στη Δαιμόνια Μηχανή του (1932) έφτιαξε ένα αληθινό διαμάντι, βασισμένο πιστά στο μύθο και συνάμα τόσο ανατρεπτικό (αξίζει να το διαβάσετε αν το βρείτε).

Πόσες άλλες ιστορίες δεν έχουν άραγε οι αρχαίοι ήρωες να μας πουν; Τι σκεφτόταν ο Όντιν όταν τον κρέμασαν από το Δέντρο προκειμένου να του αποκαλύψουν την τέχνη των Ρούνων; Τι σκεφτόταν ο Αίας όταν έπεφτε πάνω στο σπαθί του ή ο Κύκλωπας όταν τον τύφλωσαν καταδικάζοντάς τον σε αιώνιο σκοτάδι; Τι σκεφτόταν ο Τεζκατλιπόκα όταν πολεμούσε με τον αδελφό του ή η Σίτα, όταν την εγκατέλειψε ο Ράμα στο δάσος; Υπάρχει εδώ ένας αληθινός θησαυρός, πλουσιότερος από την σπηλιά όπου βρέθηκε ο Αλλαντίν, πρόσφορος για έμπνευση και δημιουργία.

Ας δούμε λίγο και μερικές λεπτομέρειες που μπορεί να φανούν χρήσιμες στην όλη διαδικασία.

1.      Ο συγγραφέας που επιθυμεί να γράψει ένα κείμενο βασισμένο σε μυθολογικά μοτίβα πρέπει να γνωρίζει ακριβώς τι θέλει να γράψει. Και μάλιστα, να είναι απολύτως βέβαιος για το είδος που γράφει. Δεν είναι απαραίτητο να ξαναγράψει την ίδια ιστορία με άλλα λόγια, καθόλου απαραίτητο μάλιστα. Μπορεί να γράψει τη δική του ιστορία, όπου θέματα από το μυθολογικό υπόβαθρο της επιλογής του να υφαίνονται με τη δική του φαντασία. Είπαμε, καμβάς. Επάνω σε έναν καμβά κεντάμε και ζωγραφίζουμε. Γράψτε την ιστορία που νιώθετε και σκέφτεστε χωρίς ενοχές, χωρίς να αισθάνεστε ότι σας περιορίζουν οι προηγούμενες αφηγήσεις, οι προηγούμενες ιστορίες. Άλλωστε, η Ωραία Ελένη μπορεί να πήγε στην Τροία, μπορεί και στην Αίγυπτο: ούτε οι αρχαίοι δεν συμφώνησαν σε αυτό.

2.      Αποφύγετε τις πολλές εξηγήσεις. Αν έχετε ερευνήσει κάθε υπάρχουσα πραγματεία για τη Ραμαγιάνα καλώς το κάνατε, αλλά δεν χρειάζεται να μας απαριθμήσετε τα αποτελέσματα των ερευνών σας στο μυθιστόρημά σας για το Ράμα και το πόσο ανυπέρβλητα βλάκας υπήρξε στις προσωπικές σχέσεις του. Κανείς αναγνώστης δεν ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει σπιθαμή προς σπιθαμή το πεδίο των γνώσεων και των ερευνών μας. Προτιμά να μάθει μέσα από την ιστορία μας, σαν οι ήρωές μας να είναι φρέσκοι, πραγματικά δικοί μας (όπως πάντα πρέπει να προσπαθούμε να τους κάνουμε). Ακόμη και αν θεωρούμε πως ο αναγνώστης αγνοεί τις βαθύτερες αιτίες για τον Τρωικό πόλεμο, δεν χρειάζεται να τον εξαντλήσουμε σε ένα πολυσέλιδο exposition μόνο και μόνο για να διεισδύσουμε στους προβληματισμούς της Βρισηίδας, ή του Χρύση, ή του Πάτροκλου. Αφήστε την ιστορία να αναπνεύσει σαν να ήταν δική σας. Αφήστε τους ήρωες να πουν την ιστορία τους σαν να ήταν δικοί σας. Μην μπουκώνετε με λεπτομέρειες, ιστορικό υπόβαθρο, σκηνικό, μην βάζετε παραπάνω υλικό από ότι θα βάζατε αν η ιστορία ήταν αμιγώς δικής σας έμπνευσης…

3.      …επειδή είναι δικής σας έμπνευσης. Η ιστορία, η πλοκή, το παραμύθι σας είναι που μετράει πάνω από όλα. Μην δειλιάσετε να το αφηγηθείτε. Μην το κάνετε όπως οι προηγούμενοι. Μην ντραπείτε να το κάνετε όπως σας βγαίνει. Τι και τι φτιάχνει ένα ενδιαφέρον βιβλίο; Οι χαρακτήρες, για κάποιους, η πλοκή, για κάποιους άλλους, ένας συνδυασμός και των δύο για τους περισσότερους. Φροντίστε να πετύχετε αυτό το συνδυασμό. Το έχουμε ξαναπεί, η τέχνη είναι το αντίθετο του φόβου. Όποιος φοβάται να εκφραστεί, φοβάται να ξαναπεί την ιστορία του Κρίσνα, του Οδυσσέα, του Ιούδα, δεν έχει καμία ελπίδα να γράψει κάτι πραγματικά πρωτότυπο, ή κάτι έστω και κάπως ενδιαφέρον. Ο φόβος μας όταν δημιουργούμε έχει το τρόπο του να μας εκδικείται. Κάνει το γραπτό μας βαρετό, ανούσιο, απογυμνώνει και ευνουχίζει τις καλύτερες ιδέες μας.

4.      Μην ξεχνάτε ότι κάθε ιστορία μοιάζει με ταξίδι. Στο χέρι σας είναι να κάνετε ενδιαφέρον το ταξίδι αυτό. Αρκεί μονάχα να μην βάλετε το πλοίο στον αυτόματο. Μία ιστορία σε μυθολογικά μοτίβα δεν γράφεται από μόνη της. Τουναντίον χρειάζεται προσοχή και φροντίδα για να ανθίσει ξανά, υπό το φως της προσωπικής μας αντίληψης. Ό,τι γράφετε το γράφετε για να το διαβάσουν κάποιοι άνθρωποι. Για να το αγαπήσουν και για να ταυτιστούν με αυτό. Προφανώς είναι ήδη γνώστες του μύθου (οπότε δεν χρειάζεται να τους ζαλίσετε με αναδρομές και expositions, βλ. παράγραφος 2) και ήδη τον αγαπούν τον μύθο, αλλιώς δεν θα επέλεγαν να διαβάσουν το έργο σας. Θέλουν αυτό που θέλουν, αλλά να το δουν μέσα από άλλα μάτια. Μέσα από τα δικά σας μάτια. Είναι δεδομένο και μην το ξεχνάτε.

5.      Έτσι λοιπόν μην φοβάστε να γίνετε περίπλοκοι και μην απαξιώνετε το κείμενό σας απλοποιώντας το. Φτιάξτε την ιστορία σας όπως τη θέλετε, απλή αν έτσι επιθυμείτε, δύσκολη αν κρίνετε πως αυτό της ταιριάζει. Όποιος και αν είναι ο ήρωας, είναι η δική σας ιστορία. Σεβαστείτε την έμπνευσή σας ώστε οι αναγνώστες σας να σας σεβαστούν.

6.      Φροντίστε οι ήρωές σας να είναι ρεαλιστικοί. Όσο και αν βασίζονται σε αρχέτυπα. Είναι δικοί σας ήρωες και μην το ξεχνάτε αυτό ποτέ.  

Μερικές ενδιαφέρουσες εκδοχές για το μύθο της Ηλέκτρας:

Οι Μύγες (Les Mouches), Ζαν Πωλ Σαρτρ. Γραμμένο το 1943, το έργο είναι βαθύτατα επηρεασμένο από τον πόλεμο, όπως και το κάθε πράγμα εκείνη την εποχή. Ο Ορέστης επιστρέφει στο Άργος ανέμελος, ανώτερος και αδέσμευτος από οποιαδήποτε υποχρέωση, καλή ή κακή. Επιστρέφει ξένος και με ξένο όνομα, μην επιδιώκοντας ακριβώς ούτε να ανδραγαθήσει, ούτε να ευτυχήσει, ούτε να  εκδικηθεί. Από την άλλη το Άργος παρουσιάζεται σαν μια πόλη βυθισμένη στις τύψεις, στο αίμα, στη σφαγή, με συνέπεια ο τόπος να πνίγεται από βουερές μύγες. Όταν η μητροκτονία ολοκληρωθεί, ο Ορέστης θα φύγει ξανά, παίρνοντας μαζί του όλο το σμάρι των μυγών και των τύψεων και απελευθερώνοντας έτσι την πόλη του Άργους. Διότι ο ξένος Ορέστης δεν είχε ίσως καμία δουλειά να εκδικηθεί για κάτι που έγινε πριν από είκοσι χρόνια και που ελάχιστα τον επηρέασε στην ανατροφή και τη ζωή του. Η Ηλέκτρα συγχωρείται γιατί η εκδίκησή της είναι δίκαια, καθώς έχει υποστεί τα πάνδεινα από τη μητέρα της. Ο Ορέστης όμως όχι. Οι τύψεις λοιπόν είναι όλες δικές του και είναι καταδικασμένος να τις σέρνει μαζί του για όσο ζει.

Το Σπίτι των Ονομάτων (House of names, 2017), Κολμ Τόιμπιν. Ένα μυθιστόρημα με τρεις αφηγηματικές ματιές, της Κλυταιμνήστρας, της Ηλέκτρας και του Ορέστη. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η απουσία των θεών εδώ, λες και μιλάμε για άθεη κοινωνία. Ο Τόιμπιν παρακολουθεί τον ψυχισμό των ηρώων του εξονυχιστικά. Δεν είναι υπερβολικά αυστηρός μαζί τους καθώς μοιάζει να τους γνωρίζει σε βαθμό που να μην του επιτρέπει να είναι αυστηρός. Για παράδειγμα, η Ιφιγένεια ήταν η πρώτη, η ωραία, η καλή, ως εκ τούτου δεν είναι ίσως παράξενο που η Ηλέκτρα θα νιώσει τελικά πιο κοντά στον πατέρα που τη σκότωσε και όχι στη μητέρα που δεν σταματά να την πενθεί. Το Σπίτι των Ονομάτων είναι ένα έργο που πραγματεύεται σκληρές καταστάσεις, κατάθλιψη, εμμονή, δίψα για εξουσία και όλα αυτά στο υπόβαθρο μιας βαθιά δυσλειτουργικής οικογένειας που μόνο δυστυχείς (και καταραμένους) ανθρώπους μπορεί να δημιουργήσει.

[σκηνή από την ταινία του 1947 Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα. Με το λευκό φόρεμα, στο ρόλο της Κριστίν, η Κατίνα Παξινού]

Το Πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα, (Mourning Becomes Electra), 1931, Ευγένιος Ο’ Νηλ. Το βαρύ πυροβολικό του Αμερικανικού θεάτρου καταπιάνεται με τον μύθο των Ατρειδών. Ο στρατηγός Έζρα Μάννον επιστρέφει στο σπίτι του (κάπου στη Νέα Αγγλία) μετά τον αμερικανικό εμφύλιο. Η γυναίκα του, Κριστίν, δολοφονεί τον στρατηγό προκειμένου να ζήσει με τον εραστή της. Ο Όριν, ο γιος της, τους δολοφονεί όχι από εκδίκηση για την πατροκτονία αλλά επειδή εκείνη, η μητέρα του, τον «απάτησε» δίνοντας την φροντίδα της σε κάποιον άλλον άντρα. Όλοι οι άντρες στο έργο αυτό μοιάζουν ο ένας με τον άλλο, σαν θλιβερά ανάτυπα της αυτής τυραννικής προσωπικότητας. Το ίδιο και όλες οι γυναίκες μοιάζουν η μία με την άλλη. Έχει κανείς την αίσθηση πως όσο περισσότερο τα πλάσματα αυτά ομοιάζουν, τόσο βαθύτερα αλληλομισιούνται, τόσο πιο φρικτά αλληλοσπαράζονται. Στο τέλος ο προβληματικός Όριν αυτοκτονεί και η Λαβίνια (Ηλέκτρα) απομένει μόνη, κλεισμένη στο προγονικό σπίτι και παραδομένη σχεδόν ηδονικά στις τύψεις και τις τιμωρίες που θα της στείλουν οι θανατωμένοι της πρόγονοι. Ένα σπίτι που ακόμη και σαν κτίριο, σαν σκηνικό, μοιάζει (σύμφωνα με τις οδηγίες του συγγραφέα) να φοράει μάσκα.

Άμλετ (1599-1601, πρώτη παράσταση το 1603). Ναι, ο γνωστός. Ο Σαίξπηρ βασίστηκε στο μύθο του Αγαμέμνονα. Εδώ έχουμε έναν Ορέστη που κατατρώγεται από πλήθος έγνοιες, τύψεις, δισταγμούς, διχογνωμίες, διλήμματα, και δεν τολμά να δράσει όπως έχει υποσχεθεί στο φάντασμα του αδικοσκοτωμένου του πατέρα. Ως εκ τούτου, θα καταρρεύσει και αυτός, αλλά και ο κάθε άλλος που βρίσκεται στο άμεσο περιβάλλον του (η ποιητική οικονομία του Σαίξπηρ τα μαστορεύει έτσι ώστε στο τέλος της τραγωδίας να μην επιβιώσει ουδείς από τα κύρια πρόσωπα του έργου).

Πραγματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ακόμη πολλά για τις διαφορετικές εκδοχές που μπορεί να βρει κανείς σε ένα μύθο και τούτο έχει μόνο ένα πράγμα να μας δείξει: πως οι μύθοι, ακριβώς επειδή είναι αρχαίοι, είναι πλέον κτήμα πανανθρώπινο. Ασαφείς, σπάνια με κάποιον συγκεκριμένο δημιουργό στην απαρχή τους, μοιάζουν με τη ραχοκοκαλιά ενός ανύπαρκτου πια πλάσματος. Γύρω από αυτά τα απομεινάρια μπορεί κανείς να προσθέσει, να αφαιρέσει, να κόψει και να ράψει, ανασυνθέτοντας έτσι το δικό το πρωτότυπο πλάσμα.

 

[Η ταινία του 2022 The Northman του Ρόμπερτ Έγγερς είναι μια nordic εκδοχή του Άμλετ. Άλλωστε ο κεντρικός ήρωας (Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ) φέρει το όνομα Άμλεθ.]

 

 

 

 

 

 

Edited September 27, 2023 by Ιρμάντα

[WILLIAM]

Άλλη μια φορα η δασκάλα δίνει ρέστα.

Το κακό είναι ότι αυτή τη φορά με βάζεις σε πειρασμό να γράψω κάτι που έχω σχεδιάσει κιόλας σε κεφάλαια και ολα τα καλά. Μια επίσκεψη στην Ιλιάδα...

[oimoderatorseinaifasistes]

17 hours ago, Ιρμάντα said:

Αφήστε την ιστορία να αναπνεύσει σαν να ήταν δική σας. Αφήστε τους ήρωες να πουν την ιστορία τους σαν να ήταν δικοί σας. Μην μπουκώνετε με λεπτομέρειες, ιστορικό υπόβαθρο, σκηνικό, μην βάζετε παραπάνω υλικό από ότι θα βάζατε αν η ιστορία ήταν αμιγώς δικής σας έμπνευσης…

Σε αυτό το σημείο έχω 2 απορίες/προβληματισμούς. Η πρώτη αφορά τα έντονα γράμματα και η δεύτερη τα υπογραμμισμένα: 

1) Τι εννοείς με το "σαν" ; Επειδή εκτός αν μιλάμε για πιστή αντιγραφή από άλλους ήρωες από άλλες ιστορίες (δηλαδή όχι απλά να εμπνεύστηκες και να επηρεάστηκες από άλλους αλλά να τους αντέγραψες όπως ακριβώς τους συνάντησες σε άλλη ιστορία) , είναι δικοί μας. Αν ο χαρακτήρας σε μία x ιστορία λέγετε John, είναι 32 χρονών, μένει Λονδίνο και στο επάγγελμα ιατροδικαστής, και ας  πούμε, γνωρίζουμε άλλα 3-4 βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του ή οτιδήποτε γύρω από την ζωή του (και αυτό ασχέτως προς την ίδια την ιστορία και τα όσα γεγονότα ή πρόσωπα θα αλληλεπιδράσουν με τον John) , αν προσθέσουμε έστω 1 ακόμα χαρακτηριστικό το οποίο δεν υπάρχει καν στην πρωτότυπη εκδοχή του John στο παράδειγμα της ιστορίας αυτής, μετατρέπεται σε κάτι εντελώς καινούριο και διαφορετικό. Επίσης, αν αλλοιώσουμε ένα ενυπάρχων χαρακτηριστικό του (π.χ. στη πρωτότυπη ιστορία είναι 32 και εμείς τον κάνουμε 33) και πάλι, είναι μία νέα ιστορία, και αδύνατον να υπάρξει ολόιδια σε όλα τα δεδομένα με κάποια άλλη. Άρα δεν είναι "σαν" να είναι δικοί μας, είναι δικοί μας. Όχι; Επειδή αν δεν ισχύει αυτό που λέω, τότε χιλιάδες ιστορίες είναι αντιγραφή και όχι 100% πρωτότυπες αφού πολλά δεδομένα και χαρακτηριστικά των χαρακτήρων σε κάθε ιστορία τείνουν να επαναλαμβάνονται, κυρίως άθελα του/της συγγραφέα. Π.χ. 5 από τα βασικότερα χαρακτηριστικά στη προσωπικότητα των χαρακτήρων είναι είτε η κυνική προσέγγιση των πραγμάτων, είτε η στωϊκή, είτε η αισιόδοξη, είτε η απαισιόδοξη, είτε η ορθολογιστική. Δε γίνεται να υπάρχει κάποιο πρωτότυπο χαρακτηριστικό σε μία ψυχοσύνθεση, ούτε γίνεται να "ανακαλύψουμε την φωτιά"   που λέει ο λόγος. Όλα ανακυκλώνονται, το θέμα είναι πως ανακυκλώνονται. Μπορείς να γράψεις και τα βιβλία της J.K. Rowling (Harry Potter)  από την αρχή άμα αλλάξεις τα περισσότερα ονόματα. Ούτε λογοκλοπή είναι, ούτε τίποτα. Επειδή και η ίδια η J.K. Rowling τα δανείστηκε από άλλους, είτε αλλάζοντας τα ελαφρώς, είτε επιλέγοντας άσχετους μεταξύ τους συγγραφείς, είτε έπλασε με το μυαλό της μία μίξη του ενυπάρχοντος ονόματος από ένα πρόσωπο με κάτι τυχαίο και δημιούργησε κάτι μοναδικό. Δεν υπάρχει παρθενογένεση στη συγγραφή, όλοι επηρεάζονται ή εμπνέονται από κάποιον είτε αυτός είναι ο Όμηρος είτε ο Χέμινγουει είτε ο Στάινμπεκ, όταν όμως δημιουργείς κάτι διαφορετικό από τα άλλα, αν αυτό το κάτι δεν υπάρχει πουθενά αλλού, ναι, είναι δικό σου.

2) Πιστεύω οι λεπτομέρειες είναι κάτι καλό, αφού όσες περισσότερες υπάρχουν σε μία ιστορία τόσο πιο ζωντανοί είναι οι χαρακτήρες. Μερικές ιστορίες έχουν τόσες πολλές λεπτομέρειες που κουράζουν στην ανάγνωση με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να ξοδεύει περισσότερο χρόνο στο να κάνει εικόνα τα όσα περιγράφει ο/η συγγραφέας, παρά την ίδια την ιστορία. Π.χ. στα Σταφύλια της Οργής,  ο Στάινμπεκ γράφει περισσότερες σελίδες για τα τοπία παρά για τους ίδιους τους πρωταγωνιστές. Αυτό όμως μας κάνει να δενόμαστε περισσότερο από το σημείο που θα έρθει η δράση και μετά, και εκτιμάμε περισσότερο τα όσα ειπώθηκαν. Από την άλλη, ιστορίες και με ελάχιστες λεπτομέρειες, όπως οι περισσότερες του Μπουκόφσκι, παρουσιάζουν ένα θέλγητρο καθώς είναι κατευθείαν η ουσία του κειμένου και όχι σάλτσες. Γενικά δε νομίζω πως υπάρχει "πρέπει" στις λεπτομέρειες, είναι ανάλογα τι γράφεις και σε σχέση με τα γεγονότα. Π.χ. ποιο το νόημα να περιγράφεις σε 2-3 σελίδες τον καιρό και μετά, στην ίδια ιστορία, ο πρωταγωνιστής να μη βγει από το σπίτι του; Ή ποιο το νόημα να γράφεις 300 λέξεις για το τι φορούσε η τάδε σε μία εκδήλωση πριν 30+ χρόνια; Ναι, έχουν κάτι το νοσταλγικό σκηνές τύπου "ηλικιωμένη κάθεται και κοιτάζοντας παλιές της φωτογραφίες νοσταλγεί τα περασμένα και την χαμένη της νιότη" αλλά αν εστιάσεις σε 300 σελίδες για ένα φόρεμα, παπούτσια, καπέλα, κτλπ, χάνεται η ουσία. Φαντάζομαι καμία ηλικιωμένη δε νοσταλγεί συγκεκριμένα ρούχα που φορούσε πριν 30+ χρόνια αλλά τις αναμνήσεις της από τους ανθρώπους στη ζωή της, τα ταξίδια της, και τα ουσιώδη.

 Οπότε και είναι "μπούκωμα" όπως γράφεις αλλά και δεν είναι, είναι πολύ σχετικό αυτό. Πότε χρειάζονται οι λεπτομέρειες και πότε όχι, δε μπορείς να ξέρεις πως θα τις "διαβάσει" ο κάθε αναγνώστης. Πολλοί π.χ. "πηδάνε" τις λεπτομέρειες τύπου "οκ οκ πάμε παρακάτω, δε θα με βοηθήσουν αυτά να καταλάβω την ατμόσφαιρα" και ακόμα και άμα δεν τις προσπεράσουν (επειδή το "πηδήσουν" δε θα ήταν political correct ) , σίγουρα θα τις έχουν ξεχάσει στην επόμενη σελίδα ή μερικές σελίδες αργότερα, οπότε δεν έχει νόημα.  

 Λεπτομέρειες πιστεύω αξίζει να γράψεις μόνο στη περίπτωση που γράφεις ημερολόγια τύπου "η Σμύρνη του 1900" επειδή  βοηθάει στο χτίσιμο της ατμόσφαιρας, αλλά λεπτομέρειες για δρόμους, μαγαζιά, μυρωδιές, γεύσεις, κτλπ, πράματα δηλαδή που μπορείς να συσχετιστεί, ταυτιστεί, και να καταλάβει ο αναγνώστης της εποχής του τώρα, δηλαδή 120+ χρόνια μετά τα γεγονότα του βιβλίου.

 Επειδή άλλο να μιλάς για μυρωδιά από μπαχαρικά που όταν τα διαβάσει ο αναγνώστης θα τα συσχετίσει με μυρωδιές που ή ήδη ξέρει ή μπορεί εύκολα να προμηθευτεί από κάποια λαϊκή αγορά οπότε μπορεί να γίνει εύκολα διαχρονικός συνειρμός και "γέφυρα" μεταξύ 2 διαφορετικών εποχών, και άλλο να μιλάς π.χ. για τσιφτετέλια που εκείνη την εποχή τα χορεύανε με τελείως διαφορετικό τρόπο και σεβασμό σε σχέση με τώρα, κάτι που ο αναγνώστης δε θα μπορέσει να καταλάβει ποτέ. (το τσιφτετέλι παραδοσιακά ξεκίνησε από μουσουλμανικές χώρες, ήταν ένας φεμινιστικός τρόπος να ξεφαντώσει κάποια που 24/7 φορούσε μπούρκα, ένας τρόπος έκφρασης, κάτι σαν το ζεϊμπέκικο αλλά για γυναίκες, καμία σχέση με το αντίστοιχο τσιφτετέλι που έγινε εδώ γνωστό κυρίως από τη δεκαετία του '80  και μετά στα σκυλάδικα. η πρωτότυπη εκδοχή του δεν είχε σκοπό να διεγείρει το ανδρικό φύλο, ούτε να προκαλέσει, ήταν ξεκάθαρα για να νιώσει απελευθερωμένη η γυναίκα της εποχής που καμία σχέση δεν είχε με την χειραφετημένη γυναίκα της εποχής μας).

 Οπότε δίκοπο μαχαίρι θα έλεγα.

 Όλα αυτά είναι υποκειμενικά έτσι και αλλιώς και σαν υποκειμενικά πρέπει να τα βλέπει κανείς, δεν υπάρχει κανένα "πρέπει" και όλες οι απόψεις είναι εξίσου  σεβαστές.

Edited September 28, 2023 by Aggelos95

[WILLIAM]

Εδώ αναφέρεται σε επικούς και μυθολογικούς χαρακτήρες, όλοι ξέρουν ποιος είναι ο Οδυσσέας, ο Αχιλλέας ή ο Γκιλγκαμές οπότε δεν είναι δικοί μας χαρακτήρες ακόμα και αν αλλάξουμε πράγματα. Δεν είπα Θωρ, ή Όντιν γιατί εξαιτίας των κόμικς εκεί έχει χαθεί η μπάλα. 

Στο μπούκωμα αναφέρεται σε πράγματα που θα κουράσουν τον αναγνώστη, γιατί ναι γράφω για την αρχαία Ελλάδα (πολύ αρχαία μάλιστα) οπότε χρειάζονται περιγραφές για να μπει και ο αναγνώστης στο πνεύμα αλλά η υπερβολή κάνει κακό. Μην μιμηθώ τον Όμηρο ας πούμε και γράψω τρεις σελίδες για την ασπίδα του Αχιλλέα.

[oimoderatorseinaifasistes]

1 minute ago, WILLIAM said:

Εδώ αναφέρεται σε επικούς και μυθολογικούς χαρακτήρες, όλοι ξέρουν ποιος είναι ο Οδυσσέας, ο Αχιλλέας ή ο Γκιλγκαμές οπότε δεν είναι δικοί μας χαρακτήρες ακόμα και αν αλλάξουμε πράγματα. Δεν είπα Θωρ, ή Όντιν γιατί εξαιτίας των κόμικς εκεί έχει χαθεί η μπάλα. 

Στο μπούκωμα αναφέρεται σε πράγματα που θα κουράσουν τον αναγνώστη, γιατί ναι γράφω για την αρχαία Ελλάδα (πολύ αρχαία μάλιστα) οπότε χρειάζονται περιγραφές για να μπει και ο αναγνώστης στο πνεύμα αλλά η υπερβολή κάνει κακό. Μην μιμηθώ τον Όμηρο ας πούμε και γράψω τρεις σελίδες για την ασπίδα του Αχιλλέα.

Εγώ αναφέρομαι  γενικά στη μυθοπλασία όχι αποκλειστικά στην αρχαία μυθοπλασία.

[oimoderatorseinaifasistes]

(επειδή μυθοπλασία δε σημαίνει "αρχαία ιστορία" αλλά γενικά "χτίσιμο" μίας ιστορίας, μύθος = ιστορία)

Edited September 28, 2023 by Aggelos95

[WILLIAM]

Έκανα τη διευκρίνιση γιατί εδώ η Ιρμάντα αναφέρεται στους ήρωες της μυθολογίας που μπορεί να δανειστούμε.

[oimoderatorseinaifasistes]

7 minutes ago, WILLIAM said:

Έκανα τη διευκρίνιση γιατί εδώ η Ιρμάντα αναφέρεται στους ήρωες της μυθολογίας που μπορεί να δανειστούμε.

Καλά έκανες αλλά δεν έκανε διαχώριση του αρχαίου από το σύγχρονο, ο τίτλος είναι γενικός και αόριστος. Σκέφτηκα αρχικά πως ίσως το έκανε επειδή στις ιστορίες της γράφει για φαντασία και έτσι, οπότε μιλάει για τον μύθο στην καρδιά της παράδοσης στις ρίζες, όχι τα διάφορα κλαδιά που προέκυψαν από το δέντρο της φαντασίας. Φαντάζομαι το να έγραφες οτιδήποτε πριν 2000+ χρόνια ήταν τελείως διαφορετικό από το τώρα και σίγουρα βοήθησε τα ίδια τα έργα να ξεχωρίσουν.

 Δεν κάνω καμία σύγκριση, δεν έχει και νόημα εξάλλου καθώς τα καινούρια εμπνεύστηκαν από τα παλιά, αλλά αναρωτηθήκατε ποτέ τι αντίκτυπο θα είχαν οι φανταστικές/μυθολογικές ιστορίες των σύγχρονων στους αρχαίους ή παλιούς συγγραφείς; Πως θα τους φαινόταν; Δε λέω πως ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών θα έκανε τον Όμηρο να νιώσει ταπεινός όμως σίγουρα θα του έκανε τεράστια εντύπωση. Θα ήταν τελείως διαφορετικός ο κόσμος αν είχαν προηγηθεί άλλα γραπτά. Αμφιβάλλω αν ποτέ ήταν το ίδιο επική στα μάτια μας η Οδύσσεια αν είχε προηγηθεί ιστορία όπως Η Κόρη του Βασιλιά της Χώρας των Ξωτικών του Λόρδου Ντάνσανι ή Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών του Τόλκιν.

 (κυρίως γραπτά high fantasy που δεν καθορίζουν για χρονολογίες και άμα δε ξέρεις πότε τα έκδωσαν, δεν μπορείς να καταλάβεις την χρονολογία καθώς δεν έχεις κάτι να συσχετίσεις με τις γνώσεις ή εμπειρίες σου, π.χ ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών μπορούσε άνετα να γραφτεί και στον πρώιμο μεσαίωνα, σκηνές για ιππότες και πανοπλίες και σπαθιά και τόξα, "περνάει" για παλιό)

Edited September 28, 2023 by Aggelos95